Mulohaza va inkor

Mulohazalar.Inkor, konyuksiya va dizyunksiya

Kattaqo’rg’on shahar 16- umum ta’lim maktabi matematika fani o’qituvchisi G’aybullayev S.G’

Mulohaza

• Rost yoki yolg’on bo’lgan darak gap mulohaza deyladi.
• Savol shaklidagi gaplar, shaxsning munosabatini bildiruvchi darak gaplar, masalan, “Yashil rang yoqimlidir” mulohaza bo’laolmaydi.
• Ayrim mulohazalarning rost –yolg’onligi bir qiymatli aniqlanmaydi.
• Masalan , “ Bu yozuvchi Toshkentda tavallud topgan” mulohaza tayin bir yozuvchiga nisbatan rost boshqasiga nisbatan yolg’on bo’lishi mumkin.

Biz mulohazalarni p,q,r…harflar bilan belgilaymiz

• Murakkabroq tushunish uchun
• ^ (konyuksiya- “va” , “ ammo” ),
• V ( dizyuksiya- “yoki”),
• -( inkor - “ emas” , …” noto’g’ri ) mantiqiy bog’livchilar deb ataluvchi maxsus belgilardan foydalaniladi .

Inkor

• P mulohaza uchun “p emas” yoki “p ekani noto’g’ri “ shaklidagi mulohaza p ning inkori deyiladi va – p kabi belgilanadi.

• Masalan, p : Sashanba p: Madinaning ko’zi moviy

kuni yomg’ir yog’di mulohazaning inkori

– p:Madinanig ko’zi moviy emas

bo’ladi.

mulohazaning inkori

-p: Seshanba kuni

yomg’ir yog’madi;

Ravshanki, p rost bo’lsa ,

-p yolg’on, p yolg’on bo’lsa –p rost mulohaza bo’ladi.

• Bu ma’lumotni rostlik jadvali yordamida sharhlanadi.
• Bunday jadval p ga qarab yangi mulohazaning rostlik qiymati –p mulohazasining rostlik qiymati rost T 1 yoki yolg’on F1 ligini aniqlaydi:

Konyuksiya

Agar ikki mulohaza “va” so’zi bilan bog’lansa, hosil bo’lgan yangi mulohaza berilgan mulohazalar konyuksiyasi deyladi.

p ,q mulohazalarinig konyuksiyasi p^ q kabi belgilanadi.

• Agar ikki mulohaza “va” so’zi bilan bog’lansa, hosil bo’lgan yangi mulohaza berilgan mulohazalar konyuksiyasi deyladi.

• p ,q mulohazalarinig konyuksiyasi p^ q kabi belgilanadi.

Dizyunksiya

• Agar ikki mulohaza “yoki” so’zi bilan bog’langan bo’lsa, hosil bo’lgan yangi mulohaza berilgan mulohazalar dizyunksiyasi deyladi.
• p,q mulohazalarining dizyunksiyasi pVq kabi belgilanadi.

Mashqlar

E’tiboringiz uchun RAXMAT