К?ні:28/11/15ж П?ні: ?аза? тілі Сыныбы: 8-сынып
Та?ырыбы: О?шау с?здер, т?рлері
Саба?ты? ма?саты:
1.білімділік: О?ушылар?а жа?а ??ым о?шау с?здер, оны? т?рлері туралы ??ымды ме?герту;
2.дамытушылы?: Саба? процесінде ?олданыл?ан ?ла?атты с?здер ар?ылы адамгершілік сезімдерін дамыту;
3.т?рбиелік: логикалы? ойлау ?дістерін ?лыптастыру, ой ?орытындысын жасай білуге баулу;
Саба?ты? т?рі: жа?а материалды о?ып ?йрену саба?ы
Саба?ты? ?дісі: талдау, ізденіс
Саба?ты? т?сілдері: т?сіндіру, талдау, с?ра? – жауап, жатты?у ж?мыстары, м?тінмен ж?мыс.
Саба? барысы:
а) Психологиялы? даярлы?
б) ?й тапсырмасын с?рау.
Жа?а саба?:
І. ?ызы?ушылы?ты ояту:
?зге тілде с?йле ?лемді та? ?ылып,
Ана тілін білмеу ?андай за?дылы?!
?сер баба?, байта? дала? т?р?анда
Ана тілі? жасау керек- м??гілік!- деп б?гінгі саба?ымызды ?о?ам ?айраткері, а?ын М. Шахановты? ту?ан тілімізді ?адірлеуге, ?астерлеуге ша?ыратын ?негеге толы ?ле?імен бастайы?.
ІІ. Ма?ынаны тану.
Ассосация «О?шау» с?зіне
С?йлем м?шесі ?ызметін ат?ара алмайды. ?зге с?здермен байланыс?а т?спейді.
О?шау с?здерді? т?рлері:
?аратпа с?здер
С?йлеуші ты?дашыны?
назарын ?зіне аудару
?шін ?аратпа с?здерді
?олданады.
Мысал,Мені? ойла?ан
ойымны? ?стінен
т?сті?.
?ыстырма с?здер
?зі ?атыс?ан с?здерге
?ыстырмалар с?йлеушіні?
к?з?арасын- к?м?нділігін,
сенетіндікті білдіру ?шін
?олданылады.
Мысалы,Б?се,солай болады
деп айтып едім ?ой.
Ода?ай с?здер
Ода?айлар с?йлеушіні?
к??іл- к?йін,?уанышын,
ренішін білдіру ?ажет
бол?анда ?олданылады.
Мысалы, Па,шіркін!Даусы
дауыс-а? екен.Ж?мысты
істеген с?? осылай істеу
керек,б?рекелді!
Негізгі белгілері
а)с?йлем ішінде ?зге с?здермен байланыс?а т?спейді.
в)с?йлем м?шесі бола алмайды.
с)с?йлем ішінде жеке т?рады.
д)белгілі бір тыныс белгі ар?ылы ажыратылады.
е)с?йлемде т?рлі ма?ына білдіреді.
О?улы?пен ж?мыс.
Семантикалы? карта,б?ны орындату барысында о?ушылар?а с?йлемдерді? ?ай ма?ынада т?р?анды?ын ажырату.
Мысалдары
Т?рлері ?аратпа с?з Ода?ай с?з ?ыстырма с?з
Бай??с – ау, са?ан не бол?ан? +
«?ош бол, ?араой» +
А?а, б?л кімні? аты? +
Хан, ?рине, ?ажайып мешіт салу, хан жарлы?ынан, не ?за? ?мір с?руден емес, адам к??іл к?йіні? шаттануынан, не ?лкен арманнан туатынын білген жо? +
?йтеуір, осы ?ос а??уын к?рсе, сол с?тте Берке хан б?рін ?мытатын +
Ауызша тапсырма. Б?л Абайды? нешінші ?ара с?зі?
Отыз бірінші ?ара с?з ( о?шау с?здерді таптыру)
Естіген н?рсені ?мытпасты??а т?рт т?рлі себеп бар:
?уелі-к?кірегі байлаулы берік болма? керек;
екінші-сол естіген н?рсені естігенде я к?ргенде ?ибраттану керек, к??ілденіп, т?шынып, ынтамен ??у керек;
?шінші-сол н?рсені ішінен бірнеше уа?ыт ?айталап, ойланып, к??ілге бекіту керек;
т?ртінші-ой-кеселді н?рселерден ?ашы? болу керек. Егер кез болып ?алса салынбау керек.
Шы?армашылы?,дамытушылы? ж?мыс.(жазбаша)
О?шау с?здерді ?олданып, «Мені? асыл арманым» эссе жазу.
1. П?лі, шіркін, б?рекелді, мо?-мо?, ?ттеген-ай! ода?ай
2. ?ара?ым, балам, айналайын, Ботаг?з. ?аратпа
3. ?рине, мені?ше, ?уелі, с?йтіп, шынында. ?ыстырма
?орытынды:
ІІІ Тол?аныс:
Тест тапсырмаларымен ж?мыс:
1. С?йлемні? басында т?р?ан ?аратпа с?зді к?рсеті?із
А) Кеше жа?быр жауды В) Сені? аты? ?алай, балам? С) ?ап, ?ттеген-ай!
Д) Ас?ар, б?гін к?н жылы ма?
2. ??рамында ?аратпа с?зі бар с?йлемді табы?ыз.
А) Ол, сір?, б?гін келмейді. В) Па?, шіркін! С) Кел, балалар,о?ылы?!
Д) Піскен алма жерге т?сті
3. С?йлемні? ортасында келген ?аратпа с?зді табы?ыз.
А) Б?йтерек - ?те биік а?аш В) ?йге кір, балам, шай ішіп кет С) ?ара?ым, ?ашан келді?? Д) ?жем санды?ты ашты
4. С?йлемні? ортасында келген ?ыстырма с?зді тап.
А) Б?гін к?н ашы? екен, ?йтеуір В) ?ыс?асы, сен ?йде отырасы? С) Мен, сір?, кино?а бармайтын шы?армын. Д) ?лбетте, сенікі д?рыс
5. ?ыстырма с?зді табы?ыз
А) Ей В) ?ызыл С)Балам Д) Сір?
6. ?ыстырма с?зі бар с?йлемді табы?ыз.
А) Жыламашы, к?нім В) Ж?маш, бері келші, ?ал?ам С) Мені?ше, б?л - ?те мы?ты адам Д) Сен абыржыма, шыра?ым
7. О?шау с?здерді? белгісін к?рсеті?із
А) Т?рлаулы м?ше ?ызметінде ж?мсалады В) Тек бас ?ріппен жазылады С) С?йлем м?шесі бола алмайды Д) С?йлем м?шесі бола алады.
Б?гінгі та?ырыбымызда дана кеме?гер Абайды? о?ыл?ан ?ара с?зінен ?неге алып, болаша?та елімізді? бетке ?стар азаматтары мен азаматшалары болу ?з ?олдары?ызда. ?тілген та?ырыпты ?мір т?жірибелері?ізде ?тымды ?олдана білі?іздер.
?йге тапсырма: №1 тапсырма. Реферат жазу.
№ 2 тапсырма: Т?кен ?лім??ловты? «?араой» ??гімесінен о?шау с?здерге он мысал с?йлем тауып жазу.
