На тему"Сүйінбай-айтыс ақыны"

Пәні: қазақ әдебиеті

Мектеп:

С.Ерубаев атындағы №7 жалпы орта              мектеп-интернат

Сабақтың тақырыбы:

Сүйінбай-айтыс ақыны

Күні: 21.10.2017ж

Мұғалім:  Аязбекова Акмарал Керимхановна

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаты:

1.Сүйінбай Аронұлы туралы толық мағұлмат алып,шығармаларын  ажыратады.

2.Өлеңдерін сатылай кешенді талдауға талдай алады.

3.Өз ойларын ортаға салады,эссе жазады.

Сабақ мақсаттары:

Барлық оқушылар:

Сүйінбай Аронұлының айтыскер ақын,шебер қобызшы екенін біледі

Оқушылардың басым бөлігі:

Шығармаларының  идеясын  анықтай  алады.

Кейбір оқушылар:

Өлеңдерін сатылай кешенді талдай алады

Алдыңғы оқу:

Сүйінбай өмірі мен шығармашылығы,өлеңдерінің  көркемдік ерекшелігі

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар:

Ресурстар:

Басталуы:

Амандасу, түгелдеу, сабаққа назарларын аудару

Оқушы  белсенділігін  арттыру  мақсатында «Шаттық шеңбері»тренинг

Суреттер арқылы төрт топқа бөлу

Тақта, бор, кеспелер

Ортасы:

25 минут

«Өрмекші торы» » әдісіарқылы үй тапсырмасын сұрау

Оқушылар бір-бірлеріне сұрақтар қояды.

Үй тапсырмасын бекіту

«Экспромт» әдісі

Жаңа сабақ 

 «Жигсо» әдісін  пайдалану

Оқушылар көлемді мәтінді әрқайсысы жеке-жеке топ ішінде оқып шығып топпен талқылайды, сосын топтар  әр топқа тапсырма тартау арқылы тараудан не біліп не үйренгендерін қағаз бетіне түсіреді, тұжырымдамалық карта  арқылы қорғайды

Оқушылардың мақсаты мұғалімді тыңдау, өз ойлары мен пікірлерін айту

Сергіту сәті (бейнеролик)

Ғаламтор , оқулық , жұмыс дәптері, интербелсенді тақта

Аяқталуы:

 10 минут

«Биопоэма» стратегиясыарқылы сабақты қорытындылаймын.Тапсырманы топта талдай отырып орындайды.

1.Аты.

2.Үш-төрт етістік.

3.Басқалармен қарым қатынасы

4.Үш-төрт ұнатқан заты

5.Екі-үш басынан өткізген сезімі

6.Екі-үш жеткен дәрежесі нәтижесі, шыңы.

7.Көргісі келетін немесе көргенде сезім ұялататын екі-үш заты

8.Ол қорықпайтын екі-үш зат

9.Мекенжайы

10.Тегі

1. Рефлексия

2. Бағалау: Әр топтан бүгінгі сабақтың көшбасшыларын анықтау.

Бейне камера, кеспелер

Қосымша ақпарат:

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз?

Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс Құндылықтардағы байланыс

*Үлгерімі төмен оқушыларды үнемі назарда ұстап, мейлінше өзара оқытуға тарту керек, дарынды оқушыларға импровизация жасату.

*Топтар өзара бағалайды және көшбасшылар таңдау арқылы белгіленеді.

Тақтада тақырыпқа сай таныстырылым болады, ғаламтормен жұмыс жүргізіледі, әдіс-тәсілдер үндесіп, бір-бірін толықтырып отырады.

Рефлексия

Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?

Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Оқу мақсаты тақырыпты толық меңгертуге нұсқау жасады.

Сыныпта оқушылар еркін сөйлеп, қате жауаптар үшін қорықпай, оларды өздері түсіне отырып түзетті.

Оқушылар өзара оқытуға тез тартылады және дарынды балалар өздерінің әртістік қабілеттерін аша білді.

Оқушылар тапсырмаларды мейлінше тез орындап, уақыт тапсырмалардың барлығына жеткілікті болды.

Жоспарда тек топтық жұмыс қарастырылды, келесі сабақ жоспарына топ ішіндегі жұптық жұмыстың жүргізілуін қамтуға тиіспін.

Қорытынды бағамдау:

Қандай екі  нәрсе табысты болды? (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)

1.Тақырыптың кілт сөздерін оқушылар өз беттерінше тапқаны.

2.АКТ пайдалану.

Қандай екі  нәрсе  сабақты жақсарта алды? (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)

1.Сабаққа арналған таныстырылым нақты тапсырмалардың ретін көрсетіп отырды.

2.Топтардың өзара бағалауы тиімді өтті.

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім? Келесі сабақтарға нақты дискрипторлар арқылы бағалауды  нақтылай түсуім қажет және уақытты үнемдеу жағын қарастыруым керек.

Тақырыбы:  «Үш дұшпаның,білсеңіз»

Мақсаты:адамзат өміріне қауіп төндіріп отырған қатерлі АҚТҚ детінің алдын алу,сақтала,қорғана білу туралы түсіндіру,оқушыларды жаман әдеттен аулақ болуға, адамгершілікке,инабаттылыққа,елжандылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілік: интерактивті тақта, суреттер, нұсқаулық кітапшалар, нақыл сөздер, т.б.

Жоспары:

І.Кіріспе бөлім
Баяндама «Нашақорлық пен СПИД –ғасыр дерті»

ІІ.Негізгі бөлім

1.Монолог «СПИД жігіттің зары»
2.«Атадан қалған ас па еді?»  (әдеби монтаж)
3.«Менің денсаулығым-менің болашағым» (жағдаятты шешу)
4.Көрініс «Біз жастар нашақорлыққа қарсымыз!»
5.«Қайнайды қаның,ашиды жаның......»  (Зиянды әдеттер тақырыбында сұрақтарға жауап  беру)
6.«Салауатты өмірді қолдаймыз!»

ІІІ.Қорытынды бөлім

 «Біз салауатты өмір сүреміз»  салауатты өмір салтының ұстанымдары

Барысы:

Мұғалім:  Сәлеметсіздер ме, құрметті ұстаздар,оқушылар! Бүгінгі біздің «Үш дұшпаның,білсеңіз» атты ашық тәрбие сағатымызда өмірімізге аждаһа темекі,нашақорлық,ішімдік сияқты зиянды әрекеттер жайында болмақ.Бұл қазіргі таңда бүкіл әлемді толғандырып отырған ғаламдық проблема.Жас жеткіншек талшыбық сияқты иілгіш,жел қайда соқса сол жаққа қарай бейімделеді.Бүгінгі тәрбие сағатымызда біз осы зиянды әрекеттер туралы әңгіме қозғап,солардан сақтану жолдарын қарастырамыз.

         Елбасымыз Нұрсұлтан  Әбішұлы Назарбаев «Қазақстан-2030» стратегиялық даму бағдарламасындағы халқына жолдауында «Қазақстанның әрбір азаматының денсаулығы мықты,хал-ахуалы жақсы болуы тиіс» деп атап көрсеткен болатын.Болашақ Қазақстанның жастары салауатты да тәрбиелі,шыныққан шымыр, экологиялық сауатты,ауасы таза, көк желекті дамыған елде тұруы керек.

Кезекті баяндамаға береміз. «Нашақорлық пен СПИД –ғасыр дерті» Баяндамашы:  Мергенбай Сымбат
Мұғалім:
Жігерің  бар , талабың  бар, қайратың,
 Мақсат  тұтсаң  қанатың  бар  талмайтын.
Өз-өзіңді  ұстай  білсең  тартынып ,
 Өмірің  бар  алда  әлі  солмайтын , -  дей   отырып , жаман  әдеттерден  жирендіретін монологқа кезек берейік.

Монолог «СПИД құрбаны»

 «Бірінші байлық -денсаулық»  (әдеби монтаж)

Асылзат:

Жүз бұрсаң нашақорлыққа

Жүресің азап қорлықта

Шайтанның жолын оң санап

Өзіңді досым қор тұтпа.

Он екі мүшең сау болса

Есірткі уға алданба,

Өзіңдіі өзің құл етер

Жігерсіздікті ар сана.

Әдетке теріс желеу көп,

Тауып ап өңін жүдеу боп

Сорлатпа,досым,қинама,

Анаңның жанын егеу боп.

Едіге:

Тамырын умен суарып,

Денсаулық деген егістің,

Шірітіп апсың біразын,

Ғаламат қымбат жемістің.

Инемен таза денеңді,

Тесуге неге келістің?көк түтінмен уланып,

Ащы суды неге іштің?

Төсекке асыл азамат,
ауру шеңдеп құлайсың.

Дәрігерлерді мазалап,

Не үшін енді жылайсың?

Аяна:
Шешілмейтін жұмбағы,сұрағы көп

Бұл өмірге келген соң бір-ақ рет,

Қалу керек өмірдің бұлағы боп,

Денсаулықты сақта,түзу өсесің,

Күнәдан пәк жаннат өмір кешесің

Көрген күнің қараң ғой дерт шалса

Харамменен тәніңді улап не етерсің?
Жаман әдет көп шектірер қасірет,
Сақта өзіңді жақсылыққа жетерсің!
Мұғалім: Арақ  ішіп  шылым  шексең  жасыңнан,

Өсе  келе  айрыласың  басыңнан.

Төбелесіп  дарақы  боп  жүрсең  сен,

Таба  алмайсың  бір  досыңды  қасыңнан.

Сондықтан  да  замандасым  жас  ұлан,
Денсаулықты  сақтай  көрші  жасыңнан! – деп «Менің денсаулығым-менің болашағым»(жағдаятты шешу)бөліміне  кезек  берейік.

1.Темекі шекпейтіндердің қасында темекісін будақтатын тұрған адамға сен қалай қарайсың?

2.Сенің досың дүкеннен шарап алып шықты, сен қалай қарайсың?

3.Сенің бірге өскен досың кішкентайынан темекі шегеді.Бір күні оның темекі шегіп тұрғанан көрдің.Сенің не істейсің?Достығың жалғаса ма,әлде көрмей кетер ме едің?

4.Сенің досың жұқпалы ауруға шалдықты.Не істейсің?Достығың жалғаса ма,әлде көрмей кетер ме едің?

5.Сіз дискотекада досыңызды кездестірдіңіз,ол сізге есірткіні тартып көруді ұсынады.Сіздің шешіміңіз.

Мұғалім:Салауатты  өмір  салтын  қолдайық!
Әдеттен  жаман  әманда  аулақ  болайық!
Өз  өмірің  өз  қолыңда , ей  жастар,
Су  ішпеген  гүлдей  болып  солмайық! – демекші «Біз жастар нашақорлыққа қарсымыз!» көрініске кезек береміз.

Мұғалім:Сыныбымыздың  ұйымдастырған «Біз жастар нашақорлыққа қарсымыз» атты көрінісін тамашалаңыз.
Шыңғыс : - Мә мынаны қараңдар!Мынау кім?
Аяна: - Әй, мынау бізбен оқыған Тимур ғой.
Ұлжалғас:-Не болып кеткен? Баяғыда бетке ұстар оқушы еді ғой?
Шыңғыс:- Ия, дәл солай. Мынау Тимур менің парталасым болған. Қандай таныс едік.
Аяна:- 2 жыл ішінде мынадай дәрежеге жеткені ме?
Бекзат:- Мынау қайсы? Не деп тұрсыңдар? Сендер кімсіңдер? Мен сендерді тіпті танымаймын. Маған анаша болды, менің қасыма тұрмай кетіңдер.
Ұлжалғас:- Тимур саған не болған.Біз сенен не сұрап тұрық, сен бізден не сұрап тұрсың. Оқуың қайда?Ата-анаңды аямайтын қандай адамсың? Ертеңгі күнде де өзің де ата-ана болмайсыңба?
Бекзат: Мен сендерді танымай тұрғаным менде ешқандай ес жоқ. Рсындай күйге түсірген мына құрғыр есірткі. Мынау болмағанда өмір сүрер едім. Бірақ мен қазір де бұл есірткісіз өмір сүре алмаймын. Маған көмек керек.
Шыңғыс: -Құрдас біз саған деген көмегімізді аямаймыз.Сен қазір бізбен бірге жаңа өмірге аттағайсың.
Аяна: - Жүр кеттік
Бәрі: Біз жастар нашақорлыққа қарсымыз?
Мұғалім: Кім мұндайды естіпті,
Есірткі жұртты есіртті,
Иіскеген жастардың,
Жан-тәнін түгел кесіпті.
Сақ болайық, ағайын,
Қатерлі жау –есірткі!
         Денсаулық дегеніміз-адам жаны мен тәнінің амандығы. Халқымыздың тіршілігі мен бірлігі, жарқын келешегі әдетте денсаулық мәдениетінің қаншалықты дәрежеде қалыптасуына байланысты. Денсаулық- ел дамуының басты арқауы. Денінің сау болуын қандай адам қаламайды. Дегенменде, біздің замандастарымыз соны ескерместен әр түрлі зиянды заттарға ұрынып жатады.
«Қайнайды қаның,ашиды жаның...»(Зиянды әдеттер тақырыбында сұрақтарға жауап  беру)
1.Есірткінің  әлеуметтік  салдары  қандай ?( Отбасының  бұзылуы , қылмыстың  артуы.)
2.Құрамында  этил  спирті  бар. Ол  не ?   (  Ішімдік )
3.Темекі  құрамындағы  улы  зат ? ( Никотин )
4.СПИД  неліктен  қорқынышты ?(Ауырғаннан  кейін ең  көбі  5-7 жыл  өмір сүреді,ең  жаманы  емі жоқ. )
5.Салауаттылық  сөзінің  негізгі  мағынасы ?( Парасатты , байыпты , ақылды , ойлы , сабырлы.)
6.СПИД  нашақорларға  қалай  жұғады ?( Ортақ  пайдаланған  ине  арқылы )
7.Дүние  жүзілік  СПИД – пен  күрес  күні ?( 1 желтоқсан.)
8.Шылымның  зияны  тиетін  ағза ?( Өкпе )
9. Темекі тарту қай ғасырда, қай жылы басталды? (Темекі тарту ХҮ ғасырда 1496 жылы басталды. Алғаш темекі дәрі ретінде Испанияда бастады)
10.ВИЧ –инфекциялары туралы не білесіздер?
11.АИТВ-ЖИТС жөнінде не білу керек?
12.АИТВ мен ЖИТС-тан қалай құтылу керек?

13.ВИЧ туралы білу бәрімізге міндетті ма?
14.ЖҚТБ және АҚТБ бір ұғымды білдіре ма? (жоқ)
15.АҚТҚ су,ауа арқылы жұға ма?  Жоқ

16.Зақымданған ана ішіндегі балаға инфекция жүктілік кезінде беріле ме? Ия
17.

Мұғалім: Салауатты өмір сүру дегеніміз-дұрыс тамақтану, жеке бастың гигиенасын сақтау,шынығу,зиянды әдеттерден аулақ болу,қоршаған ортаның тазалығын сақтау.
«Салауатты өмірді қолдаймыз!»Әли Сүндеттің жаман әдеттен аулақ болуға шақыратын арнау-өлеңін қабыл алыңыздар.

 Бекіту. Тренинг «Қолшатыр»
Біз зиянды заттардан қорғану үшін не істеуіміз керек? Қолшатыр астына өз ойларымызды жазайық.

1.     Бос уақытымызды дұрыс пайдалану.
2.     Демалыс түрлерін қолдану.
3.     Театрға бару.
4.     Спортқа қатысу.
5.     Денсаулығымызды шынықтыру.
6.Жеке бас гигиенасын сақтау;

7.Күн тәртібін дұрыс ұйымдастыру;

8.Дұрыс тамақтану;

9.Зиянды әдеттерден аулақ болу:

10.Спортпен шұғылдану;

11.Қоршаған ортаның тазалығы;

12.Жанжал мен кикілжіңді болдырмау;

13.Тиімді тамақтану;
Ия, балалар, сонымен қатар темекіні 12 жаттығу түрлерімен алмастыруға болады екен. Слайдта.
1.    Секіру.
2.    Жүзу
3.    Хош иісіті гүлдер иіскеу
4.    Ойнау
5.    Билеу
6.    Веосипедпен серуендеу
7.    Құстар әнін тыңдау
8.    Сұхбаттасу
9.    Ән айту
10. Жүгіру
11. Сурет салу
12. Демалу

Міне,бұлардың барлығы-денсаулықты сақтаудың негізгі кепілі.

Қорытынды сөзді ДТІЖО Жалғасова мен медбикесі Дарбышоваға сөз кезегін береміз.

Қорытынды:Денсаулық тәрбиесі – ортақ мәселе. Елімізде ғасыр індетіне айналған жат қылықтарды жасөспірімдер бойынан алшақтату әр адамның өз еркіне, біліміне байланысты. Жер үстіндегі байлық – адам, оның білімі мен іскерлігі, таланты мен мәдениеті, денсаулығы қоршаған орта мен дос-жолдастарына байланысты. 29 қазан дүниежүзілік алкогольден бас тарту күніЕлбасы өзінің халыққа жолдауы «Қазақстан 2030» бағдарламасында «Салауатты өмір салты» туралы нақты айқындап көрсетіп берді. Болашақ Қазақстанның жастары салауатты да, тәрбиелі, шыныққан да шымыр, экологиялық сауатты, ауасы таза көк желекті дамыған елде тұруы керек.