Сан есім. Дара ж?не к?рделі сан есім

Саба?ты? та?ырыбы: Сан есім. Дара ж?не к?рделі сан есім.

Саба?ты? ма?саты:

• Сан есім туралы т?сінігін жетілдіру, дара ж?не к?рделі сан есімді ажырата білуге ?йрету;
• О?ушыларды? ?зіндік ойлау белсенділігі мен танымды? ?ызы?ушылы?ын дамыту;
• Орындалатын ж?мыстар ар?ылы е?бекс?йгіштікке т?рбиелеу;

Саба?ты? типі: жа?а саба?ты ме?герту

Саба?ты? ?дісі: с?ра?-жауап, т?сіндірмелі-мысалды, де?гейлік тапсырма.

Саба?ты? к?рнекілігі: инт. Та?та

Саба?ты? барысы:

І ?йымдастыру

ІІ ?й тапсырмасын с?рау

Сын есімді пысы?тау.

1. ?азір жылды? ?ай мезгілі?

2. К?ктем туралы ша?ын м?тін.

Шума? ?ле?, ж?мба?, ма?ал-м?тел. 

ІІІ Жа?а саба?

• Балалар, біз сендермен с?з таптарын ?тіп жатырмыз.
• ?аза? тілінде ?анша с?з табы бар?
• То?ыз.
• Біз ?андай с?з таптарымен танысты??
• Зат есім, Сын есім.

Енді б?гін біз та?ы бір с?з табымен танысамыз. Ол ?шін сендер мына с?з ж?мба?ты шешулері? керек.

    К?делі м?ше

1. Ел ордасы
2. Ас атасы
3. «Кет» с?зіні? антонимі
4. Н?рестені? т?сегі
5. Киім ?ыстыратын орын
6. С?зді к?ркі

Сонымен б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбы Сан есім. Дара ж?не к?рделі сан есімдерді ?теміз.

• Енді с?йлемдерге назар аударып, ма?ынасына к??іл б?ліп о?ып к?рейікші.

Алпыс бестен ас?анда

Жетпіске ?адам бас?анда.

Атадан алтау, анадан т?ртеу,

Жал?ызды? к?рер жерім жо?,

Б?л Жамбыл жасап отыр то?сан жасты,

То?саннан ?рі кетті, ж?зге де жетті.

• И?, балалар, б?л с?йлемдердегі с?здер затты? санын, м?лшерін білдіріп т?р.

Кейде сан есімдер зат есімсіз-а? ж?мсала береді. Ондайда сан есім ?рі затты? ма?ынаны, ?рі сол затты? санын, м?лшерін білдіріп т?рады.

Мысалы: То?саннан ?рі кетті, ж?зге де жетті. Осы с?йлемде то?саннан, ж?зге деген сан есімдер затты?  ??ымды (то?сан жастан ж?не ж?з жас?а) ?рі оны? м?лшерін, санын білдіріп т?р.  Сан есімдер ??рамына ?арай дара сан есім ж?не к?рделі сан есім болып б?лінеді.

Дара сан есім дегеніміз – бір т?бірден ??рал?ан негізгі ж?не туынды сан есім.

Мысалы: он, бес, екі, сегізінші, т.б.

К?рделі сан есім дегеніміз – екі немесе одан да к?п т?бірді? тіркесінен немесе ?осарлануынан жасал?ан сан есім.

Мысалы: екі ж?з, он екі, ?ш мы?, ?ш-т?рт, т.б.

І? Т?сінгенін тексеру.

1. Кестемен ж?мыс. /ережені хормен ?айталау/.

1. Есептік                                      2. Жина?ты?                                3. Б?лшектік

4. Реттік                                        5. Топтау                                       6. Болжалды?

1. Кітаппен ж?мыс

56-жатты?у. М?тін мазм?нынан сан есімдерді теріп жазу.

59-жатты?у. М?тінні? ??рамынан дара сан есімдерді бір б?лек, к?рделі сан есімдерді бір б?лек екі ба?ан етіп жазу.

1. Де?гейлік тапсырма.

І де?гей                                     

Дара, к?рделі сан есімдерді ?атыстырып, с?з тіркесін жазы?дар. 4,7,12,21.

ІІ де?гей

Дара, к?рделі сан есімдерді ?атыстырып, екі с?йлем жазы?дар.

ІІІ де?гей

Дара, к?рделі сан есімдерді ?атыстырып, ша?ын м?тін ??растыру.

? Бекіту

1. С?з ??рамынан сан есімдерді тауып, цифрмен жаз.

Т?бір,                     К?шік,                     То?ыз??мала?,

Кекіл,                     Балтыр,                    Т?ртпа?,

Сегізк?з,                Дербес,                     Жетік.

2. Біз бесінші сыныпта ма?ал-м?телдерді ?ткенбіз, ?ане, ойымыз?а т?сірейік, сан есімдер ?андай ма?ал-м?телдерде бар екен.

3. Тапсырма; мына ма?ал-м?телдердегі сан есімдерді тауып жаз.

• Білікті бірді жы?ар, білімді мы?ды жы?ар.

?І ?орытынды

• Балалар, е? бірінші ?андай с?з табымен танысты??
• Зат есім.
• И?, зат есімні? бірінші болуы – адам баласыны? д?ниені танып білуі, е? бірінші на?ты заттарды танудан басталады.
• Екінші ?андай с?з табымен танысты??
• Сын есім.
• И?, кез-келген затты? сапалы?, сынды? ?асиеттері болатыны с?зсіз, сонды?тан зат есімнен кейінгі орында сын есім т?рады.
• Сан есім
• Барлы?ы да есімдер.

?ІІ ?йге тапсырма

Ереже жаттау, 60-жатты?у.

?ІІІ ба?алау