Said Ahmadning "Ufq" romanidan olingan "Qochoq" bobini o'rganish

Dars mavzusi: Said Ahmadning “Ufq ” romanidan olingan

“Qochoq” bobi ustida ishlash

Bahs- munozara darsi

Maqsad: 1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarda Said Ahmad ijodiga

qiziqish va badiiy adabiyotning nasriy turiga qiziqish

uyg’otish.

2.Tarbiyaviy maqsad: Terrorizm va diniy aqidaparastlik

yot unsurlar ekanligini o’quvchilar ongiga singdirish,

o’quvchilarni mard va jasur bo’lishga undash.

3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarning og’zaki

nutq malakalarini va fikrlash qobilyatlarini o’stirish.

DTS talabi: Asar yuzasidan erkin va ifodali so’zlashga , asosli fikr

ayta olishga o’rgatish .

Fanlararo aloqa: Tarix, Vatan tuyg’usi, psixologiya, Milliy istiqlol

g’oyasi

Jihozi: Said Ahmad portreti , “Ufq” romani va unga ishlangan

ko’rgazma, boshqotirma , kadrlar

Uslub: Aqliy hujum, bahs – munozara

Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash

Fanni himoya qilish

Bahru bayt musobaqasi

Darsning borishi:

Salomdan boshlanur hurmat- ehtirom,

Salomdir dunyoda eng shirin kalom.

Ey, aziz mehmonlar , dono ustozlar,

Avvalo sizlarga salom assalom .

Assalomu alaykum , aziz mehmonlar, o’quvchilar.

Avvalo, shunday yorug’ va muborak chehrangizni ko’rib turganimdan

benihoya mamnunman. Namangan shahar 48 – umumta’lim maktabiga xush

kelibsiz ( hamma )

O’quvchi: - Shahrimizda maktablar ko’p, ko’pdir ilm tolibi,

Ustozlardan ta’lim olib bo’ldik ilm sohibi,

48-maktab ataganmiz sonini

Shu dargohdan topganmiz biz ilmlarning konini.

O’qituvchi: - Marhamat, tanishing, qarshingizda

O’quvchilar: - 8-Vsinf o’quvchilari

O’qituvchi: - O’zimni tanishtirsam , ismim Dilbarxon, familiyam Shamsid-

nova, 1- toifali ona tili va adabiyoti o’qituvchisiman.

Ish faoliyatimga 36 yil bo’ldi.

O’qituvchi: - Qani endi o’quvchilar fanimizni himoya qilib olaylikchi

O’quvchilar: - 1 Adabiyot bu: Allomalar ibrati

Donolarning hikmati

Alisher Xamsasi bu

Boburshoh she’riyati

Ijodkor mahsuli u

Yozuvchilar romani

Talantlilar makoni

O’qituvchi;- Rahmat, o’quvchilar. Endi darsimizning qoidasini yaratib olsak. “Barcha ezgu maqsadlarimizning markazida farzandlarimizni ham jismoniy , ham ma’naviy jihatdan

sog’lom qilib o’stirish , ularning baxt-saodati , farovon kelajagini

ko’rish , dunyoda hech kimdan kam bo’lmaydigan avlodni tarbiyalash orzusi turadi ”, degan edi Prezidentimiz O’zbekiston

Respublikasi Konstitutsiyasining 27-yilligiga bag’ishlangan tantanali

marosimdagi ma’ruzasida. Samimiy va iliq bu so’zlar Siz aziz far-

zandlarimizga qarata aytiladi. Xo’sh, barkamollikni siz qanday tu-

shunasiz?

O’quvchilar:- Barkamollik –Bu komillikdir.

2. Yetuklik

3.Mukammallik

4.Ruhan va jismonan sog’lomlikdir.

O’qituvchi:- Qani , o’quvchilar, ana shunday komil insonlar haqida

nimalar bilasiz?

O’quvchilar: 1.Ibn Sino 4 yoshida Qur’onni yod olgan.

2.Chingiz Aytmatov 5 yoshida tarjimonlik qilib

haq olgan.

3.Aleksey Tolstoy 6 yoshida nemis, fransuz, ingliz

tilini bilgan.

4. Bobur Mirzo 12 yoshida taxtni boshqargan.

5.Imom al-Buxoriy 10 yoshida hadis ilmini egallagan.

6.B. A. Motsart 4 yoshida musiqa asboblarida qo’shiq aytgan,

5 yoshida musiqaviy asar yozgan.

O’q ituvchi: - O’tgan darsimizda qaysi mavzuni o’rgangan edik?

O’quvchi: - Biz o’tgan darsimizda Said Ahmadning hayoti va ijodi bilan tanishgan edik.

O’qituvchi: - Yaxshi, qani o’tilgan mavzu bo’yicha “Aqliy hujumga” tayyorlaning.

Unda o’quvchi nomerlangan gullardan birini olib savolga javob beradi.

Savollar: 1. Said Ahmad kim?

2. Adib qachon, qaerda tug’ilgan?

3. Yozuvchining ilk hikoyasi qaysi?

4. Adib nima uchun qamalgan?

5. Uning birinchi hikoyalar to’plami qanday nomlangan?

6. Said Ahmad asosan qaysi turda ijod qildi?

7. Adibning qanday asarlarini bilasiz?

8.”Ufq” romani nima uchun trilogiya deyiladi

O’quvchilar javobi baholanadi.

O’qituvchi: - O’quvchilar, Said Ahmadning “Ufq” romani adabiy meroslarimiz ichida alohida o’rin tutadi. Bu asar trilogiya bo’lib , uch kitobdan iborat:

1.”Qirq besh kun”

2. “Hijron kunlarida”

3. “Ufq bo’sag’sida”

Bu asar xalqimizning ikkinchi jahon urushi arafasida , urush yillari va undan keyingi

davrlardagi hayoti , fidokorona mehnati, kurashlari , orzu-armonlari badiiy aks etgan.

Biz o’rganayotgan “Qochoq” parchasi trilogiyaning ikkinchi kitobi “Xijron kunlarida” asaridan olingan. Ayni urush davri. Xalq vatanni ximoya qilish uchun front ortida va frontda jon olib beraytgan palla. Yurtning necha-nechalab farzandlari vatan himoyasi yo’lida uning mustaqilligini

ko’z qorachig’iday asramog’imiz darkor. Vatanimizning bir kaft tuprog’ini ham hech qachon, hech kimga bermaymiz.

Shu payt magintafon orqali Ozodbek Nazarbekov ijrosida O’zbekiston!”

qo’shig’i yangraydi.

( Bandlar oxiridagi misralarga o’quvchilar jo’r bo’lishadi ).

O’qituvchi : - Bu qo’shiqda qanday g’oya surilgan ?

O’quvchi : - Vatanga muhabbat, vatanfurushlarga esa nafrat g’oyalari ilgari surilgan.

O’qituvchi : - Insonda Vatan o’zi nechta bo’ladi ?

O’quvchilar : - Bitta, bitta.

O’quvchi : - Ustoz, Vatan yagonadir. Vatanning yagonaligini Abusaid

Ko’chimovning

yagonadir ” she’ri orqali ifodalayman.

Paydo bo’libdiki bu ko’hna dunyo,

Zaminu falakda yangrar bir nido,

Olam muslanar,

U turlanmas also :

- Vatan yagonadir !

- Vatan yagona !

O’qituvchi : - Parchani o’qiyotganingizda qaysi timsollarga duch keldingiz ?

O’quvchi : - Ikromjon ota, Jannat xola, Tusunboy, Nizomjon va Zebi timsollarini uchratdik.

O’qituvchi : - Vatan yagona, Vatan biz uchun aziz maskan ekan, o’quvchilar, asarimiz timsoli bo’lmish Tursunboy nima qildi, u Vatanni himoya qila oldimi ?

O’quvchilar : - Jangdan qochdi, qo’rqoqlik qildi, Vatanni himoya qilishdan qochdi.

O’qituvchi : - Demak, parchamizning asosiy qahramonlari ona, ota, Tursunboy ekan. Qani ,

ona, ota va Tursunboy timsoliga ta’rif berib ko’ringchi ? ( Eng yaxshi fikr yurita olgan

o’quvchi rag’batlantiriladi )

O’qituvchi : - Vatanni eng og’ir vaqtda, dushman ostonada turganida himoya qilishdan

bo’yin govlagan, Vatanga xiyonat qilgan inson qanday jazoga loyiq, deb o’ylaysiz ?

Hamma xayolan Tursunboyni sud qilib hukm chiqarsin – chi.

O’quvchilar o’z hukmlarini chiqaradilar :

• Eng oliy jazo belgilayman.

• Vatanning bir kaft tupropg’iga zor etaman.

• Vatandan badarg’a qilaman.

• Umrbod qamoq jazosi beraman.

Oxirgi o’quvchi : - Men Tursunboyga bir marta imkoniyat beraman, chunki uning yoshligidagi tarbiya ham sabab bo’lgan, deb o’ylayman. Mana, Prizdentimiz ham adashganlarga imkoniyat beryaptilar – ku.

O’qituvchi : - “ Qochoq “ parchasini o’qib, qanday ta’sirlandingiz ?

O’quvchilar : - Men Tursunboy timsolidan nafratlanganimdan uning ismini kichik harf bilan yozib qo’yibman.

• Men esa bundan ta’sirlanib mana bu Vatan haqidagi she’rim vujudga keldi.

• Men ham parchani o’qigach, Tursunboyning holati ko’z oldimga keldi va mana bu “ Qochoq “ rasmini chizdim.

• Men ham “ Qochoq “ parchasini o’qigach qattiq ta’sirlandim. Vatanimga muhabbatim ortdi. Xudo xohlasa, maktabni tugatgach harbiy xizmatga borib, chegara qo’shinlarida xizmat qilmoqchiman va Vatanimni, xalqimni himoya qilaman. Hozirdanoq Harbiy qasamyodni ham yod olishni boshladim.

• Men ham parchani o’qigach, Konstitusiyamizning 11 – bob 52 – moddasida ko’rsatib o’tilganidek, O’zbekiston Respublikasini himoya qilish – O’zbekiston Respublikasi har bir fuqarosining burchi ekanligini his etdim.

O’qituvchi: - Rahmat, aziz o’quvchilar. Endi diqqatingizni ushbu boshqotirmaga qarating

Boshqotirmani to’g’ri yechsangiz Vatan haqidagi hikmatli gapni o’qiysiz.

1		2			3		4
5					6			7

Bajarish shartlari :1.Teng bog’lovchi. (va)

2.Yasha Vatan, jon Vatan,

Senga fido jonu . . . . ( tan).

3. Tushum kelishigi qo’shimchasi (-ni)

4. Yaxshi ko’rmoq, yoqtirmoq

So’zlarining sinonimi ( sevmoq)

5. Musulmonlik farzlaridan biri ( iymon)

6. Chiqish kelishigi qo’shimchasi (-dan)

7. Kesimlik shakli (-dir)

Mustahkamlash (xulosa): Bugungi darsdan nima oldingiz?

Tursunboyning qismatidan o’zingizga xulosa chiqara oldingizmi?

Uyga vazifa: “Qochoqning qismati” mavzusida uy inshosi yozish