Барнохон Парпиева

Sinf: 5.

Fan: matematika

Mavzu: O’rta arifmetik

Darsning maqsadi:

• Ta’limiy maqsad:

O’quvchilarga mavzu haqida tushuncha berish, o’rta arifmetik qiymat tushunchasini hayotda qo’llashni o’rgatish. O’quvchilarda o’rta arifmetik qiymat va o’rta vaznli qiymatga doir masalalar yechishga o’rgatish.

• Tarbiyaviy mqsad:

O’quvchilarni ulug’ allomalarimiz kabi bilimli, iqridorli bolalar bo’lishga undash, ahillik, o’rtoqlik va raqobat tushunchalarni darsga olib berish.

• Rivojlantiruvchi maqsad:

O’quvchilarni fikrlash dunyosini shakllantirish, ularning qobiliyatiga va iste’dodiga qarab yondashish.

• Dars tipi: yangi bilim berish.
• Dars usuli: noan`anaviy
• Dars uslubi: aqliy hujum, reklama va e’lon,matematika va biznes
• Dars jihozi: darslik, tarqatma material, domino varaqalari, ko’rgazmalar.

Dars xaritasi

• Tashkiliy qism.
• Takrorlash.
• Yangi mavzu bayoni.
• Reklama va e’lonlar.
• Domino o’yini.

Assalomu-alaykum, aziz bolajonlar, bugungi darsimiz matematika, siz bolajonlar esa Al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, MIrzo Ulug’bekning yengilmas iqtidorli, iste’dodli, barkamol avlod yoshlarisiz! Qani bolajonlar siz o’z guruhingiz nomini qanday izohlaysiz.

Sizlarga ulug’ ajdodlarimizdek kuch quvvat tilayman. Bugungi darsimizni matematika va biznes usulida olib boramiz. Dars davomida har bir savol va topshiriqlarga ball olasiz. Bunda har bir amaliy topshiriqlarga 3 ball bilan nazariy savollarga 2 ball bilan baholanadi. Dars oxirida har bir o’quvchi __ ball guruh esa __ ball to’plashi mumkin. Endi sizlarni to’r o’yiniga chorlayman.

A

D

F

C

L

N

E

B

K

M

Bu o’yinda siz o’z guruhingiz bilan o’tilgan mavzular yuzasidan egallagan bilimlaringizni sinab himoya qilasiz.

Aziz o’quvchilar endi sizlarni bozorlar olamiga sayohatga taklif qilaman. Qani o’quvchilar mana siz maktab bozoridasiz. Siz maktab bozoridan nimalar xarid qilasiz?

Siz olgan kitoblaringizning narxi 1600, 1000, 3500so’m. o’rtacha bitta kitobning narxi qancha turadi?

Yechish:

Maktab bozori

a+b+c

3

Endi o’quvchilar sizlarni dehqon bozoriga taklif qilaman.

Ahmad dehqon bozoridan 1-kuni 180kg ikkinchi kuni 200kg pomidor sotib oldi. U o’rtacha bir kunda qancha pomidor olgan?

Dehqon bozori

Bolajonlar, endi biz siz bilan birgalikda transport bozoriga boramiz. Sizga ma’lumki avtomobillar turli xil tezliklar bilan harakatlanadi.

Mashina 72km/soat tezlik bilan 2.6 soat, 78 km/soat tezlik bilan 3.9 soat yo’l yurdi. Mashinaning o’rtacha tezligini toping .

Avtomobil bozori

1-savol. Mashina katta tezlik bilan necha km yo’l yurdi?

78 * 3.9 =304.2 (km)

2-savol. Mashina kichik tezlik bilan necha km yo’l yurdi?

72 * 2.6 =187.2 (km)

3-savol. Mashina jami necha km yo’l yurdi?

304.2 + 187.2 =491.4 (km)

4-savol. Mashina jami necha soat yo’l yurdi?

3.9 + 2.6 =6.5 (soat)

5-savol. Mashina qanday o’rtacha tezlik bilan harakatlandi?

491.4 : 6.5 =75.6 (km/soat)

Aziz o’quvchilar yuqaoridagi masalalardan qanday xulosa chiqardingiz. Quyidagi savollarga javob berib o’zingizni sinab ko’ring.

1) Ikkita sonning o’rta arifmetigi qanday topiladi?

2) Uchta sonning o’rta arifmetigi qanday topiladi?

3) Bir nechta sonlarning o’rta arifmetigi qnday topiladi?

Endi o’quvchilar siz yuqorida egallagan bilim, ko’nikmalaringizni “Domino” o’yini orqali mustahkamlaysiz.

10 va 20

Tamom.

Orqaga qarang.

sonlarining

4

Sizga

o’rta arifmetigni

toping

omad!

10, 20, 30

15

Sonlarining o’rta

arifmetigini toping.

(x-8,3):2=4,1

Tenglamani

20

yeching

2020-yil Prezidentimiz tomonidan

qanday yil deb e’lon qilingan?

5, 4, 3 sonlarining

o’rta arifmetigini

16,5

toping.

• Uyga vazifa.

211-misol.

To’rtta sonning o’rta arifmetigi 16.4 ga teng. Shu sonlar yig’indisining 1/8 qismini toping.