- Орхон ескерткіштері қай жерлерден табылған табылды?
- Ескерткіштен жаттаған үзіндіні сұрау.
Ой шақыру:
Қорқыт ата туралы не білесіңдер?
Қандай нақыл сөздерін, күйлерін білесіңдер?
«Қорқыт ата кітабы» түркі тектес халықтардың ежелгі тарихын, байырғы тұрмысын, әдет-ғұрпын, салт-санасын, ақындық дәстүрін танытатын тарихи мұра.
Қорқыт ата хикаясы ҮІІ-ҮІІІ ғасырларда Сырдария бойында мекен еткен оғыз-қыпшақ тайпалары арасында туып, сан ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа тараған, тарихи, этнографиялық шығарма.
Қорқыт ата кім? Тарихи дерек халық шежіресі бойынша Қорқыт ҮІІІ ғасырларда Сыр бойында өмір сүрген батыр, атақты ақын, асқақ күйші, аңыз кейіпкері. Анасы- қыпшақ тайпасынан, әкесі Қарақожа оғыздарынан. Қорқыт қыпшақ пен оғыздарға бірдей ел ағасы атанған. Қорқыт ұзақ жыл бойы ел басқарған көсем болған, үш хан тұсында 7 уәзірлік қызмет атқарған.
Тарихи деректе:
Күйші: 2 ақылгөй, 3 данышпан, 4 атақты жырау деп мазар күмбезіне бас ию оғыз-қыпшақ заманынан басталады. Мазары қазіргі Қызылорда облысындағы . Қармақшы ауданында тұр. Күмбез шамамен ІХ-ХІ ғасырларда салынған. Соңғы кезде Сырдария арнасы ауытқап, бұл қорымды 1960 жылы су шайып кеткен.Пантеонның бір жақ қабырғасы сақталған. Сол жердегі теміржол бекетіне «Қорқыт» деген атау берген. Рес/ка тарапынан 1980ж бұрынғы күмбезі маңынан обелис орнатылған.
Аңыз бойынша: Қорқыт атаның бұрынғы күмбезінен қобыз сарыны, әдемі күйлердің толқынды үні ертелі-кеш естіліп тұрады.
Тарихи деректе: Архитекторлар осы аңызды негізге ала отырып, бұрынғы қорымының жанынан 4 қобызды бір-біріне сүйеп, біріктіріп қою арқылы құрған. Сыр бойында ескен самал-жел әсерімен әлгі қобыздан шыққан әсерлі үн, жанға жайлы қобыз сарыны естіліп тұрады.
«Қорқыт ата кітабының» зерттеуі, аудармалары: біздің дүниеге дейін Қорқыт .ата кітабы ескі қолжазба нұсқасы сақталған. Соның бірі Германиядағы Дрезден қалалық кітапханасының ең сирек кездесетін қорында сақтаулы тұр. Бұл қолжазба 12 жырдан тұрады.
Екінші нұсқасы Ватикандағы (Италия) Аристолика кітапханасында сақталған. Ол 6 жырдан тұрады. Бұл қолжазбалар ең бірінші итальян, неміс тіліне аударылған.
ХІ ғасырда ғана Қорқыт есімімен байланысты дастан қағазға түсірілген.
Қорқыт атаның өмірге келуі туралы аңызды айту. 57-58беттер)
Ой қозғау:
«Қорқыт ата кітабының» мазмұнын, тақырыбын, қаһармандағы, ерекшелігі, тілі туралы әңгімелейік.
«Дерсеханұлы Бұқаш» туралы жыры.(58-59бет)
Үйге тапсырма: Қорқыт атаның нақыл сөздерін талдау. Ой толғау жазу.
