?абдеш Ж?маділов. «?аздар ?айтып барады» ??гімесіні? т?рбиелік м?ні.

Саба?ты? та?ырыбы: ?абдеш Ж?маділов. «?аздар ?айтып барады» ??гімесіні? т?рбиелік м?ні.

Саба?ты? ма?саты: білімділік – о?ушылар?а с?ра?тар мен тапсырмалар бере отырып, шы?арманы? мазм?нын, та?ырыбы мен идеясын ашу; дамытушылы? – ойларын на?ты, д?л жеткізе білуге да?дыландыру, с?йлеу тіліне, с?йлеу м?дениетіне к??іл б?лу, д?ниетанымын ке?ейту, шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту; т?рбиелік – о?ушыларды? ту?ан жеріне, атамекеніне деген с?йіспеншілігін ояту, патриотты? сезімдерін ?алыптастыру.

Т?рі: білімді ?орытындылау.

Саба?ты? ?дісі:сатылай кешенді талдау, проблемалы? с?ра?тар, іздендіру, ??гімені талдау, с?ра? – жауап.

Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та, слайдтар, автор ж?не оралман ?андастарымыз жайлы суреттер.

П?наралы? байланыс: тарих, музыка, география.

І. ?йымдастыру кезе?і.

ІІ.?й тапсырмасын с?рау.

?.Ж?маділов. «?аздар ?айтып барады» ??гімесіні? мазм?нын ме?геріп келу.

І.слайд. Жазушы туралы м?ліметті толы?тыру.

Ту?ан жылы

Ту?ан жері

Бітірген о?у орны

Шы?армалары

ІІ. слайд. ??гімені? мазм?нын ашу ма?сатында проблемалы? с?ра?тар.

1. Жол?а шы??ан ?арт ?айда сапар шегіп келеді? Оны? сапар шеккеніне неше к?н ?тті?

2. Асуды? ?шар басыны? таби?аты ?андай екен?

3. ?артты? жол азы?ы не?

4. Неліктен жолаушы ?иын да болса т?те жолды та?дады?

5. ?у?ыншыдан ?ауіптенбей, жолаушыны? к?кжалдан ?ор?уы неліктен? ?арт к?кжалдан ?алай ??тылды?

6. ?зеннен ?тіп демалып отыр?анда адамны? ?у басын к?рген ол ??дай?а не деп жалбарынды?

7. «?рттен ?ал?ан ?у томардай болып жал?ыз ?алдым» деуіні? м?нісі не?

8. Немересімен ?йрек ату?а бар?анда ?аздар туралы айт?ан ??гімесіні? т?йіні не, ?арт к?рсінісі нені а??артады?

9. Ту?ан жер топыра?ын атта?ан ?артты? сезім к?йін, са?ынышын, ?уанышын автор ?алай суреттеген?

10. Байтас ?артты ту?ан жерге жетелеген ?андай ??дірет, ?андай к?ш?

11. ?артты? ?ыры? жыл бойы са?та?ан бойт?мары туралы ?з ойы? мен к?з?арасы? ?андай?

ІІІ.слайд. Жа?а саба?.

Саба?ты? эпиграфы: «?ркімні? ту?ан жері – мысыр ша?ары»

?аздарды? ?шып бара жат?анын к?рсету.

О?ушылар?а с?ра?.

Балалар сендерді? ойлары?ша ?аздар ?айтуы м?мкін? (Интерактивті та?та?а о?ушылар ?з ойларын топтастыру ?дісімен жазып шы?ады)

М??алімні? с?зі:

?ткен ?асырды? 30 – жылдарында?ы ашаршылы? – ?аза?стан тарихында?ы е? ?ор?ынышты беттерді? бірі. Биыл 1931 -1932 жылдарда?ы алапат ашаршылы??а 81жыл тол?алы отыр.

?аза?стан Республикасыны? Президенті, ?лт к?шбасшысы, Елбасы Н.Назарбаевты? арнайы Жарлы?ымен 1997 жыл «Жалпы?лтты? татулы? пен саяси ?у?ын – с?ргін ??рбандарын еске алу» жылы ретінде жарияланып, 31 мамыр саяси ?у?ын – с?ргін ??рбандарын еске алу к?ні болып белгіленді. 1929 – 1931 жылдарды? ?зінде ?аза?станда 80 мы?нан астам ?атыс?ан 372 к?теріліс орын алды. Адамдар ту?ан жерін тастап кетіп жатты. Бір жылды? ішінде республика аума?ынан 280 мы?нан астам шаруа ?ожалы?тары негізінен ?ытай?а, Иран?а ж?не Ау?анстан?а ?арай ауып кетті. Ашаршылы? жылдары 1 лн. 130 мы?нан астам адам беті ау?ан жа??а к?шіп кетті. Оларды? 450 мы?ы ?ана ?аза?стан?а ?айтып оралды.

?асиеті сі?ген ту?ан жерін жат елде ж?ріп бір с?т те ?мыта алмай ту?ан жерге орал?ан ?андастарымыз ?аншама! М?ртаза Б?лытай, Майра М?хамед?ызы, Ш??ыла Сапар?али?ызы сынды ?андастарымыз ту?ан еліне келіп е?бек етуде. Бізді? ауыл?а да он ша?ты отбасы Мо??олиядан к?шіп келді. ?азір ?ш отбасы осы ауылда ?мір с?ріп жатыр. Демографтарды? есебі бойынша, осы екі ашаршылы? болма?анда, ?аза?ты? ?азіргі саны 40 миллион?а иек артатын еді. «Н?рлы к?ш» ба?дарламасы аясында алда?ы 3 – 4 жылда 12 – 13 мы? адам келеді деп к?тілуде.

Та?дыр тау?ыметімен кезінде тарыдай шашыра?ан ?андастарымыз д?ние ж?зіні? 55 елінде ?мір с?ріп жатыр екен.

А?Ш – та 14000 Ресейде740000

Украинада15000 ?аза?тар Мо??олияда100000

?ыр?ызстанда450000

Т?ркияда 25000 ?ытайда1500000

?збекстанда1550000 Ау?анстанда30000

Иранда 12000 Т?жікстанда10000

?.Ж?маділов туралы зерттеу е?бек жаз?ан жазушы ?кім Тарази. ?кім Тарази ?абдеш а?а туралы: «?абдеш тілге аса бай ж?не ?р с?зді? си?ырлы бояуын жан – т?німен н?зік сезінетін жазушы» деген болатын.

?абдеш Ж?маділовты? отбасымен таныстырып ?ту.

І?. слайд. ??гімені сатылай кешенді талдау. (О?улы?пен ж?мыс)

1.Авторы –

2.Та?ырыбы –

3.?деби жанр –

4.Идеясы –

5. Шы?арманы? композициялы? ??рылысы –

6. Басты кейіпкер –

7.?деби – теориялы? ??ымдар –

Т?ра?ты тіркес –

Те?еу –

Метафора -

8.Т?сіндірме с?здік .

1.?озык?ш жер – аса алыс емес, біршама ?ашы?ты? ?лшемі.

2.Мойыл,?ш?ат – ш?п атаулары.

3. Саптыая? – с?йы? алып ішуге арнал?ан ыдыс.

9. Бас?а шы?армалармен ?ндестігі –?.Ж?маділов. «?озык?ре?»

10.Т?рбиелік м?ні -

?.слайд. Тау, ?зен, та?ны? ат?ан к?рінісі ?алай суреттелгеніне назар аударып, кестені толтыры?дар. М?тіннен жер – су аттарын теріп жазып, географиялы? т?р?ыдан сипаттама бері?дер.

Тау к?рінісі

?зен к?рінісі

Та?ны? к?рінісі

?І. слайд. Шы?армашылы? тапсырма.

«Кіндік ?аным – там?ан елім» ой тол?ау жазу.

?ІІ. слайд. Ма?алды? сы?арын табы?дар.

?ІІІ. Бекіту. Байтас ?арт?а мінездеме бері?дер. ?арт бойынан ?андай ерекшеліктерді бай?ады?дар? Кестені толтыры?дар.

Кейіпкері

Іс - ?рекеті

Адами ?асиеті

ІХ. слайд. ?орытындылау.

?.Ж?маділовты? «?аздар ?айтып барады» деген шы?арманы жазуда?ы басты ойы, ма?саты не деп ойлайсы?дар? Байтас ?арт арманына жетті ме? ??гімені? ?аздар ?айтып барады» деп аталу себебі неде екен?

Байтас ?артты ?ыры? жылдан кейін шекара асыртып, жолда к?рген ?иынды?тарына т?зе отырып, алып келгені бір –а? н?рсе, ол – ту?ан жерге деген с?йіспеншілік. Ту?ан жерді? топыра?ы. «?зге елде с?лтан бол?анша, ?з елі?де ?лтан бол» демекші ?ркімні? ту?ан жері ?зіне ысты?. Себебі, кіндік ?аны? там?ан жер, ата – баба, бауыр – досты? ж?рген жері, тарихи Отаны?. Отан?а ?алты?сыз е?бек ету – ?р перзентіні? міндеті.

Ендеше балалар, ту?ан жерге деген с?йіспеншілігімізді білдіру ма?сатында Е.Хасан?алиевті? «Атамекен» ?німен ?орытайы?.

Х. ?йге тапсырма. Жазушыны? «Со??ы к?ш» романын о?у. «Отан десем ойыма...» ой тол?ау жазу.

ХІ. О?ушыларды ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?абдеш Ж?маділов. «?аздар ?айтып барады» ??гімесіні? т?рбиелік м?ні. »

Сабақтың тақырыбы: Қабдеш Жұмаділов. «Қаздар қайтып барады» әңгімесінің тәрбиелік мәні.

Сабақтың мақсаты: білімділік – оқушыларға сұрақтар мен тапсырмалар бере отырып, шығарманың мазмұнын, тақырыбы мен идеясын ашу; дамытушылық – ойларын нақты, дәл жеткізе білуге дағдыландыру, сөйлеу тіліне, сөйлеу мәдениетіне көңіл бөлу, дүниетанымын кеңейту, шығармашылық қабілеттерін дамыту; тәрбиелік – оқушылардың туған жеріне, атамекеніне деген сүйіспеншілігін ояту, патриоттық сезімдерін қалыптастыру.

Түрі: білімді қорытындылау.

Сабақтың әдісі:сатылай кешенді талдау, проблемалық сұрақтар, іздендіру, әңгімені талдау, сұрақ – жауап.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, автор және оралман қандастарымыз жайлы суреттер.

Пәнаралық байланыс: тарих, музыка, география.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Қ.Жұмаділов. «Қаздар қайтып барады» әңгімесінің мазмұнын меңгеріп келу.

І.слайд. Жазушы туралы мәліметті толықтыру.

Туған жылы	Туған жері	Бітірген оқу орны	Шығармалары

ІІ. слайд. Әңгіменің мазмұнын ашу мақсатында проблемалық сұрақтар.

1. Жолға шыққан қарт қайда сапар шегіп келеді? Оның сапар шеккеніне неше күн өтті?

2. Асудың ұшар басының табиғаты қандай екен?

3. Қарттың жол азығы не?

4. Неліктен жолаушы қиын да болса төте жолды таңдады?

5. Қуғыншыдан қауіптенбей, жолаушының көкжалдан қорқуы неліктен? Қарт көкжалдан қалай құтылды?

6. Өзеннен өтіп демалып отырғанда адамның қу басын көрген ол құдайға не деп жалбарынды?

7. «Өрттен қалған қу томардай болып жалғыз қалдым» деуінің мәнісі не?

8. Немересімен үйрек атуға барғанда қаздар туралы айтқан әңгімесінің түйіні не, қарт күрсінісі нені аңғартады?

9. Туған жер топырағын аттаған қарттың сезім күйін, сағынышын, қуанышын автор қалай суреттеген?

10. Байтас қартты туған жерге жетелеген қандай құдірет, қандай күш?

11. Қарттың қырық жыл бойы сақтаған бойтұмары туралы өз ойың мен көзқарасың қандай?

ІІІ.слайд. Жаңа сабақ.

Сабақтың эпиграфы: «Әркімнің туған жері – мысыр шаһары»

Қаздардың ұшып бара жатқанын көрсету.

Оқушыларға сұрақ.

Балалар сендердің ойларыңша қаздар қайтуы мүмкін? (Интерактивті тақтаға оқушылар өз ойларын топтастыру әдісімен жазып шығады)

Мұғалімнің сөзі:

Өткен ғасырдың 30 – жылдарындағы ашаршылық – Қазақстан тарихындағы ең қорқынышты беттердің бірі. Биыл 1931 -1932 жылдардағы алапат ашаршылыққа 81жыл толғалы отыр.

Қазақстан Республикасының Президенті, Ұлт көшбасшысы, Елбасы Н.Назарбаевтың арнайы Жарлығымен 1997 жыл «Жалпыұлттық татулық пен саяси қуғын – сүргін құрбандарын еске алу» жылы ретінде жарияланып, 31 мамыр саяси қуғын – сүргін құрбандарын еске алу күні болып белгіленді. 1929 – 1931 жылдардың өзінде Қазақстанда 80 мыңнан астам қатысқан 372 көтеріліс орын алды. Адамдар туған жерін тастап кетіп жатты. Бір жылдың ішінде республика аумағынан 280 мыңнан астам шаруа қожалықтары негізінен Қытайға, Иранға және Ауғанстанға қарай ауып кетті. Ашаршылық жылдары 1 лн. 130 мыңнан астам адам беті ауған жаққа көшіп кетті. Олардың 450 мыңы ғана Қазақстанға қайтып оралды.

Қасиеті сіңген туған жерін жат елде жүріп бір сәт те ұмыта алмай туған жерге оралған қандастарымыз қаншама! Мұртаза Бұлытай, Майра Мұхамедқызы, Шұғыла Сапарғалиқызы сынды қандастарымыз туған еліне келіп еңбек етуде. Біздің ауылға да он шақты отбасы Моңғолиядан көшіп келді. Қазір үш отбасы осы ауылда өмір сүріп жатыр. Демографтардың есебі бойынша, осы екі ашаршылық болмағанда, қазақтың қазіргі саны 40 миллионға иек артатын еді. «Нұрлы көш» бағдарламасы аясында алдағы 3 – 4 жылда 12 – 13 мың адам келеді деп күтілуде.

Тағдыр тауқыметімен кезінде тарыдай шашыраған қандастарымыз дүние жүзінің 55 елінде өмір сүріп жатыр екен.

АҚШ – та 14000 Ресейде740000

Украинада15000 қазақтар Моңғолияда100000

Қырғызстанда450000

Түркияда 25000 Қытайда1500000

Өзбекстанда1550000 Ауғанстанда30000

Иранда 12000 Тәжікстанда10000

Қ.Жұмаділов туралы зерттеу еңбек жазған жазушы Әкім Тарази. Әкім Тарази Қабдеш аға туралы: «Қабдеш тілге аса бай және әр сөздің сиқырлы бояуын жан – тәнімен нәзік сезінетін жазушы» деген болатын.

Қабдеш Жұмаділовтың отбасымен таныстырып өту.

ІҮ. слайд. Әңгімені сатылай кешенді талдау. (Оқулықпен жұмыс)

1.Авторы –

2.Тақырыбы –

3.Әдеби жанр –

4.Идеясы –

5. Шығарманың композициялық құрылысы –

6. Басты кейіпкер –

7.Әдеби – теориялық ұғымдар –

Тұрақты тіркес –

Теңеу –

Метафора -

8.Түсіндірме сөздік .

1.Қозыкөш жер – аса алыс емес, біршама қашықтық өлшемі.

2.Мойыл,ұшқат – шөп атаулары.

3. Саптыаяқ – сұйық алып ішуге арналған ыдыс.

9. Басқа шығармалармен үндестігі –Қ.Жұмаділов. «Қозыкүрең»

10.Тәрбиелік мәні -

Ү.слайд. Тау, өзен, таңның атқан көрінісі қалай суреттелгеніне назар аударып, кестені толтырыңдар. Мәтіннен жер – су аттарын теріп жазып, географиялық тұрғыдан сипаттама беріңдер.

Тау көрінісі	Өзен көрінісі	Таңның көрінісі

ҮІ. слайд. Шығармашылық тапсырма.

«Кіндік қаным – тамған елім» ой толғау жазу.

ҮІІ. слайд. Мақалдың сыңарын табыңдар.

ҮІІІ. Бекіту. Байтас қартқа мінездеме беріңдер. Қарт бойынан қандай ерекшеліктерді байқадыңдар? Кестені толтырыңдар.

Кейіпкері	Іс - әрекеті	Адами қасиеті

ІХ. слайд. Қорытындылау.

Қ.Жұмаділовтың «Қаздар қайтып барады» деген шығарманы жазудағы басты ойы, мақсаты не деп ойлайсыңдар? Байтас қарт арманына жетті ме? Әңгіменің қаздар қайтып барады» деп аталу себебі неде екен?

Байтас қартты қырық жылдан кейін шекара асыртып, жолда көрген қиындықтарына төзе отырып, алып келгені бір –ақ нәрсе, ол – туған жерге деген сүйіспеншілік. Туған жердің топырағы. «Өзге елде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол» демекші әркімнің туған жері өзіне ыстық. Себебі, кіндік қаның тамған жер, ата – баба, бауыр – достың жүрген жері, тарихи Отаның. Отанға қалтықсыз еңбек ету – әр перзентінің міндеті.

Ендеше балалар, туған жерге деген сүйіспеншілігімізді білдіру мақсатында Е.Хасанғалиевтің «Атамекен» әнімен қорытайық.

Х. Үйге тапсырма. Жазушының «Соңғы көш» романын оқу. «Отан десем ойыма...» ой толғау жазу.

ХІ. Оқушыларды бағалау.