Саба?ты? та?ырыбы: ?мірін ?нерімен ?рнектеген ел анасы
Саба?ты? ма?саты:
А) Білімділік :Д?мелі ??сайын?ызы ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы т?сінік беру;
?) Дамытушылы?:?мірі мен шы?армалары жайлы ал?ан білімдерін ?р т?рлі тапсырмалар ар?ылы ж?йелеу, балаларды тез ойланып, жауаптарын тияна?ты айта білуге да?дыландыру;
Б) Т?рбиелілік: Хал?ымызды? асыл м?расын ба?алай білуге т?рбиелеу;
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?
Саба?ты? типі: білік пен да?дыны ?алыптастыру;
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: ??гімелеу, баяндау
Саба?ты? к?рнекілігі: О?улы?, Д. ??сайын?ызы портреттері, кітаптары, а?ын туралы бейнебаяндар,киіз ?й, карточкалар т.б
Б?гін ?аза? хал?ыны? ?рпа?тан-?рпа??а жал?асып, б?гінгі замандар?а жеткен киелі ?ол?нерін ?лы?тап ж?рген жандарды? бірі – ескіден ?ал?ан к?з, алтынны? сыны?ы деп айтса? жарасатын, бір ?зі сап ?нерді тал бойына жина?ан белгілі ісмер, а?ын, айтыскер, домбырашы- сазгер Д?мелі ??сайын?ызыны? ?мірі мен шы?армашылы?ымен таныспа?пыз.
Д?мелі ??сайын?ызы –саналы ??мырын ?стазды? ?ызметке арна?ан жан,он бала т?рбиелеп ?сірген арда?ты ана. Ол 1938 жылы батыс ?аза?стан облысы, Жымпиты ауданы (?азіргі Сырым ауданы), Жосалы ауылында д?ниеге келген. Т?рт жасында со?ыс?а аттан?ан аяулы ?кесі ??сайын Есенбаевты? хабарын к?те- к?те к?зі тал?ан анасы Б?тіш тылда е?бек етіп, ?ыздарын ??тты ?ясына ?ондыр?ан, кейін 89 жасында к?з ж?мыпты. Д?мелі 1956 жылы Б?лдырты орта мектебін т?мамдайды. Е?бекке араласып, отыз екі жыл мектепте ?ол е?бегінен саба? беріп, 1988 жылы зейнеткерлік демалыс?а шы?ады. Ота?асы, мар??м Шапай ?ажы?али?лы да ?ла?атты ?стаз атан?ан, ауыл- елге сыйлы, зиялы адам.
«Ана к?рген тон пішер.», дегендей, ?олы ?сыны?ты ?жесі мен анасынан жастайынан ?йренген киелі ?ол?нері Д?меліні? б?кіл ?міріне азы? болды, халы??а танытты. Мектепте о?ушыларына ою ойып, киіз – текемет басып, сырма? жасап,киіз ?йді? б?кіл ішкі- тыс?ы ою- ?рнектерін тікті. Д?мелі апайды? ?олынан шы??ан екі т?скиізі республикалы? ?ол?нер м?ражайында са?талып т?р.
Ал ол безендіріп жасан?ан киіз ?йлер М?скеуде Халы? шаруашылы?ы жетістіктері к?рмесінде, Алматыда?ы Сырым Дат?лыны? 250 жылды? тойына, 1990 жыл?ы Наурыз мейрамында Жымпитыда тігіліп, мереке с?нін келтірді. 1998 жылы А?сай ?аласында?ы «А?сайгазсервис» мекемесі ?ол?алап ал?ан киіз ?й к?сіпорынны? шеттен келген ?она?тар?а ?спеттеп к?рсетер д?ниесі болды. 2003 жылы Атырау ?аласында Махамбет?теміс?лыны? тойында сегіз ?анат киіз ?йді апарып орнатты. Б?гінде ?лтты? на?ышпен ?діптеліп, к?зді? жауын ал?ан Елбасы Н. Назарбаев?а арнап жасал?ан киіз ?й Астанада?ы Президенттік м?дениет орталы?ыны? ??нды ж?дігеріне айналды. Шеберді? 40 жыл?ы шы?армашылы? ?ызметі туралы 2009 жылы республикалы? «?аза?стан ?йелдері» журналында к?лемді ма?ала жарияланды ж?не «?аза?ты? киіз ?й жи?аздары», « Киіз ?йді? ??рылысы», «?нер ?рге апарады» деген танымды? материалдары басылды. Айналасына шуа? шаш?ан мейірімді асыл ана Д?мелі а?ынны? ?ле?дері ауданды?, облысты?, республикалы? мерзімді баспас?зде жарияланумен ?атар, Орынбор ?аласында « ?ке» (2003), «М?ра» (2005), «?нер ?рге ?рлетеді» (2007), «Із» ( 2010) деген кітаптары жары??а шы?ты. Ол ?з ?ле?деріне саз шы?арып, домбыра ?ніне ?осып, ?н салатын, а?ындар айтыстарына, «А? жаулы?ты ?желер» бай?ауларына ?атысып ба?ын сына?ан. Д?мелі шы?армашылы?ыны? ерекшелігі- т?лімдік ?негелілігі, негізгі ар?ауы - ту?ан жер, Отан, ?лт та?дыры, адамгершіл асыл д?ст?рлер.
?ткен жылы Батыс ?аза?стан облысты?т м?дениет бас?армасыны? м?рынды? болуымен Б?рлі ауданданында?ы А?сай ?аласында Д?мелі ??сайын?ызыны? 70 жас?а толуы мерейтойы ?ошеметпен ?нер мерекесі ретінде ке?інен аталып ?тті. 2004 жылы шы??ан майдан даласынан оралма?ан ерлерге арнал?ан «Бозда?тар» атты жина?та ?кесі ??сайын Есенбаевты? 1943 жылы а?пан айында Орал облысы б?рын?ы Колпянск ауданы, Остров селосында жерленгені туралы к?птеп к?ткен хабар ал?ан Д?мелі а?ын майдангер ?кесіне дастан шы?арып, перзенттік ескерткіш орнатты.
III. Білімді бекіту б?лімі:
Топтастыру стратегиясы
арда?ты ана ?стаз
Д?мелі ??сайын?ызы
сазгер
а?ын
айтыскер а?ын
?ол?нер шебері?нші
А?ын ?міріне саяхат:
1938 ж
Батыс ?аза?стан облысы, Жымпиты ауданы (?азіргі сырым ауданы), Жосалы ауылында д?ниеге келді.
1956ж
Б?лдырты орта мектебін т?мамдайды. Кейін отыз екі жыл ?стазды? ?ызметін Аралт?бе орта мектебінде ат?арады.
1988 ж
Зейнеткерлік демалыс?а шы?ады.
2009 ж
Д?мелі ??сайын?ызы ж?нінде «?аза?стан ?йелдері» журналында к?лемді ма?ала жарияланды. «?аза?ты? киіз ?й жи?аздары», «Киіз ?йді? ??рылысы», «?нер ??рге апарады» деген танымды? материалдары басылды.
2003 ж
Орынбор ?аласында «?ке» кітабы жары? к?рді.
2004 ж
?кесі ??сайын Есенбаевты? 1943жылы а?пан айында Орал облысы б?рын?ы Колпянск ауданы, Остров сел33осында жерленгені туралы к?птен к?ткен хабар алады.
2005 ж
«М?ра»
2007 ж
«?нер ?рге ?рлетеді»
2010 ж
«Із» деген кітаптары жары??ы шы?ты.
IV. ?йге тапсырма:
«?ол?нер- ?лтымызды? асыл м?расы, жойылмас ж?дігері» та?ырыбында ойтол?ау жазу.
V. Ба?алау
Саба??а ?атысып отыр?ан о?ушыларды ба?алаймын.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"?мірін ?нерімен ?рнектеген ел анасы"»
Сабақтың тақырыбы: Өмірін өнерімен өрнектеген ел анасы
Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік : Дәмелі Құсайынқызы өмірі мен шығармашылығы туралы түсінік беру;
Ә) Дамытушылық: Өмірі мен шығармалары жайлы алған білімдерін әр түрлі тапсырмалар арқылы жүйелеу, балаларды тез ойланып, жауаптарын тиянақты айта білуге дағдыландыру;
Б) Тәрбиелілік: Халқымыздың асыл мұрасын бағалай білуге тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың типі: білік пен дағдыны қалыптастыру;
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгімелеу, баяндау
Сабақтың көрнекілігі: Оқулық, Д. Құсайынқызы портреттері, кітаптары, ақын туралы бейнебаяндар,киіз үй, карточкалар т.б
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасып, жоқ оқушыларды белгілеу. Сыныптың назарын сабаққа аударту.
II.Жаңа сабақ:
Мұғалімнің кіріспе сөзі:
Бүгін Қазақ халқының ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, бүгінгі замандарға жеткен киелі қолөнерін ұлықтап жүрген жандардың бірі – ескіден қалған көз, алтынның сынығы деп айтсақ жарасатын, бір өзі сап өнерді тал бойына жинаған белгілі ісмер, ақын, айтыскер, домбырашы- сазгер Дәмелі Құсайынқызының өмірі мен шығармашылығымен таныспақпыз.
Дәмелі Құсайынқызы –саналы ғұмырын ұстаздық қызметке арнаған жан ,он бала тәрбиелеп өсірген ардақты ана. Ол 1938 жылы батыс Қазақстан облысы, Жымпиты ауданы (қазіргі Сырым ауданы), Жосалы ауылында дүниеге келген. Төрт жасында соғысқа аттанған аяулы әкесі Құсайын Есенбаевтың хабарын күте- күте көзі талған анасы Бәтіш тылда еңбек етіп, қыздарын құтты ұясына қондырған, кейін 89 жасында көз жұмыпты. Дәмелі 1956 жылы Бұлдырты орта мектебін тәмамдайды. Еңбекке араласып, отыз екі жыл мектепте қол еңбегінен сабақ беріп, 1988 жылы зейнеткерлік демалысқа шығады. Отағасы, марқұм Шапай Қажығалиұлы да ұлағатты ұстаз атанған, ауыл- елге сыйлы, зиялы адам.
«Ана көрген тон пішер...», дегендей, қолы ұсынықты әжесі мен анасынан жастайынан үйренген киелі қолөнері Дәмелінің бүкіл өміріне азық болды, халыққа танытты. Мектепте оқушыларына ою ойып, киіз – текемет басып, сырмақ жасап,киіз үйдің бүкіл ішкі- тысқы ою- өрнектерін тікті. Дәмелі апайдың қолынан шыққан екі тұскиізі республикалық қолөнер мұражайында сақталып тұр.
Ал ол безендіріп жасанған киіз үйлер Мәскеуде Халық шаруашылығы жетістіктері көрмесінде , Алматыдағы Сырым Датұлының 250 жылдық тойына, 1990 жылғы Наурыз мейрамында Жымпитыда тігіліп, мереке сәнін келтірді. 1998 жылы Ақсай қаласындағы «Ақсайгазсервис» мекемесі қолқалап алған киіз үй кәсіпорынның шеттен келген қонақтарға әспеттеп көрсетер дүниесі болды. 2003 жылы Атырау қаласында МахамбетӨтемісұлының тойында сегіз қанат киіз үйді апарып орнатты. Бүгінде ұлттық нақышпен әдіптеліп, көздің жауын алған Елбасы Н. Назарбаевқа арнап жасалған киіз үй Астанадағы Президенттік мәдениет орталығының құнды жәдігеріне айналды. Шебердің 40 жылғы шығармашылық қызметі туралы 2009 жылы республикалық «Қазақстан әйелдері» журналында көлемді мақала жарияланды және «Қазақтың киіз үй жиһаздары», « Киіз үйдің құрылысы», «Өнер өрге апарады» деген танымдық материалдары басылды. Айналасына шуақ шашқан мейірімді асыл ана Дәмелі ақынның өлеңдері аудандық, облыстық, республикалық мерзімді баспасөзде жарияланумен қатар, Орынбор қаласында « Әке» (2003), «Мұра» (2005), «Өнер өрге өрлетеді» (2007) , «Із» ( 2010) деген кітаптары жарыққа шықты. Ол өз өлеңдеріне саз шығарып, домбыра үніне қосып, ән салатын, ақындар айтыстарына, «Ақ жаулықты әжелер» байқауларына қатысып бағын сынаған. Дәмелі шығармашылығының ерекшелігі- тәлімдік өнегелілігі, негізгі арқауы - туған жер, Отан , ұлт тағдыры, адамгершіл асыл дәстүрлер.
Өткен жылы Батыс қазақстан облыстықт мәдениет басқармасының мұрындық болуымен Бөрлі ауданданындағы Ақсай қаласында Дәмелі Құсайынқызының 70 жасқа толуы мерейтойы қошеметпен өнер мерекесі ретінде кеңінен аталып өтті. 2004 жылы шыққан майдан даласынан оралмаған ерлерге арналған «Боздақтар» атты жинақта әкесі Құсайын Есенбаевтың 1943 жылы ақпан айында Орал облысы бұрынғы Колпянск ауданы, Остров селосында жерленгені туралы көптеп күткен хабар алған Дәмелі ақын майдангер әкесіне дастан шығарып, перзенттік ескерткіш орнатты.
III. Білімді бекіту бөлімі:
Топтастыру стратегиясы
ардақты ана ұстаз
сазгер
Дәмелі Құсайынқызы
ақын
айтыскер ақын
қолөнер шеберіәнші
Ақын өміріне саяхат:
1938 ж
Батыс Қазақстан облысы, Жымпиты ауданы (қазіргі сырым ауданы), Жосалы ауылында дүниеге келді.
1956ж
Бұлдырты орта мектебін тәмамдайды. Кейін отыз екі жыл ұстаздық қызметін Аралтөбе орта мектебінде атқарады.
1988 ж
Зейнеткерлік демалысқа шығады.
2009 ж
Дәмелі Құсайынқызы жөнінде «Қазақстан әйелдері» журналында көлемді мақала жарияланды. «Қазақтың киіз үй жиһаздары», «Киіз үйдің құрылысы», «Өнер қөрге апарады» деген танымдық материалдары басылды.
2003 ж
Орынбор қаласында «Әке» кітабы жарық көрді.
2004 ж
Әкесі Құсайын Есенбаевтың 1943жылы ақпан айында Орал облысы бұрынғы Колпянск ауданы, Остров сел33осында жерленгені туралы көптен күткен хабар алады.
2005 ж
«Мұра»
2007 ж
«Өнер өрге өрлетеді»
2010 ж
«Із» деген кітаптары жарыққы шықты.
IV. Үйге тапсырма:
«Қолөнер- ұлтымыздың асыл мұрасы, жойылмас жәдігері» тақырыбында ойтолғау жазу.
ардақты ана ұстаз
сазгер 
ақын
