Геометрияны о?ып ?йренейік

«Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласының білім бөлімі» ММ

«№19 жалпы орта білім беретін мектеп» КММ

Математатика пәнінің мұғалімі: Аубакирова Гульнар

ГЕОМЕТРИЯНЫ ОҚЫП ҮЙРЕНЕЙІК

МАҚСАТЫ

• Геометрияның шығу тарихынан мағлұмат беру.

• Геометрияның өте ертеден келе жатқан көне ғылым екенін көрсету.
• Геометрияның адам өміріндегі маңызын көрсету.

«Өткенді білмеген бүгінгіні түсінбек емес».

Вильгельм Лейбниц

Геометрия (грек. γη - жер және μετρεω - өлшем, өлшеу) - математиканың кеңістік заттары мен олардың өзара қарым қатынасын зерттейтін және жалпылайтын бөлімі.

.

Геометрия – заттар мен олардың түрлері, формалары , өлшемдері мен шекаралары туралы ғылым.

Геометрия – көне ғылымдардың бірі. Оның пайда болуына адамдардың әдемілікке ұмтылысы себеп болды: үйлерін,

киімдерін әсемдеу, табиғаттың, қоршаған ортаның

әдемілігін бейнелеу қажеттігі туындады.Ал бұл

геометриялық кейбір мағлұматтарды білуге әкеліп тіреді.

Біздің эрамызға дейінгі көптеген ғасырлар бұрынның өзінде Вавилонда, Қытайда, Египетте және Грецияда геометрияның бастапқы білімдері пайдаланылып, ұрпақтан ұрпаққа ережелер мен нұсқаулар түрінде қалдырылып отырған.

Муза геометрии, Лувр

ЖОСПАР

• Іріктеу туры.
• Екінші тур - «Кім жылдам?»
• Үшінші тур - «Кім қырағы?»
• Төртінші тур- «Білім сайысы»
• Соңғы тур.

Геометрияның негізгі ұғымдары ,аксиомалар, анықтамалардан 10 сұрақ

.

ЕКІНШІ ТУР (К І М ЖЫЛДАМ?)

• Барлығы 10 сұрақ қойылады.
• Қатысушылар қойылған сұрақтарға бірінші болып жауап беруге тырысады.
• Тур соңында аз ұпай жинаған 4 оқушы ойыннан шығады.
• Қалған оқушылар келесі турға өтеді.

шеңбер

ширек

компьютер

радиус

математика

түзу

периметр

теңдеу

парта

сынақ

кітап

дәптер

бөлшек

қалам

ҮШІНШІ ТУР. (КІМ ҚЫРАҒЫ?)

Біздің эрамызға дейінгі 2000-1700 жы лдар

арасындағы

оқымысты Ахместің сызықтық және дөңгелек

фигуралардың ауданын есептеп жазған папирус қағазы

Сол кездің өзінде П саны, катет, гипотенуза т.б. ұғымдардың болғанын осындай көне жазбалардан көруге болады.

Вавилонды қтар геометрия ілімін аспан денелерін зерттеуде де қолданған.

Фалес Милетский

Б.э.д. YII ғ.аяғы

Өз отанына қайтып келген соң Фалес Милетский геометрия ғылымымен айналысуды кеңінен қолға алады. Тең бүйірлі үшбұрыштың, вертикаль бұрыштардың қасиеттері сияқты көптеген геометрияның негізгі теоремаларын дәлелдейді.

Фалес Милетский

Милет

Фалестің атақты шәкірттерінің бірі- Пифагор ( 570 - 500 б.э.). Ол арифметика, музыка, геометрия, астрономия, саласында көптеген еңбектер жазды. Пифагор және оның серіктестері пропорцияға,үшбұрыштарға, шеңберлерге байланысты көптеген теоремаларды дәлелдеп көрсетті.

Пифагор

Атақты Пифагор теоремасы:

«Жерді өлшеу» ұғымы үшін қолданылып жүрген « грек. γη -жер және μετρεω - өлшем » терминінінің орнына жаңа «геодезия» терминін енгізген Аристотель болды.

Аристотель

Төртінші тур ( Білім сайысы .)

Шарты :

Әрбір оқушы өзіне

берілген тапсырмаларды

орындап ұпай жинайды.

КӨРЕРМЕНДЕР ТУРЫ

Бірінші ойыншыға.

1. Ұзындықты өлшейтін құрал

2. 666 санын ешбір амал қолданбай 1,5 есе арттыр

3. Дәлелдеуді қажет етеді.

4. Жұп сан мен тақ санның көбейтіндісі

5. Ұзындығы 10м, ені одан 2 есе кем тіктөртбұрыштың периметрін тап.

Балаларына геометрияны үйретіп отырған әйел.XIV ғ..

• 200- дің 25%-і неге тең?
• Сыбайлас бұрыштардың қосындысы?
• Екі түзу қиылысқанда неше жазыңқы емес бұрыш пайда болады?
• 2-ге кері сан?
• Табаны 7 см, бүйір қабырғасы одан 3 см. артытең бүйірлі үшбұрыштың периметрі неге тең?

Архимед( б.э.д. III ғ. )- механиканың негізін салған ғалым.Ол дененің массасы,көлемі,ауданы, ауырлық центрі т.б. маңызды есептеулер кезінде геометрияны кеңінен қолданған.

1. Үшбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы?

2. 125 санының 1/5 бөлігі неге тең?

3. Барлық сандарға қалдықсыз бөлінетін сан?

4. Қарама қарсы сандардың қосындысы неге тең?

5.Т ік бұрышты үшбұрыштың бір катеті 9 см. Оған іргелес бұрышы 45 градусқа тең. Екінші катеті қандай?

Ж. Дезарг-француз математигі

Геометриялыұ фигуралардың

проекциясын зерттеген ғалым.

СОҢҒЫ ТУР

Р. Декарт (1596-1650) ,

Иоганн Генрих Ламберт

Адриен Мари Лежандр

.

Н. И. Лобачевский

«Поэзиядағы сияқты геометрияда да шабыт керек

А.С. Пушкин