Nutq uslublari haqida ma`lumot

Каttaqo`rg`on shahar

XTBga qarashli

16-umumiy o`rta ta`lim maktabi ona tili va adabiyot fani o`qituvchisi Tillayeva Nasiba Shukurovnaning 9-sinfda o`tkazgan ochiq dars ishlanmasi

Mavzu: NUTQ USLUBLARI HAQIDA MA`LUMOT

Darsning maqsadi:a)ta`limiy maqsad:o`quvchilarga nutq uslublari haqida ma`lumot berish;

b)tarbiyaviy maqsad:o`quvchilarni adabiy til normalariga rioya qilish qonun qoidalarini o`rgatish,qonunga hurmat tuyg`usini singdirish;

s)rivojlantiruvchi maqsad:o`quvchilarning ish qog`ozlarini yozish bo`yicha malakasini o`stirish

1. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi :

A2 darslik va media manbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, ulardan foydalana olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

A2 doimiy ravishda o‘z-o‘zini jismoniy, ma’naviy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish.

3. Milliy va umummadaniy kompetensiya:

A2 adabiy til me’yorlariga amal qilish, muomala madaniyatiga ega bo‘lish vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli bo‘lish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, o‘qish, so‘zlash, yozish): tinglangan matn, ko‘rilgan lavhadagi asosiy axborot, voqea-hodisalarni tushuna oladi; matnlarni (mashq va topshiriqlar) to‘g‘ri va ravon o‘qiy oladi; fikrini so‘z va gaplarni mantiqiy bog‘lagan holda, to‘g‘ri va ravon bayon qila oladi. Lingvistik kompetensiya nutq uslublarini bir-biridan gap farqlay oladi. Og‘zaki va yozma nutqda nutq uslublaridan o‘rinli foydalana oladi.

Dars turi: yangi bilim

Dars uslubi:suhbat,klaster, savol-javob

Darsning borishi

I.Tashkiliy qism

a)salomlashish s)davomatni aniqlash

b)sinf tozaligi d)kun yangiliklari

II.Uy vazifasini so`rash

1.Qanday gapga o`zlashtirma gap deyiladi?

2.Ko`chirma va o`zlashtirma gaplar bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?

III.Yangi mavzu bayoni

Adabiy tilning ijtimoiy hayotdagi ma`lum soha doirasiga,ma`lum nutqiy vaziyatga xoslangan ko`rinishni nutq uslubi hisoblanadi.So`zlar ham ma`lum nutq uslubiga xoslanish-xoslanmaslik belgisiga ko`ra uslubiy xoslangan va uslubiy betaraf so`zlarga bo`linadi.Ayrim nutq uslubi doirasidagina qo`llanadigan so`zlar uslubiy xoslangan so`zlar,bunday xususiyatiga ega bo`lmagan so`zlar esa uslubiy betaraf so`zlar sanaladi.O`zbek tilining quyidagi nutq uslublar mavjud:1)so`zlashuv uslubi,2)publistik uslub,3)ilmiy uslub,4)rasmiy uslub,5)badiiy uslub.Bulardan birinchisi og`zaki;qolganlari yozma nutqqa xosdir.

IV.Mustahkamlash

212,213-mashqlarni bajarish

V.O`quvchilarni baholash

1.Nutq uslublari deb nimaga aytiladi?

2.Nutq vaziyati deganda nimani tushunasiz?

3.Qanday nutq uslublari mavjud?

4.Qaysi nutq uslubi o`gzaki,qaysilari yozma nutqqa xos?

O`quvchilar har bir uslubga misol keltiradi.

SO`ZLASHUV USLUBI:Obbo,hamma ishni do`ndiribsiz-da.

ILMIY USLUB:Yomg`ir suyuq tomchi holidagi atmosfera yog`ini.

RASMIY USLUB:M.Ahmedovga o`z lavozimini suiste`mol qilganligi uchun xayfsan e`lon qilinsin.

PUBLITSISTIK USLUB:Dehqonlarimiz mo`l hosil yetishtirish uchun fidokorona mehnat qilishyapti.

BADIIY USLUB:O`lkamizda fasllar kelinchagi bo`lmish bahor o`z sepini yoymoqda.

VI.Uyga vazifa

214-mashq Turli nutq uslublariga bittadan gap yozing