А?ыл-ойы кеміс балаларды т?рбиелеудегі ертегілерді? т?рбиелік м?ні зор. К?птеген ертегілер бала тікелей к?ре алмайтын о?и?алар мен заттар ж?нінде ма?л?маттар береді. Ертегілерді? кейіпкерлері ар?ылы ?р т?рлі ?ажайып ?иял-армандар, елестермен белестерге к?терілді. Жа?ымды ?ылы?тармен жа?ымсыз ?ылы?тарды ажырата білуді ?йренеді. ?р ертегіні ты?дай отыра д?рыс ж?не б?рыс ?рекеттерді салыстырады.
А?ыл-ойы кеміс балаларды е?бекке т?селдіру ма?саты, ?аза? хал?ыны? ертегілерінде де ерекше орын алады.
А?ыл-ойы кеміс балалар ?те сенгіш, ?иялшыл келеді. Мысалы, ?аза? хал?ыны? «А?ылды ?ыз», «Жігітпен ?нерлі ?ыз», «Ермек» деген ертегілерінде тігін, кесте ?нерін жетік ме?герген ?ыздар, оларды? ісмерлігі, ?ол е?бегіні? н?тижесінде ?лкен шеберлікке жеткендігі туралы айтылады.
Ертегілердегі ?р т?рлі о?и?а желістері балалар?а ?р т?рлі т?рбие беретіндігі с?зсіз. ?сіресе, ?мірден ?з ?лестерін ала алма?ан а?ыл-ойы кеміс балалар ?шін ертегі т?рбие ??ралы ретінде к?рінеді.
Мысалы: «Ма?та ?ыз бен мысы?» ертегісіндегі ?ыз бен мысы?ты? ая? асты ?рсысып ?алуы олар?а ?те ?ызы? к?рінеді. ?р затты? е?бек пен ?ана келіп ?ол?а т?сетіндігі, балаларды шыдамдылы??а, е?бек?орлы??а т?рбиелейді.
Балалар б?л ертегіні о?и отырып мысы??а да, Ма?та ?ыз?а да к?мектескілері келетіндігін жасырмайды. Я?ни, балаларда адамгершілік ?асиеттері ?алыптасады.
?аза? ертегісінде жиі орын алатын Алдар к?сені? кедей болса да шыдамдылы?, жайдары жар?ын мінезі, к?лдіргі ?асиеттері, сонымен ?оса ?улы? пен тап?ырлы?ы балаларды та? ?алдырады.
Ақыл-ойы кеміс балаларды тәрбиелеудегі ертегілердің тәрбиелік мәні зор. Көптеген ертегілер бала тікелей көре алмайтын оқиғалар мен заттар жөнінде мағлұматтар береді. Ертегілердің кейіпкерлері арқылы әр түрлі ғажайып қиял-армандар, елестермен белестерге көтерілді. Жағымды қылықтармен жағымсыз қылықтарды ажырата білуді үйренеді. Әр ертегіні тыңдай отыра дұрыс және бұрыс әрекеттерді салыстырады.
Ақыл-ойы кеміс балаларды еңбекке төселдіру мақсаты, қазақ халқының ертегілерінде де ерекше орын алады.
Ақыл-ойы кеміс балалар өте сенгіш, қиялшыл келеді. Мысалы, қазақ халқының «Ақылды қыз», «Жігітпен өнерлі қыз», «Ермек» деген ертегілерінде тігін, кесте өнерін жетік меңгерген қыздар, олардың ісмерлігі, қол еңбегінің нәтижесінде үлкен шеберлікке жеткендігі туралы айтылады.
Ертегілердегі әр түрлі оқиға желістері балаларға әр түрлі тәрбие беретіндігі сөзсіз. Әсіресе, өмірден өз үлестерін ала алмаған ақыл-ойы кеміс балалар үшін ертегі тәрбие құралы ретінде көрінеді.
Мысалы: «Мақта қыз бен мысық» ертегісіндегі қыз бен мысықтың аяқ асты ұрсысып қалуы оларға өте қызық көрінеді. Әр заттың еңбек пен ғана келіп қолға түсетіндігі, балаларды шыдамдылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелейді.
Балалар бұл ертегіні оқи отырып мысыққа да, Мақта қызға да көмектескілері келетіндігін жасырмайды. Яғни, балаларда адамгершілік қасиеттері қалыптасады.
Қазақ ертегісінде жиі орын алатын Алдар көсенің кедей болса да шыдамдылық, жайдары жарқын мінезі, күлдіргі қасиеттері, сонымен қоса қулық пен тапқырлығы балаларды таң қалдырады.
«Күншіл үйрек» ертегісіндегі үйректің қызғаншақтығы және қызғанған адамның жолы болмайтындығы балаларды кішіпейілділікке тәрбиелейді.
