Ма?жан Ж?мабаев "Т?ркістан" ?ле?і

Бекітемін:

М??алімні? аты-ж?ні

Карасаева Эльмира Тулеш?ызы

Д.Н?рпейісова атында?ы орта мектеп

5 к?н

22.01.2016ж

Тарих кабинеті

Сыныбы:

8 б

П?ні:

?аза? ?дебиеті

Саба? та?ырыбы:

Ма?жан Ж?мабаев «Т?ркістан» ?ле?і

Сілтеме:

?Р Білім беру стандарты,п?н ба?дарламасы, Авторы: С. Ма?пыр?лы, Г. ??рманбай, А.?ыраубаева Баспасы: Алматы «Мектеп»2004ж. Алтын Орда д?уіріндегі ?дебиет

Жалпы ма?саты:

А?ынны? ?мірін, шы?армаларын,?ле?ні? тарихи сипатын ??ындыру

?діс- т?сілдер:

Талдау, саралау, салыстыру, ба?а беру, тал?ылау ?діс- т?сілдері

К?тілетін н?тиже

«Т?ркістан» ?ле?іні? идеялы?-та?ырыпты? мазм?нын жете ме?гереді.

?ле?і ар?ылы тарихи т?л?алар?а сипаттама беру

Тапсырманы орында?ында бастап?ы біліміне с?йеніп, ал?а ?арай да ?мірде пайдалану;

?з бетімен білім алу?а м?мкіндік ту?ызу;

Сыни т?р?ыдан ойлану?а м?мкіндік ту?ызу.

Негізгі идеялар

О?ушыларды? адамгершілік ?асиеттерін жетілдіру, адалды??а, ізгілікке т?рбиелеу

Дерекк?здер

Интернет деректері, ресурстар, хрестоматия

Саба? кезе?дері

М??алімні? іс- ?рекеті

О?ушыны? іс- ?рекеті

І ?йымдастыру

4 минут

Ынтыма?тасты? атмосферасын орнату ?шін ше?берге т?рып, «Е? ??нды » тренингін ?ткіземін

О?ушылар арасында ынтыма?тасты? атмосферасы орнайды. Не ??нды ? деген с?ра? ?ойылып, жауап алынады (Мыс: уа?ыт ??нды, білім ??нды..)

ІІІ жа?а материалды ме?геру

Білу, тану

Топты? ж?мыс

«Ма?жанны? барлы? ?мірі – поэзиясында» та?ырып аясында ?з ойымызды орта?а салса?.

Неліктен Ма?жан ?мірін оны? поэзиясымен то?ыстырамыз?

2) Неге Ма?жанды ?лы а?ын дейміз?

3) Ма?жанны? лирик, сыршыл а?ын аталу себебі неде?

1. «Арт?ы к?нге аны? ?алу?а жарайтын с?з – Ма?жанны? с?зі»

(М.?уезов)

2. «М.Ж?мабаев – Абай мен ?азіргі ?аза? поэзиясыны? арасында?ы поэтикалы? к?пір»

(?.Ибрагимов)

3. «Ма?жанны? а?ынды?ы да, кісілігі де ерекше б?лек еді. А?ынды? ?міріне, біліміне келсек, алашты? екі к?шті адамыны? бірі, тіпті е? дарындысы, к?штісі Ма?жан болатын. Бірі – бізді? осы к?нгі М.?уезов» (

Ма?жанны? барлы? ?мірі – поэзиясында. А?ын ел ішіндегі ?леуметтік, ?о?амды? ?мірге белсене араласады. Солар?а а?ынды? ?н ?осып, ?з ?ле?дері мен ма?алаларын баспас?з беттерінде жиі жариялап отырады. Бірнеше ?ле? жина?тары жары? к?реді. Мысалы, «Шолпан» атты т???ыш ?ле?дер жина?ы Ма?жан ?ле?дері негізінен хал?ыны?, ел – ж?ртыны? та?дырына ба?ыштал?ан. А?ынны? еліне, хал?ына, б?кіл т?ркі н?сілдес, ?андас халы?тар?а деген с?йіспеншілігі, оны? жырларынан аны? к?рінеді.
Ма?жан – ?лы а?ын. ?аза?ты? кеме?гер жазушысы М.?уезов: «Абайдан кейін Ма?жанды с?йемін.Ма?жан культурасы зор а?ын.Сырт?ы кестені? келісімі мен к?йшілігіне ?ара?анда б?л бар заманны? шегінен ас?андай. б?гінгі к?нні? бар жазушысыны? ішінен келешекке бой ?рып, арт?ы к?нге аны? ?алу?а жарайтын с?з – Ма?жанны? с?зі» деп, оны? а?ынды?ын да, ?дебиет тарихында?ы орнын да д?п басып айт?ан.
Ма?жан – эпик а?ын. Оны? ?аламынан «Батыр Баян», «?ор?ыт», «Ж?сіпхан» сия?ты поэмалар ту?ан. «Батыр Баян» поэмасында ?зіні? хал?ына, Алашына деген перзенттік ж?регіні? ысты? сезімін ?ле? ?рнегіне шынайылы?пен т?сірген. А?ылг?й, далаг?й а?ын бабаларымыз бен аты шулы батырларымызды жыр ар?ауына енгізіп, ас?ан ілтипатпен бейнеленген

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ма?жан Ж?мабаев "Т?ркістан" ?ле?і»

Бекітемін:

Мұғалімнің аты-жөні	Карасаева Эльмира Тулешқызы		Д.Нұрпейісова атындағы орта мектеп
5 күн	22.01.2016ж			Тарих кабинеті
Сыныбы:	8 б		Пәні:	Қазақ әдебиеті
Сабақ тақырыбы:	Мағжан Жұмабаев «Түркістан» өлеңі
Сілтеме:	ҚР Білім беру стандарты,пән бағдарламасы, Авторы: С. Мақпырұлы, Г. Құрманбай, А.Қыраубаева Баспасы: Алматы «Мектеп»2004ж . Алтын Орда дәуіріндегі әдебиет
Жалпы мақсаты:	Ақынның өмірін, шығармаларын,өлеңнің тарихи сипатын ұғындыру
Әдіс- тәсілдер:	Талдау, саралау, салыстыру, баға беру, талқылау әдіс- тәсілдері
Күтілетін нәтиже	«Түркістан» өлеңінің идеялық-тақырыптық мазмұнын жете меңгереді. Өлеңі арқылы тарихи тұлғаларға сипаттама беру Тапсырманы орындағында бастапқы біліміне сүйеніп, алға қарай да өмірде пайдалану; Өз бетімен білім алуға мүмкіндік туғызу; Сыни тұрғыдан ойлануға мүмкіндік туғызу.
Негізгі идеялар	Оқушылардың адамгершілік қасиеттерін жетілдіру, адалдыққа, ізгілікке тәрбиелеу
Дереккөздер	Интернет деректері, ресурстар, хрестоматия
Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс- әрекеті	Оқушының іс- әрекеті
І Ұйымдастыру 4 минут	Ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін шеңберге тұрып, «Ең құнды » тренингін өткіземін	Оқушылар арасында ынтымақтастық атмосферасы орнайды. Не құнды ? деген сұрақ қойылып, жауап алынады (Мыс: уақыт құнды, білім құнды............)
ІІІ жаңа материалды меңгеру Білу, тану Топтық жұмыс	«Мағжанның барлық өмірі – поэзиясында» тақырып аясында өз ойымызды ортаға салсақ. Неліктен Мағжан өмірін оның поэзиясымен тоғыстырамыз? 2) Неге Мағжанды ұлы ақын дейміз? 3) Мағжанның лирик, сыршыл ақын аталу себебі неде? 1. «Артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі» (М.Әуезов) 2. «М.Жұмабаев – Абай мен қазіргі қазақ поэзиясының арасындағы поэтикалық көпір» (Ғ.Ибрагимов) 3. «Мағжанның ақындығы да, кісілігі де ерекше бөлек еді. Ақындық өміріне, біліміне келсек, алаштың екі күшті адамының бірі, тіпті ең дарындысы, күштісі Мағжан болатын. Бірі – біздің осы күнгі М.Әуезов» (	Мағжанның барлық өмірі – поэзиясында . Ақын ел ішіндегі әлеуметтік, қоғамдық өмірге белсене араласады. Соларға ақындық үн қосып, өз өлеңдері мен мақалаларын баспасөз беттерінде жиі жариялап отырады. Бірнеше өлең жинақтары жарық көреді. Мысалы, «Шолпан» атты тұңғыш өлеңдер жинағы Мағжан өлеңдері негізінен халқының, ел – жұртының тағдырына бағышталған. Ақынның еліне, халқына, бүкіл түркі нәсілдес, қандас халықтарға деген сүйіспеншілігі, оның жырларынан анық көрінеді. Мағжан – ұлы ақын. Қазақтың кемеңгер жазушысы М.Әуезов: «Абайдан кейін Мағжанды сүйемін...Мағжан культурасы зор ақын...Сыртқы кестенің келісімі мен күйшілігіне қарағанда бұл бар заманның шегінен асқандай ... бүгінгі күннің бар жазушысының ішінен келешекке бой ұрып, артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі» деп, оның ақындығын да, әдебиет тарихындағы орнын да дөп басып айтқан. Мағжан – эпик ақын. Оның қаламынан «Батыр Баян», «Қорқыт», «Жүсіпхан» сияқты поэмалар туған. «Батыр Баян» поэмасында өзінің халқына, Алашына деген перзенттік жүрегінің ыстық сезімін өлең өрнегіне шынайылықпен түсірген. Ақылгөй, далагөй ақын бабаларымыз бен аты шулы батырларымызды жыр арқауына енгізіп, асқан ілтипатпен бейнеленген
Зерделі сөзге зер сал ДЖИГСО-1 Қолдану	Шығыс жұлдызы Әбдірахман Жәми жырлағандай, М.Жұмабаев өлеңдерінің құдіретіне табынбасқа болмайды. Қазақ поэзиясының жарық жұлдызы Мағжан Жұмабаевтың қай өлеңін алсақ та, адамның сезімін селт еткізіп, ойлағаныңды дөп басып айтады. «Түркістан» деген өлеңі – елім, жерім, ерім деп соққан ақын жүрегінің қайнарынан төгілген отаншылдық жырдың шынайы да шебер үлгісі. Тұран – көне мәдениет бесігі, сәулет өнерінің кең сарай көрінісі. Нелер ұлы ақындар ордасы. Қазақ халқының өткендегі тарихы, тағдыры, мәдениеті Тұранмен ұштасып жатыр. М.Жұмабаев - өз тілін, ел дінін, мәдениетін, тарихын, жер – суын жетік білетін ақын. Тақтадан көне Түркістан суреттерін көрсету. «Түркістан» өлеңін мәнерлеп оқып беру, жекелеген шумақтарына түсінік беру. Ол Алашын алаламай, Түркістан, Тұран – тұтас түндік, бәрі – түрік жері, қазақ жері деп есептеген. Мұнда мекендеген халықтар бір кіндіктен жаралды деп таныған. Оқыта отырып, түсінік беру	Ақынның еліне, жеріне деген нағыз шынайы перзенттік сезімін қай жолдардан байқауға болады?Түркістанға, Тұранға оқушыны ынталандыру үшін дыбыстардан керемет өрнек, сурет жасаған. Өлеңге жоспар құру. Қасиетті Түркістан - бабалар мекені. Тұран жері – түркілер елі. Кең ақыл, отты қайрат, жүйрік қиял ер түрік. Тұран топырағындағы ұлы тұлғалар. Туған жер – тұғырың. Ақын тарих қойнауына терең үңіледі. Елім деп еміренген ер азаматтарын, ел зиялыларын асқан сүйіспеншілікпен жыр етеді. Осы жерде Алаштың абзал азаматтары Шыңғыс хан, Асқақ Темір, Ұлықбек, Ибн Сина Әбуғали, Әл – Фараби, Қасым хан, Есім хан, Тәуке, Абылай секілді даналарын сүйсіне еске алып, ұрпағына үлгі етеді. Мағжан –халқының болашағына сенген, келешектен зор үміт күткен. Кейінгі ұрпақ шуақты күн шапағатына бөленетініне сенім білдірген. Мағжан – ұлтжанды ақын. Ол бүкіл ақындық талантын ұлтына, Алашына бағыштаған. Ол әрдайым халқының адал перзенті болған. Алаш жұртын бөлмей, оған өз жүрек жылуын, жан мүпілін білдіре жырлайды. Өлең жолдарындағы әсем сөз маржандары оқушыны сұлулық әлеміне ендіріп, сүйіспеншілік сезімге бөлейді. Ақынның бізге үлгі-өнеге еткен Түркістанның 1500 жылдық мерейтойы ЮНЕСКО көлемінде тойланды. Той 2000 жылы 19 қазанда өтті. Осының өзінен-ақ Түркістан жерінің тарихи тамыры тереңде жатқанын байқауымызға болады.
Талдау	«Түркістан» өлеңін 4 оқушыға мәнерлетіп оқыту, 1 шумақтың өлең құрылысына талдау жасау. 3 4 4 Шер батса// кім іздемес//туған елін, 3 4 4 Тұлпар да // көксемей ме // туған жерін? 3 4 4 Арқаның // ардагері – // қалың алаш, 3 4 4 Тұран да // біле білсең, // сенің жерің! Өлеңде 1 шумақ, 4 тармақ, 12 бунақ бар.Өлең 11 буынды қара өлең ұйқасымен жазылған. Өлеңнің көркемдік тіліне талдау жасау. Эпитет: Ер түрік, кең ақыл, отты қайрат, жүйрік қиял. Метафора: от болып туған, отқа ұқсап, Арқаның ардагері – қалың алаш, Алаштың арыстаны.
Жинақтау Мен –саған, сен-маған	Осы өтілген тақырып бойынша сұрақтар шығады, сендер соған жауап бересіңдер. «Түркістан» өлеңі қай тақырыпқа арналып жазылған? (туған жер, атамекен) Бүкіл түрік елі Түркістанды киелі жер – екінші Мекке деп түсінеді. Себебі неде? («Бабаның басына барып қайту-үлкен сауап», - деп саналады) «Ер Түрік» дегенде «ер» деген эпитеттің ақынның қолданысындағы мәні неде деп түсінесіңдер? «Тұранда түрік ойнаған ұқсап отқа, Түріктен басқа от болып жан туып па? Көп түрік енші алысып тарасқанда, Қазақта қара шаңырақ қалған жоқ па?!» Өлеңнің осы шумағындағы ақынның айтайын деген ойын анықтаңдар. 5. Бұл өлең қандай лирикаға жатады?
Бағалау	Қорытынды баға қою	Күнделікке бағаларын қойғызу.
Рефлексия	Сабақтан алған әсерін айту	Сабақтан алған әсерін айтады