Жырда?ы ?ыз Жібек пен Т?леген бейнесі

Саба?ты? та?ырыбы

Жырда?ы ?ыз Жібек пен Т?леген бейнесі 9- сынып

Сілтеме ?дебиет

?аза? ?дебиеті о?улы?ы

??рал -жабды?тар

Бор, та?та, кесте ?а?аздары, бейне жазба, плакат

Ма?саты

О?ушылар ?ыз Жібек жыры туралы мол м?лімет алды, екі кейіпкерді? бейнесін аша білді

К?тілетін н?тиже

Сыныпта ынтама?тасты? атмоферасы ?алыптасады , Бейне жазба ар?ылы ?ызы?ушылы?ы оянады, ?з ойларын жеткізе алады, кейіпкерлерге талдау жасайды, шынайы ?ашы?тар бейнесін танытады.
Н?тижесінде

Мен т?сіндім.
Мен Жер?йы?ты іздеу туралы білдім.

Тапсырмалар

?йымдастыру кезе?і

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

ІІІ. Жа?а саба?ты ме?гертуге даярлы?.

VО?улы?пен ж?мыс

V Талдау

?ІI Ба?алау

YIII. ?йге тапсырма:

Тренинг «Жа?быр т?р себелеп....»

С?лематсіздар ме, балалар! К??іл к?йіміз ?алай?
«Бала білімді махаббатпен к?ксерлік болса, сонда ?ана оны? аты адам бол?аны», деп Абай атамыз айт?андай, сіздерге білімге деген шынайы махаббат тілеймін. (Слайд)
Зымыран с?ра?тар.
1. Та?ырыбы не? Махаббат та?ырыбы.
2. Неше б?лімнен т?рады?
2 б?лім. 1. Т?легенні? жібекке ?йленуі. 2. Жібекті? Сансызбаймен ?осылуы.
3. Сюжеті. Сюжет біреу - жігітті? ?йленуі
4. Кейіпкерлері: Т?леген, Жібек, Бекежан, Шеге, ?аршы?а, Базарбай, Сырлыбай, Сансызбай, ?ам?а, Кербез, та?ы бас?а.
5. Жырды? т?йіні не? Махаббат?а адалды?, салт - д?ст?рді, ?дет - ??рыпты са?тау.
6. Жырда?ы Т?леген бейнесі ?алай беріледі?
7. ?ыз Жібекті ?алай суреттейді? Жырдан ?зінді жат?а айту.
Та?ырыпты? мегерілуін тексеру?е арнал?ан с?ра?тар.

№1 с?ра?тары
1. Т?легенні? д?ниеге келуі, ер жетуі.
2. Т?легенді А?жайы? с?луларына кім ынты? етеді, Айжыйы??а ж?нелуі.
3. ?ыз Жібекті Т?легенге кім жолы?тырды?

№2 с?ра?тар
1. Жібек Т?легенді неге менсінбейді?
2. Жібекті? Т?легенді еліне неге жібергісі келмеді?
3. Т?леген ?андай у?де берді, у?десін орындады ма? Неге орындамады?

№3 с?ра?тар
1. Жібек Т?легеннен айырыл?аннан кейін басына ?андай п?ле тап болды?
2. Жібек Хорен ?алма?тан ??тылуды? жолын ?алай табады?
3. Сансызбай деген кім? Жібек неге о?ан т?рмыс?а шы?ады?
Халы? ?ні «?гугай» ?нін ты?дау.
Балалар, ?ле? с?здерінде «Даяр етіп ?ояйы?, салдырып сарай ?згеше»,- деген жолдар бар. Б?гінгі саба?ымызда Т?леген мен Жібек бейнесін ашу ар?ылы, ?ос ?ашы?ты? «?згеше сарайда» т?ратындай жандар екеніне к?з жеткізуіміз керек.
?ке батасын аттап кеткен Т?легенні? ?лімі мен Жібекті? ?ай?ылы та?дыры талай жанарлар?а жас ?йіртпей ?оймайды. Ендеше ал?аш?ы с?ра?ымыз жыр туралы болма?.
(Жыр?а шолу с?ра?тары беріледі.)
1. Жырда т?рмыс - салт жырыны? ?ай т?рі кездеседі?
2. Жырда?ы к?рінетін ?дет - ??рып туралы айт. (Бата, к?ш, ?ыз ?ылы?ы, теріс бата, же?гелік, ?алы?ды? ойнау, т?с к?ру, т?с жору, ?оштасу, ?ме?герлік, ж?зін жасыру)
3. К?ркемдік ерекшелігі. (те?еу, метафора, эпитет, ассонанс, аллитерация)

1. Жырды? композициялы? ??рылымына талдау.

О?и?аны? басталуы: Жа?албайлы еліндегі о?и?а.

О?и?аны? дамуы: Т?легенні? жар іздеп жол?а шы?уы.

О?и?аны? байланысуы: Т?леген мен ?ыз Жібекті? кездесуі.

О?и?аны? шиеленісуі: Бекежанны? Т?легенді мерт ?ылуы.

О?и?аны? шары?тау шегі: Хорен ?алма?ты? ?ыз Жібектіайттыруы.

О?и?аны? шешімі: ?ыз Жібекті? Сансызбай?а ?осылуы.

Енді жырда?ы Т?леген бейнесін жан - жа?ты саралап к?рейік. (О?ушылар та?та?а кейіпкерлерді? мінездемесін жазады)
?здері?із айт?андай ол – с?лу, а?ылды, сауы?шыл, н?зік ж?ректі, бауырмал осы мінездері жырды? ?ай жерінде к?рініс табады?

2. Ал, Жібек ?андай? А?ылды, с?лу, ?р мінезді, сертте т?ратын адал жар, ?ам?ор ?йел, та?ы бас?а. Жыр жолдарынан мысал келтіру. Д?лелдеу.
1. Сіздерге мынандай с?ра? ?ой?ым келіп отыр. Т?легенні? ?лі ?алы?ды? болып а? боса?а аттама?ан Жібекті? елінде алты ай жатуына ?алай ?арайсыздар? Бізді? салт - д?ст?рімізге ?айшы емес пе? (?алы?ды? ойнау, ?рын келу д?ст?рлері туралы айту.)
2. Т?леген мен ?ыз Жібекті? ?андай ?асиеттерін ?з бойлары?да бол?анын ?алайсы?дар? Неге? (?р о?ушы бір - бір ?асиетін айта отырып, т?сіндіріп береді)
Саба?ымызды ая?тай келе Т?леген мен Жібектей болу, ?азіргі уа?ытта?ы осы бір н?зік сезімді а?сау ?ркімні? де арманы.

. Бірін - бірі ба?алау
«Махаббат деген...» та?ырып?а жырдан ал?ан ?серлері бойынша ой - тол?ау жазып келу.

?орытынды жасау, ба?алауды т?сіндіру

. Рефлексия

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Жырда?ы ?ыз Жібек пен Т?леген бейнесі »

Сабақтың тақырыбы	Жырдағы Қыз Жібек пен Төлеген бейнесі 9- сынып
Сілтеме әдебиет	Қазақ әдебиеті оқулығы
Құрал -жабдықтар	Бор, тақта, кесте қағаздары, бейне жазба, плакат
Мақсаты	Оқушылар Қыз Жібек жыры туралы мол мәлімет алды, екі кейіпкердің бейнесін аша білді
Күтілетін нәтиже	Сыныпта ынтамақтастық атмоферасы қалыптасады , Бейне жазба арқылы қызығушылығы оянады, өз ойларын жеткізе алады, кейіпкерлерге талдау жасайды, шынайы ғашықтар бейнесін танытады.
Нәтижесінде	Мен түсіндім. Мен Жерұйықты іздеу туралы білдім.
Тапсырмалар Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. ІІІ. Жаңа сабақты меңгертуге даярлық. VОқулықпен жұмыс V Талдау ҮІI Бағалау YIII. Үйге тапсырма:	Тренинг «Жаңбыр тұр себелеп....» Сәлематсіздар ме, балалар! Көңіл күйіміз қалай? «Бала білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болғаны», деп Абай атамыз айтқандай, сіздерге білімге деген шынайы махаббат тілеймін. (Слайд) Зымыран сұрақтар. 1. Тақырыбы не? Махаббат тақырыбы. 2. Неше бөлімнен тұрады? 2 бөлім. 1. Төлегеннің жібекке үйленуі. 2. Жібектің Сансызбаймен қосылуы. 3. Сюжеті. Сюжет біреу - жігіттің үйленуі 4. Кейіпкерлері: Төлеген, Жібек, Бекежан, Шеге, Қаршыға, Базарбай, Сырлыбай, Сансызбай, Қамқа, Кербез, тағы басқа. 5. Жырдың түйіні не? Махаббатқа адалдық, салт - дәстүрді, әдет - ғұрыпты сақтау. 6. Жырдағы Төлеген бейнесі қалай беріледі? 7. Қыз Жібекті қалай суреттейді? Жырдан үзінді жатқа айту. Тақырыптың мегерілуін тексеруғе арналған сұрақтар. №1 сұрақтары 1. Төлегеннің дүниеге келуі, ер жетуі. 2. Төлегенді Ақжайық сұлуларына кім ынтық етеді, Айжыйыққа жөнелуі. 3. Қыз Жібекті Төлегенге кім жолықтырды? №2 сұрақтар 1. Жібек Төлегенді неге менсінбейді? 2. Жібектің Төлегенді еліне неге жібергісі келмеді? 3. Төлеген қандай уәде берді, уәдесін орындады ма? Неге орындамады? №3 сұрақтар 1. Жібек Төлегеннен айырылғаннан кейін басына қандай пәле тап болды? 2. Жібек Хорен қалмақтан құтылудың жолын қалай табады? 3. Сансызбай деген кім? Жібек неге оған тұрмысқа шығады? Халық әні «Әгугай» әнін тыңдау. Балалар, өлең сөздерінде «Даяр етіп қояйық, салдырып сарай өзгеше»,- деген жолдар бар. Бүгінгі сабағымызда Төлеген мен Жібек бейнесін ашу арқылы, қос ғашықтың «өзгеше сарайда» тұратындай жандар екеніне көз жеткізуіміз керек. Әке батасын аттап кеткен Төлегеннің өлімі мен Жібектің қайғылы тағдыры талай жанарларға жас үйіртпей қоймайды. Ендеше алғашқы сұрағымыз жыр туралы болмақ. (Жырға шолу сұрақтары беріледі.) 1. Жырда тұрмыс - салт жырының қай түрі кездеседі? 2. Жырдағы көрінетін әдет - ғұрып туралы айт. (Бата, көш, қыз қылығы, теріс бата, жеңгелік, қалыңдық ойнау, түс көру, түс жору, қоштасу, әмеңгерлік, жүзін жасыру) 3. Көркемдік ерекшелігі. (теңеу, метафора, эпитет, ассонанс, аллитерация) Жырдың композициялық құрылымына талдау. Оқиғаның басталуы: Жағалбайлы еліндегі оқиға. Оқиғаның дамуы: Төлегеннің жар іздеп жолға шығуы. Оқиғаның байланысуы: Төлеген мен Қыз Жібектің кездесуі. Оқиғаның шиеленісуі: Бекежанның Төлегенді мерт қылуы. Оқиғаның шарықтау шегі: Хорен қалмақтың Қыз Жібектіайттыруы. Оқиғаның шешімі: Қыз Жібектің Сансызбайға қосылуы. Енді жырдағы Төлеген бейнесін жан - жақты саралап көрейік. (Оқушылар тақтаға кейіпкерлердің мінездемесін жазады) Өздеріңіз айтқандай ол – сұлу, ақылды, сауықшыл, нәзік жүректі, бауырмал осы мінездері жырдың қай жерінде көрініс табады? 2. Ал, Жібек қандай? Ақылды, сұлу, өр мінезді, сертте тұратын адал жар, қамқор әйел, тағы басқа. Жыр жолдарынан мысал келтіру. Дәлелдеу. 1. Сіздерге мынандай сұрақ қойғым келіп отыр. Төлегеннің әлі қалыңдық болып ақ босаға аттамаған Жібектің елінде алты ай жатуына қалай қарайсыздар? Біздің салт - дәстүрімізге қайшы емес пе? (Қалыңдық ойнау, ұрын келу дәстүрлері туралы айту.) 2. Төлеген мен Қыз Жібектің қандай қасиеттерін өз бойларыңда болғанын қалайсыңдар? Неге? (Әр оқушы бір - бір қасиетін айта отырып, түсіндіріп береді) Сабағымызды аяқтай келе Төлеген мен Жібектей болу, қазіргі уақыттағы осы бір нәзік сезімді аңсау әркімнің де арманы. . Бірін - бірі бағалау «Махаббат деген...» тақырыпқа жырдан алған әсерлері бойынша ой - толғау жазып келу. Қорытынды жасау, бағалауды түсіндіру . Рефлексия

№1 сұрақтары
1. Төлегеннің дүниеге келуі, ер жетуі.
2. Төлегенді Ақжайық сұлуларына кім ынтық етеді, Айжыйыққа жөнелуі.
3. Қыз Жібекті Төлегенге кім жолықтырды?

№2 сұрақтар
1. Жібек Төлегенді неге менсінбейді?
2. Жібектің Төлегенді еліне неге жібергісі келмеді?
3. Төлеген қандай уәде берді, уәдесін орындады ма? Неге орындамады?

№3 сұрақтар
1. Жібек Төлегеннен айырылғаннан кейін басына қандай пәле тап болды?
2. Жібек Хорен қалмақтан құтылудың жолын қалай табады?
3. Сансызбай деген кім? Жібек неге оған тұрмысқа шығады?

Жырдың композициялық құрылымына талдау.

Оқиғаның басталуы:

Оқиғаның дамуы:

Оқиғаның байланысуы:

Оқиғаның шиеленісуі:

Оқиғаның шарықтау шегі:

Оқиғаның шешімі:

Проблемалық сұрақ: Төлегеннің Қыз Жібекке қосыла алмауына қандай кедергілер болды?

Семантикалық картамен жұмыс.

Бейнелі сөз	Төлеген	Жібек	Жібектің анасы	Базарбай
Кірпігі сүйрік қылыштай, Жүзінен нұры тамып тұр. Дүрия жауһар сырғасы Көтере алмай құлағы, Шашбауы желде шалқып тұр
Байлығын оның сұрасаң, Есеп жетпес жайы бар. Іші-сырты безелген, Кілем- кілше сәні бар.
Ағажүніс перідей, Көркі раушандығы. Жазығы қатын демесең, Қартайса да ілгері, Талай қыздан сәндігі.
Нұр гауһардай көзі бар, Бал шекердей сөзі бар, Еліңе теңдес елі бар, Бәрінен де артық сәні бар.

Венн диаграммасы. ( Төлеген мен Бекежанның бейнесін салыстыру )

Төлеген

Ортақ қасиеті

Бекежан

Проблемалық сұрақ: Жырдағы Бекежанның Төлегенді өлтіруі дұрыс па?

Ойқозғау. Жібектің Сансызбайға тұрмысқа шығуына сенің көзқарасың қандай? ( Әмеңгерлік салт туралы айту )

Әмеңгерлік (салт) Халқымыздың бұрынғы салты бойынша күйеу қайтыс болғанда оның жесірі “ерден кетсе де, елден кетпек жоқ”, “аға өлсе, іні мұра” деген қағидамен әмеңгерлік жолмен күйеуінің аға не інісінің біреуіне өзінің таңдауы бойынша тұрмысқа шығады. Бұл дін жолымен де негізделген. Жесірді басқа жаққа жібермеудің бірнеше әлеуметтік маңызы бар. Біріншіден, әйел де, оның балалары да туған-туысынан бөлінбейді, ру, ел қауымдастығында бірге тәрбие алады. Өмірде, тұрмыста қағажу, қиындық көрмейді. Екіншіден, жесірдің кетуі сол елге үлкен мін саналған.

Жырдың аты

Жырдың тақырыбы

Жырдың идеясы

Кейіпкерлер:

Концептуалдық кесте

------ ------ ------

Кейіпкерлер	Өмірге көзқарасы	Адамгершілік қасиеті	Кейіпкерге берілетін баға