Алматы облысы Панфилов ауданы «Ш.Байбатшаев атында?ы мектеп» КММ
«Ш.Байбатшаев атында?ы орта мектеп» КММ
?аза? тілі мен ?дебиет п?ніні? м??алімі: Кельмуханбетова Ардак Джумагельдыевна
?аза? ?дебиеті 7 сынып
Та?ырыбы: Абай. «?ансонарда б?ркітші шы?ады а??а»
Саба?ты? ма?саты: І.Білімділік.?лы а?ын Абай ?мірі мен шы?армашылы?ынан ма?л?мат бере отырып о?ушылар?а ?ле?ні? ма?ынасын тере? ме?герту. Хал?ымызды? саясатшылы? ?нері туралы ма?л?мат беру.
ІІ.Дамытушылы?.А?ын шы?армаларыны? кез келгенін талдай білу да?дысын одан ?рі ?алыптастыру. О?ушыларды? с?йлеу, ты?дау м?дениетін, м?нерлеп о?у техникасын жетілдіру.
ІІІ.Т?рбиелік. ?з бетімен іздене білуге, ой ?орыту?а да?дыландыру.
Саба? ?дісі: т?сіндіру,, с?ра? жауап талдау
Т?рі: жа?а білім беру саба?.
К?рнекілігі:а?ын портреті, а?ын ?ле?дерінен ?зінді, а?ын туралы айтыл?ан ?лы адамдарды? с?здері, эпиграф жазыл?ан пара?ша, газет журнал материалдары,
Ж?регі?ні? т?біне тере? бойла, Мен бір ж?мба? адаммын, оны да ойла.
Со?ты?палы, со?па?сыз жерде ?стім, Мы?мен жал?ыз алыстым кін? ?ойма,-деп а?ынны? ?зі айт?андай, «со?ты?палы, со?па?сыз жерде ?сіп», тар жол, тай?а? кешу ?мір кешкен, ?кініш пен ?ксігі к?п, ?ай?ысы мен ?асіреті мол ?ара??ы ?апас ?лкеде де ел м??дарын «асау ж?регінен» а?ыта, шабытты жыр ?ып т?ккен алып Абай туралы саба?ымызды жыр алыбы Жамбылды? ?ле?імен баста?анды ж?н к?ріп т?рмын.
Абайды? суретін к?рген ол:
Мына т?р?ан Абайды? суреті ме?
?ле? с?зді? ??са?ан ??діретіне.
А?ыл, ?айрат, білімді те? ?ста?ан
?р Абайды? т?теген кім бетіне?-деп айт?ан екен.
?. ?деби теориялы? талдау
3.М??алім: «Абай-б?гінгі адам?а ?ажетті сауатты, ерекше білімді уа?ызды? иесі.Хакім Абайды? ?арас?здері адам туралы ?ылымны? к?ркем с?збен баяндалуы» дейді ?алым А.Ісма?ова.
«?ан сонарда б?ркітші шы?ады а??а» ?ле?ні? та?ырыбы, 1897 жылы а?ынны? жаз?анын, к?шіп-?онып ж?рген ата-бабамызды? с?йікті к?сібіні? бірі- тазы ж?гіртіп, ?ыран ??с салу екендігі, ?рі а?-??старды бей-берекет аулама?анды?ы туралы атап ?темін.
С?здікпен ж?мыс.
?ансонар-жа?а жау?ан ?арда?ы із.
?анибет-?ызы?, тамаша, к??іл к?теру.
А?да?анда-т?лкіні? ізіне т?сушілерді? ж?рісі.
Тома?а-б?ркітті? бас ?абы.
?ырымнан- алыстан деген ма?ынада « ?а?пан ??р?ан-жамбастап алар.
Б?л шендестіру т?сілі кере?ар екі затты немесе ??былысты ?атар ?оя отырып, келесі бір затты?, ??ымны?, ??былысты? сипатын а??артатын айшы?тауды? бір т?рі.
?ле?ді ??рылысына ?арай талдау.
?ан/со/нар/да // б?р/кіт/ші // шы/?а/ды а?/?а //
12 буынды ?ара ?ле? ?й?асы.
?ле? тарма?тардан т?рады. 4 тарма? бір шума? деп аталады. Тарма?-буна?тардан т?рады. Буна?ты-буын ??райды. ?р тарма?ты? ая?ында?ы буындар ?ндестігінен ?й?ас шы?ады.
Абай аудармаларын ?з алдына бір та?ырып бір саба? етіп алса? болады. Мысалы: Лермонтовты? 27 ?ле?ін аударыпты.
Абай – сазгер
- Балалар, Абай атамызды? ?андай ?ле?дерін білесі?дер?
Абай ?лемін б?кіл д?ниеге таратушы кеме?гер ?лы М?хтар «Мен Абай тере?інен ш?міштеп ?ана іштім» деген екен. Ал біз ?лы ??лама тере?іне бас ?ой?анымызбен тек ?ана сол тере?нен д?м татты? ?ой деп ойлаймын. Сол себептен о?удан, білуге ?мытушылы?тан ізденуден жалы?пайы?.
Просмотр содержимого документа
««?ансонарда б?ркітші шы?ады а??а»»
Алматы облысы Панфилов ауданы «Ш.Байбатшаев атындағы мектеп» КММ
«Ш.Байбатшаев атындағы орта мектеп» КММ
Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі: Кельмуханбетова Ардак Джумагельдыевна
Қазақ әдебиеті 7 сынып
Тақырыбы: Абай. «Қансонарда бүркітші шығады аңға»
Сабақтың мақсаты: І.Білімділік.Ұлы ақын Абай өмірі мен шығармашылығынан мағлұмат бере отырып оқушыларға өлеңнің мағынасын терең меңгерту. Халқымыздың саясатшылық өнері туралы мағлұмат беру.
ІІ.Дамытушылық.Ақын шығармаларының кез келгенін талдай білу дағдысын одан әрі қалыптастыру. Оқушылардың сөйлеу, тыңдау мәдениетін, мәнерлеп оқу техникасын жетілдіру.
ІІІ.Тәрбиелік. Өз бетімен іздене білуге, ой қорытуға дағдыландыру.
Сабақ әдісі: түсіндіру,, сұрақ жауап талдау
Түрі: жаңа білім беру сабақ.
Көрнекілігі:ақын портреті, ақын өлеңдерінен үзінді, ақын туралы айтылған ұлы адамдардың сөздері, эпиграф жазылған парақша, газет журнал материалдары,
Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.
Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім, Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма,-деп ақынның өзі айтқандай, «соқтықпалы, соқпақсыз жерде өсіп», тар жол, тайғақ кешу өмір кешкен, өкініш пен өксігі көп, қайғысы мен қасіреті мол қараңғы қапас өлкеде де ел мұңдарын «асау жүрегінен» ағыта, шабытты жыр ғып төккен алып Абай туралы сабағымызды жыр алыбы Жамбылдың өлеңімен бастағанды жөн көріп тұрмын.
Абайдың суретін көрген ол:
Мына тұрған Абайдың суреті ме?
Өлең сөздің ұқсаған құдіретіне.
Ақыл, қайрат, білімді тең ұстаған
Өр Абайдың төтеген кім бетіне?-деп айтқан екен.
Ү. Әдеби теориялық талдау
3.Мұғалім: «Абай-бүгінгі адамға қажетті сауатты, ерекше білімді уағыздың иесі...Хакім Абайдың қарасөздері адам туралы ғылымның көркем сөзбен баяндалуы» дейді ғалым А.Ісмақова.
«Қан сонарда бүркітші шығады аңға» Өлеңнің тақырыбы, 1897 жылы ақынның жазғанын, көшіп-қонып жүрген ата-бабамыздың сүйікті кәсібінің бірі- тазы жүгіртіп, қыран құс салу екендігі, әрі аң-құстарды бей-берекет ауламағандығы туралы атап өтемін.
Сөздікпен жұмыс.
Қансонар-жаңа жауған қардағы із.
Ғанибет-қызық, тамаша, көңіл көтеру.
Аңдағанда-түлкінің ізіне түсушілердің жүрісі.
Томаға-бүркіттің бас қабы.
Қырымнан- алыстан деген мағынада « Қақпан құрған-жамбастап алар.
Тазы жүгірткен –діңкәсі қатып алар, Бүркіт салған- қызыққа батып алар» осылайша оқып шығып мақалдың мағынасын ашамын. Саятшылық туралы мағлұмат беремін. Бүркіттің жасына тоқталамын.
Бұл шендестіру тәсілі кереғар екі затты немесе құбылысты қатар қоя отырып, келесі бір заттың, ұғымның, құбылыстың сипатын аңғартатын айшықтаудың бір түрі.
Өлеңді құрылысына қарай талдау.
Қан/со/нар/да // бүр/кіт/ші // шы/ға/ды аң/ға //
12 буынды қара өлең ұйқасы.
Өлең тармақтардан тұрады. 4 тармақ бір шумақ деп аталады. Тармақ-бунақтардан тұрады. Бунақты-буын құрайды. Әр тармақтың аяғындағы буындар үндестігінен ұйқас шығады.
Абай аудармаларын өз алдына бір тақырып бір сабақ етіп алсақ болады. Мысалы: Лермонтовтың 27 өлеңін аударыпты.
Абай – сазгер
- Балалар, Абай атамыздың қандай өлеңдерін білесіңдер?
- «Көзімнің қарасы», «Сегіз аяқ», «Айттым сәлем Қаламқас», «Желсіз түнде жарық ай »
Қорыту
Абай Әлемін бүкіл дүниеге таратушы кемеңгер Ұлы Мұхтар «Мен Абай тереңінен шөміштеп қана іштім» деген екен. Ал біз Ұлы ғұлама тереңіне бас қойғанымызбен тек қана сол тереңнен дәм таттық қой деп ойлаймын. Сол себептен оқудан , білуге ұмытушылықтан ізденуден жалықпайық.
Үйге тапсырма: « Абай-қазақ поэзиясының асқар биігі» шығарма жазу.
