Ой ?оз?ау. ( Берілген с?ра?тар?а д?рыс жауап бере отырып, д?рыс жауапты? бірінші дыбысын жазу ар?ылы б?гінгі ?айталау саба?ты? та?ырыбын аны?тау?а болады. ?ойыл?ан с?ра?тар ?дебиет п?ніні? ?ткен та?ырыптарынан алынды)
С- Жамбыл дастандарыны? бірі ( С?раншы батыр дастаны)
А- ?аза?ты? ?лы а?ыны, Шы??ыстауда д?ниеге келген (Абай)
Л- Раб?узи ?иссаларында?ы хакімні? есімі (Л??ман хакім)
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Салалас құрмалас сөйлемді біледі.Салалас құрмалас сөйлем түрлерін ажырата алады.Жалғаулық шылауларын жаттығу ,тест жұмыстарынан тез таба біледі. Салалас құрмалас туралы түсініктерін дәлелдей алады.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар:
Ынтымақтастық атмосферасын құрады. Өз пікірлерін еркін айтуға бейімделеді.Өз-өзін бағалау жүйесі қалыптасады
Оқушылардың басым бөлігі:
Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерін ажыратады.
Кейбір оқушылар:
Салалас құрмалас сөйлем түрлері туралы зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
1.Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері туралы жалпы сұрақтар
2. Көкпар
3. Бәйге
4.Жорға
Жазылым бойынша ұсыныстар:
Салалас құрмалас түрлері туралы шағын пікір жазу
Алдыңғы оқу
Білу
Салалас құрмалас туралы шағын жазба жұмысын орындау
Жоспар
Жоспарланған уақыт
Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелер жазыңыз)
Бағалау
Ресурстар
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының
іс-әрекеті
Сабақтың басталуы
Ұйымдастыру:
3минут
Оқушылардың назарын сабаққа аудару
1. Қызығушылықты ояту кезеңі
Ой қозғау. ( Берілген сұрақтарға дұрыс жауап бере отырып, дұрыс жауаптың бірінші дыбысын жазу арқылы бүгінгі қайталау сабақтың тақырыбын анықтауға болады. Қойылған сұрақтар әдебиет пәнінің өткен тақырыптарынан алынды)
С- Жамбыл дастандарының бірі ( Сұраншы батыр дастаны)
А- Қазақтың ұлы ақыны, Шыңғыстауда дүниеге келген (Абай)
Л- Рабғузи қиссаларындағы хакімнің есімі (Лұқман хакім)
А- "Ақиқат сыйы" шығармасының авторы ( Ахмет Йүгінеки)
Л- Сәйф Сараи дың "Түркше Гүлстан" кітабы арабша қалай аталады. (Гүлстан би-т-түрки)
А- Мағжан Жұмабаевтың "Батыр Баян" поэмасындағы қазақтың ханы (Абылай хан)
С- Алтын Орданың Сарай қаласында туған, "Түркше Гүлстан" кітабының авторы (Сәйф Сараи)
Бақылау
Хетти 2009,
Еллиот 1991, Джон Б.Уотсон, Эдвард Л.Торндайк, Мишра, Кёлер2006, Александер-2001
Сабақтың ортасы
4минут
Түсіну
6 минут
Талдау
7 минут
«Тіл- талапкері» сайыс ойыны
І тур. Жалпы сұрақтар (қыздырма)
ІІ тур. Көкпар
Алтын сандықшадан топтама алып
топпен бірге қорғайды,дәлелдейді.
Сергіту сәті
ІІІ тур.Бәйге
Семантикалық карта мен сәйкесендіру парағы
ІҮ тур Жорға
Сөз жарысы
І топ және ІІ топ оқушылары кім бірінші жауап береді ,сол ұпай алады.
Әр топ өзінің тапсырмасын сызба,мысал арқылы дәлелдейді.
Логикалық сұрақтар қойылады
І ,ІІ топ семантикалық карта мен сәйкестендіру парағын толтырады.
Бақылау
Бағалау парағын
Толтыру
1 балдық жүйе
От шашу
https://e.edu.kz/ru/
e-Learning
Кітапханасы
Сабақтың аяқталуы
Жинақтау/қолдану баға беру
20 минут
Тест орындау
Баламалы тест (ия-жоқ)
1. Салаласа байланысқан құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты бір -біріне тәуелді болмайды.
2. Салалас құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер сан жағынан тек екеу емес, одан да көп болуы мүмкін.
4. Себеп-салдар салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің орындарын ауыстыруға болмайды.
5. Қарсылықты салалас жалғаулықтары түсірілсе, тек үтір қойылады.
6. Түсіндірмелі салаластың аражігіне қос нүкте қойылады.
7. Талғаулы салаласта екі жай сөйлем арасында немесе шылауы бір рет келсе, онда сөйлем арасына үтір қойылады.
8. Кезектес салаластың құрамындағы жай сөйлемдер сабақтаса байланысады.
9. Қарсылықты салаласты қарсылықты бағыныңқылы сабақтас сөйлемге айналдыруға болады.
10. Аралас құрмалас кейде төрт жай сөйлемнің құрмаласуы арқылы да жасалады.
Табыс критерийі
https://e.edu.kz/ru/
e-Learning
Кітапханасы
Кері байланыс
5 минут
Бүгінгі сабақтан алған әсерін жазады
Кейінгі тапсырмалар
Сабақтас құрмалас сөйлем туралы оқып келу,салалас құрмалас сөйлемнен айырмашылықтарын қарастыру
1.Баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысқан құрмаластың түрі қалай аталады? 2.Іс-оқиғаның бірі ғана жүзеге асатын салаластың түрін ата. 3.Құрамындағы жай сөйлемдердің біріншісі екіншісіне қарама-қарсы келетін салаластың түрін жаз. 4. Және, әрі, да/де жалғаулықпен байланысатын құрмалас сөйлемнің түрі қалай аталады? 5. Салаласып та, сабақтасып та байланысатын құрмалас сөйлемнің түрі қалай аталады? 6.Сол себепті,сондықтан, неге десеңіз жалғаулығымен байланысатын салаластың түрін ата. 7. Жалғаулықсыз байланысатын салалас құрмалас сөйлемнің түрі.
1.Күндіз олар не өзіне жем іздейді,не басқаға жем болмауын көздейді.2. Амантайдың даусын естіп Асқар құшағын жазайын деп еді,-Боагөз босатпады. Тапсырма: Салалас құрмалас түрлерін ажыратындар. 1. Абайдың қиналғанын Ділдә сезді,бірақ түк өкінген жоқ. 2. Менің сендерге берген парам сол: дәл сол Құнанбайдың баласы да өзімдей адам баласы екенін таныттым. Компьютерге орнатылған сөйлемді оқушылар толтырады. 1.Биыл жайлауда болдым ....... ауылдағы ағаларымның үйіне бардым. 2.Оның даусы жақсы, ........ ән айтуды жақтырмайды. 3. Биыл шөп қалың шықты, ....... жаңбыр көп жауды. 4. Олар бірлесе тоқтап демалды, ........ күн ұзақ жүріп алды. 5. Я болар жеріңді айт, ....... бізге килікпей тыныш жүр. 6. Қорыққаны ........ орнынан тұра алмай қалды.
Жай сөйлемдерді салалас құрмалас сөйлемдерге айналдырып жазу. 1. Сиырдың тұқымы да жақсы, ........ 2. Мезгіл кешкіріп кетті ........ 3. Жел саябырсыған сияқты, ........ 4. Оның қорыққандығы сондай- ......... 5. Біресе басымен үйді нұсқап, .........
Операциялық жұмыс кезеңі
Үлестірме қағазбен жұмыс. /Сөйлем мүшесіне талдай отырып,салалас сөйлемнің қай түрі екенін дәлелдейді, ережесін айтады, жасалу жолын түсіндіреді.
Үлгі: Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде тұрдым. /Жалғаулықты қарсылықты салалас бірақ деген жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрғанын табады./
Дала да, егін де, тоғай да- бәрі де сап –сары.
Олжас шахтадан шығып еді,денесі сергіп сала берді.
Көшеде біресе қар бұрқырап жауады, біресе алай-дүлей боран соғады.
Ербол телефонды орнына қойды да, хабарды әкесіне жеткізуге асықты.
Ол еш нәрсе сездірмейді, алайда жүзі сан құбылады.
III. Тест (Салалас құрмалас сөйлем)
Салалас құрмалас сөйлемді тап.
а) Айгүл аттан түсіп еді, су қайта таязданып қалғандай екен+
в) Айтушы ақылды болса, тыңдаушы дана болар
с) Сабыр сақтасаң қайтер еді, ә ?
д) Баланы жаман үйретпеу керек
2.Салаластың қай түріне жатады.
Күн батты, қараңғы түсті.
а) Ыңғайлас салалас
в) Қарсылықты салалас
с) Түсіндірмелі салалас
д) Кезектес салалас
3.Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемде қандай ойды білдіретінің анықта.
а/Біріндегі ой екіншідегі ойға қарсы болады
в/Біріндегі ой екіншідегі ойдың себеп-салдарын білдіреді
с/Бірінде айтылған ой екіншіде айтылған оймен мезгілдес, ыңғайлас бағытта болады+
д/Біріндегі ой екіншідегі ойды түсіндіреді
Себеп -салдар салалас сөйлем жалғаулықтарын тап.
а) және, да, де,әрі.
в) мен,бен, пен.
с) өйткені, себебі,сондықтан, неге десеңіз+
д) Я, яки, әйтпесе
5.Қандай сөйлем?
Бабамнан қалған асыл бар: ол мынау жатқан өткелдер.
а/ Ыңғайлас салалас
в/ Қарсылықты салалас
с/ Түсіндірмелі салалас
д/Кезектес салалас
"Не, яки" қай салаластың жалғаулығы ?
а/ Себеп -салдар салалас
в/ Қарсылықты салалас
с/ Талғаулы салалас +
д/Кезектес салалас
7.Жалғаулығы жоқ салаластың қай түрі ?
а/ Кезектес салалас
в/ Талғаулы салалас
с/ Қарсылықты салалас
д/ Түсіндірмелі салалас+
Жалғаулықсыз келгенде ", - " қойылатын салаластың құрмаластың түрін тап.
а/ Себеп -салдар салалас
в/ Қарсылықты салалас+
с/ Талғаулы салалас
д/Кезектес салалас
9.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді тап.
А) Ақжелкеннің сенімін не ел ақтауға тиіс, не тілмәш ақтауға тиіс.
в)Олжабек сасқаны сонша – орнынан атып тұрды.+
с) Балалы үй базар,баласыз үй – мазар.
д/Қазір жұмысқа кіріс, әйтпесе мен сені бұл маңайдан қуамын.
10.Жай сөйлемдеріндегі ойдың тек біреуіндегісі ғана жүзеге асатынын білдіретінін салаластың түрін тап.
а) Кезектес
в) Талғаулы +
с) Қарсылықты
д/ Кезектес
Логикалық тапсырмалар. Дұрыс жауап 10 ұпай.
1.Теңіздің ортасында не бар?Жауабы: “ң” әріпі
2.Жүзе алмайтын адам суға түссе қалай шығады?Жауабы: Үсті су болып шығады
3. Адам нені бұзғанда қуанады?Жауабы: Рекорд
4.Балықтар неліктен сөйлемейді?
Жауабы: Су жұтып қоймау үшін
5.Ненің көлеңкесі жоқ?
Жауабы: Көлеңкенің
6.Қазақстан мен Өзбекстанның ортасында не бар?
Жауабы: мен
7.Алфавиттің ең соңғы әрібі?
Жауабы: т
8. Саңырауқұлақтар неліктен зонтқа ұқсайды?
Жауабы: Жаңбыр астында өскендіктен
9. Жеген сайын жылататын нәрсе?
Жауабы: Таяқ
10.Теңіздің суы неліктен тұзды?
Жауабы: Балықтар иістеніп кетпеуі үшін
11.Алма жегенде ішінен құрт көруден де жаман не болуы мүмкін?
Жауабы: Құрттың жартысын көру
12. Біздікі болғанымен басқалар қолданатын нәрсе?
Жауабы: Есіміміз
13.Ұзарған сайын қысқаратын нәрсе не?
Жауабы: Өмір
14.Бір кісі найзағай жарқылдаған сайын шашын тарайды екен, неге?
Жауабы: Фотоға түсіп жатырмын деп ойлайды екен
15. Король кімнің алдында тәжін шешеді?
Жауабы: Шаштараздың
Сәйкестендіру тесті.
1.Бірде, біресе, кейде А. Ыңғайлас салалас
2.Я, яки, әйтпесе Ә. Кезектес салалас
3.Бірақ, сонда да, әйтсе де Б. Қарсылықты салалас
4.Да,де,та,те, және В. Талғаулы салалас
5.Сол, соншалық мынау, мынадай Г. Түсіндірмелі салалас
6.Сондықтан, сол себепті, себебі, өйткені Ғ. Себеп-салдар салалас
Тапсырма: Салалас құрмалас түрлерін ажыратындар
1.Күндіз олар не өзіне жем іздейді,не басқаға жем болмауын көздейді.
2. Амантайдың даусын естіп Асқар құшағын жазайын деп еді,-Боагөз босатпады.. 3. Абайдың қиналғанын Ділдә сезді,бірақ түк өкінген жоқ. 4. Менің сендерге берген парам сол: дәл сол Құнанбайдың баласы да өзімдей адам баласы екенін таныттым. 5.Биыл жайлауда болдым ....... ауылдағы ағаларымның үйіне бардым. 6.Оның даусы жақсы, ........ ән айтуды жақтырмайды. 7. Биыл шөп қалың шықты, ....... жаңбыр көп жауды. 8. Олар бірлесе тоқтап демалды, ........ күн ұзақ жүріп алды. 9. Я болар жеріңді айт, ....... бізге килікпей тыныш жүр. 10. Қорыққаны ........ орнынан тұра алмай қалды.
