Конспект урока "Сандарды? арифметикалы? ортасы, ?згеріс ау?ымы, модасы".

Та?ырып: Сандарды? арифметикалы? ортасы, ?згеріс ау?ымы, модасы.

Саба?ты? ма?саты: а) білімділік: санны? арифметикалы? ортасын, ?згеріс ау?ымын, модасын таба білуге ?йрету;

?) дамытушылы?: о?ушыларды? математика?а деген ?ызы?ушылы?ын аттыру, есептеу да?дыларын ?алыптастыру;

б) т?рбиелік: о?ушыларды ?з бетінше ж?мыс жасау?а, ?орытынды шы?ару?а, тазалы??а, белсенділігін арттыру, ізденуге да?дыландыру. Отан с?йгіштікке т?рбиелеу.

К?рнекілігі: о?улы?,интерактивті та?та,карточка

?дісі: т?сіндіру

Т?рі: жа?а саба?

Саба?ты? барысы: I. ?йымдастыру кезе?і:

а) с?лемдесу

?) о?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру

б) о?ушы зейінін саба??а аудару

?й тапсырмасын с?рау: №1186, №1187

III. Жан – жа?ты білімдерін тексеру:

Санды д??гелектегенде, сан ?андай м?ніне ие болады?
Санды б?тінге дейін д??гелектеу дегеніміз не?
Сандарды д??гелектеу ережесі ?алай т?жырымдалады?
Натурал сандарды мы?ды?тар разрядтарына дейін д??гелектегенде, неше н?лмен ая?талады?
Онды? б?лшекті ?андай разряд?а дейін д??гелектегенде, ?тірден кейін бір цифр ?ана жазылады?
Жа?а саба?: Халы? шаруашылы?ында?ы ?айсыбір шамаларды?: егін ?німіні?, затты? ба?асыны?, ?оз?алыс жылдамыды?ыны? ж?не т.с.с. сан м?ндері ?р т?рлі болады. Оларды есептеу статистикалы? сипаттамалар бойынша ж?ргізіледі.

Статистикала? сипаттамаларды? жиі ?олданылатын т?рлері:арифметикалы? ортасы, ?згеріс ау?ымы, модасы.

Сандарды? арифметикалы? ортасы.

1 – есеп. М?нерлеп сыр?анау жарысында сыр?анаушылар ж?бына сыр?анауда?ы м?нері ?шін ?діл ?азщылар ал?асы:

5,4;5,2;4,8;5,5;4,7;5,0 балл ?ойды.

М?нерлеп сыр?анаушылар ж?бына ?андай орташа балл ?ойылды?

Шешуі (?лгі). Есепті? берілуі бойынша: 1) 5,4+5,2+4,8+5,5+4,7+5,0=30,6 (балл) – ?діл ?азылар ?ой?ан балдар ?осындысы;

2) 6- балдар саны;

30,6:6=5,1(балл) – м?нерлеп сыр?анаушылар ж?бына ?ойыл?ан орташа балл немесе

(балл)

Жауабы: 5,1(балл)

Есептеу н?тижесінде алын?ан 5,1 саны – берілген 5,4;5,2;4,8;5,5;4,7;5,0 сандарыны? арифметикалы? ортасы.

Сандарды? арифметикалы? ортасы=

Бірнеше санны? арифметикалы? ортасы деп сол сандарды? ?осындысын ?осыл?ыштар санына б?лгенде шы?атын б?ліндіні айтады.

?андай да бір шаманы? сан м?ндеріні? ?згерісіні? статистикалы? сипаттамаларыны? бірі – ?згеріс ау?ымы.

Шаманы? ?згеріс ау?ымы.

2 – есеп. Наурыз айыны? бірінші аптасында?ы ауаны? т?уліктік орташа температурасы: болды. Осы аптада?ы ауаны? т?уліктік орташа температурасыны? ?згеріс ау?ымын табы?дар.

М?нда?ы: – берілгендер ?атарын ??райды.

Шешуі (?лгі). Апта ішіндегі ауаны? т?уліктік орташа температурасыны?:

е? ?лкен м?ні;
е? кіші м?ні.

Апта ішіндегі ауаны? т?уліктік орташа температурасыны? ?згеріс ау?ымы:

Жауабы апта ішіндегі т?уліктік температураны? ?згеріс ау?ымы .

?згеріс ау?ымы дегеніміз берілгендер ?атарында?ы е? ?лкен м?н мен е? кіші м?нні? айырмасы.
Мода – статистикалы? сипаттамаларды? е? к?п ?олданатын т?рі.

3 – есеп. О?ушыны? то?сан ішіндегі математикадан ал?ан ба?алары:

О?ушыны? осы ал?ан ба?аларыны? модасы ?ай ба?а?

Шешуі (?лгі).О?ушыны? то?сан ішіндегі математикадан ал?ан ба?аларыны? жиілігі:

тік ба?а – 6 (рет)

тік ба?а – 3 (рет)

тік ба?а – 1 (рет).

Жиілігі е? к?п ба?а — тік ба?а.

Жауабы: о?ушыны? то?сан ішіндегі математикадан ал?ан ба?аларыны? модасы тік ба?а.

Шаманы? модасы – оны? берілген м?ндеріні? ішіндегі жиілігі е? к?бі.

?айсыбір жа?дайларда берілген шаманы? модасы болмауы да м?мкін немесе біреуден арты? болуа да м?мкін.

Мысалы, егер о?ушыны? тарих п?нінен ал?ан ба?алары: болса, м?ндай жа?дайда о?ушыны? ал?ан ба?аларыны? модасы жо?.

Егер о?ушыны? география п?нінен ал?ан ба?алары: болса,, м?ндай ба?аларды? модалары: тік ба?а ж?не тік ба?а. Себебі, тік ба?аны? жиілігі 3, тік ба?аны? да жиілігі 3, б?л е? к?п жиілік. О?ушыны? бас?а ба?аларыны? жиіліктері одан аз.

Сыныпта?ы к?птеген о?ушылар белгілі бір п?нді ?те ?ажет п?н ретінде ?натып о?иды. Сол п?н о?ушыларды? о?итын п?ндеріні? модасы.

Сол сия?ты к?шедегі адамдарды? киіміні? белгілі бір т?рін жиі кездестіруі

Болады. Киімні? сол т?рі – сол кезе?ге с?йкес киімні? модасы.

Халы?ты? т?рмысты? ?ажетін ?теудегі, коммерциялы? ж?мыстарда?ы моданы? бірі – халы?ты? к?п с?райтын с?раныс заты.

VI.Жа?а саба?ты т?сінгенін тексеру:

Бірнеше санны? арифметикалы? ортасы ?алай табылады?
Берілген сандарды? ?згеріс ау?ымы деген не?
Шама м?ндеріні? модасы ?алай табылады?

VII.Жа?а саба?ты бекіту: №1209 (ауызша)

Тест тапсырмасы:

№1210

1)15+21+17+18+19=90; 90:5=18; сандарды? арифметикалы? ортасы – 4,8;

2)3,5;4,8;4,7;4,8; сандарыны? модасы 4,8;

41;43;40;39; сандарды? саны – 4;
2,5;3;2,5;1,8;1,8 сандарыны? модасы – 2,5 ж?не 1,8.

№1211 Aрифметикалы? ортасын табу:

VIII.?йге тапсырма: №1216, №1217

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Конспект урока "Сандарды? арифметикалы? ортасы, ?згеріс ау?ымы, модасы".»

Тақырып: Сандардың арифметикалық ортасы, өзгеріс ауқымы, модасы.

Сабақтың мақсаты: а) білімділік: санның арифметикалық ортасын, өзгеріс ауқымын, модасын таба білуге үйрету;

ә) дамытушылық: оқушылардың математикаға деген қызығушылығын аттыру, есептеу дағдыларын қалыптастыру;

б) тәрбиелік: оқушыларды өз бетінше жұмыс жасауға, қорытынды шығаруға, тазалыққа, белсенділігін арттыру, ізденуге дағдыландыру. Отан сүйгіштікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі: оқулық,интерактивті тақта,карточка

Әдісі: түсіндіру

Түрі: жаңа сабақ

Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі:

а) сәлемдесу

ә) оқушылардың сабаққа қатысын тексеру

б) оқушы зейінін сабаққа аудару

Үй тапсырмасын сұрау: №1186, №1187

III. Жан – жақты білімдерін тексеру:

Санды дөңгелектегенде, сан қандай мәніне ие болады?
Санды бүтінге дейін дөңгелектеу дегеніміз не?
Сандарды дөңгелектеу ережесі қалай тұжырымдалады?
Натурал сандарды мыңдықтар разрядтарына дейін дөңгелектегенде, неше нөлмен аяқталады?
Ондық бөлшекті қандай разрядқа дейін дөңгелектегенде, үтірден кейін бір цифр ғана жазылады?
Жаңа сабақ: Халық шаруашылығындағы қайсыбір шамалардың: егін өнімінің, заттың бағасының, қозғалыс жылдамыдығының және т.с.с. сан мәндері әр түрлі болады. Оларды есептеу статистикалық сипаттамалар бойынша жүргізіледі.

Статистикалақ сипаттамалардың жиі қолданылатын түрлері:арифметикалық ортасы, өзгеріс ауқымы, модасы.

Сандардың арифметикалық ортасы.

1 – есеп. Мәнерлеп сырғанау жарысында сырғанаушылар жұбына сырғанаудағы мәнері үшін әділ қазщылар алқасы:

5,4;5,2;4,8;5,5;4,7;5,0 балл қойды.

Мәнерлеп сырғанаушылар жұбына қандай орташа балл қойылды?

Шешуі (үлгі). Есептің берілуі бойынша: 1) 5,4+5,2+4,8+5,5+4,7+5,0=30,6 (балл) – әділ қазылар қойған балдар қосындысы;

2) 6- балдар саны;

30,6:6=5,1(балл) – мәнерлеп сырғанаушылар жұбына қойылған орташа балл немесе

(балл)

Жауабы: 5,1(балл)

Есептеу нәтижесінде алынған 5,1 саны – берілген 5,4;5,2;4,8;5,5;4,7;5,0 сандарының арифметикалық ортасы.

Сандардың арифметикалық ортасы=

Бірнеше санның арифметикалық ортасы деп сол сандардың қосындысын қосылғыштар санына бөлгенде шығатын бөліндіні айтады.

Қандай да бір шаманың сан мәндерінің өзгерісінің статистикалық сипаттамаларының бірі – өзгеріс ауқымы.

Шаманың өзгеріс ауқымы.

2 – есеп. Наурыз айының бірінші аптасындағы ауаның тәуліктік орташа температурасы: болды. Осы аптадағы ауаның тәуліктік орташа температурасының өзгеріс ауқымын табыңдар.

Мұндағы: – берілгендер қатарын құрайды.

Шешуі (үлгі). Апта ішіндегі ауаның тәуліктік орташа температурасының:

ең үлкен мәні;
ең кіші мәні.

Апта ішіндегі ауаның тәуліктік орташа температурасының өзгеріс ауқымы:

Жауабы апта ішіндегі тәуліктік температураның өзгеріс ауқымы .

Өзгеріс ауқымы дегеніміз берілгендер қатарындағы ең үлкен мән мен ең кіші мәннің айырмасы.

Мода – статистикалық сипаттамалардың ең көп қолданатын түрі.

3 – есеп. Оқушының тоқсан ішіндегі математикадан алған бағалары:

Оқушының осы алған бағаларының модасы қай баға?

Шешуі (үлгі).Оқушының тоқсан ішіндегі математикадан алған бағаларының жиілігі:

тік баға – 6 (рет)

тік баға – 3 (рет)

тік баға – 1 (рет).

Жиілігі ең көп баға — тік баға.

Жауабы: оқушының тоқсан ішіндегі математикадан алған бағаларының модасы тік баға.

Шаманың модасы – оның берілген мәндерінің ішіндегі жиілігі ең көбі.

Қайсыбір жағдайларда берілген шаманың модасы болмауы да мүмкін немесе біреуден артық болуа да мүмкін.

Мысалы, егер оқушының тарих пәнінен алған бағалары: болса, мұндай жағдайда оқушының алған бағаларының модасы жоқ.

Егер оқушының география пәнінен алған бағалары: болса,, мұндай бағалардың модалары: тік баға және тік баға. Себебі, тік бағаның жиілігі 3, тік бағаның да жиілігі 3, бұл ең көп жиілік. Оқушының басқа бағаларының жиіліктері одан аз.

Сыныптағы көптеген оқушылар белгілі бір пәнді өте қажет пән ретінде ұнатып оқиды. Сол пән оқушылардың оқитын пәндерінің модасы.

Сол сияқты көшедегі адамдардың киімінің белгілі бір түрін жиі кездестіруі

Болады. Киімнің сол түрі – сол кезеңге сәйкес киімнің модасы.

Халықтың тұрмыстық қажетін өтеудегі, коммерциялық жұмыстардағы моданың бірі – халықтың көп сұрайтын сұраныс заты.

VI.Жаңа сабақты түсінгенін тексеру: