Лексическая тема: музей М. Маметовой в Западно- Казахстанской области и грамматическая тема : Сложные слова

Вспомогательные частицы и о гостеприимственности казахского народа

На уроке ученики по тексту знакомятся с правилами приема гостей, учитель учить работать с текстом. Повторяется тема урока « Вспомогательные частицы». Ведется работа с карточками и с целью развития творческих способностей составляют предложения по теме урока.

9 сынып орыс сыныптары

Сабақтың мақсаты: Қазақ- қонақжай халық. Көмекші есім қайталау

Сабақтың мақсаты: Қазақ – қонақжай халық мәтінімен таныстарып, талдау.

грамматикалық тақырып: Көмекші есім (қайталау)

Сабақтың міндеттері:

Білімдік: Көмекші есім ережесін қайталап, оқушылардың

білімдерін бекіту

Дамытушылық : Оқушылардың топпен жұмыс істеулерін,

логикалық  ойлау қабілеттерін дамыту, іскерлік

дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды алғырлыққа, тапқырлыққа,

ізденімпаздыққа тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Үлестірмелі карточкалар, суреттер.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру  кезеңі. Оқушылардың назарын сабаққа аударып, сабақ мақсатымен таныстыру.

 2. Үй   тапсырмасын   тексеру. Үш (жұрт, арсыз, қонақ), жеті (жеті қазына, жеті ата, жеті қарақшы, жеті күн, жеті жарғы, жеті нан) сандардың құпиясы.

Көмекші есім деген не?

 3. «Қайталау білім анасы».

Қайталап жаттап, мазмұнын түсіндіру. Кешікпе, нәсіпке деген сөздердің мағынасын түсіну.

Қонақ келсе есікке

Жүгіріп шық кешікпе

Қарсы алмасаң қонақты

Кесір болар нәсіпке.

4. «Қызығушылығын ояту»

- Оқушылардың назарын сабаққа аударып, топқа бөлу.

- Топтарға сұрақтар беру ( карточкаларға жазылған тапсырмалар ).

  1. Мәтінмен жұмыс

 Қазақ халқы – ежелден қонақ десе, ішкен асын жерге қоятын халық. Үй иесі бұрын танысын, танымасын «Құдайы қонақпын» десе болды, жылы шыраймен қарсы алып отырған. Оның үстіне қазақта «Қырықтың бірі - Қыдыр», «Қонақты қусаң- құт,ырыс қашады», «Қонақпен еріп құт, ырыс келеді» деген мәтелдер бар. Сондықтан халқымыз қонақты қарсы алу, шығарып салуға ерекше мән берген.

Қонақты үй иесі қарсы алып, есікті өзі ашып, үйге кіргізіп, соңынан өзі кіріп есікті жабады. Бұл – қонақпен еріп келген «құт» бірге кірсін дегені.

Алдымен қонақтарға сусын, қымыз, шұбат беріледі. Содан кейін шай ішіледі. Шайды құю, қонақтарға орнымен сый-сияпат көрсету сол үйдегі әйелдер мен бойжеткен қызға үлкен сын болған. Шайды дәмділеп құйып бере алмаған бойжеткен қыз тәрбиесіз саналып, әңгімеге ұшыраған.

Шай ішілген соң асқа дейін қонақтардың көңілді отыруына, яғни олардың бабын табуға үй иесі бар жағдайын жасайды. Үй иесі әңгіме-дүкен құрып, қонақпен  бірге отырады. Реті келсе, ауылдағы әнші, күйшілерді шақыртып, әңгіме арасында қонақтардың көңілін көтереді. Үй иесінің балалары да аяғынан тік тұрып қонақтарға қызмет көрсетеді.

Қонақ күту – халқымыздың ең жауапты ісі.

4.Жаттығу жұмыстары:

А)Топпен жұмыс.

І – топ. Мәтінді мәнерлеп оқу, аудару

Қосымшалы сөздерді көшіріп жазу. Сөз құрамына талдау.

ІІ – топ. Мәтін бойынша 2-3 сұрақтар құру.

ІІІ – топ. Мәтіннен негізгі және туынды зат есімдерді  көшіріп жазып, талдау жасау.

Б) Шығармашылық диктант (Туынды зат есімді жасау)

оқу.........        бай.............               балық................

ойын.........    өнер..........                жылқы...........

бала--------    күй--------                 құлын----------

адам---------   шай--------               өлше ----------

жолдас-----    қуан-------               дәрі------------

7. «Бекіту- нәтижеге бағытталған білім беру»

Сұрақтар қою арқылы сабақты бекіту.

- Бүгін қандай тақырыппен таныс болдық?

- Көмекші есім деген не? Мысалдар.

Ауылдың жаны терең сай. (Көмекші есім)

1- топ сырты, 2-топ үсті 3-топ маңы

Сөйлем құрастырып, орыс тіліне аударыңдар.

8.Үйге  тапсырма: Қонақжайлылыққа байланысты 15 мақал-мәтел жаттап келу.

9.«Бағалау – мақсатқа жету жолы»

Сабақ нәтижесі бойынша оқушылар білімін бағалау.