Аскарбаева Айнур Жубанишовна - №34 орта мектебі, математика п?ніні? II-санатты м??алімі
Республикада болып жатыр?ан де?гейлік о?улар аясында ?ш де?гейлі курсты о?ып ая?тадым.Осы курс барысында зерттелген жеті модульге негізделген жа?а ?діc-т?сілдермен танысып, тал?ылап ж?не курсты? екінші кезе?інде ?з т?жірибемізде ?олданыс?а енгізіп, оны? тиімді жа?тарын к?ріп, саралады?. «Д?ст?рлі » стиль ар?ылы алын?ан білімні? о?ушыларды? жина?тал?ан ?зге білімдерімен сі?ісе алмай, тек емтихан, сына?тар кезінде ?тымды пайдаланыл?анмен, о?ушыны? болаша?та?ы ?мір т?жірибесімен ?штаспайтынды?ы д?лелденіп отыр. Ал сындарлы о?ытуды? ма?саты - о?ушыны? п?нді тере? т?сінуі де?гейін дамытып, алын?ан білімдерін кез–келген жа?дайда тиімді пайдалана білуін ?амтамасыз етеді. Д?ст?рлі ?діс ар?ылы білім беру кезінде академиялы? уа?ыт тек м??алім еншісінде болып, жа?а білімді ме?гертуде м??алімні? баяндауы, т?сіндіруі жетекші роль ат?арса, сындарлы т?сінік м??алімні? саба?ты о?ушыны? пікірі мен біліктілігін дамыту?а ы?пал ететін міндеттерге сай ?йымдастыруын талап етеді.
Осы курс барысында ?зімні? к?з?арасым, ?станымым ?згерді, ?діс- т?сілдерім жа?арды ж?не «Бірінші бетпе-бет» кезе?інде ?арастырыл?ан жеті модуль идеяларын басшылы??а ала отырып, ?зіме мынадай міндеттерді орындау ба?ытында ж?мыстануды жоспарладым:
* н?с?аулы?ты басшылы??а ала отырып жеті модульді? ма?саттары мен міндеттері аясында ж?мыс ат?ару;
* іс-т?жірибемді жіберілген кемшіліктерді ескере отырып, ?немі жетілдіріп отыру;
* сыни ойлау к?з?арасы дамы?ан жеке т?л?аны ?алыптастыру.
Саба?ты жоспарлауда к?нтізбелік жоспарыма сыни к?з?араспен ?арайтын болдым. ?азіргі орта мерзімді жоспарда барлы? іс ?рекетті ?амтитын саба?та ?олданылатын ?діс-т?сілдер, ба?алау, о?ыту формалары, барлы? о?ушыларды саба??а тарту ж?мыстары ?амтылып отыр. Б?рын н?тижені жоспарламайтынмын, осы курс аясында мен к?тілетін н?тижені Блум таксономиясына негіздеп ??руды ж?не жа?а т?сілдерді саралап іс-?рекетті н?тижеге ба?ыттауды ?йрендім.
О?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдер: жа?а форматта саба? ?ткізу барысында білім беру ?рдісі н?тижелі болу ?шін о?ушыларды? білімді ?з бетімен ме?гертуде м??алім ба?ыттаушы ролінде болуы тиіс. Білімді ?з бетімен ме?геру барысы о?ушыны? «?зін-?зі реттеу» ?рдісіне жатады. ?зін-?зі реттеу ар?ылы балада т?сіну, ?ада?алау, ба?ылау ?абілеттері дамиды. Б?л ?абілеттер о?ушыда метатану ?рдісі ар?ылы ж?зеге асады. Б?л модуль бойынша саба? бермей т?рып, ?зін-?зі реттеу алдымен ?зімде ж?рді, я?ни алдымен ?зімді психологиялы? т?р?ыдан реттей отырып, балаларды ?йретуге м?мкіндік бердім. Балалар м?нда ?зіні? б?рын?ы саба?тарда ?алай ?атыс?аны, адами т?р?ыдан кішкене уа?ыт ішінде дамып, ?здеріні? рухани ?скенін ба?ылап, ?здері талдау ж?ргізе алатын де?гейге жетті. Жа?а білімді ме?геру барысында топта?ы ж?пты? ж?мыстарда балалар бір-біріні? пікірлерін ты?дау кезінде ?здеріне ж?не ??рбыларына ба?а беру ар?ылы ?з-?здерін реттей ал?анына к?здері жетті. Выготскийді? жорамалы бойынша о?ушылар к?бірек білетін бас?а адамдармен диалог ж?ргізгенде о?ытуды? табысты болатынын айт?ан.
Сыни т?р?ыдан ойлау?а ?йрету: Б?л стратегия о?ушыларды? жа?а білімді ме?геруде берілген а?парат туралы ойлау, талдау, ба?алауда алын?ан а?паратты одан ?рі жетілдіруге ба?ыттал?ан п?ндік шешім болып табылады. Сыни т?р?ыдан ойлауын жетілдіру барысында саба?та ?р т?рлі ?діс –т?сілдерді ?олдандым: жо?ары т?мен м?ртебелі с?ра?тар, Венн диаграммасы, ысты? орынды?, семантикалы? карта, бесжолды ?ле? ж?не де?гейлік тапсырмалар.
Атал?ан тапсырмаларды орындау кезінде о?ушыларды? жауаптарын талдай отырып ойларын еркін, ашы? жеткізетіндігін, болжам жасай алатынды?ын, ?ш?ыр ойлап оны д?лелдеу м?мкіндіктеріні? арт?анын бай?адым. Мысалы: «Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешу» деген бірінші саба?ымда жо?ары де?гейлі Алмир деген о?ушы ?ткен мынадай с?ра? ?ойды:«Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесіні? ?р кез шешімі бола ма?» Ал « Мазм?нды есепке те?деулер ж?йесін ??рып, алмастыру т?сілімен шешу» та?ырыбына к?шу ма?сатында мынадай с?ра?тар ?ойдым:"Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесіні? шешу алгоритмі".Осы с?ра??а балаларды? сан?ырлы жауаптарынан, «те?деуді алмастыру т?сілімен шешу» ?дісі ар?ылы сыни т?рде сипаттама берулерінен аны? к?зімді жеткізе алдым.Екінші саба?ымды бекітуге барлы? топтар?а постер берліп, "те?деу" деген с?зге бесжолды ?ле? ??растыру?а тапсырма берілді.Бес минутты? ішінде тапсырмаларын орындап, ?ор?ады.Осы тапсырма о?ушылрды? математикалы? тілін дамыту?а жа?сы к?мектеседі.?шінші саба?ымды ?орытындылау ма?сатында "Ысты? орынды?" ойынын ойнаттым.Орта?а ?з еркімен Лунара атты о?ушы шы?ып, о?ан бас?а топтар с?ра?тар ?ойды.Барлы? с?ра?тар?а жауап беруге тырысты, біра? Сауатты? ?ой?ан "Егер те?деу б?лшекпен берілсе, ?алай шешеміз?" деген с?ра?ына ?инал?асын ?зіні? тобынан ?мина жауап берді.Ал т?ртінші саба?ымны? со?ында Венн диаграммасын ?олданып, алмастыру ж?не графиктік т?сілдерді? айырмашылы?ы мен ерекшеліктерін постер?а т?сіру керек.Осы тапсырманы орындау барысында ерекше к?зге т?скен ?мина атты о?ушы ?зіні? постерін жа?сы ?ор?ады.Сонымен ?атар постер ?ор?ауда жа?сы топты? ы?ыласына ие бол?ан Н?рхат.Б?л о?ушы есеп шы?ар?анда да е? бірінші д?рыс бітіріп ж?не де?гейлік тпсырмаларды орындау да к?рінген о?ушы
СТО модулі баланы? ойын еркін айта алуына, сыни т?р?ыдан ойлау?а тапсырмаларды бере отырып баланы сыни ойлаттыру?а м?мкіндік берді. Соны? н?тижесінде сыни т?р?ыдан ойлайтын о?ушылар белсенді бола алды, олар с?ра?тар ?ойып д?лелдерді талдай алды, ма?ынаны аны?тау ?шін саналы т?рде стратегиялар ?олдана алды ; олар ауызша, жазбаша, к?збен шолу ар?ылы д?лелдеріне сенімсіздікпен ?арай отырып, жа?ашыл идеялар мен ойларын д?лелді жеткізе алады. Осы модуль ар?ылы о?ушы ?зіні? ?мірлік т?жірибесін ?штастыруды, бір біріне сын к?збен ?арауды, д?лелді? де?гейі мен ма?ызын мойындауды, е? жа?сы т?сініктемені табуды ?йренді.
О?ыту ?шін ба?алау ж?не о?ытуды ба?алау модулі. Ба?алау-б?л о?у туралы одан ?рі шешімді ?абылдау ?шін о?ыту н?тижелерін ж?йелі т?рде жиынты?тау?а ба?ыттал?ан ?ызмет т?рі болып саналады. Сындарлы о?ытуда ба?алауды? екі т?рі ?амтылды : суммативті ж?не формативті. Мені? т?жірибемде тарау бойынша екі т?рі де жоспарланды. Сонымен ?атар барлы? саба?тарымда ба?алауды? формативті т?рі к?рініс тапты. Ба?алауды? б?л т?рі о?ушыны? о?уды? ?андай сатысында т?р?анын, ?андай ба?ытта даму керек екендігін, ?ажетті де?гейге ?алай жету керек екендігін аны?тау ?шін ?олданылады. Саба?ты? негізгі б?лімінде постер ?ор?ауда ?р топ ?арсы топтар?а ?здеріні? ?сыныс тілектерін ?зара ба?алауды? «екі ж?лдыз, бір ?сыныс» беру ар?ылы білдірді. Уа?ытты? тапшылы?ына байланысты саба?тарымда ?й тапсырмасын математикалы? диктант ар?ылы тексеру барысында ба?алауды? критериалды т?рін ?олдандым. Осындай ж?мыс кезінде о?ушылар д?птер алмасу ар?ылы ?зара ж?пта бірін – бірі ба?алап ?орытындысын топ басшысына айту ар?ылы ба?алау пара?ына о?ушыны? ба?асы балды? ж?йемен толтырылып отырды(?осымша 4). Саба?та берілетін де?гейлік тапсырмаларды Блум таксономиясы бойынша жаса?тал?ан критерий бойынша топ басшысы ба?алап отырды.Бірінші саба?ымда топ басшысы ?зіні? м?шелерін кімні? ?алай ?атыс?аны туралы ауызша айтады.Осы ал?аш?ы саба?та о?ушыларды? бірін-бірі формативті ба?алауында асыра ба?алаушылы? болды. Саба? барысында т?сіндіру ж?мыстарын ж?ргізу н?тижесінде б?л проблема шешімін тап?андай болды.Сонды?тан екінші саба?ымда на?ты критерийлер дайындап, топ басшысы ба?алау пара?ына критерийлер бойынша ба?аларын т?сіріп отырды.?шінші саба?ымда топтар бір-бірін карточка ар?ылы бір-бірін ба?алайды(?осымша 5).Ал т?ртінші саба?ымда ?зін-?зі ба?алау пара?ына ?ркім критерий бойынша ?зіне балл ?ойып отырады.Математика саба?ында ба?алау ?шін критерий ?олдан?ан ы??айлы деп ойлаймын, себебі барлы?ы на?ты д?л к?рініп т?рады ж?не тексеруге де о?ай. Сонымен ?атар математика п?ні - на?ты п?н бол?анды?тан д?л жауапты талап етеді, б?л жа?дайда критерийді? тиімділігі ?те жо?ары.Саба?тарымны? ?орытынды б?лімінде о?ушылардан не т?йгендерін, ?андай б?лігі т?сініксіз бол?андарын білу ?шін рефлексия пара?ын толтыру ар?ылы аны?тадым. Сол о?ушыларды? рефлексия пара?тарыны? ?орытындысы бойынша келесі саба?тарыма ?згерістер енгізіп отырдым.
Осы?ан дейінгі саба?тарымда кері байланысты ?олданып к?рмегенмін ж?не о?ушылар?а ?здерін ?здері ба?алату?а м?мкіндік бермейміз.Мені? ойымша кері байланыс ж?не ?зін-?зі ба?алау міндетті т?рде керек деп ойлаймын.Себебі кері байланыс ар?ылы біз ?немі о?ушылармен байланыста боламыз ж?не о?ушыларды? нені ?алайтынын, нені ?згерту керек екенін к?ріп отырамыз.О?ушыларды? ?сыныстары ар?ылы біз саба?ымыз?а ?згеріс енгізуге ж?не д?рыс тиімді етіп ??ру?а болады деп ойлаймын.Ал ?зін-?зі ба?алау ар?ылы о?ушыны? ?з-?зіне деген жауапкешілігі ж?не бізді?, я?ни м??алімні? о?ушы?а деген сенімділігі артады.О?ушы ?зін сенімді ?стайды ж?не м??алімні? ?зіне деген сенімін а?тау?а тырысады.
Білім беруде АКТ-ны ?олдану модулі бойынша баланы? да ж?не ?зімні? де жо?ары де?гейде АКТ-ны пайдалануды? тиімді жа?тарын т?сіндім, себебі ?з т?жірибемде к?біне презентацияны к?рсетуде, тек к?рнекілік ретінде та?ырыпты? мазм?нын ме?геруде ?зім таныстырып, бала?а ?олдану?а м?мкіндік беру керектігін енді т?сініп отырмын. Мектептегі т?жірибе кезе?інде мен жа?а т?сілмен ?ткізген саба?ымны? кіріспе б?лімінде ?й тапсырмасын тексеруде о?ушы?а ?олжетімді болу ?шін интерактивті та?та?а алдын ала дайындал?ан жауаптарды ?олдандым.Саба?ты? басында т?сукесерге ?немі есептерді ж?не м?ртебелі с?ра?тарды уа?ытты ?немдеу ?шін интерактивті та?та ар?ылы дайындап к?рсеттім.Сонымен ?атар математикалы? диктантты тексеру ?шін де д?рыс жауапты интерактивті та?тада ?зірлеп ?ойдым.Б?л ?те тиімді ж?не о?ушылар?а да тексеруге ы??айлы."Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешуге есептер шы?ару" саба?ында зерттеуге берілген тапсырманы Алина мен Хадиша атты о?ушылар саба?ты? ?стінде ?аламтор?а тікелей ену ар?ылы те?деулер ж?йесін зерттеген математик ?алымдар туралы м?ліметтерді тез тауып, постерге т?сіріп бас?а топтар?а ?сына білді. Осы курс негізінде та?ы бір м?мкін санды? фотоаппарт пен санды? видеоны пайдалану ар?ылы саба?ты? одан ?рі сапалы болуына септігін тигізді, ?йткені видео ж?не фотоаппарат?а ?арап отырып, ?зімізді реттеуге, саба? талдау?а, баланы? ?з-?зін реттеуге к?п ?лесі тигені бай?адым.
Талантты ж?не дарынды балалар?а білім беру модулі: Жас ерекшеліктеріне байланысты дарынды мен талантты балалар?а арнал?ан тапсырмаларды б?лек дайындадым. Арнайы тапсырмаларды орындау барысында ж?не сыныпта?ы топты? ж?мысты ?йымдастыру кезінде ?зімні? ба?ылау?а ал?ан жо?ары де?гейлі о?ушымны? бойынан дарынды балаларды аны?тауда?ы Фриманны? ?лшемдеріні? есте са?тау ж?не білім; ?з білімін жетілдіру; ойлау ?абілетіні? жылдамды?ы; м?селені шешу ?лшемдері к?рініс тап?анын бай?адым. Зерттеуге алын?ан жо?ары де?гейлі о?ушым Н?рхат постер ?ор?ау барысында а?паратты біліп ?ана ?оймай оны ?ткен материалмен байланыстыра отырып д?лелді жауап берді. Ал ?ал?ан ?лшемдеріні? к?рініс табуын о?ушыны? к?рделенген тапсырмаларды, я?ни де?гейлік тапсырмаларды шешу ж?мысын тексеру кезінде ку? болдым. Осы модульды саба??а енгізуім дарынды балаларымны? арасында?ы б?секелестікті одан сайын ?рбіте т?сті, ал б?секелестік бар жерде ал?ан білімні? н?тижелерін о?ай к?руге болады деп ойлаймын. Та?ы бір осы модульды пайдалануда?ы ?згерістерім, дарынды о?ушылар топпен ж?мыстану барысында креативтік орта ??рып, топ м?шелеріні? ?з мінез ??л?ына, жалпы ?мірге ?зіне шы?армашылы?пен ?арауына т?рткі болды. ?зіне сенімділік, бас?алар?а ??рметпен ?арау?а, о?ушылар бойында ?зіне деген сенімділікті ?алыптастыруда ?лестерін ?осты. Ендігі ма?сат, болаша?та б?л балаларымны? дарындылы?ын де?гейлік тапсырмаларды? де?гейін жо?арлатып, саба? ?стінде к?бірек танымды? тапсырмаларды беру.
Негізінде ?р бала ?з де?гейінде дарынды.Біз сол баланы? бойында?ы дарындылы?ты аша білуіміз керек.Дарынды о?ушыны дарынды м??алім аны?тайды, сонды?тан біз де ?з п?німізді? білікті маманы, дарынды болуымыз тиіс.
О?ушыларды? жас ерекшіліктеріне с?йкес о?ыту ж?не о?у модулі бойынша саба? беретін сыныптарымны? жас ерекшеліктері ескерілген, сонды?тан білім беруде ж?не кері байланыс ар?ылы ?иынды? туындамайды.Мысалы:айта кететін болсам, осы "Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешу" та?ырыбы 9-шы сыныпта да о?ытылады.Біра? ол кезде та?ырыбы да, есептері де к?рделі.Сонды?тан да тапсырмаларды дайында?ан кезде ?рдайым жас ерекшеліктерін, я?ни 12-13 жаста?ы о?ушылар екенін ескеріп отырдым.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Баяндама "Жа?а технология математика саба?ында"»
Жаңа технология математика сабағында"
Аскарбаева Айнур Жубанишовна - №34 орта мектебі, математика пәнінің II-санатты мұғалімі
Республикада болып жатырған деңгейлік оқулар аясында үш деңгейлі курсты оқып аяқтадым.Осы курс барысында зерттелген жеті модульге негізделген жаңа әдіc-тәсілдермен танысып, талқылап және курстың екінші кезеңінде өз тәжірибемізде қолданысқа енгізіп, оның тиімді жақтарын көріп, сараладық. «Дәстүрлі » стиль арқылы алынған білімнің оқушылардың жинақталған өзге білімдерімен сіңісе алмай, тек емтихан, сынақтар кезінде ұтымды пайдаланылғанмен, оқушының болашақтағы өмір тәжірибесімен ұштаспайтындығы дәлелденіп отыр. Ал сындарлы оқытудың мақсаты - оқушының пәнді терең түсінуі деңгейін дамытып, алынған білімдерін кез–келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз етеді. Дәстүрлі әдіс арқылы білім беру кезінде академиялық уақыт тек мұғалім еншісінде болып, жаңа білімді меңгертуде мұғалімнің баяндауы, түсіндіруі жетекші роль атқарса, сындарлы түсінік мұғалімнің сабақты оқушының пікірі мен біліктілігін дамытуға ықпал ететін міндеттерге сай ұйымдастыруын талап етеді.
Осы курс барысында өзімнің көзқарасым, ұстанымым өзгерді, әдіс- тәсілдерім жаңарды және «Бірінші бетпе-бет» кезеңінде қарастырылған жеті модуль идеяларын басшылыққа ала отырып, өзіме мынадай міндеттерді орындау бағытында жұмыстануды жоспарладым:
* нұсқаулықты басшылыққа ала отырып жеті модульдің мақсаттары мен міндеттері аясында жұмыс атқару;
* іс-тәжірибемді жіберілген кемшіліктерді ескере отырып, үнемі жетілдіріп отыру;
* оқыту әдіс-тәсілдерін оқушының білімді меңгерудегі қабілет деңгейіне қарай орайластырып жасау;
* оқушының өз бетінше жұмыс атқаруына бағытталған әдістерді кіріктіру;
* сыни ойлау көзқарасы дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.
Сабақты жоспарлауда күнтізбелік жоспарыма сыни көзқараспен қарайтын болдым. Қазіргі орта мерзімді жоспарда барлық іс әрекетті қамтитын сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер, бағалау, оқыту формалары, барлық оқушыларды сабаққа тарту жұмыстары қамтылып отыр. Бұрын нәтижені жоспарламайтынмын, осы курс аясында мен күтілетін нәтижені Блум таксономиясына негіздеп құруды және жаңа тәсілдерді саралап іс-әрекетті нәтижеге бағыттауды үйрендім.
Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер: жаңа форматта сабақ өткізу барысында білім беру үрдісі нәтижелі болу үшін оқушылардың білімді өз бетімен меңгертуде мұғалім бағыттаушы ролінде болуы тиіс. Білімді өз бетімен меңгеру барысы оқушының «өзін-өзі реттеу» үрдісіне жатады. Өзін-өзі реттеу арқылы балада түсіну, қадағалау, бақылау қабілеттері дамиды. Бұл қабілеттер оқушыда метатану үрдісі арқылы жүзеге асады . Бұл модуль бойынша сабақ бермей тұрып , өзін-өзі реттеу алдымен өзімде жүрді, яғни алдымен өзімді психологиялық тұрғыдан реттей отырып, балаларды үйретуге мүмкіндік бердім. Балалар мұнда өзінің бұрынғы сабақтарда қалай қатысқаны, адами тұрғыдан кішкене уақыт ішінде дамып, өздерінің рухани өскенін бақылап, өздері талдау жүргізе алатын деңгейге жетті. Жаңа білімді меңгеру барысында топтағы жұптық жұмыстарда балалар бір-бірінің пікірлерін тыңдау кезінде өздеріне және құрбыларына баға беру арқылы өз-өздерін реттей алғанына көздері жетті. Выготскийдің жорамалы бойынша оқушылар көбірек білетін басқа адамдармен диалог жүргізгенде оқытудың табысты болатынын айтқан.
Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету: Бұл стратегия оқушылардың жаңа білімді меңгеруде берілген ақпарат туралы ойлау, талдау, бағалауда алынған ақпаратты одан әрі жетілдіруге бағытталған пәндік шешім болып табылады. Сыни тұрғыдан ойлауын жетілдіру барысында сабақта әр түрлі әдіс –тәсілдерді қолдандым: жоғары төмен мәртебелі сұрақтар, Венн диаграммасы, ыстық орындық, семантикалық карта, бесжолды өлең және деңгейлік тапсырмалар.
Аталған тапсырмаларды орындау кезінде оқушылардың жауаптарын талдай отырып ойларын еркін, ашық жеткізетіндігін, болжам жасай алатындығын, ұшқыр ойлап оны дәлелдеу мүмкіндіктерінің артқанын байқадым. Мысалы: «Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін алмастыру тәсілімен шешу» деген бірінші сабағымда жоғары деңгейлі Алмир деген оқушы өткен мынадай сұрақ қойды:«Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесінің әр кез шешімі бола ма?» Ал « Мазмұнды есепке теңдеулер жүйесін құрып, алмастыру тәсілімен шешу» тақырыбына көшу мақсатында мынадай сұрақтар қойдым:"Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесінің шешу алгоритмі".Осы сұраққа балалардың санқырлы жауаптарынан, «теңдеуді алмастыру тәсілімен шешу» әдісі арқылы сыни түрде сипаттама берулерінен анық көзімді жеткізе алдым.Екінші сабағымды бекітуге барлық топтарға постер берліп, "теңдеу" деген сөзге бесжолды өлең құрастыруға тапсырма берілді.Бес минуттың ішінде тапсырмаларын орындап, қорғады.Осы тапсырма оқушылрдың математикалық тілін дамытуға жақсы көмектеседі.Үшінші сабағымды қорытындылау мақсатында "Ыстық орындық" ойынын ойнаттым.Ортаға өз еркімен Лунара атты оқушы шығып, оған басқа топтар сұрақтар қойды.Барлық сұрақтарға жауап беруге тырысты, бірақ Сауаттың қойған "Егер теңдеу бөлшекпен берілсе, қалай шешеміз?" деген сұрағына қиналғасын өзінің тобынан Әмина жауап берді.Ал төртінші сабағымның соңында Венн диаграммасын қолданып, алмастыру және графиктік тәсілдердің айырмашылығы мен ерекшеліктерін постерға түсіру керек.Осы тапсырманы орындау барысында ерекше көзге түскен Әмина атты оқушы өзінің постерін жақсы қорғады.Сонымен қатар постер қорғауда жақсы топтың ықыласына ие болған Нұрхат .Бұл оқушы есеп шығарғанда да ең бірінші дұрыс бітіріп және деңгейлік тпсырмаларды орындау да көрінген оқушы
СТО модулі баланың ойын еркін айта алуына, сыни тұрғыдан ойлауға тапсырмаларды бере отырып баланы сыни ойлаттыруға мүмкіндік берді. Соның нәтижесінде сыни тұрғыдан ойлайтын оқушылар белсенді бола алды, олар сұрақтар қойып дәлелдерді талдай алды, мағынаны анықтау үшін саналы түрде стратегиялар қолдана алды ; олар ауызша, жазбаша , көзбен шолу арқылы дәлелдеріне сенімсіздікпен қарай отырып, жаңашыл идеялар мен ойларын дәлелді жеткізе алады. Осы модуль арқылы оқушы өзінің өмірлік тәжірибесін ұштастыруды , бір біріне сын көзбен қарауды, дәлелдің деңгейі мен маңызын мойындауды , ең жақсы түсініктемені табуды үйренді.
Оқыту үшін бағалау және оқытуды бағалау модулі. Бағалау-бұл оқу туралы одан әрі шешімді қабылдау үшін оқыту нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызмет түрі болып саналады. Сындарлы оқытуда бағалаудың екі түрі қамтылды : суммативті және формативті . Менің тәжірибемде тарау бойынша екі түрі де жоспарланды. Сонымен қатар барлық сабақтарымда бағалаудың формативті түрі көрініс тапты. Бағалаудың бұл түрі оқушының оқудың қандай сатысында тұрғанын, қандай бағытта даму керек екендігін , қажетті деңгейге қалай жету керек екендігін анықтау үшін қолданылады. Сабақтың негізгі бөлімінде постер қорғауда әр топ қарсы топтарға өздерінің ұсыныс тілектерін өзара бағалаудың «екі жұлдыз, бір ұсыныс» беру арқылы білдірді. Уақыттың тапшылығына байланысты сабақтарымда үй тапсырмасын математикалық диктант арқылы тексеру барысында бағалаудың критериалды түрін қолдандым. Осындай жұмыс кезінде оқушылар дәптер алмасу арқылы өзара жұпта бірін – бірі бағалап қорытындысын топ басшысына айту арқылы бағалау парағына оқушының бағасы балдық жүйемен толтырылып отырды(қосымша 4). Сабақта берілетін деңгейлік тапсырмаларды Блум таксономиясы бойынша жасақталған критерий бойынша топ басшысы бағалап отырды.Бірінші сабағымда топ басшысы өзінің мүшелерін кімнің қалай қатысқаны туралы ауызша айтады.Осы алғашқы сабақта оқушылардың бірін-бірі формативті бағалауында асыра бағалаушылық болды. Сабақ барысында түсіндіру жұмыстарын жүргізу нәтижесінде бұл проблема шешімін тапқандай болды.Сондықтан екінші сабағымда нақты критерийлер дайындап, топ басшысы бағалау парағына критерийлер бойынша бағаларын түсіріп отырды.Үшінші сабағымда топтар бір-бірін карточка арқылы бір-бірін бағалайды(қосымша 5).Ал төртінші сабағымда өзін-өзі бағалау парағына әркім критерий бойынша өзіне балл қойып отырады.Математика сабағында бағалау үшін критерий қолданған ыңғайлы деп ойлаймын, себебі барлығы нақты дәл көрініп тұрады және тексеруге де оңай. Сонымен қатар математика пәні - нақты пән болғандықтан дәл жауапты талап етеді, бұл жағдайда критерийдің тиімділігі өте жоғары.Сабақтарымның қорытынды бөлімінде оқушылардан не түйгендерін, қандай бөлігі түсініксіз болғандарын білу үшін рефлексия парағын толтыру арқылы анықтадым. Сол оқушылардың рефлексия парақтарының қорытындысы бойынша келесі сабақтарыма өзгерістер енгізіп отырдым.
Осыған дейінгі сабақтарымда кері байланысты қолданып көрмегенмін және оқушыларға өздерін өздері бағалатуға мүмкіндік бермейміз.Менің ойымша кері байланыс және өзін-өзі бағалау міндетті түрде керек деп ойлаймын.Себебі кері байланыс арқылы біз үнемі оқушылармен байланыста боламыз және оқушылардың нені қалайтынын, нені өзгерту керек екенін көріп отырамыз.Оқушылардың ұсыныстары арқылы біз сабағымызға өзгеріс енгізуге және дұрыс тиімді етіп құруға болады деп ойлаймын.Ал өзін-өзі бағалау арқылы оқушының өз-өзіне деген жауапкешілігі және біздің, яғни мұғалімнің оқушыға деген сенімділігі артады.Оқушы өзін сенімді ұстайды және мұғалімнің өзіне деген сенімін ақтауға тырысады.
Білім беруде АКТ-ны қолдану модулі бойынша баланың да және өзімнің де жоғары деңгейде АКТ-ны пайдаланудың тиімді жақтарын түсіндім, себебі өз тәжірибемде көбіне презентацияны көрсетуде, тек көрнекілік ретінде тақырыптың мазмұнын меңгеруде өзім таныстырып, балаға қолдануға мүмкіндік беру керектігін енді түсініп отырмын. Мектептегі тәжірибе кезеңінде мен жаңа тәсілмен өткізген сабағымның кіріспе бөлімінде үй тапсырмасын тексеруде оқушыға қолжетімді болу үшін интерактивті тақтаға алдын ала дайындалған жауаптарды қолдандым.Сабақтың басында тұсукесерге үнемі есептерді және мәртебелі сұрақтарды уақытты үнемдеу үшін интерактивті тақта арқылы дайындап көрсеттім.Сонымен қатар математикалық диктантты тексеру үшін де дұрыс жауапты интерактивті тақтада әзірлеп қойдым.Бұл өте тиімді және оқушыларға да тексеруге ыңғайлы."Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін алмастыру тәсілімен шешуге есептер шығару" сабағында зерттеуге берілген тапсырманы Алина мен Хадиша атты оқушылар сабақтың үстінде ғаламторға тікелей ену арқылы теңдеулер жүйесін зерттеген математик ғалымдар туралы мәліметтерді тез тауып, постерге түсіріп басқа топтарға ұсына білді. Осы курс негізінде тағы бір мүмкін сандық фотоаппарт пен сандық видеоны пайдалану арқылы сабақтың одан әрі сапалы болуына септігін тигізді, өйткені видео және фотоаппаратқа қарап отырып, өзімізді реттеуге, сабақ талдауға, баланың өз-өзін реттеуге көп үлесі тигені байқадым.
Талантты және дарынды балаларға білім беру модулі: Жас ерекшеліктеріне байланысты дарынды мен талантты балаларға арналған тапсырмаларды бөлек дайындадым. Арнайы тапсырмаларды орындау барысында және сыныптағы топтық жұмысты ұйымдастыру кезінде өзімнің бақылауға алған жоғары деңгейлі оқушымның бойынан дарынды балаларды анықтаудағы Фриманның өлшемдерінің есте сақтау және білім; өз білімін жетілдіру; ойлау қабілетінің жылдамдығы; мәселені шешу өлшемдері көрініс тапқанын байқадым. Зерттеуге алынған жоғары деңгейлі оқушым Нұрхат постер қорғау барысында ақпаратты біліп қана қоймай оны өткен материалмен байланыстыра отырып дәлелді жауап берді. Ал қалған өлшемдерінің көрініс табуын оқушының күрделенген тапсырмаларды, яғни деңгейлік тапсырмаларды шешу жұмысын тексеру кезінде куә болдым. Осы модульды сабаққа енгізуім дарынды балаларымның арасындағы бәсекелестікті одан сайын өрбіте түсті, ал бәсекелестік бар жерде алған білімнің нәтижелерін оңай көруге болады деп ойлаймын. Тағы бір осы модульды пайдаланудағы өзгерістерім, дарынды оқушылар топпен жұмыстану барысында креативтік орта құрып, топ мүшелерінің өз мінез құлқына, жалпы өмірге өзіне шығармашылықпен қарауына түрткі болды. Өзіне сенімділік, басқаларға құрметпен қарауға, оқушылар бойында өзіне деген сенімділікті қалыптастыруда үлестерін қосты. Ендігі мақсат, болашақта бұл балаларымның дарындылығын деңгейлік тапсырмалардың деңгейін жоғарлатып, сабақ үстінде көбірек танымдық тапсырмаларды беру.
Негізінде әр бала өз деңгейінде дарынды.Біз сол баланың бойындағы дарындылықты аша білуіміз керек.Дарынды оқушыны дарынды мұғалім анықтайды, сондықтан біз де өз пәніміздің білікті маманы, дарынды болуымыз тиіс.
Оқушылардың жас ерекшіліктеріне сәйкес оқыту және оқу модулі бойынша сабақ беретін сыныптарымның жас ерекшеліктері ескерілген, сондықтан білім беруде және кері байланыс арқылы қиындық туындамайды.Мысалы:айта кететін болсам, осы "Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін алмастыру тәсілімен шешу" тақырыбы 9-шы сыныпта да оқытылады.Бірақ ол кезде тақырыбы да, есептері де күрделі.Сондықтан да тапсырмаларды дайындаған кезде әрдайым жас ерекшеліктерін, яғни 12-13 жастағы оқушылар екенін ескеріп отырдым.
Оқытудағы басқару және көшбасшылық модулі бойынша мұғалім –дамыту жұмысының көшбасшысы. Осы курстың идеясы да сол, дайын ақпаратты мұғалім емес, бала өздігінен ізденіп, талдау жүргізе отырып өзін-өзі бағалай алатындығында. Ал мұғалім болса топтық жұмысқа және жұптық жұмысқа басшылық танытып, бағыт-бағдар беріп отырушы. Дәстүрлі стильде біржақты түсіндіру жұмысы жүрген болса, ендігі бала өздігінен жұмыстанады. Мұның бірден-бір тиімділігі уақытты үнемдеу болып табылатынын, жеті модуль бойынша кірістірген сабақтарымда анық көре алдым. Осы курс негізінен тәжірибемде үлкен өзгерістер болды, ол өзгерістер жеті модульді меңгергенім, сабақты тиімді құрастыруым, бағалауға көзқарасымның өзгергені, білім берудің жаңа әдістерін қолдануым.
Әр сабағымның жеті модуль идеяларын сәтті қолдана алып қысқа мерзімнің ішінде оң нәтижесін анық көре алдым. Сонымен қатар жаңа кәсіби құзырлығым қалыптасты. Оқушыларға қалай оқу керектігіне бағыт бере алатын деңгейге жеттім деп ойлаймын.
Өзім де, оқушыларым да сыни тұрғыдан ойлауға қалыптастым. Осы тәжірибелік кезеңде кездескен кедергілер де болды. Атап айтсам, ол әлі де тәжірибемнің жетіспеушілігінен туындаған уақытты дұрыс межелемеуім, әдіс тәсілдерді шектен тыс көп жоспарлауым.Алдағы уақытта осы кедергілерді жою жолында жұмыстануды көздеп отырмын және мектептегі әріптестерімді бірлесе жұмыс істеуге шақыру, бағдарламаның идеясын насихаттау, көшбасшылық қасиеттерімді көрсете білу, мектептің оқыту және оқу тәжірибесін жетілдіруге үлес қосу.
Жалпы жеті модуль бойынша өткізген әр сабағым көңілімнен шықты, оқушыларға ұнағаны оқушылар үшін ерекше болғаны олардың әр жазған стикерлерінен байқалады. Олардың бірінде «Мен математиканы өте жақсы көремін», «Маған сабақ өте ұнады» деп жазылған тілектері мен үшін үлкен жетістік десем болады.Өз білімімді үнемі жетілдіре отырып, алдағы уақытта да жаңаша мазмұндағы сабақтар өткізу менің, алға қойған басты міндеттерімнің бірі.
