П?ні: ?дебиет (7 «А» класс)
Саба?ты? та?ырыбы: «К?н менікі» ??гімесі, ерекшелігі
Саба?ты? ма?саты: Ж.Аймауытовты? «К?нікейді? жазы?ы» повесінен алын?ан «К?н менікі» ?зіндісін о?ыту, ерекшелігін ??ындыру.
Міндеттері:
1. Шы?арма мазм?нын ме?герте отырып, оны? та?ырыбы мен идеясын, жазушы шеберлігі мен шы?арма ерекшелігін ай?ындау;
2. К?ркем шы?арманы м?нерлеп о?у, шы?арма мазм?нын талдау да?дыларын дамыту ар?ылы о?ушыларды? танымын арттырып, ойлау белсенділігін жетілдіру;
3. Хал?ымызды? салт-д?ст?рлерін ?адірлеуге, ??рмет т?ту?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а материалды о?ып-?йрену саба?ы
Саба?ты? ?дісі: м?нерлеп о?у, талдау
Саба?ты? к?рнекілігі: а?ын портреті, шы?армалары
П?наралы? байланыс: музыка
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і
(о?ушылармен с?лемдесу, саба??а ?атысымын есепке алу, о?у ??ралдарын даярлау, жа?а саба??а назарларын аудару)
ІІ Жа?а саба?
Аймауытовты? ?лкен проза саласында?ы та?ы бір елеулі е?бегі - «К?нікейді? жазы?ы» повесі. Ол «Жа?а ?дебиет» жарналында жариялан?ан. Кітап болып басылып ?лгермеген. Б?л шы?арманы? та?ырыбы да ?йел те?дігі, негізі кейіпкерлері - кедей ?ызы К?нікей. Сол кезе?дегі ?леуметтік ?ділетсіздік пен ?аза? ?йеліні? трагедиялы? та?дыры Ж. Аймауытовты? 1928 жылы жазыл?ан "К?нікейді? жазы?ы" атты хикаятына да ар?ау болды. Хикаятты? бас кейіпкері К?нікейді? та?дыры ар?ылы жазушы ел ?мірін, к?шпелі ж?ртты? еш н?рсеге бас ?атырмай, жайбара?ат кешіп жат?ан тіршілігін к?зге елестетеді. Шарасызды?тан, ?рекетсіздіктен са?тандырады. Ескіге ?арсы к?ресу идеясын к?тереді. Хикаятты? бас кейіпкері К?нікей кедей ?ызы болса да, еті тірі, пысы?. ПІы?арманы? басында оны? ?с?ынсыз к?йін, ?ара??ы ?йде жат?анын к?реміз. Ма?ында адам жо?. ?зі ауру. Жазушы осы т?ста шегініс жасап, К?нікейді? ?ткен ?міріне ??іледі. ?ызды? ?скен ортасы, отбасыны? ж?пыны тіршілігі суреттеледі. ?кесі ??лтума—байды? малын ба??ан момын адам. Шешесі Шекер — ?й т?рмысын берік ?ста?ан шира? ?йел. К?нікейді? жаратылысы да ешкімнен кем емес. ?релі, ?нерлі жас болып ?седі. Т?рмысты? ?са?-т?йек етекбастылы?ынан ?зін жо?ары сезінеді Арын таза ?стайды. С?йтіп ж?ргенде арам ойлы ?аск?немдерді? ?астанды?ына тап болып, кеудесін ашу мен ыза, намыс пен кек кернейді. ?зі ?шін к?ресе ж?ріп, ?затыл?ан жерінен ?ашып кетіп, с?йген жігітіне ?осылады. Ба?ытына енді ?олым жетті дегенде, с?йген жігіті Байман да опасызды? жасайды. К?нікейді ауру еткен осы жа?дайлар болатын.
К?нікейді? басынан ?ткен б?л жайларды жазушы сол д?уірді? тарихи-?леуметтік шынды?ымен саба?тастыра суреттейді. Ескілікті? б??ауын б?зып, ?ызды? ?затыл?ан жерінен ?ашып шы?уын, с?йгені Байман?а ?осылуын баяндау ар?ылы жазушы сол кезе?дегі адамдар санасында оян?ан азатты?, бостанды? идеясын жеткізуге тырысады. Біра? ?лі де болса шын бостанды? жо?, ?аза? ауылына шынайы азат ?мір жеткен жо? еді. К?нікейді? со??ы та?дыры, Байманны? опасызды?ы осыны а??артады.
1) «К?н менікі» ??гімесін тізбектеп о?ыту
2) Басты о?и?алар бойынша жоспар ??ру
3) Кестемен ж?мыс
«К?нікейді? жазы?ы» повесіндегі кейіпкерлерді талдау?а арнал?ан семантикалы? карта сызбасы.
Р/с Шы?арма кейіпкерлері Адамгершілік ?асиеттер Пенделік ?асиеттер
1 К?нікей
2 Шекер
3 Т?я?
4 Ордабай
5 ??лтума
6 Ш?мши
4) Шы?арманы талдау
Жай с?ра?тар Проблемалы? с?ра?тар
К?нікей ?андай кейіпкер? ?алай ойлайсы?дар, К?нікей кім?
Ол неге атастыр?ан жерінен ?ашып кетті? Жал?ызды? ?амытын киіп, та?дыр т?лкегіне ?шырауыны? басты себебі не?
О?и?а неге К?нікейді? ?асіретінен басталады?
О?и?аны шегініс ар?ылы дамыта отырып баянда?ан жазушы к?з?арасы туралы ойы? ?андай?
К?нікейді? кедей отбасынан екенін ??гімеле?дер К?нікей ?скен ортаны суреттеу ар?ылы к?шпелі елді? жауапсыз моральды? сипатына кін?лі кім?
К?шпелі жа?дай ту?ыз?ан ?дет-салт?а К?нікей ?арсы т?рып к?ресе алды ма? К?нікей ?зі ?ала?ан адамына шы?у ?шін кедергілерге кездесті ме? Оны ?алай же?ді?
Сол кездегі салт, д?ст?р ескілік пе? Жалпы ?аза? ?ызын ?ор еткен т?рмыс тіршіліктен аз?ында?ан топтар типі жасалды ма? Б?л ?о?ам дерті ме?
«?алы? мал», «атастыру» ??ымы туралы не айтасы?? Т?я? сия?ты жігіттер бар ма? Олар туралы не айтар еді?дер?
К?нікей Байменмен ба?ытты болды ма? Баймен К?нікейді ба?ытты ете алды ма? К?нікейдей ?ыз?а Баймендей жігіт лайы? па еді?
Баймен К?нікейді неге тастап кетті? Баймен К?нікейді ба?ытты ету ?шін к?ресті ме? К?ресу жолын таба алар ма еді?дер?
топты? тапсырмалар беру ?йымдастырылды.
1-топ
1. Хикаятта ?аза? хал?ыны? ?андай салт-д?ст?рлері суреттелген? Мысал келтіре отырып ??гімеле?дер.
2-топ
1. Шы?армада?ы на?ыл с?здерді тауып, теріп жазы?дар.
3-топ
1. К?нерген с?здерді тауып, т?сіндірме с?здікті пайдалана отыра ма?ынасын ашы?дар, мысал келтіріп д?лелде?дер.
IІІ Бекіту
1) Венн диаграммасын толтыру
(«?нші» ж?не «К?н менікі» ??гімелері бойынша)
2) «Екі жа?ты т?сініктеме к?нделігі».
№ М?тіндегі т?сінуге ауыр с?здер. Т?сіндірме с?здікпен ж?мыс.
1 п?уеске
2 тажал
3 замат
4 матастыру
5 томар
6. кебеже
ІV ?йге тапсырма беру
1. ??гіме мазм?ны бойынша композициясын ??ру.
2. «К?нікей неге кін?лі?» (эссе)
3. Салт-д?ст?рге байланысты ма?ал-м?телдер жазып келу.
V Ба?алау