"Т?рмыс – салт жырлары"

Пәні: Әдебиет Сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: Тұрмыс – салт жырлары

Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: Оқушыларға тұрмыс – салт жырлары туралы әдеби білім беру.

2.Тәрбиелік: Оқушыларды еліміздің тарихын қастерлеуге, ұлтжандылыққа , адами құнды қасиеттерге тәрбиелеу.

3.Дамытушылық: Оқушылардың әдеби дүниетанымдарын кеңейту, мәнерлеп оқу дағдыларын дамыту, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Сабақтың типі: жаңа білім беру

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: баяндау, сұрақ-жауап, мәнерлеп оқу, әңгімелеу

Сабақтың көрнекілігі: «Қазақ әдебиеті» энциклопедиясы.

Пәнаралық байланыс: тіл, тарих.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу.

2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

1. Халық ауыз әдебиеті туралы түсінік

2. Ертегілер оқу

ІІІ. Білім тексеру:

1. Қазақ әдебиеті нешеге бөлінеді?

2. Ауыз әдебиеті деген не?

3. Жазба әдебиет деген не?

4. Ауыз әдебиетінің үлгілері бізге қалай жеткен?

5. Ауыз әдебиеті қалай пайда болды?

6. Ауыз әдебиетінің бізге берері не?

ІV. Жаңа сабаққа дайындық

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру

Қазақ әдебиетінің үлкен бір саласы – тұрмыс – салт жырлары. Күнделікті тұрмыста өлең айту қазақтың ең қасиетті салты болған. Ондай өлеңдерді, жырларды сондықтан да тұрмыс- салт жырлары деп атаған.

Тұрмыс – салт жырларында халықтың өзіне тән тұрмысы, тіршілігі салт – дәстүрі сөз болады, төрт түлік мал және басқа жануарлар туралы, наурыз

дағы, көктемдегі ел қуанышы туралы жырлар айтылады. тұрмыс – салт жырларының түрлері:

1. Бесік жыры.

2. Тұсау кесер жыры.

3. Жар – жар

4. Той бастар.

5. Беташар.

6. Бата-тілек.

7. Жоқтау.

Тұрмыс- салт жырларының төрт түлік малға, басқа жануарларға арналған түрлері көп.

Тұрмыс – салт жырларының ең көп тараған түрі – наурыз жырлары. Көктемнің келуін жаңа жылдың келуі деп түсінген халық, күн жылып, мал көкке тойынған шақты қуаныш көріп, жауын көп болсын, ақ мол болсын, елге тоқшылық болсын деп өлеңдер айтқан. Оны біз Наурыз жырлары деп атаймыз.

VІ. Түсінік тексеру

Сұрақ - жауап

1. Тұрмыс – салт жырлары дегеніміз не?

2. Оларды неге тұрмыс – салт жырлары деп атаған?

3. Тұмыс – салт жырларының қандай түрлері бар?

4. Тұмыс – салт жырларының ең көп тараған түрі қандай?

5. Наурыз жыры дегеніміз не?

Қосымша ақпараттармен жұмыс:

1. «Малдың баласын сүюі» атты өлеңді мәнерлеп оқу

2. «Төрт түлік мал туралы» атты өлеңді тізбектеп оқу

VІІ. Жаңа сабақты бекіту.

1. Өлеңнен төрт түлік малға қазақ халқының қалай қарағанын аңғарыңдар.

2. Әрбір түлік төлінің сипатын ақындық тілмен айтыңдар.

3. Өлеңдегі әрбір төлдің сипатына лайықтап шағын суреттемелер жазыңдар.

4. Өлең шумақтарын жалғастырып жазып көріңдер.

VІІІ.Сабақты қорыту:

1. Бағалау

2. Үй тапсырмасын беру.

1. Тұрмыс – салт жырлары туралы оқу және мақал – мәтелдер жаттап келу.

2. «Малдың баласын сүюі» атты өлеңді жаттау

3. Төрт түлік мал, жан – жануарлар, табиғат құбылыстары туралы жырларды оқу.