| Қазақ әдебиеті | Мектебі: «Ш.Мұңалұлы атындағы №5 жалпы білім беретін орта мектебі» КММ |
| Күні: 25.04.2019ж. | Мұғалімнің аты-жөні: Рашитова Дияна Елеуовна |
| 9-сынып | Сабаққа қатысқан оқушылардың саны:______ | Сабаққа қатыспаған оқушылардың саны:____ |
| Тақырыбы | І.Есенберлин «Көшпенділер» романы |
| Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары | Т.Ж.9.1.3.1. Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау. Т.Ж.9.1.4.1. Көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану. |
| Сабақтың мақсаты | Барлық оқушылар орындай алады: Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтай алады, шығармадан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдана алады. |
| Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтай отырып, шығарма үзінділерін шығармашылық жұмыстарда қолдануда өзіндік көзқарасын білдіре алады. |
| Кейбір оқушылар орындай алады: Шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтап, шығарма үзінділерін шығармашылық жұмыстарда қолдануда өмірден мысалдар келтіре отырып, өз ойларын дәлелдей алады. |
| Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу, түсіну, қолдану |
| Бағалау критерийлері | |
| Тілдік мақсат | Оқушылар орындай алады: Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтап, шығармадан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдана алады. Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Хан, халық, шапқыншылық, тақ, алдау, зорлық, жау, наразылық, тәуелсіздік, ілсірету, қансырату, опасыздық, қапыда, бекініс, ұрымтал тұс Диалог құруға, шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер: Ішкі қайшылық, қаһарлы хан, кескілескен күрес, ел бірлігі, мұрат-тілек, ауыр кезең, кешірілмес қиянат, азаттық жолында Талқылауға арналған сұрақтар: хан- Көшпенділер деген кім? - XV-XIX қандай тарихи оқиғалар болды? - Тарих сахнасына қандай дар шықты? - Шығармада кездескен батыр, жыраулар жайлы не білесің? |
| Құндылықтар: | Зайырлы қоғам және жоғары руханият |
| Пәнаралық байланыс: | Тарих, орыс әдебиеті, қазақ тілі |
| Алдыңғы оқу | Ғ.Мүсірепов «Ұлпан» романы |
| Сабақтың барысы |
| Сабақ кезеңдері | Жоспарланған жұмыс | Ресурстар |
| Сабақтың басы минут | Ширату жаттығуы «Домино» әдісі бойынша өткен сабақты пысықтау. (сұрақ көрсетіледі,сәйкес ақпараттарды орналастырады) «Ұлпан» романындағы кейіпкерлер? (Есеней, Ұлпан, Артықбай, Торсан, Біжікен, Мырзаш, аңшы Мүсіреп,түрікпен Мүсіреп) Есеней қандай кейіпкер? (тар шеңберден шыға алмай қалған, күндестік пен бақай есепті көкірегіне мықтап түйген жан) Ұлпанның қызына арамдық жасаған жігіт? (Торсан) Ұлпанның қызының аты? (Біжікен) Ұлпанның әкесінің аты? (Артықбай батыр) Ұлпан қандай кейіпкер? (Елге билік айтушы, басшы, ақылгөй ана) Ел басқарған би? (Есеней) Есеней қай елдің биі? (Керей-Уақ) Ұлпанды айттырған жігіт? (Мырзаш) «Кенесарының көзін қайтсеңдер де құртыңдар»,- деп кімге тапсырма берді? (Есеней мен Шыңғысқа) «Мен түйемен Меккеге кеттім» деген сөз кімдікі? Неше жаста еді? (Үш-төрт жасар Ұлпан) «Торсан бұзық адам екен..» деген сөз кімдікі? (Біжікен) «Қара жорғаның мойнына ат қосақтап қайырған дұрыс болар» деген сөз айтқан адам (түрікпен Мүсіреп) Белі шойырылып, төсектен тұра алмай жатқан батыр? (Артықбай батыр) «Ит өмірдің қимайтын несі қалыпты....» сөздің иесі? (Ұлпан) Топқа бөлу: Санау арқылы төрт топқа бөлу. 1-топ: Алмас қылыш 2-топ: Жанталас 3-топ: Қаһар 4-топ: Көшпенділер Сұрақ: Топтар атауының бүгінгі сабаққа қатысы қандай? (Көркем шығарма «Көшпенділер», оның бөлімдері)
Қызығушылықты ояту сұрақтары: - Көшпенділер деген кім? - XV-XIX қандай тарихи оқиғалар болды? - Тарих сахнасына қандай дар шықты? - Шығармада кездескен батыр, жыраулар жайлы не білесің? - Осы шығарма желісімен түсірілген қандай кино-фильмдерді білесіңдер? (Рүстем Әбдірашевтің «Қазақ хандығы», жалғасы «Алмас қылыш» 20 сериялы фильм, Рүстем Ибрагимбековтың сценарийі негізінде түсірілген «Көшпенділер» фильмі)
|
Оқытудағы жаңа әдіс-тәсілдер 28-бет
|
| Сабақтың ортасы 30 минут
| Мағынаны ұғынуға арналған оқылым (танысу үшін оқу) Топтарға үзінділер (мәтін бөліктері) таратылады. 1-тапсырма: Ұсынылған үзінділер арқылы кейіпкер бейнесін ашатын тапсырмалар беріледі. «Ой күмбезі» әдісі арқылы шығарманың идеясына сай кейіпкер жүйесін ашады. | Бағыттары | Түсініктеме | | Ой қазығы
| Негізгі сөзді тауып, түсінік беру | | Ой желісі | Негізгі сөзден өрбитін ойды талдап, жан-жақты зерделеу
| | Ой өрімі | Түйінді сөзді жинақтау, дәлелдеу, өзге ұқсайтын құбылыстармен салыстыру (сөйлем жазу):
| | Ой күмбезі | Ойдың маңызы мен мәнін ашып, қажеттілігі мен орнын айқындап, баға беру (түйін) |
Дескриптор: Шығарманың идеясына сай кейіпкер жүйесін анықтайды. Кейіпкерге қатысты сөздердің мәнін ашып, ой түйінін табады.
Қалыптастырушы бағалау: жазбаша (бұл – жақсы жауап, жақсы жұмыс, сенің сипаттауың нақты және логикалық түрде, дәлелің нақты болды, басқа құбылыспен жақсы салыстыра алдың, түйінді сөзді таба білдің, сен мұны бұдан жақсы жасай аласың, үзіндідегі негізгі ойға назар аудару керек еді, ойдың мәнін аша алмадың, қайта қарасаң, т.б.)
2-тапсырма: «Крест-нөл» ойыны элементтерін пайдалану арқылы 1-топ: Шығарма үзіндісін пайдалана отырып, маңызды бөлігіне көңіл аудартатын ашық хат жазыңыз /салыңыз (суретін). 2-топ: Шығарма үзіндісін пайдалана отырып,сипаттамалы жазба мәтін жазыңыз. (Үш бөліктегі оқиғаны ғасыр бойынша)
3-топ: Шығарма үзіндісін пайдалана отырып, романдағы оқиға орын алған жерді Қазақстан картасынан көрсет. Салыстыру жасау үшін карта пайдаланыңыз.
4-топ: Үзінді көрсетіледі. Болған оқиғаны суреттеп беріңіздер.
Дескриптор: Көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдана алады;
Қалыптастырушы бағалау: ауызша (үзіндідегі негізгі ақпараттарды таба алдың, маңызды бөлігін ажырата алдың, сауатты жаза алдың, табиғат пен адам көңіл күйінің үндестігін таба білдің, кейіпкер бейнесін сипаттай алдың, деректерді жақсы пайдалана алмадың, негізі сен дұрыс жауап беріп отырсың, алайда ол жеткіліксіз, салыстыра алмадың, зерттеу деректері толық емес, нақтылық жетпейді, барлық мәліметтерді қолданғаныңа көз жеткізуге тырыс ) | Үлестірме материалдар 8-күн, 4-үлестірме материал Оқу дағдыларын дамытуға арналған идеялар
Қазақстанның ашық кітапханасы http://ikitap.kz/book/ knut_gamsun_awtyk _roman/index.html
Географиялық карта
Үлестірме материал 9-күн, 2-сабақ, 2-үлестірме материал «Крест нөл» ойыны
Үлестірме материал 9-күн, 3-сабақ, 11-үлестірме материал. Жазу стильдері
Үлестірме материал 11-күн, 2-сабақ, 4-үлестірме материал. Зерттеудің алты қадамы
Оқытудағы жаңа әдіс-тәсілдер 20-бет
Үлестірме материал 11-күн, 2-сабақ 4-үлестірме материал. Зерттеудің алты қадамы |
| Сабақтың соңы 5 минут | Рефлексия «5-5-1» әдісі Оқушылар сабақ кезінде нені меңгергендері жайлы 5 сөйлем жазады. 5 сөйлемді 5 сөзге қысқартады. 5 сөзді 1 сөзге қысқартады. Түйінді сөзін сыныппен бөліседі. Үй тапсырмасы: Шығармадағы көркемдік бейнелеуіш құралдарды табу (Эпитет, метафора, метонимия, синекдоха, тұрақты тіркестер) | 4-күн, 5-үлестірмелі материал, 3-сабақ.
Әдебиет порталы. Онлайн оқу. І.Есенберлин «Көшпенділер» трилогиясы ISBN: 9965-18-148-9 |
| Қосымша ақпарат |
| Саралау – оқушыға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыға тапсырманы қалай түрлендіресіз? | Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз? | Пәнаралық байланыс Денсаулық және қауіпсіздік, АКТ-мен байланыс
Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент) |
| Оқу мақсатына сәйкес сабақ мақсатын саралап аламын. Тапсырманы саралауда оқушы қабілеті, жас ерекшелігі ескеріледі. «Крест-нөл» элементтерін пайдалану арқылы шығарма үзіндісін пайдалана отырып, оқиға орын алған жерді зерттейді. Зерттеудің алты қадамын пайдалана отырып, зерттеу жұмысын жазады. Тапсырманы орындау барысында үзінділерді қолданады. Деректермен жұмыс істей алады, болжайды. Тақырып бойынша қорытынды шығара отырып, өз білімін, дүниетанымын кеңейте алады. Тапсырма орындау барысында топ әр оқушыға қолдау көрсетеді. Оқушы өз мүмкіндігін пайдаланып, өз көзқарасын білдіре алады. Тапсырмаларды орындау кезінде қолдауды қажет ететін оқушылар берілген тапсырманы анықтап, ақпараттың орналасқан орнын табады. Тиісті ресурстармен жұмыс жасап, ақпаратты ұйымдастырады. Қолдау мақсатында жетекші сұрақтар қоямын, қосымша уақыт беремін. Орта деңгейдегі оқушылар тапсырманы анықтап, ақпараттың орналасқан орнын табады. Тиісті ресурстармен жұмыс жасап, ақпаратты ұйымдастырады, идеяларды ұсынады. Қолдау мақсатында дереккөздер ұсынамын. Жоғары деңгейдегі оқушылар берілген тапсырманы анықтап, ақпараттың орналасқан орнын табады. Тиісті ресурстармен жұмыс жасап, ақпаратты ұйымдастырады, идеяларды ұсынады. Соңғы өнімді бағамдайды, баға береді. Қолдау негізінде зерттеу жұмысына бағыттаймын. | Оқушылардың алған білімдерін игеру деңгейін біліп отыру үшін әр тапсырмадан соң қалыптастырушы бағалауды жоспарладым. Қалыптастырушы бағалау ауызша, жазбаша түрінде кері байланыс берілді. Жазбаша (Бұл – жақсы жауап, жақсы жұмыс, сенің сипаттауың нақты және логикалық түрде, дәлелің нақты болды, басқа құбылыспен жақсы салыстыра алдың, түйінді сөзді таба білдің, сен мұны бұдан жақсы жасай аласың, үзіндідегі негізгі ойға назар аудару керек еді, ойдың мәнін аша алмадың, қайта қарасаң)
Ауызша (үзіндідегі негізгі ақпараттарды таба алдың, маңызды бөлігін ажырата алдың, сауатты жаза алдың, табиғат пен адам көңіл күйінің үндестігін таба білдің, кейіпкер бейнесін сипаттай алдың, деректерді жақсы пайдалана алмадың, негізі сен дұрыс жауап беріп отырсың, алайда ол жеткіліксіз, салыстыра алмадың, зерттеу деректері толық емес, нақтылық жетпейді, барлық мәліметтерді қолданғаныңа көз жеткізуге тырыс)
| Бұл сабақ тарих, шетел әдебиеті, қазақ тілі пәндерімен байланысты. Сабақта қолданылатын ресурстар үлестірмелі материалдан, «Жаңа әдіс-тәсілдер» қоржынынан, ғаламтор материалдарынан алынды. Тақырыпқа байланысты суреттер мен сызбалар интерактивті тақтадан көрсетілді. Тапсырмаларда зайырлы қоғам және жоғары руханият құндылықтарына тәрбиелеу көзделеді. |
| Рефлексия. Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті? Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма? (тапсырмалар сәйкес болды ма?) Уақытты қалай пайда-ландым? Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім және неге? |
| Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты
Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?
Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет? |
