Т?бір мен ?осымшаны? т?рлері

Түбір мен қосымша

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: жаңа сөз жасалу жолы мен ерекшеліктерін өздігінен меңгеруіне мүмкіндік тудыру, ықпал ету, бағыт-бағдар беру. Теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана білуге баулу.

Тәрбиелік: өзіндік пікір, әрекетке негізделген тұлғалық қасиеттерді сіңіре білуге баулу.

Дамытушылық: оқушылардың іс-әрекеттерін басқару арқылы ізденімпаздық қабілеттерін арттыру. Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу дағдысын, ойлау қабілеттері мен тіл байлықтарын дамыту.

Сабақтың түрі: жаңа білім бері сабағы

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың көрнекілігі: кестелер, кеспе қағаздар.

Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, топтастыру, сын тұрғысынан ойлау стратегиясы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

Оқушылармен сәлемдесу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

а) Қызығушылығын ояту.

ә) Топтарға бөлу.

Топтарға бөлу әдісі: «Ғалымдар», «Тілшілер», «Жазушылар»

Үш топ бір-бірімен жұмыс жасайды, бір-біріне айналдыра сұрақ қояды.

-Сөзжасам дегеніміз не?

-Сөздер қалай жасалады?

-Біріккен сөздер қалай жасалады?

-Қос сөздер қалай жасалады?

-Тіркес сөздер қалай жасалады?

-Жаңа сөздер тағы қандай жолмен жасалуы мүмкін?

ІІІ. Жаңа сабақ

а) Мағынаны тану.

-Балалар, түбір және оған жалғанатын қосымша мен осыдан туындайтын жаңа сөзді неге ұқсатар едіңдер?

ә) Ассоциация жаздыру (гүлдесте, тізбе моншақтар, үзбе темірлер)

б) Ой қозғау.

Неліктен гүл шоғырына ұқсаттың?

Мен әпкемнің гүл шоғырын жасағанын көрдім. Әпкем мен әкелген раушан гүлін әдемі жапырақ, шоқтанған ұсақ гүлдермен, түрлі түсті қағазбен көркемдеп, қолыма үлкен гүлдестені ұстатты. Бір тал гүлден осындай жаңа дүние туғанына мен таңдандым. Бүгін сол есіме түсті.

Тізбе моншаққа қалай ұқсаттың?

Мен маржан моншақтармен жұмыс істеп үйрендім. Қолыма алған моншақтар бір-біріне тізбектеліп, жаңа өрнектер тудырып жатады. Өзім көз алдыма солай елестеттім.

Неліктен үзбе темірге ұқсаттың?

Менің ағам – зергер. Үсен ағамның жеке-жеке қалыпта құйған темір үзбелері бір-бірімен жалғанып, әдемі сырға, ғажайып алқаға айналып жатады. Көз алдыма сол келеді.

қосымша

«Семантикалық карта» көмегімен берілген жаттығуды орындау.

а) әр оқушыға жеке таратылады.

ә) бірін-бірі ауыстырып тексереді.

б) топ болып ауысып тексереді.

в) мағынасы түсініксіз сөздермен жұмыс.

Ой толғаныс. Оқулықтағы жаттығумен байланыстыру.

Түбір мен қосымшаға байланысты үш топқа тірек сөздер беріледі. Тірек сөздерді пайдалана отырып, шағын мәтін құраймыз. Топтағы ең үздік шығарма оқылады.

ІV. Қорыту.

«Кім жылдам?» ойыны. Әр топтан бір оқушыдан шығып, түбір сөз айтады. Қалған топ мүшелері сол сөзден туындайтын туынды сөздер айтады.

V. Үйге тапсырма.

VІ. Бағалау.