"Ғылымдар патшайымы" Сайыс сабақ 7-сынып Математика

Сыныптан тыс жұмыс

«Ғылымдардың патшайымы»

Сынып: 7

Пәні: Математика

Пән мұғалімі: Табынбаева Перизат

ЖОСПАРЫ:

І . Кіріспе бөлім

• Ашылуы, жоспармен таныстыру.
• «Ғалымдар сөзі- өнеге»

ІІ. Негізгі бөлім

1.Ой толғаныс . «Кім тапқыр?» Логикалық есептер

2. Сен білесің бе? «Жылдам сұрақтар»

3.Жалғасын тап . Формуламен жұмыс . Топтық жұмыс4

4.«Сен –маған, мен-саған» Топтық жұмыс. Үй тапсырмасы (Мақал-мәтел, жұмбақ, есеп)

5. Айтыс. Алгебра-геометрия

5.«Қасиетті тоғыздық» Математикалық терминдер атау

6. «Білімді мыңды жығар» жоба қорғау

ІІІ. Қортынды бөлім

1.Қосымша мәлімет . Математик Асқар Жұмаділдаев еңбектері

2. Бағалау. Топтық бағалау. Жеңімпаз топты анықтап, мадақтау.

Ғылымдардың патшасы атанғансың ,

Евклид, Фалес, Пифагордан бата алғансың

Төзбейтін өтірікке , жалғандыққа!

Жасықтан емессін сен, қаталдансың!

«Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін»

Нағыз пән –математика атанғансың!

«Ғалымдар сөзі –өнеге»

• «Адамның ақыл – ойының кеңейе түсуіне

математиканың тигізетін әсерін айтып жеткізу қиын.

Математика ой, ақыл шегін кеңейтеді»

(О.А.Жәутіков)

2. Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін МАТЕМАТИКА,

сондықтан оны оқу керек. (Ломоносов)

3 «Математика-ғылымдардың патшасы,

арифметика-математика патшасы» ( К. Гаусс)

4. «Ақынжанды болмасаң , математик те

бола алмайсың» ( С.Ковалевская)

Шығамын десең биік шыңның басына,

Адал досың – Біліміңді ал қасыңа.

Зула, топ жар! Бәйгеге түс, бекем бол,

Тула, толқы, тебірен бірақ тасыма!

Логикалық сұрақтар:

• Шаруа себетпен базарға жұмыртқа әкеле жатса, себетін бір атты адам қағып кетіп, жұмыртқа жарылып қалыпты.

Атты: “неше жұмыртқа әкеле жатыр едің?”-дейді. Шаруа: “Қанша, екенін білмеймін, бірақ екіден, үштен, төрттен, бестен, алтыдан қойып шыққанда

бір жұмыртқа артық қалушы еді, ал жетіден бөлгенде қалдықсыз бөлінетін”-дейді. Себетте неше жұмыртқа болды екен?

• Бір топ қаз ұшып келіп қонады, сол жерде бір қаздың

Бастаушысы Ассалаумағалейкум жалғыз қаз дейді.

Сонда жалғыз қаз:

салаумалейкум, сіздер нешеусіздер?-дейді.

Бастаушы қаз: біз бір топ, тағы бір топ,

оған жарты топты, жартысының жартысын және

оған өзіңді қоссақ, 100 боламыз.

Өзің есептеп шығар депті. Қаз нешеу? (36)

• Ертеде бір жарлы жігіт жылдар бойы байға жалданып жүріп,

ірілі-ұсақты біраз ешкі жинап алыпты.

Бұлардың үлкен ешкілерінің тушалары екі есе,

ал шыбыштары үш есеге көп. Көктемде шыбыштары жалқы,

тушалары егізден, ал үлкен ешкілері үштен лақ табады.

Жарлы жігіттің барлық ешкілерінің саны лақтарымен қосқанда

64-ке тең. Бұл үйде ең алғашында қанша шыбыш, қанша туша,

қанша ешкі болған?

(Ешкі-4, туша-8, шыбыш-12)

• 301 жұмыртқа)

• 36 қаз

• Ешкі-4,туша-8, шыбыш-12

Сен білесің бе?

«Жылдам сұрақтар»

Төртбұрыш тобына:

1) y = ax + b функциясының графигі

А) түзу В) шеңбер С) парабола Д) гипербола

Е) кубтық парабола

2 ) Математикаға координаттар әдісін енгізген француз математигі:

А) Евклид В) Рене Декарт С) Архимед Д) Лобачевский Е) Фалес

3) (a + b)² = неге тең?

4) 25 санының квадраты

5) сыбайлас бұрыштардың қасиеті

Үшбұрыш тобына:

• Үшбұрыштың түрлері
• Геометрияның негізін қалаған кім?
• Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы
• (a - b)² = неге тең?

• Аксиома деген не?

Дөңгелек тобына:

1.Теорема дегеніміз не?

2. Перпендикуляр түзулер ,анықтамасы

3.Бұрыштың биссектрисасы

4. Қандай қазақ математиктерін білесің?

5. Екі санның квадраттарының айырмасы неге тең?

“ Жалғасын тап” .

Формуламен жұмыс .

Топтық жұмыс

« Сен –маған, мен-саған»

Топтық жұмыс.

Үй тапсырмасы

(Мақал-мәтел, жұмбақ, есеп)

«Қасиетті тоғыздық»

Математикалық терминдер

Әр топқа 9 математикалық терминдерді тез атап шығу және 9 формула жазу

• АВС үшбұрышының В және С төбелерінің сыртқы бұрыштарының қосындысы 250°-қа тең. Үшбұрыштың А бұрышындағы сыртқы бұрышын табыңдар.
• Шешімі:
• Үшбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы-360˚-қа тең.
• Сондықтан В бұрышындағы сыртқы бұрыш =360˚-250˚
• В бұрышындағы сыртқы бұрыш =110˚

• Шеңбердің 1/6 бөлігіне тең доғаға сәйкес центрлік бұрыштың градустық өлшемін табыңдар.
• Шешімі:
• Шеңбердің толық градустық өлшемі =360˚
• Яғни шеңбердің 1/6 бөлігіне тең доғаға сәйкес центрлік бұрыш =360/6
• Центрлік бұрыш =60˚

• ТОП ЕСЕБІ3
• Екі түзудің қиылысуынан пайда болған бұрыштардың бірі 50°-қа тең, қалған бұрыштарын табыңдар.
• Шешімі: ∠А OC+∠COB=180°

∠ А OC=180°-50°=130°

∠ DOB+∠COB=180°

∠ DOB=180°-50°=130°

∠ DOA+∠AOC=180°

∠ DOA=180°-130°=50°

Математик

Асқар Жұмаділдаев еңбектері

• Жұмаділдаев  Германиядағы   Гамбург  (1986),  Мюнхен  (1995 – 96),  Билефельд  (1996 – 99) университеттерінің профессоры болып, [[Кэмбридж университетінің жанындағы Ньютон институтында (1997), А.Салам атындағы Халықар теориялық физика орталығында ( Италия , 1998, 2001),  Швеция  корольдік Ғылым Академиясының Миттаг-Леффлер атындағы Математика институтында (1998 – 99), Фильдс атындағы Математика институтында ( Канада , 2001) қызмет атқарып, лекциялар оқыған. Германияның,  АҚШ -тың мемлекеттік стипендияларын,  Швеция  корольдік Ғылым Академиясының грантын алған. Ол – 12-сайланған  Қаз КСР Жоғарғы Кеңесінің, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болды

Ғылыми дәрежелер і .

1981 ж. - физика-математика ғылымдарының кандидаты ( КСРО ғылым академиясының  математика институты,  Мәскеу )

• 1988 ж. - физика - математика ғылымдарының докторы (КСРО ғылым академиясының математика институты,  Ленинград  бөлімі)
• 1990 ж. -  Қазақ Ұлттық Университетінің  профессоры
• 1995 ж. -  ҚР ҰҒА -ның академигі
• 2004 ж. -  ҚР ҰҒА -ның академигі

Шетелден алған шақыртулары

• 1995-1996 жж. -  Мюнхен Университеті  (18 ай)
• 1997-1999 жж. -  Бильфельд Университеті  (4ай)
• 1997 ж. -  Ньютон институты ,  Кембридж ,  Ұлыбритания  (4 ай)
• 1998 ж. -  Гамбург Университеті  (2 ай)
• 1998, 2001-2003 жж. -  Теориялық физиканың  халықаралық орталығы (9 ай)
• 1998-1999 жж. - Миттаг-Лефлер атындағы математика институты, Швеция (9 ай)
• 1999 ж. - Киото университеті, Жапония (1 ай)
• 2000-2003 жж. - Стокгольм Университеті, Швеция (9 ай)
• 2000 ж. - Оксфорд университеті, Ұлыбритания (1 ай)
• 2001 ж. - Салалар институты, Торонто (1 ай)
• 2001-2003 жж., 2005 ж. - Франция институты (1 ай)
• 2002 ж. - Шредингер институты, Вена (1 ай)
• 2005 ж. - Макс-Планк атындағы математика институты, Бонн 

(3 ай)

Марапаттары

• Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты (1987).

Шығармала ры

• Когомологии срезанных коиндуцированных представлений алгебр Ли положительной характеристики, “Математический сборник”, 1989, №4;
• Центральные расширения бесконечномерных алгебр Ли, “Функциональный анализ и его приложение”, 1992, №4;
• Дифференцирования и центральные расширения алгебр Ли дифференциальных и псевдодифференцированных операторов, “Алгебра и анализ”,

• Ержетеміз ертең ақ ,біз де өсеміз
• Ғұламалар дәстүрін үлгі етеміз
• Ермеков Әлімхан, Орынбек Жәутіков, Асқар ағалардай
• Ортамыздан шығады іздесеңіз!

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!