Мақсаты :
Білімділік :Оқушылардың квадрат үшмүше және оны көбейткіштерге жіктеу, квадраттық теңдеуге келтірілетін теңдеулердің кейбір түрлерін шеше білу дағдыларын жетілдіру.
Дамытушылық : Жылдам ой қорыту, тапқырлық, тиянақтылық қасиеттерін дамыту. Оқу материалын ұзақ есте сақтау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа, дәлдікке тәрбиелеу, өз біліміне жауапкершілікпен қарауға дағдыландыру.
2
Анаграмма
Дискриминант Теорема Виет Коэффициент Т үбір Квадрат Итимдиксрнан ерамтео ивте фэокцинетиф Бүріт Дравакт Ответы:
7
Ұшқыр ойдан ,ұтымды жауап
1.ах² + b х+с=0 түріндегі көпмүше квадрат үшмүше ме?
ия
2.Квадрат үшмүшені нөльге айналдыратын х айнымалысының мәндері квадрат үшмүшенің түбірлері бола ма ?
ия
3.Квадрат үшмүшенің түбірлері болмаса, квадрат үшмүше көбейткіштерге жіктеледі.
жоқ, себебі түбірлері жоқ
4.Егер квадрат үшмүше көбейткіштерге жіктелсе, онда оның түбірлері бар болады
ия
ах² + b х+с=а(х+х 1 )(х+х 2 ) квадрат үшмүшені көбейткіштерге жіктеу формуласы ма ? жоқ ,таңбасында қате бар
686
Өзіңді тексер
Теңдеу
Толық
х² +5х-3=0
6х²+5х=0
Толық емес
Келтірілген
2х² +4х=0
Келтіріл меген
5х-7х²+2=0
2х²=0
87
Кестені толтыр.
а²+ b х+с=0
а
х²+6х+8=0
b
2х²+3х-2=0
-х²+7х+18=0
с
5х² - х =0
b ²-4ас
√ D
15
87
Жауабы
а²х+ b х+с=0
а
х²+6х+8=0
1
2х²+3х-2=0
b
-х²+7х+18=0
с
6
2
b ²-4ас
8
-1
3
5х²-х=0
7
-2
√ Д
4
5
2
18
25
-1
5
121
0
11
1
1
0, теңдеудің әртүрлі екі түбірі болады Егер х 1 және х 2 квадрат үшмүшенің түбірлері болса," width="640"
Квадрат теңдеулерді формула арқылы шешу.
а х² + bх + c=0
D көбейткіштерге жіктелмейді
D =0 ,бір түбірі болады
D0, теңдеудің әртүрлі екі түбірі болады
Егер х 1 және х 2 квадрат үшмүшенің түбірлері болса,
Ауызша есептер
10
1.х 2 -3х-4=0 теңдеуін шешпестен түбірін тап. х 1 =, х 2 =
(-1; 4)
2. Квадраттық үшмүше мына көбейтінді түрінде жіктелген: 4(х+8)(х-19). Түбірін тап.
(-8;19)
3.Түбірлері х 1 , х 2 болатын теңдеуді жаз. х 1 =6, х 2 = -2
(х 2 - 4х-12 =0)
4.а- ның қандай мәнінде теңбе- теңдік тура: х 2 + 3х+а = (х+2)(х+1)
(а =2)
11
Жаттығуды орындаңдар
Түбірлері бойынша квадрат теңдеу құр: а) х 1 = 1, х 2 = -2.
б) х 1 = - 5, х 2 = - 3.
в) х 1 = 9 , х 2 =- 11 .
Тексеру :
а) х 2 +х-2=0
б) х 2 +8х+15=0
в) х 2 +2х-99=0
Квадрат үшмүше құрастыр.
6а
7х
-
+
2х ²
-
4
+
+
-
х
5х ²
3а ²
«Кім жылдам». Деңгейлік тапсырмалар
І деңгей.(1 ұпай)
3х²-5х-2 2)-5х²+2х-3 3) -16х²+6х+1 коэффициенттерін жазыңдар. ІІ деңгей. ( 2 ұпай ) Түбірлерін табыңдар:
1) х²-4х+3 2) х²-3х-18 3) х² +3х-10
ІІІ деңгей. ( 3 ұпай) Көбейткіштерге жіктеңдер.
1) 15х²+х+2 2) 5х²+8х+3 3) 2х²-5х+2
Жауаптары :
1деңгей. 1) а=3, b= -5 , с= -2 2) а=-5, b= 2 ,с=-3 3 ) а=-16 , b= 6 ,с=1
2 деңгей: 1 ) х 1 =1, х 2 =3 2 ) х 1 =-3, х 2 =6 , 3 ) х 1 =-5, х 2 =2 3 деңгей : 1) 15(х-0,3)(х+0,4) 2) 5(х+1)(х+0,6) 3) 2(х-2)(х-0,5)
С тобы
1300
Бөлшекті қысқарт:
3500
Есеп шығар
Көбейткіштерге жікте
1 нұсқа
1) Х 2 – 16 =
2) Х 2 –Х + 4 =
3) Х 2 – 5Х + 4 =
2 нұсқа
1) Х 2 – 25 =
2) Х 2 –8х +15 =
3) Х 2 + 3Х + 5 =
Жауап : 1 нұсқа
2 ) Жіктелмейді Д
3) (х-1)(х-4)
2 нұсқа
(х-5)(х+5) (х-3)(х-5) Жіктелмейді Д 3500 олимпиада ойындарына қ атысатын спортшылар саны
Сөзжұмбақ
1
Д
3
и
Б
5
с
и
9
4
2
к
Т
к
к
в
В
Р
о
ү
р
а
э
б
а
и
и
6
і
8
д
ф
е
д
м
к
ф
р
Р
и
т
и
р
е
и
7
а
а
к
н
ц
т
л
11
т
а
10
а
ц
т
и
б
ш
13
л
о
н
и
е
е
і
ө
т
ф
о
л
ң
н
12
г
о
ы
н
р
а
т
д
р
м
і
т
б
е
л
м
с
л
е
е
у
г
ы
о
р
е
з
р
л
н
а
е
м
а
3500
Есепті шеш
1 деңгей . 2 ұпай түбірлері х 1 =8 және х 2 =- 11 болатын ах 2 +вх+с=0 түріндегі теңдеуді жаз. 2 деңгей . 3 ұпай Виет теоремасының көмегімен шеш: х 2 +7х-8=0 3 деңгей. 5 ұпай коэффициенттерінің қосындысы 0-ге тең болғанда түбірлерін анықтайтын формуланың көмегімен шеш: х 2 +4х-5=0
Жауабыңды тексер :
1.х²+3х-88=0
2. х 1= - 8 х 2= 1
3. х 1= - 1/5 , х 2= 1
«Сөзжұмбақ».
1. b 2 –4 ac өрнегін қалай атайды?
2. Квадрат теңдеудің түбірлері туралы теорема қай ғалымның есімімен аталған?
3. ах 4 + вх 2 + с =0 түріндегі теңдеу қалай аталады?
4. Түбір белгісінің басқаша атауы.
5. Теңдеуді шешкенде табылатын сан.
6. Теңдеудің түрі.
7. в =0 немесе с =0, болмаса в =0, с =0 болатын квадрат теңдеудің түрі.
8. а =1 болатын квадрат теңдеу.
9. Квадрат теңдеудегі а , в қалай аталады?
10. Геометриялық фигура.
11. Теңдеуді қанағаттандырмайтын түбір.
12. Дәлелдеуді қажет ететін тұжырым.
13. Теңдеуді шешуге көмектесетін өрнек.
Тест (1ұпай)
1 . Бұл көпм ү ше ax 2 +bx+c
a/ квадрат теңдеуі в/ квадрат үшмүше c/ квадраттық функция d/ квадрат теңсіздік
2. ax 2 +bx+c=0- бұл
a/ квадрат теңдеуі в/ квадрат үшмүше c/ квадраттық функция d/ квадрат теңсіздік
3. x 2 +px+q =0- б ұл
a/ квадрат теңдеуі в/ толымсыз квадрат теңдеуі c/келтірілген квадрат теңдеуі d/ квадрат теңдеуі
4. Берілген өрнектердің ішінен квадрат үшмүшені табыңдар :
a/ 2x+3 в / x 3 -x 2 +5 c/ x 2 -19x+5 d/ 3x 2 -0 , 4x-x 3
5 . ax 4 +bx 2 +c=0- бұл
a/ квадрат теңдеуі в / биквадрат теңдеуі c/ келтірілген квадрат теңдеуі d/ квадрат үшмүше
6 . Дискриминант формуласы қайысы ?
a / D=b+4ac в / D=b-4ac 2 c/ D=b-4a 2 c d/ D=b 2 -4ac
0 в / D11. х 2 - 9х+8 көбейткіштерге жікте : a/ (х-1)(х-8) b/ (х+1)(х-9) c/ (х+1)(х+8) d/ жіктеуге болмайды 12. 2х 2 -10х+12 көбейткіштерге жікте : a/ (2х-4)(х+3) b/ 2(х-2)(х-3) c/ 2 (х+2)(х+3) d/ (х-2)(х-3)" width="640"
7. 4 х 2 -8х+4=0 дискриминанты неге тең ? а/ 4 в/ 16 с/ 36 d/ 0 8. Көбейткіштерге жікте : 9- 4 х 2
a/ (3+2х)(3+2х) в/ (3-2х)(3+2х) c/ (3-2х)(3-2х) d/ жіктеуге болмайды
9. Келтірілген квадрат теңдеуді табыңдар :
a/ 2x+3 в / x 3 -x 2 +5 c/ x 2 -19x+5 d/ 3x 2 -0.4x-x 3
10 . Қай кезде квадрат теңдеуінде шешімі болмайды ?
a/ D0 в / D
11. х 2 - 9х+8 көбейткіштерге жікте :
a/ (х-1)(х-8) b/ (х+1)(х-9) c/ (х+1)(х+8) d/ жіктеуге болмайды
12. 2х 2 -10х+12 көбейткіштерге жікте :
a/ (2х-4)(х+3) b/ 2(х-2)(х-3) c/ 2 (х+2)(х+3) d/ (х-2)(х-3)
Тест Тест жауабы
Сұрақ
1
Жауап
2
В
3
А
С
4
5
С
6
В
7
Д
Д
8
9
В
С
10
11
В
12
А
В
«Дарындылық – бұл 1% ,
еңбектеніп тер төгу 99% ».
Эдисон Т.
Рефлексия:
- сабақ ұнады ма?
-несімен ұнады?
-қай топ оқушылары жақсы қатысты ?
Ү йге тапсырма