М?мкіндігі шектеулі балаларды т?рбиелеуді? жолдары

М?мкіндігі шектеулі балаларды т?рбиелеуді? жолдары

?аза?стан Республикасында ?лемдік білім ке?істігіне кіру ?шін Мемлекет тарапынан к?птеген шаралар енгізіліп жатыр.
Б?гінгі к?ні білім саласында ?з шешімін таппай отыр?ан м?селелер жеткілікті. Инклюзивті білім беруді дамыту ба?ыттары 2011 – 2020 жылдар?а арнал?ан мемлекеттік дамыту ба?дарламасында шешімін тапты.
Биыл жары? д?ниені? есігін аш?ан с?билерді? 11 пайызы м?гедек болып ту?ан. Ж?йе ?сіп бара жатыр. Жыл ?ткен сайын сондай балаларды? да саны ?лкейіп келеді. Орта мектептерден олар?а арнайы топтар да ашылып жатыр. Сонды?тан мамандар ?р?ашан керек болады.
?о?амда?ы м?гедектерді? жа?дайы, олар бастан ?ткеруге м?жб?р ?иынды?тар туралы пікірталастар жиі орын алып келеді. Алайда ересек м?гедектерді? ?з ???ы?тарын іске асыруына байланысты м?гедектік проблемалары жиі іске алынып жатады, ал кемтар балаларды? жа?дайына тиісті к??іл б?лінбейді. Б?л кемтар балаларды психологиялы? бейімдеу ж?не ?о?ам?а кіріктіру м?селелерінен бастап, оларды? т?л?а ретінде ?ажетсіздігіне дейінгі салада?ы проблемалар саныны? к?птігіне ?арамастан орын алуда. Б?л баланы? адамзатты? ар – ожданын кемсітетін, оны? даму?а ж?не тіпті ?мір с?руге ???ы?ын іске асыруына кедергі келтіретін ?р т?рлі кемсітуші к?ріністер болып табылады.
Осы ма?сатты ж?зеге асыруда біз о?ушыны? де?гейіне
м?н бермейміз, н?тижесінде к?птеген о?ушылар осы

де?гейге жетпей ?алу салдарынан ?лгермеушілер ?атарына
жатады.
Мектептегі ?лгермеушілікті? негізгі себебі мектептегі білім беру ж?йесіні? баланы? интеллектуалды? ж?йесіне с?йкес келмеуі. Ал біз болса?, білім беру ба?дарламаларын к?рделендіру ?стіндеміз. Баланы? ме?геру де?гейін, оны? жас ерекшелігін назар?а алмай, бір жа?ынан баланы? жа?а ба?дарламамен о?уы ?иын?а со?атынын т?сіне отырып, оны беделді мектепке, мы?ты м??алімге беруге тырысамыз. ?азіргі уа?ытта арнаулы білім берудегі на?ты прогресске бірнеше факторлар : м?гедек о?ушылар?а ?атысты ?мітті? азды?ы, жо?ты?ы, инклюзивті білім беруге мектептерді? дайын еместігі кедергі келтіруде.
Арнаулы білім беруді кез келген білім беру реформаларыны? ба?дарламаларына енгізу, жоспарлау кезінде м?гедек балаларды? на?ты м?мкіндіктерін ескеру, білім сапасын жа?сарту ж?не оны алу?а ?ол жеткізуді ?амтамасыз ету, арнаулы за?дарды ?зірлеу, ерекше білім алу ?ажеттіліктері бар адамдарды? санаттарыны? ???ы?тарын ?амтамасыз ету осыны? барлы?ы жа?дайды ед?уір ?згертіп, барлы? адамдарды? білім идеяларын іске асыру ?шін ал?ышарттар жасап, ?йден о?ыту м?селесін ?ата? ?ада?алау ?ол?а алынып отыр.
Елімізді? Білім за?ында барлы? бала жалпы орта біліммен ?амтылуы жазылса да, ?кінішке орай м?мкіндігі шектеулі балаларды о?ыту ?зекті м?селе болыр отыр.
М?мкіндіктері шектеулі балалар?а білім мен т?рбие берудегі ?ылымны? н?тижеге ?ол жеткізуді? бірі жа?а технологияны игеріп, компьютерді пайдалану.
Компьютерді пайдалануда мынадай дидактикалы? м?мкіндіктерді к?руге болады ; логикалы? ойлау ж?йесін ?алыптастыру?а, шы?армашылы? е?бек етуіне жа?дай жасайды. Электронды? о?улы?тарда теориялы? та?ырыптар ке?інен беріліп т?сіндіріледі.
« Б?ріне бірдей м?мкіндік » принципін ?станатын инклюзивтік білім беруді? енгізіле баста?анына к?п бола ?ой?ан жо?.
Б?л термин к?біне « Сапалы білім барлы?ы ?шін » т?сінігімен бірге ?олданылады. Я?ни, жалпы білім беретін мектептерде м?мкіндіктері шектеулі бала мен бас?а да ?леуметтік ?ор?алатын топтар?а жататын о?ушылар?а ?згелермен те?дей білім беру, со?ан жа?дай жасау. ?азіргі кезде ?аза?станда м?мкіндігі шектеулі балалар к?бінде арнайы мектеп – интернаттарда білім алады. Жалпы мектептердегі м??алімдер кемтар бала сынып?а келген кезде оны ?андай о?улы?тармен о?ытап,?андай ?дістемелік ??ралдарды пайдаланады алла білмейді. Б?л м?селені? артынан туындайтын м?селе – кадр жеткіліксіздігі. Шынды?ында олар о?шаулан?ан ?о?амды? ?мірге аса бейім емес. М?селені? б?лай ?алыптасуына б?гінгі ?о?амны? да кін?сі бар. ?йткені біз м?мкіндігі шектеулі жандар?а м?сіркей ?араудан арыла алмай келеміз. Жалпы білім беретін орта мектептерде оларды? о?ып, білім алуына жа?дай жасау енді – енді ?ол?а алына бастады.
Инклюзивті білім беруді? негізі мектептегі барлы? бала?а оларды? ерекшелітерінен тыс сапалы білім беру болып табылады. .
Осы орайда ?аза?станны? Т?уелсіздік ал?анына 20 жыл толуына байланысты ?аламызда осындай м?мкіншіліктері шектеулі балалар?а арналып жартылай стационар « Аялы ала?ан » атты б?лімше ашылды
М?нда балалар та?ерте?нен кешке дейін мамандарды? ?арама?ында болып, ?йірмелерге ?атысып, бір – бірімен танысып, ?жымды? т?ртіпке ?йреніп, д?ріс алады. Балалар бес мезгіл тама?танады, тыны?ып дем алады, ?р маманмен бірге ?са? ?ол жатты?уларын орындап, б?лшы? еттерді? ?ызметтерін жа?сартады, сюжетті р?лдік ойындарды сахналауды ?йренеді. Б?лімшеде м?мкіншіліктері шектеулі балаларды? толы?тай дамуына, ?згерістерді т?сінуіне, ?з бетімен білімін жетілдіруіне барлы? жа?дай жасал?ан, м?нда балалар тікелей д?рігерлерді?ба?ылауындаболады.
Баланы? шынды?ты тану?а а?ыл – ой сезімі е? алдымен та?данудан басталады. Та?дану баланы? ?рбір н?рсені?, ??былысты?, о?и?аны? м?н – жайын танып, оларды тере?ірек т?сінуіне жетелейді, оны? ізденімпазды? ?рекетін тудырады. А?ыл – ой сезімі адамны? кез
келген ?рекеттегі рухтандырушылы? ма?ызы зор к??іл – к?й болып табылады. Ал сондай а?ыл – ой сезімі кейбір аллада жетілмей артта ?алып ?ояды. Оны? себебі негізіне т??ым ?уалаушылы?, ортаны? экологиялы? ?сері, отбасыны? ?леуметтік жа?дайы. М?ндай аурулар?а ?шырау салдарынан жапа шеккен балалар, дене кемістіктеріне а?ыл – ой кемшілігі ?осылып, а?ыл – есі то?ырап ?ал?ан балалар, та?ы да бас?а себептермен кеміс болып ?ал?андар жатады. Сонымен б?л топ?а дені сау, біра? т?рмыс жа?дайыны? ауыр болу себептерінен бір ?алыпты дамымай ?ал?ан балаларды да ?осамыз.
М?ндай ж?йттер негізінен ?леуметтік жа?дайлар?а байланысты. [5. 15]
« Аялы ала?ан » атты жартылай стационар?а келетін м?гедек балалар?а ?р апта сайын ?аламызда?ы психологиялы? – медициналы? педагогикалы? консультациядан мамандар : психиатр, лор, к?з д?рігерлері келіп тексеріп, психологиялы? зерттеуді? н?тижесімен таныстырып, оларды? жалпы арнаулы т?зеу ар?ылы білім беретін ж?йеде о?у?а ж?не т?рбиеленуге ?абілеттері туралы шешім шы?арады.
А?ыл – ойы кем бол?ан балалар?а ?леуметтік к?мек к?рсету барысында медициналы? бейімдеуді? ма?ызы зор. Осындай а?ыл – ойы кем балалармен жігерлі терапия ж?ргізе отырып, олар?а д?рілік емдеу, физио, психотерапия, емдік дене шыны?тыру жатты?улары, жалпы денсаулы??а пайдалы емдеу шаралары ?олданылады.
А?ыл ойы – кем балаларды о?ытуды? негізгі ?дісі – біріктіру болып табылады. Біріктіре о?ыту ар?ылы бала дамуыны? ерекшеліктерін аны?тап, білім беру стандартына сай ?алыпты дамуын ?ада?алап, зейін т?ра?тылы?тарын дамыта отырып о?ыту, т?рбиелеу – басты ма?сат болып отыр.
Біріктіру ?дісі – білімді т?зетуді?, дамытуды? за?дылы?ы болып табылады.
Біріктіре о?ыту келесі ?а?идалар негізінде ж?ргізіледі:
- дамуында?ы кемшілікті ерте бастан т?зету
- дамуында ауыт?уы бар балаларды? бірнеше ?ызметтерін ?алпына келтіру ?абілеттері.
- Біріктіре о?ы?ан бала?а т?зету к?мектері міндетті:
Біріктіре о?у?а негізделген балаларды та?дау психоэмоционалды? дамуы тере? б?зыл?ан балалар ?алыпты балалар арасында т?рбиелене алмайды. А?ыл – ойы кем балаларды? психологиялы? ?ауіпсіздігін са?тау, мейірімділік пен ?ам?орлы? жа?дайын ту?ызу, оларды? ?иыншылы?ын т?сіну ж?не жа?дай жасау. [5 14]
« Е? бастысы м?гедек балаларды с?би кезінен бастап аны?тап, оларды? орта?а бейімделуіне жа?дай жасауымыз керек. Сонды?тан к?ндізгі ша?ын стационар да арнайы ж?мыс тобын ??рып, ?р баланы? ?абілет – ?арымын аны?тап, д?рыс ба?ыт – ба?дар беріп, жарымжан балаларды? жастайынан жасы? болып ?суіне жол бермеуіміз керек ».
Инклюзивті білім беру ж?йесін дамыту?а ?кіметтен бастап, мектептерге дейін м?н берілуде. Жарымжан балаларды о?ыту процесінде ерте бейімдеуді? ма?ызы зор. Тек о?ытып ?ана ?оймай, мемлекетті? ?леуметтік ?амсыздандыру мен денсаулы? са?тау ?ызметін тарту ?ажет. Жалпы баланы ?о?ам?а бейімдеу мен о?ытуда ерте диагностикалау мен т?зету ма?ызды.
Инклюзивті білім беру ж?йесін дамытуда «М?гедектерді? ???ы?тары туралы » Конвенция аясында инклюзивті білім беруді дамытуды? ?лтты? жоспарын жасап, сапалы білім алуды ?амтамасыз ету ?шін ?о?амды? институттарды? т?жірибесін ескере отырып, м?мкіндігі шектеулі жандарды ?здіксіз о?ытуды? т?жырымдамасын жасау аса ?ажет болма?. М?мкіндіктері шектеулі балаларды? ?йде білім алуын ?амтамасыз ету, жай ж?не арнайы мектептерде о?у?а м?мкіндігі жо? балаларды ?ашы?ты?тан о?ыту?а жа?дай жасау мемлекетті? басты ма?саттарыны? бірі болып табылады. Осы?ан орай м?селелерді шешу жолында ?р м??алім ба?дарлама?а сай ша?ын электронды о?улы?тар дайындап, ?лгерімі т?мен ж?не м?мкіндігі шектеулі о?ушылармен жеке ж?мыс т?рлерін ж?ргізгені ж?н. ?р о?ушыны? ?лгермеу себебін аны?тап, м?гедек баланы? диагнозына ?арай ж?мыс ж?ргізсе, о?ушыны? білімге деген ??лшынысы артып, ?зіндік дарындылы?ы ай?ындалады деп ойлаймын. Жа?аша білім беруді? негізгі т?жірибелік міндеттерін шешуде мектептегі жа?алы?тармен дамуды, ?олданыл?ан ?рекеттер мен ??ралдарды? тиімділігін диагностикалау негізінде аны?тау?а болады. Осы?ан байланысты педагогтар ?з ?ызметіні? обьектісіне ?леуметтік психологиялы? ж?не педагогикалы? мінездеме беріп, танып, білумен зерттеу ?дістерін ме?герулері керек. ?р о?ушы?а арнал?ан жеке даму ба?дарламасы оларды? ?зіндік дарындылы?ын ашып, ?мірдегі ?з орнын, ?з маманды?ын табу?а к?п к?мек болар еді. Осындай орталы?тар ж?мысын ж?йелеп отыратын, м?мкіндіктері шектеулі балалармен ж?мыс істейтін медициналы? – педагогикалы? орталы?тарды к?птеп ашса, кемтар балаларды зор ?уаныш?а б?лер еді.

?олданыл?ан?дебиеттер

1. ?Р – ны? білім туралы За?ы 2008 ж
2. ?Р Мемлекеттік Білім стандарты 2010 ж
3. ?Р – ны? 2011- 2020 жыл?а дейінгі білім
беруді дамыту ба?дарламасы, Астана, 2010 ж
4. ?Р – ны? 12 жылды? жалпы білім беру
т?жырымдамасы, Астана, 2006 ж
5. ?леуметтік педагог №3. 2011 ж

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«М?мкіндігі шектеулі балаларды т?рбиелеуді? жолдары »

Мүмкіндігі шектеулі балаларды тәрбиелеудің жолдары

Қазақстан Республикасында әлемдік білім кеңістігіне кіру үшін Мемлекет тарапынан көптеген шаралар енгізіліп жатыр.
Бүгінгі күні білім саласында өз шешімін таппай отырған мәселелер жеткілікті . Инклюзивті білім беруді дамыту бағыттары 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік дамыту бағдарламасында шешімін тапты.
Биыл жарық дүниенің есігін ашқан сәбилердің 11 пайызы мүгедек болып туған. Жүйе өсіп бара жатыр. Жыл өткен сайын сондай балалардың да саны үлкейіп келеді. Орта мектептерден оларға арнайы топтар да ашылып жатыр. Сондықтан мамандар әрқашан керек болады.
Қоғамдағы мүгедектердің жағдайы, олар бастан өткеруге мәжбүр қиындықтар туралы пікірталастар жиі орын алып келеді. Алайда ересек мүгедектердің өз құқықтарын іске асыруына байланысты мүгедектік проблемалары жиі іске алынып жатады, ал кемтар балалардың жағдайына тиісті көңіл бөлінбейді. Бұл кемтар балаларды психологиялық бейімдеу және қоғамға кіріктіру мәселелерінен бастап, олардың тұлға ретінде қажетсіздігіне дейінгі саладағы проблемалар санының көптігіне қарамастан орын алуда. Бұл баланың адамзаттық ар – ожданын кемсітетін , оның дамуға және тіпті өмір сүруге құқығын іске асыруына кедергі келтіретін әр түрлі кемсітуші көріністер болып табылады.
Осы мақсатты жүзеге асыруда біз оқушының деңгейіне
мән бермейміз , нәтижесінде көптеген оқушылар осы

деңгейге жетпей қалу салдарынан үлгермеушілер қатарына
жатады.
Мектептегі үлгермеушіліктің негізгі себебі мектептегі білім беру жүйесінің баланың интеллектуалдық жүйесіне сәйкес келмеуі. Ал біз болсақ, білім беру бағдарламаларын күрделендіру үстіндеміз. Баланың меңгеру деңгейін , оның жас ерекшелігін назарға алмай, бір жағынан баланың жаңа бағдарламамен оқуы қиынға соғатынын түсіне отырып, оны беделді мектепке , мықты мұғалімге беруге тырысамыз. Қазіргі уақытта арнаулы білім берудегі нақты прогресске бірнеше факторлар : мүгедек оқушыларға қатысты үміттің аздығы, жоқтығы , инклюзивті білім беруге мектептердің дайын еместігі кедергі келтіруде.
Арнаулы білім беруді кез келген білім беру реформаларының бағдарламаларына енгізу, жоспарлау кезінде мүгедек балалардың нақты мүмкіндіктерін ескеру, білім сапасын жақсарту және оны алуға қол жеткізуді қамтамасыз ету, арнаулы заңдарды әзірлеу, ерекше білім алу қажеттіліктері бар адамдардың санаттарының құқықтарын қамтамасыз ету осының барлығы жағдайды едәуір өзгертіп, барлық адамдардың білім идеяларын іске асыру үшін алғышарттар жасап, үйден оқыту мәселесін қатаң қадағалау қолға алынып отыр.
Еліміздің Білім заңында барлық бала жалпы орта біліммен қамтылуы жазылса да, өкінішке орай мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту өзекті мәселе болыр отыр.
Мүмкіндіктері шектеулі балаларға білім мен тәрбие берудегі ғылымның нәтижеге қол жеткізудің бірі жаңа технологияны игеріп, компьютерді пайдалану.
Компьютерді пайдалануда мынадай дидактикалық мүмкіндіктерді көруге болады ; логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға , шығармашылық еңбек етуіне жағдай жасайды. Электрондық оқулықтарда теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі.
« Бәріне бірдей мүмкіндік » принципін ұстанатын инклюзивтік білім берудің енгізіле бастағанына көп бола қойған жоқ.
Бұл термин көбіне « Сапалы білім барлығы үшін » түсінігімен бірге қолданылады. Яғни, жалпы білім беретін мектептерде мүмкіндіктері шектеулі бала мен басқа да әлеуметтік қорғалатын топтарға жататын оқушыларға өзгелермен теңдей білім беру, соған жағдай жасау. Қазіргі кезде Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі балалар көбінде арнайы мектеп – интернаттарда білім алады. Жалпы мектептердегі мұғалімдер кемтар бала сыныпқа келген кезде оны қандай оқулықтармен оқытап,қандай әдістемелік құралдарды пайдаланады алла білмейді. Бұл мәселенің артынан туындайтын мәселе – кадр жеткіліксіздігі. Шындығында олар оқшауланған қоғамдық өмірге аса бейім емес. Мәселенің бұлай қалыптасуына бүгінгі қоғамның да кінәсі бар. Өйткені біз мүмкіндігі шектеулі жандарға мүсіркей қараудан арыла алмай келеміз. Жалпы білім беретін орта мектептерде олардың оқып, білім алуына жағдай жасау енді – енді қолға алына бастады.
Инклюзивті білім берудің негізі мектептегі барлық балаға олардың ерекшелітерінен тыс сапалы білім беру болып табылады. .
Осы орайда Қазақстанның Тәуелсіздік алғанына 20 жыл толуына байланысты қаламызда осындай мүмкіншіліктері шектеулі балаларға арналып жартылай стационар « Аялы алақан » атты бөлімше ашылды
Мұнда балалар таңертеңнен кешке дейін мамандардың қарамағында болып, үйірмелерге қатысып, бір – бірімен танысып, ұжымдық тәртіпке үйреніп, дәріс алады. Балалар бес мезгіл тамақтанады, тынығып дем алады, әр маманмен бірге ұсақ қол жаттығуларын орындап, бұлшық еттердің қызметтерін жақсартады, сюжетті рөлдік ойындарды сахналауды үйренеді. Бөлімшеде мүмкіншіліктері шектеулі балалардың толықтай дамуына, өзгерістерді түсінуіне, өз бетімен білімін жетілдіруіне барлық жағдай жасалған, мұнда балалар тікелей дәрігерлердіңбақылауындаболады.
Баланың шындықты тануға ақыл – ой сезімі ең алдымен таңданудан басталады . Таңдану баланың әрбір нәрсенің, құбылыстың, оқиғаның мән – жайын танып, оларды тереңірек түсінуіне жетелейді, оның ізденімпаздық әрекетін тудырады. Ақыл – ой сезімі адамның кез
келген әрекеттегі рухтандырушылық маңызы зор көңіл – күй болып табылады. Ал сондай ақыл – ой сезімі кейбір аллада жетілмей артта қалып қояды. Оның себебі негізіне тұқым қуалаушылық, ортаның экологиялық әсері , отбасының әлеуметтік жағдайы . Мұндай ауруларға ұшырау салдарынан жапа шеккен балалар, дене кемістіктеріне ақыл – ой кемшілігі қосылып, ақыл – есі тоқырап қалған балалар, тағы да басқа себептермен кеміс болып қалғандар жатады. Сонымен бұл топқа дені сау, бірақ тұрмыс жағдайының ауыр болу себептерінен бір қалыпты дамымай қалған балаларды да қосамыз.
Мұндай жәйттер негізінен әлеуметтік жағдайларға байланысты. [5. 15]
« Аялы алақан » атты жартылай стационарға келетін мүгедек балаларға әр апта сайын қаламыздағы психологиялық – медициналық педагогикалық консультациядан мамандар : психиатр, лор, көз дәрігерлері келіп тексеріп, психологиялық зерттеудің нәтижесімен таныстырып, олардың жалпы арнаулы түзеу арқылы білім беретін жүйеде оқуға және тәрбиеленуге қабілеттері туралы шешім шығарады.
Ақыл – ойы кем болған балаларға әлеуметтік көмек көрсету барысында медициналық бейімдеудің маңызы зор . Осындай ақыл – ойы кем балалармен жігерлі терапия жүргізе отырып, оларға дәрілік емдеу, физио, психотерапия , емдік дене шынықтыру жаттығулары , жалпы денсаулыққа пайдалы емдеу шаралары қолданылады.
Ақыл ойы – кем балаларды оқытудың негізгі әдісі – біріктіру болып табылады . Біріктіре оқыту арқылы бала дамуының ерекшеліктерін анықтап , білім беру стандартына сай қалыпты дамуын қадағалап , зейін тұрақтылықтарын дамыта отырып оқыту, тәрбиелеу – басты мақсат болып отыр.
Біріктіру әдісі – білімді түзетудің, дамытудың заңдылығы болып табылады.
Біріктіре оқыту келесі қағидалар негізінде жүргізіледі:
- дамуындағы кемшілікті ерте бастан түзету
- дамуында ауытқуы бар балалардың бірнеше қызметтерін қалпына келтіру қабілеттері.
- Біріктіре оқыған балаға түзету көмектері міндетті:
Біріктіре оқуға негізделген балаларды таңдау психоэмоционалдық дамуы терең бұзылған балалар қалыпты балалар арасында тәрбиелене алмайды. Ақыл – ойы кем балалардың психологиялық қауіпсіздігін сақтау, мейірімділік пен қамқорлық жағдайын туғызу, олардың қиыншылығын түсіну және жағдай жасау. [5 14]
« Ең бастысы мүгедек балаларды сәби кезінен бастап анықтап, олардың ортаға бейімделуіне жағдай жасауымыз керек. Сондықтан күндізгі шағын стационар да арнайы жұмыс тобын құрып, әр баланың қабілет – қарымын анықтап, дұрыс бағыт – бағдар беріп, жарымжан балалардың жастайынан жасық болып өсуіне жол бермеуіміз керек ».
Инклюзивті білім беру жүйесін дамытуға Үкіметтен бастап, мектептерге дейін мән берілуде . Жарымжан балаларды оқыту процесінде ерте бейімдеудің маңызы зор. Тек оқытып ғана қоймай, мемлекеттің әлеуметтік қамсыздандыру мен денсаулық сақтау қызметін тарту қажет. Жалпы баланы қоғамға бейімдеу мен оқытуда ерте диагностикалау мен түзету маңызды.
Инклюзивті білім беру жүйесін дамытуда «Мүгедектердің құқықтары туралы » Конвенция аясында инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық жоспарын жасап, сапалы білім алуды қамтамасыз ету үшін қоғамдық институттардың тәжірибесін ескере отырып, мүмкіндігі шектеулі жандарды үздіксіз оқытудың тұжырымдамасын жасау аса қажет болмақ . Мүмкіндіктері шектеулі балалардың үйде білім алуын қамтамасыз ету, жай және арнайы мектептерде оқуға мүмкіндігі жоқ балаларды қашықтықтан оқытуға жағдай жасау мемлекеттің басты мақсаттарының бірі болып табылады . Осыған орай мәселелерді шешу жолында әр мұғалім бағдарламаға сай шағын электронды оқулықтар дайындап , үлгерімі төмен және мүмкіндігі шектеулі оқушылармен жеке жұмыс түрлерін жүргізгені жөн . Әр оқушының үлгермеу себебін анықтап , мүгедек баланың диагнозына қарай жұмыс жүргізсе, оқушының білімге деген құлшынысы артып , өзіндік дарындылығы айқындалады деп ойлаймын. Жаңаша білім берудің негізгі тәжірибелік міндеттерін шешуде мектептегі жаңалықтармен дамуды , қолданылған әрекеттер мен құралдардың тиімділігін диагностикалау негізінде анықтауға болады. Осыған байланысты педагогтар өз қызметінің обьектісіне әлеуметтік психологиялық және педагогикалық мінездеме беріп , танып, білумен зерттеу әдістерін меңгерулері керек . Әр оқушыға арналған жеке даму бағдарламасы олардың өзіндік дарындылығын ашып , өмірдегі өз орнын , өз мамандығын табуға көп көмек болар еді. Осындай орталықтар жұмысын жүйелеп отыратын, мүмкіндіктері шектеулі балалармен жұмыс істейтін медициналық – педагогикалық орталықтарды көптеп ашса, кемтар балаларды зор қуанышқа бөлер еді .

Қолданылғанәдебиеттер

1 . ҚР – ның білім туралы Заңы 2008 ж
2 . ҚР Мемлекеттік Білім стандарты 2010 ж
3. ҚР – ның 2011- 2020 жылға дейінгі білім
беруді дамыту бағдарламасы, Астана, 2010 ж
4. ҚР – ның 12 жылдық жалпы білім беру
тұжырымдамасы, Астана, 2006 ж
5. Әлеуметтік педагог №3. 2011 ж