O‘zlik olmoshi haqida

O`zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi

Namangan tumani Xalq ta’limi bo’limiga qarashli 22-sonli umumiy o’rta ta’lim maktabi “Ona tili va adabiyot” fani o’qituvchisi Dilnoza Mo’minovaning “O’zlik olmoshi” mavzusi bo’yicha bir soatlik

Dars mavzusi: O’zlik olmoshi

Darsning maqsadi:

1. ta’limiy maqsad-o’quvchilarga o’zlik olmoshi haqida, til oilalari va o’zbek tiliga qarindosh bo’lgan tillar haqida ma’lumot berish;

2. tarbiyaviy maqsad- tilimizning qay darajada boy ekanligini va uni buzib talaffuz qilmaslik, o’z ona tilimizga doimo hurmatda bo’lishimiz kerakligini o’quvchilar ongiga singdirish;

1. rivojlantiruvchi maqsad- o’quvchilarning nutqini ravon qilish va keng fikrlashga, mushohada yuritishga o’rgatish.

Darsning rejasi:

1. Tashkiliy qism;

2. O’tilgan mavzuni takrorlash;

3. Yangi mavzuni tushuntirish;

4. Yangi mavzuni mustahkamlash

5. O’quvchilarni baholash;

6. Uyga vazifa berish;

Darsning jihozi: maxsus texnika vositalari, tarqatmalar, ko’rgazmalar

Darsning bosqichli jadvali:

Dars uslubi: orkestr, masofali diktant, davom ettir, beshinchisi ortiqcha, tez topamiz usullari

Darsning borishi

Tashkiliy qism:

O’qituvchi:

Assalom, ta’limning shaydolariga,

Assalom, elimning shaydolariga

Assalom, onadek tilni qutlovchi

Assalom, bilimning shaydolariga.

Assalomu alaykum o’z maqsadi sari odimlayotgan ilmu toliblar.

O’quvchilar: Vaalaykum assalom aziz ustoz –muallim.

O’qituvchi: Tayyormisiz barchangiz?

O’quvchilar: Bizlar shaymiz saboqqa

Siz bizga bering ta’lim.

O’qituvchi: Hozir darsimiz?

O’quvchilar: Ona tilim jonu dilim

O’qituvchi: Navbatchimiz kim ekan?

Navbatchi

Sinfda men navbatchi

Ustozimga yordamchi

Pok tutaman xonani

Hamda yozuv taxtani

Ustozimiz shod bo’ling

Bugun hamma shu yerda

Darsingizni miriqib

Eshitish umidida

O’qituvchi: Darsimizni bugungi kundagi dolzarb mavzudagi savollarni berish orqali boshlaymiz:

“Orkestr” metodi

1. O’zbek tiliga davlat tili maqomi qachon berilgan?

2. Bu yil ona tilimizning necha yillik to’yini keng nishonlaymiz?

3. Biz qaysi tillar guruhiga mansubmiz?

4. Turkiy tillar oilasida qancha qarindosh tillar mavjud?

5. “Qarindosh tillar” bu tushunchani qanday izohlaysiz?

6. O’zbek tiliga eng yaqin qarindosh til bu…?

“Masofali diktant” metodi

O’quvchilar xonadan tashqaridagi so’zlarni navbat bilan o’qib, xotiralarida saqlab qolganlarini doskaga yozishadi. Natijada darsimiz shiori namoyon bo’ladi:

Milliy tilini yo’qotmoq, millat ruhini yo’qotmoqdur, (A.Avloniy)

O’tilgan mavzuni takrorlash

O’tilgan mavzuni “grammatika bozori” metodi orqali mustahkamlayman. Doskadagi ko’rgazma orqali bolalar kerakli narsalarni sotib olishlari uchun savollarga javob berishlari kerak bo’ladi.

1. Olmosh deb nimaga aytiladi?

2. Olmoshning ma’no turi nechta?

3. Ko’rsatish olmoshlariga misollar keltiring?

4. Qaysi olmoshning turi egalik qo’shimchasini qabul qilmaydi?

5. Olmosh atash ma’nosiga egami?

Yangi mavzu bayoni

Yangi mavzuni mustahkamlash

Yangi mavzuni mustahkamlash ushun “davom ettir” interfaol usulidan foydalandik. O’zlik olmoshi ishtirok etgan xalq maqollaridan namunalar aytildi, o’quvchilar esa maqolni davom ettirishdi.

1. Birovga choh qazigan….. o’zi yiqilar

2. O’zga yurtda shoh bo’lguncha…… o’z yurtingda gado bo’l.

3. Har ishning……………o’z vaqti bor

57-mashq. Ko’chiring. O’zlik olmoshi nimaga ishora qilayotganiga e’tibor qarating.

Uyga vazifa: 60-mashq. O’qing. Gaplarda qo’llangan o’zlik olmoshining ma’nolarini izohlab bering.

XULOSA

Ta’lim jarayonida innavatsion texnologiyalardan foydalanish dars samaradorligini oshirishga yordam beradi. Yuqorida keltirilgan dars ishlanmada masofali diktant, “davom ettir” interfaol usuli, “beshinchisi ortiqcha” va “tez topamiz” kabi bir qator innavatsion texnologiyalardan, prezintatsiyalardan foydalanilgan holda dars tashkillangan. Mana shu yangililar natijasida o’quvchi yangi mavzuni tushunishi oson bo’ladi. Ko’p bora eshitgandan bir marotaba ko’rgan afzalroq deb bejizga aytishmaydi. Shuning uchun ham ta’limda yangi pedagogik texnologiyalarni qo’llash va ulardan oqilona foydalanish yaxshi samara berishini ta’kidlash joiz.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 7-sinf Ona tili darsligi

2. Metodik qo’llanmalar

3. O’zbek xalq maqollari kitobi

4. 5-sinf Adabiyot darsligi I qism