І. Саба? та?ырыбы: ?алма?ан ?бді?адыров «?ажым??ан» (хикаяттан узінді)
ІІ. Саба? ма?саты:
Білімділік:?ал?аман ?бді?адыров «?ажым??ан» хикаятында?ы д?ние ж?зі чемпионы ?ажым??ан М??айтпас?лыны? ?мірімен таныстыру, б?лімдеріні? мазм?нын игерту
Дамытушылы?: еркін ойлау?а, ?з бетімен шы?армашылы? ізденіске ?йрету.
Т?рбиелік: «К?п бейнетті? зейнеті болатынды?ын» ??ындыру ар?ылы шыдамдылы??а, бас?а?а жа?сылы? жасау, ?ам?ор болу, ?айырымды,?діл болу?а т?рбиелеу
III. Саба? т?рі: Жа?а саба?,??гіме, с?ра?-жауап т?ріндегі д?ріс
IV.Саба? к?рнекілігі: Суреттер
Саба? ?дісі:сын т?р?ысынан ойлау,жобасыны? стратегиялары, топпен ж?мыс
Саба? барысы:
I.?йымдастыру кезе?і: 1.О?ушылармен с?лемдесу
2.О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру
3.О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару
II.?й тапсырмасын тексеру : Иса Байза?ов “Жаз?ы кеш”
- Ал,енді балалар, ?р топ бір-біріне б?гінгі к?нге тілек айтып, саба?ты бастайы?.
(балалар тілек айтады).
1. ?ызы?ушылы?ын ояту стратегиясы.
Балалар, «Балуан» деген с?зді айт?анда ойлары?ыз?а не т?седі, оны? ма?ынасын ?алай т?сінер еді?дер ?
Ы?тимал жауаптар немесе с?здер:
1.за??ар к?ш иесі
2.Батылды?, ал?ырлы?,
3.?айратты, к?шті
4. Отанын, жерін ?ор?аушы
5. Мы?ты, ?айсар
6.?жет, табанды
7. Ер, батыр
8.Алып к?ш
9.К?ш атасы
10.Ерлі
Кіріспе с?з.М??алім.
?ара к?ште ?лі ешкім жо? сенше биік шыр?а?ан.
?нерге де ?згелерден жа?ын е? ?ой бір табан,
Рух ?ашып бара жатыр ?зі? ?скен ?ыр?адан…
Б?гін мені ?айта к?тер жарты ?асыр ?ткен со?,
?анатсызды мойындамас мінезі?мен б?р?а?ан.
Сол бір салты? тірі т?рса, т?рар ?р кез ?лт аман,
?аза?ты? бас б?лшы? еті, ??лагер т?с, піл табан…
ІІІ.Жа?а та?ырыпты т?сіндіру.
1. ?алма?ан ?бді?адыров
?ызылорда облысы Шиелі ауданында ?арасты «?ар?алы» ауылында 1903 жылы туыл?ан. Осынау мектепті азамат а?ын, жазушы, аудармашы ?алма?ан ?бді?адыров ?з ?аржысына салдыр?ан болатын. ?зі балалы? ша?ында жо?шылы? та?сіретін к?п тарт?ан ?алма?ан ендігі ?рпа? білім н?рімен еркін сусындасын деп, ?з ?аражатына осы мектепті салдыр?ан еді.
?алма?ан – балаларды айры?ша жа?сы к?ретін бала жанды жазушы. Ол бала ?мірі мен мінезі шынайы к?рініс тап?ан бірсыпыра ?ле?дер мен ??гімелер жина?ын сый?а тартты. Соны? ішінде «?міртайды? ауылы», «Тап?ыш», «Т?тті ?ауын», «Амантай», т.б. бар.
Жазушы ?.?бді?адіров ?лем ?дебиетіні? е? озы? ?лгісі «Мы? бір т?н» халы? ертегісін т???ыш рет ?аза? тіліне аударып, жариялады.
Ал «?ажым??ан» хикаятында жазушы а?амыз французша к?рестен д?ние ж?зіні? чемпионы ?ажым??ан М??айтпас?лыны? ?мірін, спортта?ы жолын ?ыз?ылы?ты баяндап береді. Б?л хикаят к?птеген шетел халы?тары тілдеріне аударылды.?ажым??анны? ?жесі Айсары.?ажым??ан 28 мемелекетте к?рескен.
1.О?улы?пен ж?мыс
??гіме мазм?нын т?мендегі жоспар бойынша т?сіндіру.
1. ?ар к?реген бала.
2. Жаяу с?йреген шана.
3. ?лы Петрді? ?аласында
4. М??ан жатты?у ала?ында
5. Парижде
ІV.Жа?а саба?ты бекіту. Жетек с?ра? :
Б?гін біз саба?та осы ??гімені топ?а б?лініп тапсырмалар орындап, толы? ?орытындылаймыз.
С?РА? ?ОЮ стратегиясы - ЛЕЗДЕМЕ.
Балалар, ?азір лездеме, мен ?ой?ан с?ра??а жылдам жауап бері?дер!
Жауап берген топ?а мынадай ?пай беріп отырамын. Топты? топбасшысыны? міндеті: топта?ы м?шелеріні? ?р?айсысыны? жауап берген, ?пай сандарын жазып отыру, жалпы саба?ты? со?ында топ болып жина?ан ?пайды топты? же?ісі деп білерсі?дер.
- Хикаятты? басты кейіпкері-- ?ажым??ан.
- 1903 жылы ?ызылорда облысы, Шиелі ауданында д?ниеге келген жазушы -?.?бді?адыров.
- ?ажым??анны? ?жесі -Айсары
- ?ажым??ан неше мемлекетте к?рескен? -28
5. Кейіпкерлерді? ?зара тілдесуі --диалог
6. Хикаятта?ы саудагер --Иван Ногич
- Хикаятта ?лы д?режелі Дядя Иван Лебедевке хат жаз?ан --Добрый –Рабый
- ?ажым??анны? ерекше к?шін бай?ап,о?ан досты? к?мекке келген--- Дубный
- ?ажым??ан лом темірді б?рап, галстук ету ?нерін ?ай ?алада
к?рсетті?-Парижде
М??алім:
?аза? ?дебиетінде балуан бейнесін ал?аш сомда?ан,?з аузынан к?п о?и?аларды жазып ал?ан жазушы ?алма?ан ?бді?адыров «?ажым??ан»атты хикаятында французша к?рестен д?ние ж?зіні? чемпионы ?ажым??ан М??айтпас?лыны? ?мірін,спортта?ы жолын ?ыз?ылы?ты баянда?ан екен.
Сонда хикаят деген не?
Хикаят – романнан к?лемі аз,кейіпкерлері де шамалы,образдарыда бір-екі топ ?ана болып ??рыл?ан,біра? к?лемі ??гімеден г?рі ?лкендеу,о?и?а желісі к?п шиелінісе бермейтін,біра? кейіпкерлерді к?рсетуде негізгі ма?сатына жететін шы?арма.
М??алім: Балалар, осы саба?та біз сендермен хикаятты? мазм?нын о?ы?ан кезімізде т?сініксіз с?здермен танысатын боламыз, соны т?сіндіре кетейін
С?здікпен ж?мыс
т?сініксіз с?з
ма?ынасы
?ыламы?
Ж??ала? т?скен ?ар
Кеспек
С?йы? зат ??йып са?тайтын а?аш ыдыс,б?шке.
Кіреші
Ж?к тасушы
Тамыр
Алыс-беріс жасап ж?ретін дос-жаран, сыбайлас
?аржы
А?ша,п?л,?аражат
Со?па?
Жал?ыз ая? жол,ал?аш?ы із.
Бастыры?
Ш?пті ауып кетпеу ?шін басып т?ратын ?зын сыры?
К?ртік ?ар
Жел ?ріп ?кеп,бір жерге ?йіп кеткен,бекіп ?лгермеген ?ар
??мен
К?кірек,кеуде
М??алім:
С. Сейфуллинні? «К?ш атасы» атты ?ле?інде былай деген екен :
?алы? бет,бура т?сті ?ара нардай,
Ж?п-ж?мар,жуан ді?гек,бойша? дардай
?зге ж?рт ергежейлі ол келгенде,
Айбынды,жолбарыс?а болар пардай.
деп суреттеген екен. Осындай жой?ын к?ш иесі ?ажым??анны? т?л?асы ?андай екен?
(слайдта суреті к?рініп т?рады)
(Профессор ?.?о?ыратбаевты? дерегі бойынша)
1.Салма?ы–174 кг.
2. Бойы–195 см.
3. Кеудесіні? аума?ы–146 см.
4. Балтырыны? аума?ы–49 см.
5. Мойныны? жуанды?ы–56 см.
6. Бас аума?ы–65 см.
7. Орта??ы сауса?ыны? ?зынды?ы–14 см.
8. Орта??ы сауса?ыны? жуанды?ы – 10 см.
9. ?сті?гі ж?не асты??ы еріндері – 12 см.
10. Ая?киімі–54 размер.
М??алім: балалар, ?ажым??ан балуанны? ?мір тарихы алып к?шіні? ар?асында ?лем спорт тарихына енді. ?аза? хал?ы осы тумасы ар?ылы ?лі талай ?асыр ма?тана алады. Екшейді, елейді, а?ихатты а?тайды, ?негеліні ?рге с?йрейді.Тек та?даулы т?л?алар?а ?ана тарих ?з ?ойнауынан орын береді.Бізді? а?ын-жазушыларымыз да ?здеріні? ?ле?дерінде де ?ажым??ан туралы жыр?а ?ос?ан екен.
?адыр Мырза ?лі (?зінді).
Б?лшы? еті даланы?
Тау к?терсе? - ?ары? сені? талмапты,
Сондай к?шпен ата - баба? мал ба?ты.
Са?ан арнап ??й?ан шойын ескеркіш
Болмас сенен салма?ты!
__________________________________
Ас?ар То?ма?амбетов
Тізесін белдескеннен б?ккен емес
Иы?ы жонны? жота асуындай,
Ма? бас?ан нарды? ма??аз басуындай.
?айтпа?ан ?айтпаса да ?айсар к?ші,
Ертістін ?айнап а??ан тасуындай.
М??алім: «К?п бейнетті? зейнеті болады» демекші, бірде дастархандас болып отыр?ан жерлесі
-?ажеке,сізді? арманы?ыз жо? шы?ар ?деген екен
Сонда ?ажым??ан :
Армансыз адам болмайды.Мен сол арманды орындау ?шін ?анша ?рекет етсем де,к?ш ?неріндегі биікке шы??ан ?андастарымды к?руді армандаймын.-, депті.
?ажеке?ні? б?л арманын кейінгі ?рпа? ж?зеге асыруда.Із басарлары Жа?сылы? ?шкемпіров,Ш?міл Серіков,Д?улет Т?рлыханов сынды ?аза? таланттары спорт тарихына енді.
?аза?стан спорт тарихына к?з жіберіп ?араса?,т?уелсіздік ал?аннан кейінгі е? айтулы жарыс 1996 жылы Атланта Олимпиядасы болатын, м??да жерлесіміз Юрий Мельниченко алтыннан ал?а та?ып, ел мерейін асырды.Бакуде Алматы облысыны? ?ланы Н?рба?ыт Те?ізбаев 7 - орын солт?стік?аза?станды? Роман Мелешин 5 – орын Дархан Баяхметов пен Асет Мамбетов 8 – орын алды. Астаналы? Асет Иманбаев биік саты?а к?терілді.
?ажым??ан атамызды? батасы :
Биік болсын ма?саты?,
?за? болсын жа?сы аты?.
?з хал?ы?а адал бол,
Дала г?лі жас батыр.
Намысы г?лі жас батыр.
?з орта?ны? д?рі бол.
К?пке ?нап істері?,
Ж?зге дейін тірі бол.
М??алім:
Балалар, ?ажым??ан а?алары?а айтар с?здері? бар шы?ар.Онда эссе жазып ?з ойымызды білдірейік
Эссе:
1Мен- шана с?йреген баламын.
2.Мен- ?ар к?реген баламын.
3.?ажым??ан а?а?а хат.
4.Мен –балуанмын
5.?алма?ан а?а?а хат. (Уа?ыт 5 минут беріледі)
(?р топтан 1-2 о?ушы эссесін о?иды, солар?а да жетон беріледі)
Ба?алау: ?р топты? топ басшылары жазып отыр?ан ?а?азын береді, сол бойынша о?ушыларды ба?алаймын, топты? же?ісі ретінде ?ай топта к?п ?пай жинал?ан сол топ же?іске жетеді.
?йге тапсырма : Спорт жайлы ма?ал-м?тел, на?ыл с?здер жазу.
?ажым??ан М??айтпасовты? ?мірі туралы деректер
М??алім:
Балалар, барлы?ы? да саба??а жа?сы, белсене ?атысты деп ойлаймын. Ендеше, саба?ымызды Т?манбай Молда?алиевті? мына ?ле?імен ая?та?ым келеді.
Талай-талай мы?тымен тайталасып,
Оны? жолын ?рпа?ы ?айталасын
?ажым??андай ?л ту?ан ?аза?ымды,
К?штен кем деп ?алайша айта аласы?.
Достарына ??ша?ын ай?ара ашып,
Жомартты?ын ?рпа?ы ?айталасын.
?ажым??андай ?л ту?ан ?аза?ымды,
М?рт емес деп ?алайша айта аламын.
