Конспект урока "Тіл біліміні? салаларын ?айталау"

Сабақтың тақырыбы: Тіл білімінің салаларын қайталау

Сабақтың мақсаты:

1)білімділік: қазақ тіл білімінің салалары бойынша алған теориялық білімдерін практика тұрғысынан бекіту; оқушыларды бірыңғай ұлттық тестілеуіне дайындау.

2)дамытушылық:оқушылардың тез ойлау,есту,көру дағдыларын жетілдіру; логикалық жүйесін қалыптастыру; тапсырмалар,

сұрақтар, тест арқылы өз білімдерін бағалауға жаттықтыру;білімге

ынтасын дамыту;

3)тәрбиелік: оқушылардың ой - ақылын ұштастырып, жан-жақты

білім алуын қамтамсыз ету; ұшқырлыққа, ізденімпаздыққа дағды-

ландыру.

Сабақтың эпиграфы: «Білікті бірді жығады,білімді мыңды жығады»

Сабақтың көрнекілігі:грамматикалық сызба, нақыл сөздер, мақал-

мәтелдер,тест жұмысы, интерактивті тақта.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың барысы.

I.Ұйымдастыру кезеңі:

• Сәлеметсіздер ме, құрметті әріптестер,оқушылар!

Бүгінгі сабақтың тақырыбы: «Тіл білімінің салаларын қайталау»

Сабағымыздың мақсаты: қазақ тіл білімінің салалары бойынша алған теориялық білімдерін практика тұрғысынан бекіту.

II.Кіріспе.

• Ұлттық бірыңғай тестілеудің тапсырмалары Мемлекеттік

стандарт негізінде жасалған, жалпы білім беретін бағдарлама-

сына сай келесі бағыттағы тапсырмалардан тұрады.

1. Лексика саласы бойынша сұрақтар;

2. Фонетика саласы бойынша сұрақтар;

3. Сөзжасам саласы бойынша сұрақтар;

4. Морфология саласы бойынша сұрақтар;

5. Синтаксис саласы бойынша сұрақтар;

Әдебиет әлеміндегі «жыр алыбы» деген лауазымға ие болған адам-Жамбыл Жабаев. Тіпті осы сөз құлағымызға сініп кеткелі қашан?

«Өзі өлсе де,сөзі өлмейді» демекші Жамбыл мектеп оқушысына

үлкен тәрбие екені даусыз. Қазақта Абай біреу, Жамбыл жалғыз.

1-оқушы: Халық поэзиясының алыбы атанған Жамбыл:

«Менің тамырларым –туған халқым, менің бұтақтарым-жырларым, менің жапырақтарым –ұлдарым мен қыздарым.

Мен –бар болғаны жүз жылдық терекпін, қартайғанда тапқан жарық күнімді, халқымның бақытын, ұлдарым мен қыздарым-

ның бақытын жырлаймын. Қазақ жерінің ұлдары мен қыздары нағыз керемет істер істейді»,-деп өзінің бүкіл ғұмырын халқы-

ның бақытын жырлауға арналған.

-Отанға,халыққа деген сүйіспеншілік, бір сөзбен айтқанда, ынтымақ, бірлік-Жамбыл шығармаларының негізгі арқауы.

Одағым десем ойыма

Шалқыған шалқар көл түсер.

Көкжиегі – бал-құрақ.

Көк орай шалғын жер түсер.

Көркі көгал нуындай,

Кіршіксіз көлдің суындай,

Одақ боп өскен ел түсер. (1-том.13-бет.)

1941 жылғы қыркүйектің ауыр күндерінде қазақтың халық ақыны Жамбыл ленинградтықтарға «Ленинградтық өренім!»

деген жырын арнады.

11-сыныптың әр оқушысы фонетика саласы бойынша дауысты,дауыссыз дыбыстардың жіктелуін жатқа білуге тиісті;буын түрлерін айыра білуге,үндестік заңының ерекшелік-

теріне көңіл бөлу керек.

I.Фонетика.

Фонетикалық талдау жасау. «Ақбөкен» сөзіне «Н.А.Оразахынованың сатылай кешенді талдау технологиясы»

бойынша талдау жасау.

II. Үндестік заңына бағынатын/бағынбайтын сөздерді анықтау:

ғұлама, көкежай, сезімтал, қосымша, бірақ, дәріхана, мұғалім, тәуелсіздік, өнерпаз, шешетай, Асхаттікі, жалғаулық.

III. Сөзжасам

Сөздердің қай септікте тұрғанын анықтау:

Даланы, гүлге, мектептің, тапсырмадан, тереземен, есікті,атпен, допқа,оқушының, батырға, қызбен, қаламды, малдың.

Жалғаулардың түрлерін анықтау.

Елдер, адаммын, үйім, жолға, оқушысың, еліміз, кітабым, әкені,

ата-аналар, ақынсың, студентпіз, баласыз, ғалымның.

IV. Морфология. Есімдіктің түрлерін анықтау

Деңгейлік тапсырмаларды орындау

1-деңгей

/жіктеу,сілтеу,сұрау,өздік,белгісіздік,жалпылау,болымсыздық\

мен, бұл, өз, бәрі, ешкім,сен, сол, өзі, күлі, анау, кімге, біз.

Етістіктің өткен шақтың қай түрінде тұрғанын анықтау

2-деңгей

/жедел өткен шақ;бұрынғы өткен шақ;ауыспалы өткен шақ\

кетті, жазған, келетін, бердің, сөйлесті, шешіпті, айтқан

3-деңгей

Деректі/дерексіз зат есімдерді анықтау.

/адам, махаббат, кітап, жақсылық, орындық,сезім,дәрі,қадір,

балық,ғалым,ләззат,мәтін,рух,тамақ, теңдік,жаманшылық\

V. Синтаксис. /қима қағаз тарату\ «Сиқырлы сандықша»

-Балалар, қазір сиқырлы сандықша ойынын ойнай отырып,

мұқият оқып, сөйлемдердің түрін ажыратыңдар.

Балалар кезекпен сандықшадан сандар жазылған асықтарды таңдап алып, тапсырмаларды орындайды. /ережелер айту\

Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде қалдым.

Білім алу үшін, көп еңбектену керек.

Біресе бүгін жаңбыр жауады,біресе қар жауды.

Мұғалім келсе, сабақ басталды.

Мен бүгін сабаққа бармадым, себебі ауырып қалдым.

Спорт адамды көрікті етеді,денсаулықты жақсартады.

Олар су ішіп,шөлдерін қандырды.

VI.Лексика.

«Отан» туралы мақал-мәтелдерді айту

«Білім» туралы мақал-мәтелдерді айту.

VII. Тест.

1.Лексика нені зерттейтінін белгіле.

А\сөз құрамын В\сөз тіркесін С\сөйлем мүшелерінД\сөз мағынасын

2. Арзан сөзінің антонимі.

А\қымбат В\тегін С\терең Д\биік

3. Мақалды аяқта: Тау мен тасты... бұзады,адамзатты сөз бұзады.

А\су, В\шөп, С\көңіл, Д\мұз

4. Тура мағынада берілген сөз тіркесі:

А\көңілді көктем, В\ақ қар, С\мөлдір аспан, Д\күміс жаңбыр.

5. Антоним сөздер.

А\ежелгі,мекен В\мектеп,қала, С\көктем,жаз, Д\мықты,әлсіз.

6. Дұрыс тіркескен сөз:

А\семіз өзен, В\тәртіпті ой, С\тәтті ауыл, Д\әдеби тіл.

7. Қазақ драма театрының ең бірінші қойған пьесасы:

А\ «Айман-Шолпан», В\ «Абай», С\ «Еңлік-Кебек»,Д\ «Қозы Көрпеш - Баян Сұлу»

8. Көбейеді сөзі қай сөзден жасалынған, белгіле.

А\кең, В\аз, С\көп, Д\тар.

9. Жоғары оқу орнына түсетін бала:

А\балалар, В\оқушы, С\талапкер, Д\мектеп бітіруші.

10. Қиын сөзінің антонимы:

А\оңай, В\жақсы, С\көн, Д\аудар.

Кілті

1.д, 2.а, 3.а, 4.в, 5.д, 6.д, 7.с,8.с, 9.с,10.а.

Үй жұмысы. Тест дайындап келу

Қорытындылау,бағалау

Солтүстік Қазақстан облысы

Айыртау ауданы

Рудный орта мектебі

Ашық сабақ

11 сынып

Сабақтың тақырыбы:

Тіл білімінің салаларын қайталау

Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі: О.М.Абжанова

2011 жыл

Новоукраинка селосы

1941 жылғы қыркүйектің ауыр күндерінде қазақтың халық ақыны Жамбыл ленинградтықтарға «Ленинградтық өренім!» деген жырын арнады.

Ленинградтық өренім

Ленинградтық өренім,

Мақтанышым сен едің!

Нева өзенін сүйкімді

Бұлағымдай көремін.

Көпіріне қарасам,

Көмкерген су көлемін.

Өркеш-өркеш жарасқан,

Шоқылардай дер едім.

Сапырылған көк теңіз

Шомылдырып кемерін!

Шамы күндей жайнаған,

Аспанға үйлер бойлаған.

Арқа тұтып алыста,

Айбыным деп ойлағам!

Туған ел туралы

Туған жердей жер болмас,

Туған елдей ел болмас.

Ел іші-алтын бесік.

Халық –сыншы.

Ырыс алды –ынтымақ.

Бірлік болмай, тірлік болмас.

Отан отан да ыстық.

Өз елің –алтын бесік.

Отан – елдің анасы,

Ел –ердің анасы.

Отанын сүйген отқа жанбайды, суға батпайды.

Оқу, білім туралы

Оқу инемен құдық қазғандай.

Оқи берсең, көзің ашылады.

Отыра берсең, ұйқы басынады.

Кітап тілсіз мұғалім.

Өмір үлкен мектеп.

Ақыл азбайды ,

Білім тозбайды.

Күш-білімде.

Оқусыз білім жоқ,

Білімсіз күнің жоқ.

Білімдіден шыққан сөз-

Талаптыға болсын кез

Өнер алды –қызыл тіл.

Оқы да біл, ойна да күл.

1.Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдердің бір-біріне қарама-қарсы мәнде айтылғанын білдіретін түрін қарсылықты салалас дейді.

2.Бағыныңқысы басыңқыдағы істің мақсатын білдіретін сабақтасты мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем дейді.

3.Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдері арқылы берелген істің,оқиғаның кезектесіп келуін білдіретін түрін кезектес салалас дейді.

4.Бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемдегі істің шарты болып келетін сабақтасты шарты бағыңқылы сабақтас құрмалас сөйлем дейді.

5.Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдердің алдыңғысы соңғысының немесе соңғысы алдыңғысының себебін білдіретін түрін себеп-салдар салалас дейді.

6.Құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдердің бірінде айтылған ойға екіншісінде айтылған ойдың мезгілдес, бағыттас,

ыңғайлас мәнде қарым- қатынаста болуын ыңғайлас салалас

дейді.

7. Бағыныңқысы басыңқыдағы істің, амалдың қалай орындалғанын

білдіретін сабақтасты қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем дейді.