Н?кте, т?зу, с?уле, кесінді.

7 сынып

Сабақ тақырыбы:

Нүкте және түзу.

Екі түзудің өзара орналасуы.

Сабақ мақсаты:

Біліктілік: Жазықтықтағы негізгі фигураларға нүкте мен түзу жататындығын, оларды қалай белгілейтіндігін түсіндіру, түзулердің қиылысатын және қиылыспайтындығын айту.

Дамытушылық: Оқушылардың ақыл-ойын дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, есеп шығарудың жаңа түрлерін меңгерту және ойдан ой туындатуға, әр сөзді, айтылған ойды дәлелдеуге үйрету.

Тәрбиелік: Оқушылардың геометрия пәніне ынталығын, қызығушылығын арттыру.

Геометрия – геометриялық фигуралардың қасиеттерін зерттейтін ғылым.

Геометрия

Планиметрия

Стереометрия

Кеңістіктегі денелердің қасиеттерін зерттейді

Жазықтықтағы фигуралардың қасиеттерін зерттейді

Мына жазықтықтағы фигураларды атап шығыңдар:

Мына кеңістіктегі денелерді атап шығыңдар:

Жазықтықтағы негізгі геометриялық фигуралар

А

нүкте

7

12

15

14

13

1

5

11

2

10

3

9

4

8

6

түзу

В

D

C

А

А, С, D нүктелері түзуінде жатады:

В нүктесі түзуінде жатпайды:

Жазықтықтағы нүктелер мен түзулердің орналасуының негізгі қасиеттері:

I. а) Қандай түзу болмасын, ол түзуде жататын нүктелер де, жатпайтын нүктелер де болады.

ә) Кез келген екі нүкте арқылы бір және тек бір ғана түзу жүргізуге болады.

Екі түзудің ортақ нүктесі бар болса, онда түзулер қиылысады.

- екі түзуге де ортақ нүкте

Белгілеуі:

с мен d түзулерінің ешбір ортақ нүктесі жоқ.

Бұл түзулер қиылыспайды.

Қорытынды: Екі түзудің жазықтықта өзара орналасуының екі жағдайы болады.

• Екі түзу қиылысады да, олардың бір ғана ортақ нүктесі бар болады. Осы нүкте берілген екі түзудің қиылысу нүктесі деп аталады.
• Екі түзу қиылыспайды, олардың ортақ нүктесі жоқ.

Қиылыспайтын түзулер параллель түзулер деп аталады.

А

В

С

D

Белгілеуі: ,

мұндағы - параллельдік белгісі

Параллель түзулердің негізгі қасиеті:

II. Берілген түзуден тыс жатқан нүкте арқылы осы түзуге паралель жалғыз ғана түзу жүргізуге болады.

А

Егер түзу өзара параллель екі түзудің біреуін қиятын болса, онда ол екінші түзуді де қияды.

С

№ 1 тапсырма

№ 2 тапсырма

Е

А

В

С

D

15

1

2

3

4

5

6

14

7

8

9

10

11

12

13

N

К

Математикалық белгілерді қолданып түзуде жататын және жатпайтын нүктелерді жазып шығыңдар:

№ 3 тапсырма

А

Жауабы: шексіз көп түзулер жүргізуге болады.

№ 4 тапсырма

С

А

Жауабы: бір ғана түзу жүргізуге болады.

№ 5 тапсырма

В

С

А

Жауабы: үш түзу, олар қиылысады, қиылысу нүктелері үшеу.

1. Жазықтықтағы негізгі фигураларды

атаңдар.

А) нүкте, түзу

В) нүкте, сәуле

дұрыс

С) түзу, сәуле

дұрыс емес

2. Нүктелерді қандай әріптермен

белгілейді? Түзулерді ше?

А) Латынның бас әріптерімен, латынның бас әріптерімен

В) Латынның бас әріптерімен, латынның кіші әріптерімен

С) Латынның кіші әріптерімен, латынның кіші әріптерімен

дұрыс

дұрыс емес

3. Қандай түзулерді қиылысатын

түзулер деп атайды?

А) Ортақ нүктесі болмаса

В) Параллель болса

С) Ортақ нүктесі бар болса

дұрыс

дұрыс емес

4. Қиылыспайтын түзулер деп

қандай түзулерді атайды?

А) Ортақ нүктесі болса

В) Ортақ нүктесі жоқ болса

С) Екі ортақ нүктесі болса

дұрыс

дұрыс емес

5. Қандай түзулерді параллель

түзулер деп атайды?

А) Қиылысатын

В) Ортақ нүктесі бар түзулер

С) Қиылыспайтын

№ 18 тапсырма

F

D

А

E

№ 19 тапсырма

В

D

E

K

С

А

а)

ә)

№ 20 тапсырма

№ 21 тапсырма

Сөзжұмбақ шешу:

3.

2.

1.

4.

5.

Негізгі геометриялық фигура

6.

7.

8.

Қазақтың ұлттық бас киімі

9.

Үйге тапсырма:

№ 14, №15, №16

сұрақтарға жауап беру.