1/М?тіндегі басты кейіпкерге талдай жасай отырып, м?тінні? та?ырыбын, идеясын ашу?а жа?дай ту?ызу.?айырымдылы?, мейірімділік, адамгершілік ??ндылы?тары туралы т?сініктерін ке?ейту.
2/ О?ушыларды? ой- ?рісін, саба??а деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
- Ал, Арман ?олында?ы алмасын бірер тістегені болмаса, т?тас жеп ?ою?а ?ысылып келеді. Неге?
«Пікірталас» ?дісі бойынша Арманды жа?тау,даттау.
?дептілік туралы ма?ал-м?телдер айту ар?ылы ?орытындылау.
I. ?ызы?ушылы?ты ояту.
Ертегі
Жа?сылы? пен жаманды?
Ертеде Адам ата ?з ?рпа?ын сынау ?шін адамны? о? иы?ына жа?сылы?ты, сол иы?ына жаманды?ты отыр?ызып ?ойыпты. Адам бір іс жасарда жа?сылы? “істе” десе, жаманды? “істеме” деп сыбырлайды екен. С?йтіп адамны? бойында ?ай ?асиет басым екенін бай?ама??а оны сапар?а аттандырыпты. Адам біраз жол ж?ріп, ?зен жа?асымен шаршап келе жатса, суды? жа?асына шы?ып ?ал?ан балы?ты к?реді.
Балы? секіріп су?а жете алмай жатыр екен. Жа?сылы? жаны ашып:
- Адам, ана балы??а к?мектесіп жібер, - десе, Жаманды?:
- ?ой, ж?ні?е ж?ре бер, уа?ыты?ды алма, - дейді.
Адам балы?тан ?рірек асып барып, мойнын б?рып ?арайды. Балы? шарасыздан к?зі ж?уте?деп, к?мек с?ра?андай болады. Адам шыдай алмай кері б?рылып барып, балы?ты су?а салып жібереді. Балы? ризашылы?ын білдіріп. Суда ойна?шып, секіріп, ??йры?ын б?л?а?татып су?а с??гіп кетеді..
Адам одан ?рі ж?ре береді. Бір теректі? ?асынан ?тіп бара жатып, шыр – шыр еткен дауысты естіп т?ра ?алады. ?араса, кішкене ?ана тор?айды? балапаны ?ясынан ??лап ?ал?ан екен. Е?кейіп енді к?терейін деп жатса, Жаманды?:
- Осы тор?айды? балапанына бола жолдан ?алма?пысы?? Оны к?теріп ?ясына салу ?шін, теректі? басына шы?у керек. Мерт болса? ?айтесі?? ?зі? далада ит – ??с?а жем боласы? ?ой, - дейді.
Адам ойланып т?рып ?алады. Осы с?тте Жа?сылы?:
- Ей, адамзатты? баласы, сен ?лсіздерге ?ор?ан болып, ?ол ?шы?ды беру ?шін жаратыл?ансы?. Мына бейшара балапанды ?ясына сала кет. Шарапаты тиеді, - дейді.
Адам та?ы да шыдай алмай балапанды алып, теректі? басына ?рмелеп шы?ып, ?ясына салып кетеді. Балапан ши? – ши? етіп, ?анатын ?а?ып, разы болады.
Адам демалып алма?шы болып отыра бергенде, ая?ыны? астында бидайды? д?нін ?ре? с?йреп бара жат?ан ??мырс?аны к?зі шалады. ??мырс?а д?нні? о жа?, б? жа?ына шы?ып, ?оз?ау?а ы??айлы ретін таба алмай, ісі ?нбей келеді екен. Адам ?уелі жаманды?ты? айтуымен ??мырс?аны д?нінен айырып таста?ысы келіп о?талады да, шыр – пыр бол?ан Жа?сылы?ты? с?зіне ??ла? т?рді. Ол:
- ?й, адам – ау, ?алай ?ана адамды?ы?нан айнып кетуге ?зір т?расы?. Б?л ??мырс?а ?зінен ?лкен д?нді с?йреп, маша?аттанып келе жат?анда, ?ол ?шы?ды к?рсетіп жолына салып жіберуді? орнына, оны ?ызы?тап, ермек ?ыл?ы? келгені ?алай? Одан да е?бек етуді осы кіп – кішкене тіршілік иесінен ?йренбейсі? бе? – деп налы?ан екен.
Адам ?з ойынан ?ялып, райынан ?айтады. С?йтіп Адам ата ?рпа?ын алдына ша?ырып алып:
- Міне, балам, жаманды??а ерсе? жаман боласы?, жа?сылы??а ерсе? жа?сы боласы?. Мен са?ан ?ш сын бердім, ?шеуінен де ?тті?, разымын. Енді осылай адамды?ы?нан айнымай, айнала?а ?ам?ор болып, жаманды??а жоламай, жа?сылы??а жолдас бол, - деп батасын береді.
Содан бері адам баласы жа?сылы?пен м?ратына жетіп келеді екен.
Жа?сылы? деген немене, жаманды? деген немене топтастыру.
Адамгершілік
Жа?сылы?
?ам?орлы?
жанашырлы?
-Жа?сылы? балы??а, ??стар?а, ??мырс?а?а не істеді?
-Жа?сылы? жасады,?ам?ор болды,олай болса, б?гінгі саба?ымызда ?ам?орлы? к?рсетуші балалар?а арналады.
Просмотр содержимого документа
«конспект урока на тему"?ам?орлы?" »
Сабақтың тақырыбы: Қамқорлық. Әли Ысқабай
Сабақтың мақсаты:
1/Мәтіндегі басты кейіпкерге талдай жасай отырып, мәтіннің тақырыбын, идеясын ашуға жағдай туғызу.Қайырымдылық, мейірімділік, адамгершілік құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
2/ Оқушылардың ой- өрісін, сабаққа деген қызығушылығын арттыру.
3) Қайырымдылыққа, мейірімділікке , жанашырлыққа , өзінен кішілерге
қол ұшын бере білуге тәрбиелеу.
Күтілетін нәтижелер:
Пәндік нәтиже: мәтін мазмұнын түсіне отырып, өз ойларын нақты айта алуға, қорытынды жасай білуге дағдыландыру.
Жүйелі іс-әрекет нәтижесі: шығармашылық жұмыс арқылы ойын сауатты, әдеби тілмен жеткізу дағдысын дамыту.
Тұлғалық нәтиже: кітап оқуға деген қызығушылықтарын арттыру, қайырымдылыққа, үлкендерді сыйлауға, адал достыққа тәрбиелеу; халқымыздың нақыл, ақыл сөздеріне мән беруге, жадында сақтауға үйрету.
Сабақтың көрнекілігі: сабақтың мазмұнына сай кестелер мен суреттер,слаид,флипчарт.
Түрі: Шығармашылық ізденіс сабағы
Әдісі: Әңгімелеу, пікір алысу, сұрақ – жауап, топпен жұмыс
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық дайындық
Құрметтеймін атамды,
Ардақтаймын апамды.
Көкемді жақсы көремін,
Үнемі көмек беремін:
Үлкенді сыйлау – кішілік,
Үлгілі мінез –кісілік.
Үй тапсырмасын оқып, талдау.
Өткен сабақтан білгенім
Сурет арқылы өткен сабақты еске түсіру. Шығарма желісінен қойылым көрсету. Сұрақтар :
--Әңгіме кімдер туралы?
--Олардың істерінде айырмашылық бар ма? Салыстыру .
- Ал, Арман қолындағы алмасын бірер тістегені болмаса, тұтас жеп қоюға қысылып келеді. Неге?
«Пікірталас» әдісі бойынша Арманды жақтау,даттау.
Әдептілік туралы мақал-мәтелдер айту арқылы қорытындылау.
I. Қызығушылықты ояту.
Ертегі
Жақсылық пен жамандық
Ертеде Адам ата өз ұрпағын сынау үшін адамның оң иығына жақсылықты, сол иығына жамандықты отырғызып қойыпты. Адам бір іс жасарда жақсылық “істе” десе, жамандық “істеме” деп сыбырлайды екен. Сөйтіп адамның бойында қай қасиет басым екенін байқамаққа оны сапарға аттандырыпты. Адам біраз жол жүріп, өзен жағасымен шаршап келе жатса, судың жағасына шығып қалған балықты көреді.
Балық секіріп суға жете алмай жатыр екен. Жақсылық жаны ашып:
- Адам, ана балыққа көмектесіп жібер, - десе, Жамандық:
- Қой, жөніңе жүре бер, уақытыңды алма, - дейді.
Адам балықтан әрірек асып барып, мойнын бұрып қарайды. Балық шарасыздан көзі жәутеңдеп, көмек сұрағандай болады. Адам шыдай алмай кері бұрылып барып, балықты суға салып жібереді. Балық ризашылығын білдіріп. Суда ойнақшып, секіріп, құйрығын бұлғақтатып суға сүңгіп кетеді. .
Адам одан әрі жүре береді. Бір теректің қасынан өтіп бара жатып, шыр – шыр еткен дауысты естіп тұра қалады. Қараса, кішкене ғана торғайдың балапаны ұясынан құлап қалған екен. Еңкейіп енді көтерейін деп жатса, Жамандық:
- Осы торғайдың балапанына бола жолдан қалмақпысың? Оны көтеріп ұясына салу үшін, теректің басына шығу керек. Мерт болсаң қайтесің? Өзің далада ит – құсқа жем боласың ғой, - дейді.
Адам ойланып тұрып қалады. Осы сәтте Жақсылық:
- Ей, адамзаттың баласы, сен әлсіздерге қорған болып, қол ұшыңды беру үшін жаратылғансың. Мына бейшара балапанды ұясына сала кет. Шарапаты тиеді, - дейді.
Адам тағы да шыдай алмай балапанды алып, теректің басына өрмелеп шығып, ұясына салып кетеді. Балапан шиқ – шиқ етіп, қанатын қағып, разы болады.
Адам демалып алмақшы болып отыра бергенде, аяғының астында бидайдың дәнін әрең сүйреп бара жатқан құмырсқаны көзі шалады. Құмырсқа дәннің о жақ, бұ жағына шығып, қозғауға ыңғайлы ретін таба алмай, ісі өнбей келеді екен. Адам әуелі жамандықтың айтуымен құмырсқаны дәнінен айырып тастағысы келіп оқталады да, шыр – пыр болған Жақсылықтың сөзіне құлақ түрді. Ол:
- Әй, адам – ау, қалай ғана адамдығыңнан айнып кетуге әзір тұрасың. Бұл құмырсқа өзінен үлкен дәнді сүйреп, машақаттанып келе жатқанда, қол ұшыңды көрсетіп жолына салып жіберудің орнына, оны қызықтап, ермек қылғың келгені қалай? Одан да еңбек етуді осы кіп – кішкене тіршілік иесінен үйренбейсің бе? – деп налыған екен.
Адам өз ойынан ұялып, райынан қайтады. Сөйтіп Адам ата ұрпағын алдына шақырып алып:
- Міне, балам, жамандыққа ерсең жаман боласың, жақсылыққа ерсең жақсы боласың. Мен саған үш сын бердім, үшеуінен де өттің, разымын. Енді осылай адамдығыңнан айнымай, айналаңа қамқор болып, жамандыққа жоламай, жақсылыққа жолдас бол, - деп батасын береді.
Содан бері адам баласы жақсылықпен мұратына жетіп келеді екен.
Жақсылық деген немене, жамандық деген немене топтастыру.
Адамгершілік
Жақсылық
қамқорлық
жанашырлық
-Жақсылық балыққа , құстарға, құмырсқаға не істеді?
-Жақсылық жасады ,қамқор болды,олай болса, бүгінгі сабағымызда қамқорлық көрсетуші балаларға арналады.
Сергіту сәті . Әуен арқылы жаттығу жасау.
II. Мағынаны тану.
Шығарма авторымен таныстыру:
Ысқабаев Әли Әпекұлы (5.5.1939 жылы туылған, Балқаш ауданында, Құйған ауылында) — жазушы, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі. Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері.
Мәтінді түсіну кезеңі.
Мәтінді желісіне қарай оқушыларға бөліп оқыту.
Сөздік жұмысын жүргізу.
Көкейінде- ойында
Қамқорлық- мейірімділік, көмектесу
Жоспар құру
1.Сабақ
2.шешесінің сөзі
3.Көше қиылысы
4. Жылаған бала
5.Үйіне апару
6. Аналық алғыс.
Құрылған жоспар бойынша пікірлерін айтып,ойларын тиянақтау.
Мәтіннен алған әсеріңді кестеге толтыр.
Негізгі кейіпкер,ол туралы ойың
Шығарманы оқығанда сені не қызықтырды
Сен үшін шығарманың аянышты жері бар ма?
Осы тақырыпта тағы бір мәтінді оқып көрелік. Екі мәтінді «Шығарма кестесіне» салу.
Шығарманың аты
қамқорлық
қамқорлық
Басты кейіпкерлер
Алтынгүл
Нақысбек
Кімге көмек берді
Адасқан балаға
Құлаған балаға
Оқиға орны
көшеде
көшеде
Негізгі идеясы
Кішіге қамқор болу
Кішіге қамқор болу
Мәтіндегі түйін сөз
Қайырымды болу
Қайырымды болу
Дәптермен жұмыс. Мәтіннен Алтынгүлге байланысты зат есім сөздерді теріп жаз. Ойлан, жұптас, ортаға сал. Іштей мазмұндап көр.
III. Ойтолғау.
«Қолымнан келетін қамқорлық» атты қысқаша шығарма жазу.
