Та?ырыбы: ?. Т?жібаев. «Тола?ай» ?деби ертегісі
Саба?ты? ма?саты:
а) білімділігі: «Тола?ай»?деби ертегісіні? жазылуына ел аузында?ы а?ызды? ар?ау
бол?анды?ы.?деби ертегіні? мазм?ны мен идеясын ??ыну.
?) т?риелілігі: Елге,Отан?а деген патриотты? сезімдерін оятып,с?йіспеншілігін арттыру.
Батырлы??а, ерлікке, отаншылды??а т?рбиелеу.
б) дамытушылы?ы: ?деби ертегіні халы? ертегісінен ажырата білуге ?йрету,талдай білуге,?зіндік ойын д?лелдей т?жырымдай білуге жетелеу,м?нерлеп о?у?а машы?тандыру.
Саба?ты? т?рі: жа?а білімді ме?герту
Саба?ты? ?дісі: ?деби ертегіні талдау,жеке тапсырмаларды орындау,салыстыра талдау,м?нерлеп о?у, баяндау, с?ра? жауап.
Саба?ты? к?рнекілігі: Мультимедия
П?наралы? байланыс: Тарих, ?аза? тілі, география.
Саба?ты? барысы: 1.?йымдастыру кезе?і.
1.Сынып?а кіріп, о?ушылармен амандасу.
2.Сынып іші тазалы?ына к??іл б?лу.
3.О?ушыларды т?гелдеу.
4.О?ушыларды? назарын саба??а аудару.
2.?й тапсырмасын тексеру.
?й тапсырмасын Абай ??нанбаевты? «Алланы? ?зі де рас с?зі де рас» ?ле?імен бастаймын:
Алланы? ?зі де рас с?зі де рас,
Рас с?з еш уа?ытта жал?ан болмас.
К?п кітап келді алладан, оны? т?рті
Алланы таныту?а с?з айырмас.
Тест.
??ранда неше с?ре бар?
а) 114, б) 116, в) 112.
2. Кімні? т?сында ??ранды кітап етіп шы?арды?
а) Хазрет Оспан, б) Хазрет Омар, в) ?буб?кір Сыды?.
3. Адаматаны? шын аты кім?
а) Сапиолла, б) Сами?олла, в) Сыма??л.
4. Алла та?ала адамды неше к?нде жаратты?
а) 7, б) 6, в) 8.
5. Сымайылды? шешесі кім?
а) Сара, б) Ажар, в) Жанар.
6. Ажар мен Сымайылды Ибрахим ?айда апарды?
а) Палестина?а, б) Софа тауына, в) ??лазы?ан ш?л дала?а
7. ??ранды жаттап, ?немі есіне са?та?ан адамдар кімдер?
а) ?ари, б) Хафиз, в) Сахаба.
8. Алла та?ала адамды неден жаратты?
а) судан, б) оттан, в) балшы?тан.
Ертегілер –?иял-?ажайып ертегі – шыншыл ертегі – хайуанаттар туралы ертегі – ?деби ертегі.
Авторы белгілі болса ертегіні ?деби ертегі деп атайды.
?деби ертегілер к?бінесе ел арасында ауызша айтылып келген а?ыздарды? негізінде туады. ?деби ертегілер де халы? ертегілері сия?ты ?ле? с?з ж?не ?ара с?з т?рінде айтыла береді.Б?лар да е?бек адамын ?адірлеуді, ту?ан елін с?юді, биік адамгершілікті, шыншыл, ?ділетті болуды уа?ыздайды.
Жа?а саба?
«Тола?ай» ертегісіні? авторы ?.Т?жібаевты? ?р алуан ?ырын таныту.
?бділд? Т?жібаевты? ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы кіріспе с?з./Слайд ар?ылы /
-Балалар, біз б?гін хал?ымызды? дарынды ?аламгері ?.Т?жібаев туралы біраз ма?л?мат алып, шы?армашылы?ынан хабардар боламыз.
Б?гінгі саба?ымыз ?. Т?жібаевты? «Тола?ай» ?деби ертегісі т??ірегінде болма?.
?бділда Т?жібаев: а?ын, дастаншы, прозашы, ойшыл, драматург, ?дебиетші, ?о?ам ?айраткері, ?здік ?аламгер.
Та?та?а назар аударамыз. «Тола?ай» ертегісіні? мультфилімін к?реміз.
Осыдан кейін ертегіні т?ртке б?ліп баяндаймыз.
1.Ертегіні? басталуы.
2.Тола?айды? ерекше болып ?суі.
3.Тола?айды? ерлік істері.
4. Тола?айды? ел есінде са?талуы.
Сергіту с?ті.
– Балалар, енді сендермен сергіту с?ті ретінде мына бір ?ойылым?а назар аударайы?. Тола?айды? жа?бырлы жер іздеп кеткен жерін инцинировка ар?ылы о?ушылар к?рсетеді.
ТОЛА?АЙ:
— Ел басына ауыр к?н туды. Ма?ан еліме к?мек беру керек.
?айтсем жауын жаудырамын,
Ел сусынын ?андырармын
Адал а?ыл айтар кімдер?
АНАСЫ:
— Балам, Тола?айжан! Мына жерде жал?ыз ?зі? не істеп ж?рсі?? Тынышты? па?
ТОЛА?АЙ:
— Уа, Анашым! Жаным к?йзелді. Мынау бір тамшы жауын жаумай, елім к?йзелуде.
Не істесем болады?
АНАСЫ:
— Е, балам! Б??ан сен не істей аласы?? Б?л – Алла ?мірі
ТОЛА?АЙ:
— Білсе?, Апа, айтшы!
К?п жауады ?айда жауын?
АНАСЫ:
— Тола?айжан, мені? білуімше,
?арлы, шы?ды тау жерінде,
Тарба?атай ??ірінде
Тауда тандыр
?зілмейді жылда жа?быр, — дейді
ТОЛА?АЙ:
— И?, (?уанып) Анашым! Мен онда сонда барамын. Сол жа?бырды еліме алып келемін.
Б?л жерде бір с?тке де кідірмеймін (ж?гіре басып кетеді)
\Тола?айды? анасынан а?ыл с?ра?ан жерінде ана?а к??іл б?лдіру.\
— Балалар, сонау ы?ылым заманнан ?аза? хал?ы ананы ерекше ба?ала?ан, ананы? с?зінен к?п т?лім ал?ан. Осы жердегі Тола?айды? с?здерінен де соны к?руге болады.
Тола?айды? тауды? астында ?алып ?лген жеріндегі
Отаны ?шін ?лді бала — ?лді с?зін ?аза? тілі мен байланыстыру.
— Балалар ?аза? тілінде б?л с?зді ?алай жеткізеді.
-Д?рыс, д?ниеден ?тті, к?з ж?мды, ба?илы? болды, о д?ниеге аттанды, Д?ние салды, ?айтыс болды,
— Енді лексикадан б?ларды ?андай с?здер ?атарына жат?ызамыз?
— Тола?ай бейнесі мен «Кер??ла атты Кендебайда?ы» Кендебай бейнесін салыстырып к?рейікші.
«Ой ?оз?ау». Салыстыру.
Ертегі кейіпкерлерімен салыстыру.
«Тола?ай» «Кендебай»
1.Тола?ай алып денелі,он баланы 1. Ай сайын емес, к?н сайын,
К?терсе ?абыр?асы ?айыспайтын, 6 к?нде к?ліп,60 к?нде
мы?ты болды. 6-жаста?ы бала болды.
2. Жолбарысты мысы?тай к?ріп, 2. Шы?ыраудан атанды жал-
?ршы?ша иіреді, тауды жал?ыз ?зі ?ыз ?зі тартып шы?арады,
к?тереді. к?кжалды ?лтіреді, айда-
3.Тола?ай еліне жауын жау?ызып, ?арды, арыстанды же?еді.
Хал?ын аман алып ?алады. 3. Таз, кедей бала?а, ата-
анасын ?айтарып ?келеді.
Екеуіне орта? белгі: батыр, еліне жанашыр, адамдар?а ?ам?ор.
Топты? ж?мыс.
Олай болса, сендер Тола?ай бейнесін ?андай деп таныды?дар?
Тола?ай бойында?ы ?асиеттерді топтастырып к?рейікші.
Тола?ай –ра?ымшыл – батыр – к?шті – патриот – жанашыр.
Казіргі заман адамы – білімді – талапты – ізденгіш – инабатты – адал – е?бек?ор – парасатты – ?айырымды – тере? ойлы – а?ылды.
-Балалар шы?арманы? басында Тола?ай немен шай?асады?
-Жолбарыс ?андай а??
-Ел басымыз ?зіні? 2030 стратегиясында ?андай а?ды символ ретінде алады?
— Б?л елбасымызды? хал?ыны? ?андай болсын дегені?\Осы кезде барысты? суреті шы?ады\
«Ерлік, батырлы?, ж?ректілік» ??ымына т?сінік берейік.
Абайды? 14-?ара с?зінен ?зінді: «?аза?ты? ж?ректі кісі дегені – батыр кісі дегені. Онан бас?а ж?ректі? ра?ымдылы?, мейірбандылы?, ?р т?рлі істе адам баласын ?з бауырым деп, ?зіне ойла?андай олар?а да болса игі еді демек, б?лар – ж?рек ісі» (демек ерлік бауырмалдылы?та, мейірбандылы?тан, ра?ымдылы?тан туындайды).
Ше?бер болып т?рып, ерлік, батырлы? туралы ма?ал-м?телдер айтады. «Екі ж?лдыз,бір тілек».
Жа?а саба?ты бекіту
1.?. Т?жібаев ?ай ?алада д?ниеге келген?
А) Талды?ор?ан Б) ?ызылорда В) Алматы
2. Тола?айды? анасы ?андай ?асиетімен ?йгілі?
А) а?ылдылы?ымен Б) шешендігімен В) ?айырымдылы?ымен
3. Шы?армада айтыл?ан жа?бырлы ?лке?
А) Тарба?атай Б) Алатау В) Талдыб?ла?
4. Тола?айды? ?кесі ?андай ісімен ?йгілі?
А) батыр Б) сада?шы В) балуан
5. Жолбарысты Тола?ай неге ??сатты?
А) барыс Б) мысы? В) ит
?орытынды. «Ерлік аспаннан т?спейді, Ол Отанды с?юден басталады. Ал Отанды с?ю ?й-іші?нен, отбасынан басталады. Хал?ын ?адірлеген сын са?аттан с?рінбей ?теді. Елін с?йген ер атанады. ?йткені ерлік білекте емес, елін с?йе білген адал ж?ректе»
Б. Момыш?лы.
Тола?ай – халы? арманынан ту?ан кейіпкер екен. Ертегі идеясы – ел ?шін, Отан ?шін сондай ерлер туса екен деген тілек, ниет.
Ба?алау.
Саба??а белсене ?атыс?ан о?ушыларды ба?алау, ма?тау.
?йге тапсырма беру.
Шы?арманы мазм?ндау. «Ер елі ?шін туады» та?ырыбына шы?арма жазу.
