"Керқұла атты-Кендебай" ертегі

Пәні:

Қазақ тілі

Сыныбы:

8-сынып

Уақыты:

Сабақтың тақырыбы:

Қарсылықты салалас

Құзіреттілікке жеткізетін

мақсат – міндеттер:

а)ақпараттық

Қарсылықты салалас туралы түсінік беру

ә)коммуникативтік

Алған білімдерін ауызша, жазбаша түрде қалыптастыру.

б)проблеманы шешу

Пысықтау материалдары бойынша тапсырмалар мен жаттығу жұмыстарын өз бетімен орындатуға дағдыландыру.

Сабақтың түрі:

Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі:

Сөздік,практикалық,көрнекілік,

Сабақта қолданылатын педагогикалық технологиялар:

білім беруді ізгілендіру.

Көрнекілігі:

кестелер.

Пәнаралық байланыс:

Әдебиет.

Сабақтың барысы:

Оқытушының қызметі

Оқушының қызметі

Күтілетін нәтиже

І.Ұйымдастыру бөлімі:

-Сәлеметсіздер ме?

-Кезекші сыныпта жоқ оқушылар бар ма?

-Олай болса,сабаққа дайындаламыз.

Мұғаліммен амандасу,сыныпта кімнің жоқ екенін айтып,сабаққа дайындалып қатысу.

Мұғалім мен оқушылар арасында дара түсінік қалыптасады.

IІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Теориялық жұмыс

1)Құрмалас сөйлем дегеніміз не?

2)Салалас құрмалас сөйлемге тән белгіні атаңдар?

3)Салалас құрмалас мағынасына қарай нешеге бөлінеді?

4)Ыңғайлас салалас сөйлем дегеніміз не?

5) Себеп –салдар сөйлем айырмашылығын айт?

Практикалық жұмыс

Әр топқа парақша беріледі топ міндеті берілген тапсырмаларды орындау, салаластың қай түріне жататының анықтау.

Теориялық жұмыс

1)Екі жай сөйлемнен құралады, баяндауыштары тиянақты болады

2) Ең кемі екі жай сөйлемнен құралып күрделі ойды білдіреді.

3)мағынасына қарай алтыға бөлінеді.

4) және әрі да, де шылаулары арқылы екі оқиғаның бір-біріне жақындыығын білдіреді

5)Жай сөйлемдегі біріндегі оқиға екіншісінің себебін түсіндіреді.

Практикалық жұмыс

1-топқа: Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықтандар. Синтаксистік талдау жаса.

2-Топқа: Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықтандар. Синтаксистік талдау жаса. Ол сабаққа дайындалмаған, себебі кешке кітапханадан кітап таба алмады.

Үй тапсырмасын тексеру арқылы өткен материалды қаншалықты меңгергендегі байқалады.

IІІ.Өткен материалдарды қайталау арқылы жаңа материалды меңгертуге дайындық

Жаңа материалды меңгертуді ұйымдаастыру

Жаңа материалды бекіту

V.Үйге тапсырма.

Бағалау

Қ

Өткен сабақта салалас құрмалас сөйлемді өтіп оның 6 түрін барын білдік.

1)Ыңғайлас салалас сөйлем дегеніміз не?

2) Себеп –салдар салалас сөйлем дегеніміз не?

Құрмалас сабақтас

Салалас аралас сабақтас

1. Ыңғайлас шартты

2. Себеп қарсылықты

3. Қарсылықты мезгіл

4. Түсіндірмелі себеп

5. Талғаулы қимыл- сын

6. Кезектес мақсат

Қарсылықты

Жай сөйлем мағыналары бір –біріне қарсы болып келеді.Бірақ, дегенмен, сонда да, әйтсе де, алайда шылау рақылы байланысады.Жалғаулықсыз қарсылықты сөйлемнің аржігі үтір мен сызықша рақылы ажыратылады.Жай сөйлемнің баяндауышы көбіне болымды болымсыз формадағы сөздермен жасалады.Мысалы: Ол менен бұрын кетті, сонда да мен оны қуып жеттім. Баршагүл сәлем беріп еді- ол қырын қарап кетті.

Жаттығумен жұмыс

І топқа

106- жаттығу.

Берілген жай сөйлемдерге ойларынан қарсы мәнді сөйлем құраңдар.

ІІ топқа

107- жаттығу

Қарсылықты салалас түрін анықтандар.

Өлең шумағы қай шығармадан алынған кімнің өлеңі? Құрмалас сөйлемнің түрін анықтау

Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы

Сонда да солардың бар таңдамасы

Іші алтын сырты күміс сөз жақсысын

Қазақтың келістірер қай баласы?

Берілген мақалдың жалғасын тауып синтаксистік талдау жаса.

1. Қоянды қамыс өлтіреді

Батырды намыс өлтіреді

1. Көз қорқақ қол батыр

2. Атаның баласы болма

Адамның баласы бол.

Венн диаграмма

Себеп салдар мен қарсылықты салаласты салыстыру

Себеп ұқсастығы қарсылықты

Әдеби шығармадан қарсылықты сөйлемдерге қатыстырып 5 сөйлем жазып синтаксистік талдау жасау. 108-109 жаттығулар

Оқушылар бағаланады. Қоштасады

1) және әрі да, де шылаулары арқылы екі оқиғаның бір-біріне жақындыығын білдіреді

2)Жай сөйлемдегі біріндегі оқиға екіншісінің себебін түсіндіреді

106- жаттығу.

Жел саябырлаған сияқты ,бірақ аздап жаңжыр жауғалы тұр.Теңіз тынышталды, алайда толқын әлі тоқталған жоқ.Тау астындағы көлдің үңгірі жолдан алыс емес екен, әйтсе де көлдің үңгірі қорқынышты.Бұрынбай еді, алайда қазір кедей көп. Балалы үйдің шаң – шұны шығушу еді, бірақ бұрын байқалмады. Жаз ортасы болып қалды, сонда да мал азығы жиналған жоқ.

107- жаттығу

Мен түріктің падишасы Афасиабтың өзінің қымбат нәрселерін , алиын күмістерін өлкедегі Кердеріден жоғары бір жерге қойғандығы туралы деректі парсы тілінен оқып білдім, бірақ хусрауға дейін оны ешкім білмеген.Жанқия апай сені елжіретіп сүймесе де, алайда шыж – быж етіп ұрыспайды да.Мектеп бітірушілерге бірталай уақыт бар, сонда да әрқайсымыздың неге икемді екеніміз байқалып қалғандай

Салалас құрмалас сөйлем қарсылықты салалас

Батырды намыс өлтіреді

қол батыр

А дамның баласы бол.

Себеп ұқсастығы қарсылықты

Үйге б

Үйге берілген тапсырманы мұқият тыңдап келесі сабаққа дайындалады

Берілген тапсырманы күнделікке жазып алады

Мақалдар арқылы логикалық ойлана отырып жаңа материалдың тақырыбын ашады.

Оқулықпен жұмыс арқылы жаңа материалды меңгереді.

Жаттығу жұмыстарын орындайды

Өлеңнен салаластың түрін табады.

Үй тапсырмасын орындау арқылы өз беттерімен жұмыстануға үйренеді.

Оқушыларға кемшіліктері, жетістіктері туралы айта отырып бағалайды.

Оқушылар үй жұмысын жазып алуын қадағалау

Оқушыларды бағалау арқылы сабақ қорытындыланады.