?асым Аманжолов ?мірі мен шы?армашылы?ы.

?АЗА?СТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫ? БІЛІМ Ж?НЕ ?ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «СЕМЕЙ» КОЛЛЕДЖІ» МЕКЕМЕСІ

Р.Б.Оралова -?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? о?ытушысы

« ?аза? ?дебиеті» п?нінен ашы? саба?ты? ?дістемелік н?с?асы.

Та?ырыбы: ?асым Аманжолов ?мірі мен шы?армашылы?ы.

І.Саба?ты? ма?саты: О?ушыларды а?ынны? ?мірімен, к?ркем аударма ?неріні? ?здік шеберлігімен таныстыру (3мин).

Білімділік:

Бойында буыр?ан?ан а?ынды? дарыны бар, ?ыра?ы да серген ?иялды, отты екпінді, ыры??а к?нбес ыр?а?ты пенде ?мірімен таныстыру.
Поэзияны? классикалы? туындыларын, лирикалы? ?ле?ін талдау.

Т?рбиелік:

?аза? ?дебиеті п?ніне деген ?ызы?ушылы?тарын ояту.
Таби?атты с?юге баулу
Ту?ан жерін, елін ?ор?ау?а да?дыландыру.

Дамытушылы? м?ні:

Ойлау ?рісін ке?ейту
С?йлеу м?дениетін арттыру
Топпен ж?мыс істеуге ?алыптастыру
Жеке т?л?аны дамыту

ІІ.Саба?ты? к?рнекілігі: СТО стратегияларын ( ассоциация) жасау?а арнал?ан плакаттар, де?гейлік тапсырмалар, ба?алау белгілері, дамытыл?ан д?ріс стратегиясына арнал?ан тест ж?мысы, та?та, ж?мыс д?птерлері, ?аламдар, таза беттер.

О?уды? техникалы? ??ралдары: компьютерлік слайд, видео.

Саба?ты? ??рылымы:

О?ытушы: С?леметсі?дер ме, о?ушылар, отыры?дар. Кезекші, б?гін саба?та жо? о?ушыларды атап бер ( журнал?а келмеген о?ушыларды белгілеу) Рахмет (1 мин).

О?ытушы: ?ткен саба?та біз Дулат Бабатай?лы ?мірі мен шы?армашылы?ын ?ткен болатынбыз.

?й тапсырмасын тексеру:

Дулат Бабатай?лы ?ай жылы, ?ай жерде туды?
Дулат Бабатай?лыны? ?андай шы?армашылы?ын білесі?дер?
Дулат а?ын неге ?ай?ырады?
А?ын ?з заманын ?алай т?сінеді?
Заманы а?ынды ?андай к?йге т?сірді?
Дулат шы?армалары ?андай та?ырыптарды ?амтиды?
Ата ?оныс, ту?ан жер туралы ?андай ?ле?дерін білесі?дер?
Дулат ?мір с?рген д?уірдегі ?аза? даласында?ы тарихи - ?леуметтік жа?дай ?андай еді?
Дулат Бабатай?лыны? ?аза? ?дебиетінде алатын орны? ( 15мин )

ІІІ. Жа?а саба?

?асым Ра?ымжан?лы Аманжоловты? ?мірі мен шы?армашылы?ы (30 минут).

ІV. С?зж?мба? шешу.

С?ра?тары:

?асым Аманжолов ?ай жерде д?ниеге келген?
?.Аманжоловты? 1940 жылы жаз?ан романы?
?.Аманжолов жетім ?ал?аннан кейін ?ай ?алада сауат ашты?
?.Аманжолов ?ай ?алада «Лениншіл жас» газетін шы?арды?
?.Аманжолов ?андай техникум?а о?у?а т?сті? (5 минут)

?.Аманжолов «Н?рлы д?ние» ?ле?ін ??рылысына ?арай талдау.

Хан т??ірі жатыр еді ?йы?тап,

Айды жастап к?к к?рпесін т?йы?тап.

Хабаршысы с?лу са?ым сыла?дап,

Жетіп келді тым асы?ыс б?ла?дап.

Жайлап жылжып, ж?рді са?ым жа?алап,

Хан т??іріні? ?ойны-?оншын аралап.

Кенеттен б?лт бір ?лып, бір абалап,

Т?кті жасын ??йды н?сер сабалап.

II шума?, 8 тарма?, 3 буна?, 11 буынды ш?быртпалы ?й?ас (7 минут)

?асым Аманжолов.

?асым Ра?ымжан?лы Аманжолов ?ара?анды облысы, ?ар?аралы ауданында 1955 жылы 17 ?а?тарда д?ниеге келген ?аза?ты? а?ыны. Кедей шаруасында д?ниеге келген. Ата-анасынан жастай жетім ?алады, кейін интернатта о?ып ж?ріп, бастауыш классты? білім алады. Мал д?рігерлік техникумда (1927-1930 ж.) о?иды. Оны бітірген со?, Орал ?аласында?ы педагогикалы? институтта о?ып ж?ріп, Ленинград орман шаруашылы?ы институтына ауысады. Осы жылдарда ?ле? жазу?а талаптан?ан жас а?ын 1932 жылы Алматы?а келіп, «Лениншіл жас» газетіне ?ызметке т?рады. Ал?аш?ы ?ле?і 1931 жылы Орал облысында «Екпінді ??рылыс» газетінде басылады. Ал?аш?ы ?ле?дер жина?ы («?мір сыры») 1939 жылы жары? к?рді. ?асым Аманжолов ал?аш?ы кезде фольклорлы? ?лгілерге бой ?р?ан еді. ?йтсе де талапты а?ын ?зіні? таби?и дарыныны? ?уатын іштей сезініп, жа?а ізденістерге ??лаш сермеді.

?аза?ты? бай ауыз ?дебиетін, Абай поэзиясыны? ??діретін жете т?сінумен бірге, орысты? ж?не шы?ысты? классик а?ындарыны? шы?армаларын ана тіліне аударып, ?з творчествосына н?р алды. «А?ын», «?аза?стан», «Сауыншы же?гей» деген ?ле?дерінде е?бек адамдарын биікке к?тере жырлайды. «Дари?а, сол ?ыз» ?ле?інен со?ысты? с?рапыл к?ріністері елестейді. Майданнан еліне орал?ан а?ын с?йген ?ызы Дари?аны іздейді. Тамаша ?ле?ге ар?ау бол?ан - оны? осы махаббат сезімі.

?.Аманжолов жаратылысты, тылсым таби?ат к?рінісін к?лдене? к?збен к?руші болып жырламайды. Д?уірді, Отанды айта ма, ауыр к?ндер мен сын са?атты айта ма, ?уана ма, к?йіне ме – соны? б?рінде а?ын таби?ат суреттері мен мінезін ?з суретіне, ?з мінезіне айналдырады. «Бірінші май», «Жолдас Маршал», «Байкал», «Орал», «Сарыар?а» сия?ты ?ле?дерінде таби?атты? с?лу бейнесін ?лкен суреткерлікпен, тере? сезімталды?пен к?рсетеді. ?.Аманжолов биік а?ынды?ты?, елін, Отанын с?йген ж?ректі?, шабытты поэзияны?, от ?анатты арманны? ?ор?аушысы, жыршысы туралы да, жыр туралы да ?лмейтін, ?шпейтін жырлар жазды («?зім туралы», «О?аша ойда» т.б.)

1930 жылдарды? ая? шені мен ?лы Отан со?ысы кезе?і - ?.Аманжолов а?ынды?ыны? аны? бай к?рсеткен ша?ы. Оны? б?л кездегі ?ле?дері ойы ай?ын, ?рнегі на?ышты болып келеді. К??іл- к?йіні? ?р ауа сезім-тол?ыныстарын бізге публицистік леппен, бірде сыршылды?пен жырлайды.

Тез т?йсік алып, тез т?танатын сезіміне ойыны? батылды?ы, поэзиясыны? ?нділігі, бейнелеулеріні? тап?ырлы?ы, тіліні? байлы?ы ?осыл?анда, ?.Аманжолов а?ынды?ыны? тегеурі?ді ?уаты аны? сезіледі. ?сіресе, ?лы Отан со?ысы жылдары ?анды жоры?та жаз?ан лирикалы? ?ле?дері мен со??ы жылдарда?ы туындыларыны? сапасы айры?ша ба?аланады. Махаббатты, досты?ты, жаратылысты жырла?ан, ?лы адамдар?а к?птеген ?ле?дерін арна?ан ?.Аманжолов ел ?міріндегі жа?алы?тар?а да ?немі ?н ?осып отырады. ?леуметтік та?ырыпты да мол жырлады. ?з к??іл-к?йі ар?ылы ?о?амды? к?з?арастарды таныта білді. ?натпа?анын аяусыз ?шкерелеп, ?нататынын барынша мада?тауда ол ?зіні? а?ынды?, азаматты? арына еш к?ле?ке т?сірген емес.

?лы Отан со?ысы жылдары жаз?ан «А?ын ?лімі туралы а?ыз» поэмасы - ?асым Аманжолов творчествосыны? биік шы?ы, ?аза? поэзиясында?ы осы кезе?дегі елеулі ??былысты? бірі. Майданда ?аза тап?ан ?аза? а?ыныны? ерлік ?ліміне арна?ан б?л шы?арма - азаматты? отан?а деген с?йіспеншілігін, жар?ын т?л?асын отты сезіммен бейнелеген шын м?ніндегі с?тті поэтикалы? туынды.

?мірді? м?нін, ез тірліктен ерлік ?лімні? ?асиеттілігін к?ркем образ ар?ылы бейнелеген б?л поэма на?ыз оптимистік трагедия. Сонды?ган да, «А?ын ?лімі туалы а?ыз» ода?ты? поэзияны? та?даулы ?лгілеріні? ?атарынан орын алды. Б?л поэмасынан кейін де, ?.Аманжолов ?о?ам адамдарыны? ?ршіл мінезін танытарлы?, оларды? жан с?лулы?ын, эстетикалы? тал?амыны? ?скендігін бай?атарлы? к?птеген лирикалы? ?ле?дер жазды.

Лирик а?ын эпикалы? шы?армалар?а да ?алам тартты. «Боран», «Бізді? Дастан», «Жамбыл тойында», «??пия ?ыз», «Бикеш» поэмаларыны? а?ын шы?армашылы?ында елеулі орны бар.

?.Аманжолов а?ынды?ыны? ?стіне композитор да. Оны? «Дари?а, сол ?ыз», «Ту?ан ел» сия?ты ?ле?деріні? с?зі де, музыкасы да ?зінікі. ?.Аманжолов білікті аудармашы а?ын. Ол аудар?ан Пушкин, Руставели, Маяковский, Тарас Шевченко ?ле?дері, Низамиді? «Л?йлі-М?жн?н» поэмасында?ы хаттары, Пушкинні? «Полтава», Лермонтовты? «Маскарад», Твардовскийды? «Василий Теркин» поэмалары - ?аза? ?дебиетіні? аударма ?нері саласында?ы елеулі табыстары. Т?п н?с?аны? идеялы? сапасы мен к?ркемдік ?асиетін ана тілде шебер са?тай алуы осы салада?ы жа?сы ?лгілерді? бірі болып келеді. Б?л жерде ?асым Аманжолов ?зіні? а?ынды? дарыныны? екінші бір ?ырынан таныта ал?ан.

?.Аманжолов а?ынды? ойыны? батылды?ы, азаматты? пафосыны? п?рменділігі, ?лендеріні? ?нділігі, бейнелілігімен бірге «Дари?а, сол ?ыз», «Подполковник ?лпинге» сия?ты ?ле?дерімен ?аза? поэзиясына жа?а т?р, ?рнек енгізді. Он, он бір буынды ?ле? ?лгісін ?аза? поэзиясында ?.Аманжолов ?алыптастырды.

?асым Аманжолов ?аза? поэзиясына ?лы Отан со?ысы ж?не одан кейінгі д?уірде жа?а леп енгізген, жа?а м?дениет дарыт?ан жа?ашыл а?ындарды? бірі болды. Аманжолов поэзиясыны? осы ?асиетін жа?сы сезінген жас а?ындарды? біразы ?здерін оны? ш?кірттері санайды.

?.Аманжолов ?абіріне ?ойыл?ан ескерткіште а?ынны? «?зім туралы» ?ле?іні?:

?кінбен мен де бір к?н ?лемін деп,

?кінем ??сата алмай келемін деп,

К?ніне ж?з ойланып, мы? тол?анам,

?зіммен бірге ?лмесін ?ле?ім деп,- деген шума?ы тас?а ойылып жазыл?ан.

?.Аманжолов ??гіме, очерктер жазды, ?деби сын?а да араласты, драматургия саласында да ?алам тартып к?рді. ?деби сында ол поэзия?а деген биік талабын к?рсетсе, драматургия?а а?ынды? жігермен ?атысты. ?зіні? поэзиясында драматургиялы? ?уатты жа?сы сезінген ол б?л салада жетер биігіне к?теріле алмай кетті. ?.Аманжолов шы?армалары ?аза?, орыс ж?не бас?а да туыс?ан халы?тар тілдеріне аударылды.

Саба?ты бекіту.

?асым Аманжолов ?мірі мен шы?армашылы?ына хронологиялы? кесте ??ру.

Жылы

Бол?ан о?и?а

1911ж

?ара?анды облысыны? ?ар?аралы ауданына ?арасты ?ызыл ауылда ту?ан.

1923ж

К?кірегіні? сезімі, оты бар баланы а?асы Ахметжан Семейге ?келіп, бастауыш мектепке о?у?а береді.

1924-

1926ж

Балалар ?йінде т?рбиеленеді.

1927-

1930ж

Семейді? мал д?рігерлігі техникумында о?иды

1930ж

Білімге ??лшынып, Алматы?а келеді.

1931ж

Ленинград ?аласында?ы орман шарушылы?ы институтына т?седі.

1932ж

Денсаулы?ына байланысты институтты тастау?а м?жб?р болады.

1933ж

?скерге алынып, ?скери міндетін Ленинград ?аласында ?тейді.

1935-

1936ж

Оралда жа?адан ашыл?ан ?аза? театрында ?ызмет етуге ??лшынады.

1936ж

Алматыда жазыл?ан «Хан т??ірі» ?ле?і жары? к?рді

1940ж

«К?лемін де жылаймын» ?ле?і жары? к?рді

1942ж

«С?битке», «?абдол?а» т.б. ?ле?і басылып шы?ады.

1944ж

«?али?а жауап», «Елге хат», «Сен фашистсі?, мен ?аза?пын», сия?ты ?ле? жырлар тудырады

1945ж

«К?з», «Б?йра жонын к?нге т?сеп, жылынып» сия?ты ?ле?дері жары? к?рді

1946ж

«Жамбыл?а», «Дари?а, сол ?ыз» атты ?ле?дерін тудырды.

1948-

1954ж

«Бауыржан?а», «?зім туралы» жырлары ?мірге келді.

1950ж

«Н?рлы д?ние» ?ле?і жары? к?рді

1955ж

?асым Аманжолов д?ниеден ?тті

(9 минут)

Ой тол?аныс.

Сын т?р?ысынан ойлау технологисыны? элементін пайдаланып, ассоциоциялы? карта сызу.

(3 минут)

Саба?ты ?орытындылау

Тест с?ра?тарын беру (ауызша, 3 минут)

VІ. ?й тапсырмасы: ?асым Аманжолов ?мірі мен шы?армашылы?ын мазм?ндау (2 минут)

Пайдаланыл?ан ?дебиеттер: ?аза? ?дебиеті о?улы?ы 10 сынып, Хрестоматиясы 22-31 беттер.

VІІ. О?ушыларды? білімін ?діл ба?алау (2 минут).

Хаттама

«?аза? ?дебиеті» п?нінен «?.Аманжоловты? ?мірі мен шы?армашылы?ы» та?ырыбында?ы ашы? саба?ты? тал?ыламасы, п?н м??алімі Р.Б.Оралова.

ОГк-тобы

?атыс?ан м??алімдер: К.А.Корженгулова, С.С.Ас?арова, И.К. Шакирова,

?.А.Солтанбаева, Г.Б.Рамазанова Р.Б.Оралова:

Б?гінгі ашы? саба?та алдыма ?ой?ан ма?сатыма жеттім деп ойлаймын. Сын т?р?ысынан ойла технологиясыны? элементтерін пайдалана отырып, жеке, топпен ж?мыс жасадым. Саба? к?нтізбелік жоспар бойынша ?ткізілді. Топ саба??а белсене ?атысты. Де?гейлік тапсырмалар с?зж?мба?, мультимедияны ?олдандым. О?ушылар ?діл ба?аланды.

К.А.Корженгулова:

Барлы? саба?тар осылай ?тсе деп ойлаймын. Саба?ты? ??рылымы ?те жа?сы, саба? барлы? б?ліктерге б?лінген: м?нерлеп о?у, хронологиялы? кесте, тест с?ра?тары, с?зж?мба?, асоцияциялы? карта, лирикалы? ?ле?ін «Н?рлы д?ние» ??рылысына ?арай слайдпен к?рсетіліп талданды.Саба? ?те тартымды, ?ызы?ты ?тті.

И.К. Шакирова:

Саба? ма?ан ?те ?нады, о?ытушы о?ушылармен жа?сы ?арым-?атынаста, о?ушыларды? белсенді ж?мысын б?кіл саба? бойы бай?ау?а болады. Жа?а саба?ты компьютерде слайд т?рінде берілді. Хронологиялы? кесте, тест с?ра?тары, с?зж?мба?, ассоцияциялы? картаны пайдалан?анда о?ушылар белсене ?атысты. Саба? с?тті ?тті деп ойлаймын.

Г.Б.Рамазанова:

Саба?ты? ??рылымы ?те жа?сы. Жеке, топпен ж?мыс жасалды. О?ытушы алдына ?ой?ан ма?сатына жетті деп ойлаймын. О?ушылар саба??а белсене ?атысты. ?.Аманжоловты? бір ?нін домбырамен айтып жіберсе тіпті жа?сы болушы еді. Саба?ты ?ызы?ты ?ткізген Роза Болатбековна?а к?п рахмет.

М.С. Тургумбаева:

Саба? ?з ма?сатына жетті, ?лестірме материалдар ?олданылды. О?ытушы ?з технологиясын жа?сы ме?герген, саба??а к?п дайынды? жаса?аны к?рініп т?р. Мультимедияны ?олдан?аны о?ушыларды? п?нге ?ызы?ушылы?ын арттырды деп ойлаймын. К?п рахмет.

?.А.Солтанбаева:

Ма?ан да саба? ?те ?нады. О?ушылар саба?та белсенділік к?рсетті. О?ытушы мен о?ушылар арасында ?арым-?атынас ?те жа?сы. Саба?та СТО стратегияларын жасау?а арнал?ан плакаттар, ба?алау белгілері, слайд ?олданылды, де?гейлік тапсырмалар берілді. Саба? жа?сы ?тті.

?сыныс: Осындай саба?тар жиі ?ткізіліп т?рса.

А.К. Корженгулова:____________
И.К. Шакирова: ____________
Г.Б.Рамазанова: ____________
М.С. Тургумбаева: ____________
А.Б. Байжуманова:____________

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?асым Аманжолов ?мірі мен шы?армашылы?ы. »

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ «СЕМЕЙ» КОЛЛЕДЖІ» МЕКЕМЕСІ

Р.Б.Оралова -қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы

« Қазақ әдебиеті» пәнінен ашық сабақтың әдістемелік нұсқасы.

Тақырыбы: Қасым Аманжолов өмірі мен шығармашылығы.

І.Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ақынның өмірімен, көркем аударма өнерінің үздік шеберлігімен таныстыру (3мин).

Білімділік:

Бойында буырқанған ақындық дарыны бар, қырағы да серген қиялды, отты екпінді, ырыққа көнбес ырғақты пенде өмірімен таныстыру.
Поэзияның классикалық туындыларын, лирикалық өлеңін талдау.

Тәрбиелік:

қазақ әдебиеті пәніне деген қызығушылықтарын ояту.
Табиғатты сүюге баулу
Туған жерін, елін қорғауға дағдыландыру.

Дамытушылық мәні:

Ойлау өрісін кеңейту
Сөйлеу мәдениетін арттыру
Топпен жұмыс істеуге қалыптастыру
Жеке тұлғаны дамыту

ІІ.Сабақтың көрнекілігі: СТО стратегияларын ( ассоциация) жасауға арналған плакаттар, деңгейлік тапсырмалар, бағалау белгілері, дамытылған дәріс стратегиясына арналған тест жұмысы, тақта, жұмыс дәптерлері, қаламдар, таза беттер.

Оқудың техникалық құралдары: компьютерлік слайд, видео.

Сабақтың құрылымы:

Оқытушы: Сәлеметсіңдер ме, оқушылар, отырыңдар. Кезекші, бүгін сабақта жоқ оқушыларды атап бер ( журналға келмеген оқушыларды белгілеу) Рахмет (1 мин).

Оқытушы: Өткен сабақта біз Дулат Бабатайұлы өмірі мен шығармашылығын өткен болатынбыз.

Үй тапсырмасын тексеру:

Дулат Бабатайұлы қай жылы, қай жерде туды?
Дулат Бабатайұлының қандай шығармашылығын білесіңдер?
Дулат ақын неге қайғырады?
Ақын өз заманын қалай түсінеді?
Заманы ақынды қандай күйге түсірді?
Дулат шығармалары қандай тақырыптарды қамтиды?
Ата қоныс, туған жер туралы қандай өлеңдерін білесіңдер?
Дулат өмір сүрген дәуірдегі қазақ даласындағы тарихи - әлеуметтік жағдай қандай еді?
Дулат Бабатайұлының қазақ әдебиетінде алатын орны? ( 15мин )

ІІІ. Жаңа сабақ

Қасым Рақымжанұлы Аманжоловтың өмірі мен шығармашылығы (30 минут).

ІV. Сөзжұмбақ шешу.

Сұрақтары:

Қасым Аманжолов қай жерде дүниеге келген?
Қ.Аманжоловтың 1940 жылы жазған романы?
Қ.Аманжолов жетім қалғаннан кейін қай қалада сауат ашты?
Қ.Аманжолов қай қалада «Лениншіл жас» газетін шығарды?
Қ.Аманжолов қандай техникумға оқуға түсті? (5 минут)

Қ.Аманжолов «Нұрлы дүние» өлеңін құрылысына қарай талдау.

Хан тәңірі жатыр еді ұйықтап,

Айды жастап көк көрпесін тұйықтап.

Хабаршысы сұлу сағым сылаңдап,

Жетіп келді тым асығыс бұлаңдап.

Жайлап жылжып, жүрді сағым жағалап,

Хан тәңірінің қойны-қоншын аралап.

Кенеттен бұлт бір ұлып, бір абалап,

Төкті жасын құйды нөсер сабалап.

II шумақ, 8 тармақ, 3 бунақ, 11 буынды шұбыртпалы ұйқас (7 минут)

Қасым Аманжолов.

Қасым Рақымжанұлы Аманжолов Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданында 1955 жылы 17 қаңтарда дүниеге келген қазақтың ақыны. Кедей шаруасында дүниеге келген. Ата-анасынан жастай жетім қалады, кейін интернатта оқып жүріп, бастауыш класстық білім алады. Мал дәрігерлік техникумда (1927-1930 ж.) оқиды. Оны бітірген соң, Орал қаласындағы педагогикалық институтта оқып жүріп, Ленинград орман шаруашылығы институтына ауысады. Осы жылдарда өлең жазуға талаптанған жас ақын 1932 жылы Алматыға келіп, «Лениншіл жас» газетіне қызметке тұрады. Алғашқы өлеңі 1931 жылы Орал облысында «Екпінді құрылыс» газетінде басылады. Алғашқы өлеңдер жинағы («Өмір сыры») 1939 жылы жарық көрді. Қасым Аманжолов алғашқы кезде фольклорлық үлгілерге бой ұрған еді. әйтсе де талапты ақын өзінің табиғи дарынының қуатын іштей сезініп, жаңа ізденістерге құлаш сермеді.

Қазақтың бай ауыз әдебиетін, Абай поэзиясының құдіретін жете түсінумен бірге, орыстың және шығыстың классик ақындарының шығармаларын ана тіліне аударып, өз творчествосына нәр алды. «Ақын», «Қазақстан», «Сауыншы жеңгей» деген өлеңдерінде еңбек адамдарын биікке көтере жырлайды. «Дариға, сол қыз» өлеңінен соғыстың сұрапыл көріністері елестейді. Майданнан еліне оралған ақын сүйген қызы Дариғаны іздейді. Тамаша өлеңге арқау болған - оның осы махаббат сезімі.

Қ.Аманжолов жаратылысты, тылсым табиғат көрінісін көлденең көзбен көруші болып жырламайды. Дәуірді, Отанды айта ма, ауыр күндер мен сын сағатты айта ма, қуана ма, күйіне ме – соның бәрінде ақын табиғат суреттері мен мінезін өз суретіне, өз мінезіне айналдырады. «Бірінші май», «Жолдас Маршал», «Байкал», «Орал», «Сарыарқа» сияқты өлеңдерінде табиғаттың сұлу бейнесін үлкен суреткерлікпен, терең сезімталдықпен көрсетеді. Қ.Аманжолов биік ақындықтың, елін, Отанын сүйген жүректің, шабытты поэзияның, от қанатты арманның қорғаушысы, жыршысы туралы да, жыр туралы да өлмейтін, өшпейтін жырлар жазды («Өзім туралы», «Оңаша ойда» т.б.)

1930 жылдардың аяқ шені мен Ұлы Отан соғысы кезеңі - Қ.Аманжолов ақындығының анық бай көрсеткен шағы. Оның бұл кездегі өлеңдері ойы айқын, өрнегі нақышты болып келеді. Көңіл- күйінің әр ауа сезім-толқыныстарын бізге публицистік леппен, бірде сыршылдықпен жырлайды.

Тез түйсік алып, тез тұтанатын сезіміне ойының батылдығы, поэзиясының үнділігі, бейнелеулерінің тапқырлығы, тілінің байлығы қосылғанда, Қ.Аманжолов ақындығының тегеуріңді қуаты анық сезіледі. Әсіресе, Ұлы Отан соғысы жылдары қанды жорықта жазған лирикалық өлеңдері мен соңғы жылдардағы туындыларының сапасы айрықша бағаланады. Махаббатты, достықты, жаратылысты жырлаған, ұлы адамдарға көптеген өлеңдерін арнаған Қ.Аманжолов ел өміріндегі жаңалықтарға да үнемі үн қосып отырады. Әлеуметтік тақырыпты да мол жырлады. Өз көңіл-күйі арқылы қоғамдық көзқарастарды таныта білді. Ұнатпағанын аяусыз әшкерелеп, ұнататынын барынша мадақтауда ол өзінің ақындық, азаматтық арына еш көлеңке түсірген емес.

Ұлы Отан соғысы жылдары жазған «Ақын өлімі туралы аңыз» поэмасы - Қасым Аманжолов творчествосының биік шыңы, қазақ поэзиясындағы осы кезеңдегі елеулі құбылыстың бірі. Майданда қаза тапқан қазақ ақынының ерлік өліміне арнаған бұл шығарма - азаматтың отанға деген сүйіспеншілігін, жарқын тұлғасын отты сезіммен бейнелеген шын мәніндегі сәтті поэтикалық туынды.

Өмірдің мәнін, ез тірліктен ерлік өлімнің қасиеттілігін көркем образ арқылы бейнелеген бұл поэма нағыз оптимистік трагедия. Сондықган да, «Ақын өлімі туалы аңыз» одақтық поэзияның таңдаулы үлгілерінің қатарынан орын алды. Бұл поэмасынан кейін де, Қ.Аманжолов қоғам адамдарының өршіл мінезін танытарлық, олардың жан сұлулығын, эстетикалық талғамының өскендігін байқатарлық көптеген лирикалық өлеңдер жазды.

Лирик ақын эпикалық шығармаларға да қалам тартты. «Боран», «Біздің Дастан», «Жамбыл тойында», «Құпия қыз», «Бикеш» поэмаларының ақын шығармашылығында елеулі орны бар.

Қ.Аманжолов ақындығының үстіне композитор да. Оның «Дариға, сол қыз», «Туған ел» сияқты өлеңдерінің сөзі де, музыкасы да өзінікі. Қ.Аманжолов білікті аудармашы ақын. Ол аударған Пушкин, Руставели, Маяковский, Тарас Шевченко өлеңдері, Низамидің «Ләйлі-Мәжнүн» поэмасындағы хаттары, Пушкиннің «Полтава», Лермонтовтың «Маскарад», Твардовскийдың «Василий Теркин» поэмалары - қазақ әдебиетінің аударма өнері саласындағы елеулі табыстары. Түп нұсқаның идеялық сапасы мен көркемдік қасиетін ана тілде шебер сақтай алуы осы саладағы жақсы үлгілердің бірі болып келеді. Бұл жерде Қасым Аманжолов өзінің ақындық дарынының екінші бір қырынан таныта алған.

Қ.Аманжолов ақындық ойының батылдығы, азаматтық пафосының пәрменділігі, өлендерінің үнділігі, бейнелілігімен бірге «Дариға, сол қыз», «Подполковник әлпинге» сияқты өлеңдерімен қазақ поэзиясына жаңа түр, өрнек енгізді. Он, он бір буынды өлең үлгісін қазақ поэзиясында Қ.Аманжолов қалыптастырды.

Қасым Аманжолов қазақ поэзиясына Ұлы Отан соғысы және одан кейінгі дәуірде жаңа леп енгізген, жаңа мәдениет дарытқан жаңашыл ақындардың бірі болды. Аманжолов поэзиясының осы қасиетін жақсы сезінген жас ақындардың біразы өздерін оның шәкірттері санайды.

Қ.Аманжолов қабіріне қойылған ескерткіште ақынның «Өзім туралы» өлеңінің:

Өкінбен мен де бір күн өлемін деп,

Өкінем ұқсата алмай келемін деп,

Күніне жүз ойланып, мың толғанам,

Өзіммен бірге өлмесін өлеңім деп,- деген шумағы тасқа ойылып жазылған.

Қ.Аманжолов әңгіме, очерктер жазды, әдеби сынға да араласты, драматургия саласында да қалам тартып көрді. Әдеби сында ол поэзияға деген биік талабын көрсетсе, драматургияға ақындық жігермен қатысты. Өзінің поэзиясында драматургиялық қуатты жақсы сезінген ол бұл салада жетер биігіне көтеріле алмай кетті. Қ.Аманжолов шығармалары қазақ, орыс және басқа да туысқан халықтар тілдеріне аударылды.

Сабақты бекіту.

Қасым Аманжолов өмірі мен шығармашылығына хронологиялық кесте құру.

Жылы	Болған оқиға
1911ж	Қарағанды облысының Қарқаралы ауданына қарасты Қызыл ауылда туған.
1923ж	Көкірегінің сезімі, оты бар баланы ағасы Ахметжан Семейге әкеліп, бастауыш мектепке оқуға береді.
1924- 1926ж	Балалар үйінде тәрбиеленеді.
1927- 1930ж	Семейдің мал дәрігерлігі техникумында оқиды
1930ж	Білімге құлшынып, Алматыға келеді.
1931ж	Ленинград қаласындағы орман шарушылығы институтына түседі.
1932ж	Денсаулығына байланысты институтты тастауға мәжбүр болады.
1933ж	Әскерге алынып, әскери міндетін Ленинград қаласында өтейді.
1935- 1936ж	Оралда жаңадан ашылған қазақ театрында қызмет етуге құлшынады.
1936ж	Алматыда жазылған «Хан тәңірі» өлеңі жарық көрді
1940ж	«Күлемін де жылаймын» өлеңі жарық көрді
1942ж	«Сәбитке», «Ғабдолға» т.б. өлеңі басылып шығады.
1944ж	«Ғалиға жауап», «Елге хат», «Сен фашистсің, мен қазақпын», сияқты өлең жырлар тудырады
1945ж	«Күз», «Бұйра жонын күнге төсеп, жылынып» сияқты өлеңдері жарық көрді
1946ж	«Жамбылға», «Дариға, сол қыз» атты өлеңдерін тудырды.
1948- 1954ж	«Бауыржанға», «Өзім туралы» жырлары өмірге келді.
1950ж	«Нұрлы дүние» өлеңі жарық көрді
1955ж	Қасым Аманжолов дүниеден өтті

(9 минут)

Ой толғаныс.

Сын тұрғысынан ойлау технологисының элементін пайдаланып, ассоциоциялық карта сызу.

(3 минут)

Сабақты қорытындылау

Тест сұрақтарын беру (ауызша, 3 минут)

VІ. Үй тапсырмасы: Қасым Аманжолов өмірі мен шығармашылығын мазмұндау (2 минут)

Пайдаланылған әдебиеттер: Қазақ әдебиеті оқулығы 10 сынып, Хрестоматиясы 22-31 беттер.

VІІ. Оқушылардың білімін әділ бағалау (2 минут).

Хаттама

«Қазақ әдебиеті» пәнінен «Қ.Аманжоловтың өмірі мен шығармашылығы» тақырыбындағы ашық сабақтың талқыламасы, пән мұғалімі Р.Б.Оралова.

ОГк-тобы

Қатысқан мұғалімдер: К.А.Корженгулова, С.С.Асқарова, И.К. Шакирова,

Қ.А.Солтанбаева, Г.Б.Рамазанова Р.Б.Оралова:

Бүгінгі ашық сабақта алдыма қойған мақсатыма жеттім деп ойлаймын. Сын тұрғысынан ойла технологиясының элементтерін пайдалана отырып, жеке, топпен жүмыс жасадым. Сабақ күнтізбелік жоспар бойынша өткізілді. Топ сабаққа белсене қатысты. Деңгейлік тапсырмалар сөзжұмбақ, мультимедияны қолдандым. Оқушылар әділ бағаланды.

К.А.Корженгулова:

Барлық сабақтар осылай өтсе деп ойлаймын. Сабақтың құрылымы өте жақсы, сабақ барлық бөліктерге бөлінген: мәнерлеп оқу, хронологиялық кесте, тест сұрақтары, сөзжұмбақ, асоцияциялық карта, лирикалық өлеңін «Нұрлы дүние» құрылысына қарай слайдпен көрсетіліп талданды.Сабақ өте тартымды, қызықты өтті.

И.К. Шакирова:

Сабақ маған өте ұнады, оқытушы оқушылармен жақсы қарым-қатынаста, оқушылардың белсенді жұмысын бүкіл сабақ бойы байқауға болады . Жаңа сабақты компьютерде слайд түрінде берілді. Хронологиялық кесте, тест сұрақтары, сөзжұмбақ, ассоцияциялық картаны пайдаланғанда оқушылар белсене қатысты. Сабақ сәтті өтті деп ойлаймын.

Г.Б.Рамазанова:

Сабақтың құрылымы өте жақсы. Жеке, топпен жұмыс жасалды. Оқытушы алдына қойған мақсатына жетті деп ойлаймын. Оқушылар сабаққа белсене қатысты. Қ.Аманжоловтың бір әнін домбырамен айтып жіберсе тіпті жақсы болушы еді. Сабақты қызықты өткізген Роза Болатбековнаға көп рахмет.

М.С. Тургумбаева:

Сабақ өз мақсатына жетті, үлестірме материалдар қолданылды. Оқытушы өз технологиясын жақсы меңгерген, сабаққа көп дайындық жасағаны көрініп тұр. Мультимедияны қолданғаны оқушылардың пәнге қызығушылығын арттырды деп ойлаймын. Көп рахмет.

Қ.А.Солтанбаева:

Маған да сабақ өте ұнады. Оқушылар сабақта белсенділік көрсетті. Оқытушы мен оқушылар арасында қарым-қатынас өте жақсы. Сабақта СТО стратегияларын жасауға арналған плакаттар, бағалау белгілері, слайд қолданылды, деңгейлік тапсырмалар берілді. Сабақ жақсы өтті.

Ұсыныс: Осындай сабақтар жиі өткізіліп тұрса.