Саба?ты? та?ырыбы: "Санны? д?режесі"

Өтілген тақырыпты жинақтау, жүйелеу.

1. Радиус дегеніміз не?

2. Шеңбер деп нені айтады?

3. Теңдеу дегеніміз не?

4. Жұп, тақ цифрлар деп қандай цифрларды айтады?

5. Натурал сандардың 2-ге, 5-ке, 10-ға бөлінгіштік белгілері қандай?

6. Натурал сандардың 9-ға және үшке бөлінгштік белгілері қандай?

Сабақтың тақырыбы: Санның дәрежесі

Бірнеше бірдей көбейткіштердің көбейтіндісін дәреже деп аталатын өрнек түрінде жазуға болады.

Мысалы, 3·3·3·3·3 көбейтіндісін 3 5 өрнегі түрінде жазылады .

Дәреже өрнегіндегі қайталанатын көбейткіш дәреженің негізі деп, ал көбейтіндіде неше бірдей көбейткіш бар екенін көрсететін сан дәреженің көрсеткіші деп аталады. Дәрежелеу нәтижесін дәреженің мәні деп атайды

Санның дәрежесінің мәнін табу көбейту амалы арқылы орындалады.

3 5 =3·3·3·3·3=243.

Санның 2-ші дәрежесін сол саның квадраты деп атайды.

Мысалы, 7 2 өрнегінің оқылуы: "7-нің екінші дәрежесі" немесе "7-нің квадраты".

10, 100, 1000, 10000,... разряд бірліктерін 10 санының дәрежесі түрінде жазуға болады.

Мысалы, 10=10 1 ;

100=10·10=10 2 ;

1000=10·10·10=10 3

Санды өрнектің құрамында санның дәрежесі болса, онда дәрежеге шығаруды басқа амалдардан бұрын орындау керек.

Мысалы:

1) 16 2 -130=16·16-130=256-130=126;

2) (23-12) 2 =11 2 =11·11=121;

3) 19·2 3 =19·2·2·2=19·8=152.

ЕСЕПТЕР ШЫҒАРУ

№ 290. Көбейтіндіні дреже түрінде жазыңдар.

1) 4·4=4 2 =

2) 6·6·6=6 3 =

3) 5·5·5·5·5=5 5 =

4) 9·9·9·9·9=9 5 =

5) 17·17·17·17=17 4 =

6) 2·2·2·2·2·2·2=2 7 =

№ 291. Дәрежені көбейтінді түрінде жазыңдар:

3 6 ; 7 4 ; 10 3 ; 9 6 ; a 5 ; x 3 .

3·3·3·3·3·3=3 6 =

7·7·7·7=7 4 =

10·10·10=10 3 =

9·9·9·9·9·9=9 6 =

a·a·a·a·a=

x·x·x=

№ 290. Көбейтіндіні дреже түрінде жазыңдар.

1) 4·4=4 2 =16

2) 6·6·6=6 3 =216

3) 5·5·5·5·5=5 5 =3125

4) 9·9·9·9·9=9 5 =59049

5) 17·17·17·17=17 4 =83521

6) 2·2·2·2·2·2·2=2 7 =128

№ 291. Дәрежені көбейтінді түрінде жазыңдар:

3 6 ; 7 4 ; 10 3 ; 9 6 ; a 5 ; x 3 .

3·3·3·3·3·3=3 6 =729

7·7·7·7=7 4 =2401

10·10·10=10 3 =1000

9·9·9·9·9·9=9 6 =531441

a·a·a·a·a=a 5

x·x·x=х 3

№ 292 Дәреженің мәнін табыңдар.

1) 2 4 =

2) 7 3 =

3) 33 2 =

4) 10 4 =

5) 10 6 =

6) 41 2 =

7) 31 2 =

8) 50 2 =

9) 20 3 =

10) 30 2 =

№ 292 Дәреженің мәнін табыңдар.

1) 2 4 =16

2) 7 3 =63

3) 33 2 =1089

4) 10 4 =10000

5) 10 6 =1000000

6) 41 2 =1681

7) 31 2 =961

8) 50 2 =2500

9) 20 3 =8000

10) 30 2 =900

№ 293. Өрнектің мәнін табыңдар.

1) 100 000=

2) 1000 000=

3) 10 000 000=

4) 100 000 000=

№ 294. Өрнектің мәнін табыңдар.

1)6·10 2 =6·100=

2)8·10 4 =8·10000=

3)9·10 6 =9·1000000=

4)7·10 5 =7·100000=

5) 4·10 7 =4·10000000=

№ 293. Өрнектің мәнін табыңдар.

1) 100 000=10 5

2) 1000 000=10 6

3) 10 000 000=10 7

4) 100 000 000=10 8

№ 294. Өрнектің мәнін табыңдар.

1)6·10 2 =6·100=600

2)8·10 4 =8·10000=80000

3)9·10 6 =9·1000000=9000000

4)7·10 5 =7·100000=700000

5) 4·10 7 =4·10000000=40000000