kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Ж.Аймауытов «К?н менікі» ??гімесі, ерекшелігі.

Нажмите, чтобы узнать подробности

П?ні: ?дебиет (7 «А» класс)
Саба?ты? та?ырыбы:  «К?н менікі» ??гімесі, ерекшелігі
Саба?ты? ма?саты: Ж.Аймауытовты? «К?нікейді? жазы?ы» повесінен алын?ан «К?н менікі» ?зіндісін  о?ыту, ерекшелігін ??ындыру.
Міндеттері:
1. Шы?арма мазм?нын ме?герте отырып, оны? та?ырыбы мен идеясын, жазушы шеберлігі мен шы?арма ерекшелігін  ай?ындау;
2.    К?ркем шы?арманы м?нерлеп о?у, шы?арма мазм?нын талдау да?дыларын дамыту ар?ылы о?ушыларды? танымын арттырып, ойлау белсенділігін жетілдіру;
3.    Хал?ымызды? салт-д?ст?рлерін ?адірлеуге, ??рмет т?ту?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а материалды о?ып-?йрену саба?ы
Саба?ты? ?дісі: м?нерлеп о?у, талдау
Саба?ты? к?рнекілігі: а?ын портреті, шы?армалары
П?наралы? байланыс: музыка
Саба?ты? барысы: 
І. ?йымдастыру кезе?і 
(о?ушылармен с?лемдесу, саба??а ?атысымын есепке алу, о?у ??ралдарын даярлау, жа?а саба??а  назарларын аудару)
ІІ Жа?а саба?
Аймауытовты? ?лкен проза саласында?ы та?ы бір елеулі е?бегі - «К?нікейді? жазы?ы» повесі. Ол «Жа?а ?дебиет» жарналында жариялан?ан. Кітап болып басылып ?лгермеген. Б?л шы?арманы? та?ырыбы да ?йел те?дігі, негізі кейіпкерлері - кедей ?ызы К?нікей. Сол кезе?дегі ?леуметтік ?ділетсіздік пен ?аза? ?йеліні? трагедиялы? та?дыры Ж. Аймауытовты? 1928 жылы жазыл?ан "К?нікейді? жазы?ы" атты хикаятына да ар?ау болды. Хикаятты? бас кейіпкері К?нікейді? та?дыры ар?ылы жазушы ел ?мірін, к?шпелі ж?ртты? еш н?рсеге бас ?атырмай, жайбара?ат кешіп жат?ан тіршілігін к?зге елестетеді. Шарасызды?тан, ?рекетсіздіктен са?тандырады. Ескіге ?арсы к?ресу идеясын к?тереді.                        Хикаятты? бас кейіпкері К?нікей кедей ?ызы болса да, еті тірі, пысы?. ПІы?арманы? басында оны? ?с?ынсыз к?йін, ?ара??ы ?йде жат?анын к?реміз. Ма?ында адам жо?. ?зі ауру.                            Жазушы осы т?ста шегініс жасап, К?нікейді? ?ткен ?міріне ??іледі. ?ызды? ?скен ортасы, отбасыны? ж?пыны тіршілігі суреттеледі. ?кесі ??лтума—байды? малын ба??ан момын адам. Шешесі Шекер — ?й т?рмысын берік ?ста?ан шира? ?йел. К?нікейді? жаратылысы да ешкімнен кем емес. ?релі, ?нерлі жас болып ?седі. Т?рмысты? ?са?-т?йек етекбастылы?ынан ?зін жо?ары сезінеді Арын таза ?стайды. С?йтіп ж?ргенде арам ойлы ?аск?немдерді? ?астанды?ына тап болып, кеудесін ашу мен ыза, намыс пен кек кернейді. ?зі ?шін к?ресе ж?ріп, ?затыл?ан жерінен ?ашып кетіп, с?йген жігітіне ?осылады. Ба?ытына енді ?олым жетті дегенде, с?йген жігіті Байман да опасызды? жасайды. К?нікейді ауру еткен осы жа?дайлар болатын.
К?нікейді? басынан ?ткен б?л жайларды жазушы сол д?уірді? тарихи-?леуметтік шынды?ымен саба?тастыра суреттейді. Ескілікті? б??ауын б?зып, ?ызды? ?затыл?ан жерінен ?ашып шы?уын, с?йгені Байман?а ?осылуын баяндау ар?ылы жазушы сол кезе?дегі адамдар санасында оян?ан азатты?, бостанды? идеясын жеткізуге тырысады. Біра? ?лі де болса шын бостанды? жо?, ?аза? ауылына шынайы азат ?мір жеткен жо? еді. К?нікейді? со??ы та?дыры, Байманны? опасызды?ы осыны а??артады.
1) «К?н менікі» ??гімесін тізбектеп о?ыту
2) Басты о?и?алар бойынша жоспар ??ру
3) Кестемен ж?мыс
«К?нікейді? жазы?ы» повесіндегі кейіпкерлерді талдау?а арнал?ан семантикалы? карта сызбасы.
Р/с    Шы?арма  кейіпкерлері    Адамгершілік ?асиеттер    Пенделік ?асиеттер
1    К?нікей       
2    Шекер       
3    Т?я?       
4    Ордабай       
5    ??лтума       
6    Ш?мши       
       4) Шы?арманы талдау
Жай с?ра?тар    Проблемалы? с?ра?тар
К?нікей ?андай кейіпкер?    ?алай ойлайсы?дар, К?нікей кім?
Ол неге атастыр?ан жерінен ?ашып кетті?    Жал?ызды? ?амытын киіп, та?дыр т?лкегіне ?шырауыны? басты себебі не?
О?и?а неге К?нікейді? ?асіретінен басталады?
    О?и?аны шегініс ар?ылы дамыта отырып баянда?ан жазушы к?з?арасы туралы ойы? ?андай?
К?нікейді? кедей отбасынан екенін ??гімеле?дер    К?нікей ?скен ортаны суреттеу ар?ылы к?шпелі елді? жауапсыз моральды? сипатына кін?лі кім?
К?шпелі жа?дай ту?ыз?ан ?дет-салт?а К?нікей ?арсы т?рып к?ресе алды ма?    К?нікей ?зі ?ала?ан адамына шы?у ?шін кедергілерге кездесті ме? Оны ?алай же?ді?
 Сол кездегі салт, д?ст?р ескілік пе?    Жалпы ?аза?  ?ызын ?ор еткен т?рмыс тіршіліктен аз?ында?ан топтар типі жасалды ма? Б?л ?о?ам дерті ме?
«?алы? мал», «атастыру» ??ымы туралы не айтасы??    Т?я? сия?ты жігіттер бар ма? Олар туралы не айтар еді?дер?
К?нікей Байменмен ба?ытты болды ма?    Баймен К?нікейді ба?ытты ете алды ма? К?нікейдей ?ыз?а Баймендей жігіт лайы? па еді?
Баймен К?нікейді неге тастап кетті?    Баймен К?нікейді ба?ытты ету ?шін к?ресті ме? К?ресу жолын таба алар ма еді?дер?
топты? тапсырмалар беру ?йымдастырылды.
1-топ
1. Хикаятта ?аза? хал?ыны? ?андай салт-д?ст?рлері суреттелген? Мысал келтіре отырып ??гімеле?дер.
2-топ
1. Шы?армада?ы на?ыл с?здерді тауып, теріп жазы?дар.
3-топ
1. К?нерген с?здерді тауып, т?сіндірме с?здікті пайдалана отыра ма?ынасын ашы?дар, мысал келтіріп д?лелде?дер.
IІІ Бекіту
1)    Венн диаграммасын толтыру
(«?нші» ж?не «К?н менікі» ??гімелері бойынша)
2) «Екі жа?ты т?сініктеме к?нделігі».
№    М?тіндегі т?сінуге ауыр с?здер.    Т?сіндірме с?здікпен ж?мыс.
1    п?уеске   
2    тажал   
3    замат   
4    матастыру   
5    томар   
6.    кебеже   

ІV ?йге тапсырма беру
1. ??гіме мазм?ны бойынша композициясын ??ру.
2. «К?нікей неге кін?лі?» (эссе)
3. Салт-д?ст?рге байланысты ма?ал-м?телдер жазып келу.
V Ба?алау

 

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Ж.Аймауытов «К?н менікі» ??гімесі, ерекшелігі. »

Пәні: әдебиет (7 «А» класс)

Сабақтың тақырыбы: «Күн менікі» әңгімесі, ерекшелігі

Сабақтың мақсаты: Ж.Аймауытовтың «Күнікейдің жазығы» повесінен алынған «Күн менікі» үзіндісін оқыту, ерекшелігін ұғындыру.

Міндеттері:

1. Шығарма мазмұнын меңгерте отырып, оның тақырыбы мен идеясын, жазушы шеберлігі мен шығарма ерекшелігін айқындау;

  1. Көркем шығарманы мәнерлеп оқу, шығарма мазмұнын талдау дағдыларын дамыту арқылы оқушылардың танымын арттырып, ойлау белсенділігін жетілдіру;

  2. Халқымыздың салт-дәстүрлерін қадірлеуге, құрмет тұтуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа материалды оқып-үйрену сабағы

Сабақтың әдісі: мәнерлеп оқу, талдау

Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті, шығармалары

Пәнаралық байланыс: музыка

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

(оқушылармен сәлемдесу, сабаққа қатысымын есепке алу, оқу құралдарын даярлау, жаңа сабаққа назарларын аудару)

ІІ Жаңа сабақ

Аймауытовтың үлкен проза саласындағы тағы бір елеулі еңбегі - «Күнікейдің жазығы» повесі. Ол «Жаңа әдебиет» жарналында жарияланған. Кітап болып басылып үлгермеген. Бұл шығарманың тақырыбы да әйел теңдігі, негізі кейіпкерлері - кедей қызы Күнікей. Сол кезеңдегі әлеуметтік әділетсіздік пен қазақ әйелінің трагедиялық тағдыры Ж. Аймауытовтың 1928 жылы жазылған "Күнікейдің жазығы" атты хикаятына да арқау болды. Хикаяттың бас кейіпкері Күнікейдің тағдыры арқылы жазушы ел өмірін, көшпелі жұрттың еш нәрсеге бас қатырмай, жайбарақат кешіп жатқан тіршілігін көзге елестетеді. Шарасыздықтан, әрекетсіздіктен сақтандырады. Ескіге қарсы күресу идеясын көтереді. Хикаяттың бас кейіпкері Күнікей кедей қызы болса да, еті тірі, пысық. ПІығарманың басында оның ұсқынсыз күйін, қараңғы үйде жатқанын көреміз. Маңында адам жоқ. Өзі ауру. Жазушы осы тұста шегініс жасап, Күнікейдің өткен өміріне үңіледі. Қыздың өскен ортасы, отбасының жұпыны тіршілігі суреттеледі. Әкесі Құлтума—байдың малын баққан момын адам. Шешесі Шекер — үй тұрмысын берік ұстаған ширақ әйел. Күнікейдің жаратылысы да ешкімнен кем емес. Өрелі, өнерлі жас болып өседі. Тұрмыстың ұсақ-түйек етекбастылығынан өзін жоғары сезінеді Арын таза ұстайды. Сөйтіп жүргенде арам ойлы қаскүнемдердің қастандығына тап болып, кеудесін ашу мен ыза, намыс пен кек кернейді. Өзі үшін күресе жүріп, ұзатылған жерінен қашып кетіп, сүйген жігітіне қосылады. Бақытына енді қолым жетті дегенде, сүйген жігіті Байман да опасыздық жасайды. Күнікейді ауру еткен осы жағдайлар болатын.

Күнікейдің басынан өткен бұл жайларды жазушы сол дәуірдің тарихи-әлеуметтік шындығымен сабақтастыра суреттейді. Ескіліктің бұғауын бұзып, қыздың ұзатылған жерінен қашып шығуын, сүйгені Байманға қосылуын баяндау арқылы жазушы сол кезеңдегі адамдар санасында оянған азаттық, бостандық идеясын жеткізуге тырысады. Бірақ әлі де болса шын бостандық жоқ, қазақ ауылына шынайы азат өмір жеткен жоқ еді. Күнікейдің соңғы тағдыры, Байманның опасыздығы осыны аңғартады.

1) «Күн менікі» әңгімесін тізбектеп оқыту

2) Басты оқиғалар бойынша жоспар құру

3) Кестемен жұмыс

«Күнікейдің жазығы» повесіндегі кейіпкерлерді талдауға арналған семантикалық карта сызбасы.

Р/с

Шығарма кейіпкерлері

Адамгершілік қасиеттер

Пенделік қасиеттер

1

Күнікей



2

Шекер



3

Тұяқ



4

Ордабай



5

Құлтума



6

Шәмши



4) Шығарманы талдау

Жай сұрақтар

Проблемалық сұрақтар

Күнікей қандай кейіпкер?

Қалай ойлайсыңдар, Күнікей кім?

Ол неге атастырған жерінен қашып кетті?

Жалғыздық қамытын киіп, тағдыр тәлкегіне ұшырауының басты себебі не?

Оқиға неге Күнікейдің қасіретінен басталады?


Оқиғаны шегініс арқылы дамыта отырып баяндаған жазушы көзқарасы туралы ойың қандай?

Күнікейдің кедей отбасынан екенін әңгімелеңдер

Күнікей өскен ортаны суреттеу арқылы көшпелі елдің жауапсыз моральдық сипатына кінәлі кім?

Көшпелі жағдай туғызған әдет-салтқа Күнікей қарсы тұрып күресе алды ма?

Күнікей өзі қалаған адамына шығу үшін кедергілерге кездесті ме? Оны қалай жеңді?

Сол кездегі салт, дәстүр ескілік пе?

Жалпы қазақ қызын қор еткен тұрмыс тіршіліктен азғындаған топтар типі жасалды ма? Бұл қоғам дерті ме?

«Қалың мал», «атастыру» ұғымы туралы не айтасың?

Тұяқ сияқты жігіттер бар ма? Олар туралы не айтар едіңдер?

Күнікей Байменмен бақытты болды ма?

Баймен Күнікейді бақытты ете алды ма? Күнікейдей қызға Баймендей жігіт лайық па еді?

Баймен Күнікейді неге тастап кетті?

Баймен Күнікейді бақытты ету үшін күресті ме? Күресу жолын таба алар ма едіңдер?

топтық тапсырмалар беру ұйымдастырылды.

1-топ

1. Хикаятта қазақ халқының қандай салт-дәстүрлері суреттелген? Мысал келтіре отырып әңгімелеңдер.

2-топ

1. Шығармадағы нақыл сөздерді тауып, теріп жазыңдар.

3-топ

1. Көнерген сөздерді тауып, түсіндірме сөздікті пайдалана отыра мағынасын ашыңдар, мысал келтіріп дәлелдеңдер.

Конец формы

IІІ Бекіту

  1. Венн диаграммасын толтыру

(«Әнші» және «Күн менікі» әңгімелері бойынша)
2) «Екі жақты түсініктеме күнделігі».

Мәтіндегі түсінуге ауыр сөздер.

Түсіндірме сөздікпен жұмыс.

1

пәуеске


2

тажал


3

замат


4

матастыру


5

томар


6.

кебеже



ІV Үйге тапсырма беру

1. Әңгіме мазмұны бойынша композициясын құру.

2. «Күнікей неге кінәлі?» (эссе)

3. Салт-дәстүрге байланысты мақал-мәтелдер жазып келу.

V Бағалау




























Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Литература

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 7 класс

Скачать
Ж.Аймауытов «К?н менікі» ??гімесі, ерекшелігі.

Автор: Байменшина М?лдір ?біл?азы?ызы

Дата: 02.04.2015

Номер свидетельства: 196051


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства