О?ушылар?а т?йы? етістікті? т?рленуіні? ерекшеліктерін ??ындыру, біілім-білік да?дыларын ?алыптастыру,ауызша жазбаша жатты?улар, ?лестірмелі карточкалар, саба?ты пайдаланылатын м?тіндер ар?ылы т?йы? етістікті тап?ызу, жан-жа?ты талдау, о?ушы ойын дамыту,саба?та пайдаланыл?ан м?тіндер, мысалдар ар?ылы адамгершілік ж?не эстетикалы? т?рбие беру.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?.
К?рнекіліктер: плакат, « ?аза? тілі ж?не ?дебиет журналы»,?лестірмелі карточкалар.
Саба?ты? барысы.
?йымдастыру кезе?і:
- С?леметсіздер ме, о?ушылар?
- ?азір бізде ?аза? тілі саба?ы. О?у ??ралдарымызды алып, о?ушы ережесіне сай отырайы?.
- Б?гін сыныпта кім кезекші?
- Саба?та кім жо??
?й тапсырмасын тексеру:
- Ал, балалар ?йге ?андай тапсырма берілді?
- 206-жатты?у. М?тінді о?ып шы?ып, адамдарды? бейнелерін к?шіріп жазы?дар. Есімшелер мен к?семшелер астын сызып, оларды? адам бейнесін жасау?а ?алай ?атысып т?р?анын т?сіндірі?іздер.
( о?ушылардан кезектесіп ?й тапсырмасын с?рау)
Жа?а саба?.
- сонымен о?ушылар, б?гінгі жа?а саба?ымызды бастайы?.
- Ендеше б?гінгі к?нді жазып, жа?а та?ырыпты жазып ?ойы?дар. Жа?а саба?ымызды? та?ырыбы Т?йы? етістікті? т?рленуі.
Плакат ар?ылы т?сіндіру.
- Т?йы? етістік- етістікті? ерекше т?рі. Ол етістікті? ?зге т?рлері сия?ты емес. Етістікті? ша? ж?не рай категориялары жа?пен, ша?пен байланысты бол?анын к?рді?дер. Ал, т?йы? етістік ша?пен де, жа?пен де байланысты болмайды. Т?йы? етістік етістікті?м атауы ретінде ?ана ?олданылады. М?селен, бару, ж?ру, т?ру етістіктері бару, ж?ру, т?ру ?имылдарыны? атын білдіріп т?р.
Жа?а саба?ты? ма?ызды белгілерін ажырату.
- ал, балалар ?андай ма?ызды белгілері бар екен, бай?ап к?рейік. Барлы?ымыз та?тада?ы плакат?а назар аударайы?.
Т?йы? етістікті? септелу ?лгісі
1
А.с бару с?йлеу айтуы к?рулері келуім
2 І.с
баруды? с?йлеуді? айтуыны? к?рулеріні? келуімні?
3 Б.с
бару?а с?йлеуге айтуына к?рулеріне келуіме
4 Т.с
баруды с?йлеуді айтуын к?рулерін келуімді
5 Ж.с
баруда с?йлеуде айтуында к?рулерінде келуімде
6 Ш.с
барудан с?йлеуден айтуынан к?рулерінен келуімнен
7 К.с
барумен с?йлеумен айтуымен к?рулерімен келуімнен
Т?йы? етістікті? т?уелдену ?лгісі
1
І жа? келуім келуіміз келулеріміз
2
ІІ жа? келуі? келулері?
келуі?із келулері?із
3
ІІІ жа? келуі келулері
- Ал осыдан нені бай?ап отырсы?дар? Т?йы? етістік ?алай жасалады екен?
К?ру диктанты.
Мына с?йлемдегі к?п н?ктені? орнына т?й? етістікті ?ойып жаз.
1. Тапсырманы уа?ытында. керек.
2. Мектепте ж?не ?йде т?ртіпті. керек.
3. ?лкендерді. керек.
4. ?йым ж?мысына. керек.
5. М?дениетті. керек.
6. Саба??а белсенді. керек.
О?улы?пен ж?мыс.
207-жатты?у.
М?тінді т?сініп о?ы?ыздар ж?не абзац-абзац бойынша мазм?нда?ыздар.
М?тіндегі –у ж?рна?ты т?йы? етістік пен зат есімді ажыраты?ыздар, т?л?асына талдау жаса?ыздар.
Бекіту саба?ы.
- Жа?сы балалар!
- ал енді ?азір мен сендерге ?лестірмелі карточкалар таратамын. Карточкалармен ж?мыс жасаймыз.
1- карточка.
?з беті?мен бірнеше т?йы? етістік ойла, олар?а с?йлем ??рап, синтаксистік талдау жаса.
2- карточка.
Мына с?йлемді с?йлем м?шесіне ?арай талда.
Сол с?тте жолаушылар ?лкен жолмен зымырап сыр?ытып келеді.
3- карточка.
Т?мендегі с?йлемді с?йлем м?шесіне ?арай талда.
К?нде а?ашты? а?аштарды? жапыра?тары сар?ая бастайды.
4- Карточка.
С?йлемдердегі с?здерді т?бір мен ?осысшасына ?арай ажырат.
Балалар ойнап ж?р. Бізге саба? болды.
5- карточка.
Кез келген т?йы? етістігі бар с?йлем ??рап, о?ан морфологиялы? талдау жаса.
6-карточка.
Шегелеу с?зіне фонетикалы? талдау жаса.
?орытындылау.
- Ал, балалар саба?ымызды ?орытындылау ?шін мынадай с?ра?тар?а жауап берейік.
- Т?йы? етістік дегеніміз не№
- Ол ?алай жасалады?
- Бір мысал ойла, септе.
- Бір т?й? етістікті т?уелде.
?й тапсырмасын беру.
«адамдар?а с?зі?ізбен ?нау ?шін не істеу керек?»пікір жазу, ереже жаттау
Ба?алау.
Белсене ?атысып отыр?ан балаларды ба?алау.
- Сау болы?ыздар!
- Саба? ая?талды!
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Т?йы? етістікті? т?рленуі »
Тақырыбы: Тұйық етістіктің түрленуі
Мақсаты:
Оқушыларға тұйық етістіктің түрленуінің ерекшеліктерін ұғындыру, біілім-білік дағдыларын қалыптастыру,ауызша жазбаша жаттығулар, үлестірмелі карточкалар, сабақты пайдаланылатын мәтіндер арқылы тұйық етістікті тапқызу, жан-жақты талдау, оқушы ойын дамыту,сабақта пайдаланылған мәтіндер, мысалдар арқылы адамгершілік және эстетикалық тәрбие беру.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ.
Көрнекіліктер: плакат, « Қазақ тілі және әдебиет журналы»,үлестірмелі карточкалар.
Сабақтың барысы.
Ұйымдастыру кезеңі:
- Сәлеметсіздер ме, оқушылар?
- Қазір бізде қазақ тілі сабағы. Оқу құралдарымызды алып, оқушы ережесіне сай отырайық.
- Бүгін сыныпта кім кезекші?
- Сабақта кім жоқ?
Үй тапсырмасын тексеру:
- Ал, балалар үйге қандай тапсырма берілді?
- 206-жаттығу. Мәтінді оқып шығып, адамдардың бейнелерін көшіріп жазыңдар. Есімшелер мен көсемшелер астын сызып, олардың адам бейнесін жасауға қалай қатысып тұрғанын түсіндіріңіздер.
( оқушылардан кезектесіп үй тапсырмасын сұрау)
Жаңа сабақ.
- сонымен оқушылар, бүгінгі жаңа сабағымызды бастайық.
- Ендеше бүгінгі күнді жазып, жаңа тақырыпты жазып қойыңдар. Жаңа сабағымыздың тақырыбы Тұйық етістіктің түрленуі.
Плакат арқылы түсіндіру.
- Тұйық етістік- етістіктің ерекше түрі. Ол етістіктің өзге түрлері сияқты емес. Етістіктің шақ және рай категориялары жақпен , шақпен байланысты болғанын көрдіңдер. Ал, тұйық етістік шақпен де, жақпен де байланысты болмайды. Тұйық етістік етістіктіңм атауы ретінде ғана қолданылады. Мәселен, бару, жүру, тұру етістіктері бару, жүру, тұру қимылдарының атын білдіріп тұр.
Жаңа сабақтың маңызды белгілерін ажырату.
- ал, балалар қандай маңызды белгілері бар екен, байқап көрейік. Барлығымыз тақтадағы плакатқа назар аударайық.
Тұйық етістіктің септелу үлгісі
1
А.с бару сөйлеу айтуы көрулері келуім
2 І.с
барудың сөйлеудің айтуының көрулерінің келуімнің
3 Б.с
баруға сөйлеуге айтуына көрулеріне келуіме
4 Т.с
баруды сөйлеуді айтуын көрулерін келуімді
5 Ж.с
баруда сөйлеуде айтуында көрулерінде келуімде
6 Ш.с
барудан сөйлеуден айтуынан көрулерінен келуімнен
7 К.с
барумен сөйлеумен айтуымен көрулерімен келуімнен
Тұйық етістіктің тәуелдену үлгісі
1
І жақ келуім келуіміз келулеріміз
2
ІІ жақ келуің келулерің
келуіңіз келулеріңіз
3
ІІІ жақ келуі келулері
- Ал осыдан нені байқап отырсыңдар? Тұйық етістік қалай жасалады екен?
Көру диктанты.
Мына сөйлемдегі көп нүктенің орнына тұйқ етістікті қойып жаз.
1. Тапсырманы уақытында ... керек.
2. Мектепте және үйде тәртіпті ... керек.
3. Үлкендерді ... керек.
4. Ұйым жұмысына ... керек.
5. Мәдениетті ... керек.
6. Сабаққа белсенді ... керек.
Оқулықпен жұмыс.
207-жаттығу.
Мәтінді түсініп оқыңыздар және абзац-абзац бойынша мазмұндаңыздар.
Мәтіндегі –у жұрнақты тұйық етістік пен зат есімді ажыратыңыздар, тұлғасына талдау жасаңыздар.
Бекіту сабағы.
- Жақсы балалар!
- ал енді қазір мен сендерге үлестірмелі карточкалар таратамын. Карточкалармен жұмыс жасаймыз.
1- карточка.
Өз бетіңмен бірнеше тұйық етістік ойла, оларға сөйлем құрап, синтаксистік талдау жаса.
2- карточка.
Мына сөйлемді сөйлем мүшесіне қарай талда.
Сол сәтте жолаушылар үлкен жолмен зымырап сырғытып келеді.
3- карточка.
Төмендегі сөйлемді сөйлем мүшесіне қарай талда.
Күнде ағаштың ағаштардың жапырақтары сарғая бастайды.
4- Карточка.
Сөйлемдердегі сөздерді түбір мен қосысшасына қарай ажырат.
Балалар ойнап жүр. Бізге сабақ болды.
5- карточка.
Кез келген тұйық етістігі бар сөйлем құрап, оған морфологиялық талдау жаса.
6-карточка.
Шегелеу сөзіне фонетикалық талдау жаса.
Қорытындылау.
- Ал, балалар сабағымызды қорытындылау үшін мынадай сұрақтарға жауап берейік.
- Тұйық етістік дегеніміз не№
- Ол қалай жасалады?
- Бір мысал ойла, септе.
- Бір тұйқ етістікті тәуелде.
Үй тапсырмасын беру.
«адамдарға сөзіңізбен ұнау үшін не істеу керек?»пікір жазу, ереже жаттау
