Осы к?нгі айтыстар

Саба?ты? та?ырыбы: Осы к?нгі айтыстар

Саба?ты? ма?саты:

1.Білімділік: айтыс ж?не осы к?нгі айтыстар туралы м?лімет беру

2.Т?рбиелік: о?ушыларды ?лтжандылы??а, елжандылы??а т?рбиелеу, ?семдікке баулу.

3.Дамытушылы?: о?ушыларды? ?деби д?ниетанымдарын ке?ейту, тіл байлы?ын молайту.

Саба?ты? типі: аралас

Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі

Саба?ты? ?діс-т?сілі: баяндау, м?нерлеп о?у, с?ра?-жауап

Саба?ты? к?рнекілігі: кесте

П?наралы? байланыс: ?аза? тілі

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і: 1. О?ушылармен с?лемдесу.

2. О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру.

3. О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру:

Біржан мен Сара айтысыны? та?ырыбы, ма?ызы, айтыс?а т?н д?ст?рі

ІІІ. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру:

Кейінгі жылдарда?ы айтыстарды? к?пшілігінде бірсыпыра ?леуметтік м?селелер ?оз?алып, кейбір келе?сіз жайларды? сыналып ашы? айтылуы б?л ?нер т?ріні? халы??а берер т?лім-т?рбиелік м?ні орасан зор екенін ай?ын сипаттайды. Айтулы о?и?алар?а байланысты – ?аза?станны? 60 жылды?ына арнал?ан, Кенен ?зірбаевты? ту?анына 100 жыл толуына орай ?ткізілген, Абайды?, Жамбыл?а 150 жылды?ы арналып ?ткен республикалы? айтыстарды? орны б?лек болды. М?нда ?з ?нерімен халы?ты риза ?ыл?ан ?ызылордалы? Манап, Семейлік ?алихан, К?кшетаулы? К?кен секілді ж?йріктер ерекше танылып, халы? к?кейінен шы?а білді. Сонымен бірге, енді ?ана ?анат жайып келе жат?ан, тап?ыр ой, тартымды с?здерімен к?рінген талапкер жігіттер мен ?ыздарымыз белгілі бола бастады.

Айтыс – поэзиялы? жанрды? ішіндегі е? ?иыны, к?рделісі. Айтыс?а ?ай кезде болсын халы? ы?ыласы т?мендемеу себебіні? ?зі айтыс ?неріні? ?иынды?ында. "?исынын тауып ?иыстырар" ер данасына хал?ымыз ?ашаннан ??мар болып, ?діл ба?асын берген.

1989 жылы Алматыда ?ткен айтыста а?ындар ?здеріне деген талапты к?шейткенін бай?атты. Е? бастысы, айтысты ?нер деп ??у, жырды ?лкен поэзия деп т?сіну ден ала баста?анын к?рсетті. Олар ойлы, ж?йелі с?з ?лгілерін танытты. Халы? сынынан ?ту ?шін ?лкен жауапкершілік, талант пен ?абілет керек екенін білдіреді. Ауызба-ауыз айтысып отыр?анда ?ойылатын с?ра??а сол с?тте м?дірмей жауап ?айтару а?ынны? дарындылы?ын танытады.

Айтыс с?з тап?ырлы?ыны? ?ана жарысы емес. ?алы? ж?рт?а жеке де, ?о?амды? та м?селені? неше алуанын батыл да, ай?ын жеткізе алатын м?мкіндік тек айтыста ?ана бар.

Демек, айтыскерге ?ойылатын талап та ?те жо?ары. Олар:

?мірді ?зіндік к?з?арасымен пайымдай алатын дарындылы? пен білімділік;

Ж?йелі с?з, ?тымды, ойлы шума?тар т?гілетін ас?а? шабыт пен ?абілеттілік;

Батылды?, ?ткірлік, шынды??а толы к?ркем бейнелі с?здер табу;

Жаттанды с?здерге бармау, жасанды ?й?ас?а жоламай, уа?ыт м?лшеріне сый?ызып айтысу;

М?дениеттілік, ?деп, сыпайылы?, бір-біріне ??рметпен ?арап ба?алай білу.

Айтыс барысында ?арсыласыны? с?зіне бірден тура жауап ?айтарып, тойтарыс жасай алмаса, айтыс к?ны т?мендейді. Ол ?шін а?ындар бойынан жо?арыда к?рсетілген ?асиеттер табылуы керек. Сонда ?ана айтысты? м?ні мен ма?ынасы сонылы?ымен ты?даушылар?а ?ызы?ты болады.

"Айтыс?а т?сіп ж?рген суырыпсалма а?ын тегінде ?ле? таба алма?анды?тан, ?й?асты с?з ??рай алма?анды?тан же?ілмейді. Олар же?ілгенде ?тымды д?лелден ж?тап, ж?йеге жы?ылып барып же?іледі. Же?уші адам ?зіні? ?арсы а?ынына бет б?ру?а, жалтару?а ерік бермей, на?ты д?лелдермен т?сап, т??ыртып буып тастайды", – деген М.?уезов с?здері а?ындар айтысыны? ?зіндік сипатын танытады. Б?л – б?гінгі айтыс?а да толы? ?атысты шарт-талап.

Б?гінде с?зге, ой?а ж?йрік а?ындар жа?а заман?а лайы?тал?ан жыр жолдарымен, ерекше с?з саптауларымен, тосын те?еулерімен, жарасымды ?зіл-?алжы?дарымен таныла бастады. Б?л жолда?ы талмай ізденіс, жас?анбай ойларын ашы? айту, тол?а?ы жеткен м?селелерді ж?ртшылы??а орнымен жеткізу айтысты? п?рменділігін, ?серлілігін арттырады.

Айтыс ?зіні? биік шы?ына намысты ?амшылап, егес тартыста шы?дала отырып жетеді. А?ынны? ?рбір с?зі халы? алдында бірден т?гіле жырланып, ?леуметтік те, эстетикалы? та міндетін орындап отырады.

Мэлс ?осымбаев пен М?хамеджан Тазабековті? айтысында б?гінгі к?н талабы, уа?ыт тынысы ?амтылып, шебер ?рілген айбынды с?з к?рініс тауып, на?ыз айтысты? ?иынды?ы мен ?ызы?ты?ын таныта т?седі.

К?неден ?ал?ан с?з ?нерімізді? бірі – айтыс. Оны жо?алтпай жандандырып дамыту, ?лтымызды? ма?танышына айналдыру – б?гінгі к?нні? ?зекті м?селелеріні? бірі.

Б?гінде халы?ты? ?алы? ортасынан жарып шы??ан, ел мен жерді? тарихын, ?адір-?асиетін тере? ??ынып, ж?регіне то?и білген талантты, дарынды жастарды танып, тауып т?рбиелеу ісі ма?ызды м?селелерді? біріне айналуда.

Айтыс ?нері – б?гінгі рухани м?дениетімізді? ажырамас бір б?лігі. Б?л ?нер – ?рпа?тан-?рпа??а, буыннан-буын?а ауысып ?рісі ?л?айып ілгерлеп дами береді.

На?ыз айтыс а?ынына т?н ?асиеттерді жина?тап т?мендегідей ?лгіде к?рсетуге болады.

Парасат, білім

С?зге то?тау

Намыс, жігер, ?ызу шабыт

Талант, ар?а

Тап?ырлы?, ?тымды ой,

?олма-?ол суырыпсалушылы?

ІV. Жа?а саба?ты бекіту.

О?улы?пен ж?мыс.

Хрестоматияны о?у

V.?й тапсырмасын беру:

Осы айтыстар