kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Ілияс Жанс?гіровты? "??лагер"поэмасы

Нажмите, чтобы узнать подробности

                     І. Жанс?гіровты? «??лагер»поэмасы

«??лагер» - ?нерге келетін ?атерге о?ыл?ан «?кім», ?нер ?лылы?ына арнайы  айтыл?ан гимн».                                                                                                     

Т?рсынзада Есімжанов

Саба?ты? та?ырыбы: І. Жанс?гіровты? «??лагер»поэмасы

Саба?ты? ма?саты:  1) о?ушылар поэманы? мазм?нын ме?гереді, авторды? трагедиялы?  картина  жасауда?ы шеберлігін таниды.

                                      2) поэманы? тарихилы?ын д?лелдейді, тарихи деректерді пайдалана отырып, о?и?а туралы тере? ма?л?маттарды т?сінеді.

                                      3) ??лагер мен Ілияс та?дырыны? саба?тасты?ын ашып, саяси ?у?ын- с?ргіндерді? ?нерге тигізген ?атерін, ?аза? тарихында ?алдыр?ан ащы ?кінішін ж?ректерімен сезінеді.

Саба?та ?олданылатын ?діс-т?сілдер: Блум таксономиясы, топпен ж?мыс, сыни т?р?ыдан ойлау стратегиялары: пікірлер картасы,

«Болжау а?ашы»,  «Fishbone» стратегиялары

Саба?ты? н?тижесінде о?ушы жететін табыс критерийлері:

(Блум таксаномиясы бойынша)

О?у ма?саттарыны? де?гейлері

О?ушыны? жететін жетістіктері

Білу.Есте са?тау.

Мен поэманы? мазм?нын ме?гердім. Кейіпкерлері А?ан сері мен ??лагер ат туралы деректерді  білемін.

Т?сіну

??лагерді? м?ндай трагедия?а тап болу себептерін,

 к?ре алмаушылы?ты?  ?нерге тигізген ?атерін,

?аза? тарихында ?алдыр?ан ащы ?кінішін

 ж?регіммен сезіндім.

?олдану

 Авторды? идеясын аша аламын. М?тін ішінен автор

?олдан?ан к?ркемдеуші компоненттерін таба аламын

Талдау

Тарихи деректерді пайдалана отырып, о?и?а туралы

тере?  ма?л?маттарды т?сіндім, сол ар?ылы поэманы? тарихилы?ын д?лелдей алдым.

Жина?тау

Саба? барысында ал?ан білімімді жина?тап, ?з ойымды жаза аламын.

Ба?алау

Б?гінгі ?о?амда з?лымды?тан са?тану шараларын ?арастыра аламын.

Саба? барысы:?йымдастыру кезе?і: амандасу, т?гендеу. Топтастыру. О?ушылар ма?алдарды? жал?асын табу ар?ылы ?ш  топ ??рады.

 

 

О?у ма?саттарыны? де?гейлері

О?ушылар ?рекеті

Білу.Есте са?тау.

І топты? ж?мыс. ?з ж?мыстарын ?ор?айды.

1.О?ушылар?а ?ткен материалдар бойынша схема ?сынылады.

Топтар?а  с?ра?: «К?й» поэмасыны? кейіпкері Молы?бай ?обызшымен Ілиясты? жеке ?мірінде ?андай байланыс бар?(білетіндерін орта?а салады.)

  1. Проектор ар?ылы А?ан сері мен ??лагерді? портреті к?рсетіледі.

Топты? ж?мыс. Тапсырма:  Ілиясты? «??лагер» поэмасын о?ымай т?рып, ??лагер деген с?зді естігенде к?з алдары?ыз?а не елестейді, ж?ректері?ізбен нені сезесіздер?(топтастыру ?дісі)

  1. ??лагерді? иесі кім? Ол туралы ?андай білімдері? бар? (топтастыру)

 

Т?сіну

ІІ топты? ж?мыс

 І топ?а тапсырма: поэманы? «Егес» тарауынан ?зінді беріледі. М?нда А?ан сері мен Батырашты? арасында бол?ан егес  суреттеледі.

М?тінмен танысып, осы егесті? т?бі немен тынады деп ойлайсы?дар, соны топ ішінде тал?ыла?дар, ?з болжамдары?ды сурет т?рінде бейнелеуге болады немесе «Болжау а?ашын» жаса?дар.

ІІ топ?а тапсырма:  Ра?ымжан Отарбаевты? «??лагер» атты ма?аласынан дерек беріледі.                                                                           

   «. А?ан ?айткенде де ?абыл биді? асына баратын болсын. Са?ынайды? асына барушы болмасын. Барса  ??лагерді  не  жазым, не ?олды ?ылады. Ол жа?та ??лагерге ?ызы?ушылар к?п.  Бара ?алса, бітпес ?ай?ы жамар. Одан да бізбен бірге Орынбор?а ж?рсін»,- деп, с?лем айтады А?анны? аталас, рулас жа?ындары.

А?ан б?л ?сыныс?а ?ш м?рте тойтарыс береді. М?ны естіген Керей-Уа?, Аты?ай - ?арауылды? игі жа?сылары А?ан?а ?атты ?кпелесіп, ?абыл биді? асына аттанып кетеді».  

   М?тінмен танысып, А?анны? осы шешіміні? т?бі немен тынады деп ойлайсы?дар, соны топ ішінде тал?ыла?дар, ?з болжамдары?мен «Болжау а?ашын» жаса?дар.

ІІІ топ?а тапсырма:  Ілияс Жанс?гіровты? жары Ф.?абитованы?  т?рмеде отыр?ан Ілияспен кездесуге  жа?а ту?ан ?лы Болатты  апар?анда?ы  со??ы кездесуі  туралы естелігінен ?зінді беріледі:

«Н?ресте ?кесін т???ыш ?рі со??ы рет к?ретінін сезді ме екен, бар даусымен шыр?ырай жылап, т?рме ішін азан-?азан ?ылды. Ілияс бізді? ай?айымызды естіген болуы керек, есікті ашып жіберіп, Болатты ?олына алды да:- Бізді? тарихи ал?аш?ы кездесуіміз осындай орында болды ма? - деді. Мен Болатты емізіп отыр?анда,  Ілияс мен отыр?ан орынды?ты? артынан келіп, Болатты? шашалып, ?ома?айлана емген т?ріне ?арап т?рып:

- Б?л ?лымыз етікші болсын. Етік тігуге ?йрет б?л ?лды, - деді.

Тергеуші: «?зі?іздей жазушы болар», - дегенде Ілияс: «Жазушы болып жазы?сыз жаза тарт?анша, етікші болып еркін ?мір с?рсін!» - деді» 

С?ра?: 1.Ілиясты?  Болатты «Жазушы болып жазы?сыз жаза тарт?анша, етікші болып еркін ?мір с?рсін!» - деуіні? астарында не бар? 

2. Ілиясты іштарлы? пен ?астанды? ??рбаны деп есептейсіз бе?

?олдану

Топты? ж?мыс

1-тапсырма: поэмада  к?пшілік ??лагерді ?атты сын?а алады, тауып о?иы?. («??лагер» тарауыны? 9, 13, 15- шума?тарын о?иды)

-         Неге ж?рт ??лагерді к?лкі ?ылды?

-         Автор атты? портретін беруде ?андай троптарды ?олдан?ан? М?тіннен тауып, талда?дар.

-         ?алай ойлайсы?дар, неге ??лагерді? т?р?ы нашар болып к?рінді?

2-тапсырма: «??лагер»  кинофильмінен  К?ре?бай сыншыны? атты сына?ан с?тін тамашалайы?. (бейнефильм к?рсетіледі)

Ілиясты? поэмада берілген сынын кинода?ы вариантыменсалыстыры?дар.

3-тапсырма: Ра?ымжан Отарбаевты? «??лагер» атты ма?аласынан дерек беріледі.              

 «.Ас?а келер жолда б?лар?а бір дуана кезігіпті. «Паh,паh,шіркін т?лпарым-а? екенсі?! Ажалдан бас?асыны? алдын бермесін»,-деп та?дайын та?ылдатыпты. Осыдан ??лагерге к?з тиген екен. М?ны К?ре?бай сыншы к?ріп, ?ш к?н о?аша ?йде емдеп жазыпты.»

С?ра?: К?ре?бай ??лагерді? ж?йріктігін ?айдан білді екен?

       Атты? ж?йріктігіні? белгілері сыншыны? ?ай с?здерінен бай?алады?

Сергіту с?ті

Талдау

Бейнематериал к?рсетіледі. «Ілияс пен ??лагерді? мерт болуы»

Топты? ж?мыс:

І топ?а тапсырма: бейнематериал бойынша  ??лагерді? мерт болу себебі неде деп ойлайсы?дар. ??лагер ?алай мерт болды? Неге фильмде Ілияс пен ??лагерді? ?лімін байланыстыр?ан?

ІІ топ?а тапсырма: поэма тарауларынан тар ?ылтада ?ан?а б?гіп ??ла?ан ??лагерді? трагедиялы? картинасы суреттелетін эпизодты тауып о?ы?дар.

??лагерге не болды?  Осы эпизодты? суретін салып к?рі?дер.

ІІІ топ?а тапсырма: Ра?ымжан Отарбаевты? «??лагер» атты ма?аласынан дерек беріледі.                                                     

 «.?зге аттарды ?ара ?зіп арт?а тастап,  ж?лдыздай а?ып келе жат?ан ??лагер ?лгі тар ?ылта?а да келіп кіреді. ?амданып т?р?ан жауыздар шылбырына жармаса кетеді. Біра? ?ол іліктіре алмайды. Сосын жан д?рменімен созылып шауып бара жат?ан атты жаяны? ?стінен шо?пармен мы?тап кеп ?рады.  ??лагер шат?ала?тап барып, ома?аса ??лайды. Т?лпарды? ?уы?ы жарылып кеткен. Екі жауыз лезде к?зден таса болады.

.А?анды к?ріп, ??лагер кісінеп орнынан атып т?рады да, ?айта ??лайды. Д?рмені кетіп, тоста?андай екі к?зден жас парлап, адамнан зия жануар осы жерде жан т?сілім етеді».

Тапсырма:  ??лагер шын м?нінде ?алай мерт бол?ан? Ол неліктен м?ндай жа?дай?а ?шырады?

Жина?тау

«??лагер  - іштарлы? пен з?лымды?ты?  ??рбаны»

«Fishbone» стратегиясы бойынша  ал?ан білімдерін жина?тау.

Ба?алау

«Батыраш  пен  ?отыраштар» ?з ма?айлары?да бар ма, олардан ?алай са?танасы?дар?

О?ушыларды? ?зін-?зі ба?алауы. Табыс критерийлері жазыл?ан пара?тар таратылады, о?ушылар ?з н?тижелерін 1 балды? ж?йемен ба?алайды, со?ында балдарын жина?тайды  (3минут)

білу)

Кері байланыс

«Со??ы  с?зді  мен  айтайын»  стратегиясы.  Б?гінгі  саба?тан  не  т?йгенін  ауызша  айтып  ?ту.

Не білдім? Не білгім келеді? (стикерлер тарату ар?ылы о?ушыларды? б?гінгі саба?тан ?йренгендерін білу )

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Ілияс Жанс?гіровты? "??лагер"поэмасы»


І. Жансүгіровтың «Құлагер»поэмасы


«Құлагер» - өнерге келетін қатерге оқылған «үкім», өнер ұлылығына арнайы айтылған гимн».

Тұрсынзада Есімжанов

Сабақтың тақырыбы: І. Жансүгіровтың «Құлагер»поэмасы


Сабақтың мақсаты: 1) оқушылар поэманың мазмұнын меңгереді, автордың трагедиялық картина жасаудағы шеберлігін таниды.

2) поэманың тарихилығын дәлелдейді, тарихи деректерді пайдалана отырып, оқиға туралы терең мағлұматтарды түсінеді.

3) Құлагер мен Ілияс тағдырының сабақтастығын ашып, саяси қуғын- сүргіндердің өнерге тигізген қатерін, қазақ тарихында қалдырған ащы өкінішін жүректерімен сезінеді.



Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: Блум таксономиясы, топпен жұмыс, сыни тұрғыдан ойлау стратегиялары: пікірлер картасы,

«Болжау ағашы», «Fishbone» стратегиялары

Сабақтың нәтижесінде оқушы жететін табыс критерийлері:

(Блум таксаномиясы бойынша)


Оқу мақсаттарының деңгейлері

Оқушының жететін жетістіктері

Білу.Есте сақтау.

Мен поэманың мазмұнын меңгердім. Кейіпкерлері Ақан сері мен Құлагер ат туралы деректерді білемін.

Түсіну

Құлагердің мұндай трагедияға тап болу себептерін,

көре алмаушылықтың өнерге тигізген қатерін,

қазақ тарихында қалдырған ащы өкінішін

жүрегіммен сезіндім.

Қолдану

Автордың идеясын аша аламын. Мәтін ішінен автор

қолданған көркемдеуші компоненттерін таба аламын

Талдау

Тарихи деректерді пайдалана отырып , оқиға туралы

терең мағлұматтарды түсіндім, сол арқылы поэманың тарихилығын дәлелдей алдым.

Жинақтау

Сабақ барысында алған білімімді жинақтап, өз ойымды жаза аламын.

Бағалау

Бүгінгі қоғамда зұлымдықтан сақтану шараларын қарастыра аламын.



Сабақ барысы:Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу. Топтастыру. Оқушылар мақалдардың жалғасын табу арқылы үш топ құрады.



Оқу мақсаттарының деңгейлері

Оқушылар әрекеті

Білу .Есте сақтау.

І топтық жұмыс. Өз жұмыстарын қорғайды.

1.Оқушыларға өткен материалдар бойынша схема ұсынылады.

Топтарға сұрақ: «Күй» поэмасының кейіпкері Молықбай қобызшымен Ілиястың жеке өмірінде қандай байланыс бар?(білетіндерін ортаға салады.)

  1. Проектор арқылы Ақан сері мен Құлагердің портреті көрсетіледі.

Топтық жұмыс. Тапсырма: Ілиястың «Құлагер» поэмасын оқымай тұрып, Құлагер деген сөзді естігенде көз алдарыңызға не елестейді, жүректеріңізбен нені сезесіздер?(топтастыру әдісі)

  1. Құлагердің иесі кім? Ол туралы қандай білімдерің бар? (топтастыру)


Түсіну

ІІ топтық жұмыс

І топқа тапсырма: поэманың «Егес» тарауынан үзінді беріледі. Мұнда Ақан сері мен Батыраштың арасында болған егес суреттеледі.

Мәтінмен танысып, осы егестің түбі немен тынады деп ойлайсыңдар, соны топ ішінде талқылаңдар, өз болжамдарыңды сурет түрінде бейнелеуге болады немесе «Болжау ағашын» жасаңдар.

ІІ топқа тапсырма: Рақымжан Отарбаевтың «Құлагер» атты мақаласынан дерек беріледі.

«... Ақан қайткенде де Қабыл бидің асына баратын болсын. Сағынайдың асына барушы болмасын. Барса Құлагерді не жазым, не қолды қылады. Ол жақта Құлагерге қызығушылар көп. Бара қалса, бітпес қайғы жамар. Одан да бізбен бірге Орынборға жүрсін»,- деп, сәлем айтады Ақанның аталас, рулас жақындары.

Ақан бұл ұсынысқа үш мәрте тойтарыс береді. Мұны естіген Керей-Уақ, Атығай - Қарауылдың игі жақсылары Ақанға қатты өкпелесіп, Қабыл бидің асына аттанып кетеді».

Мәтінмен танысып, Ақанның осы шешімінің түбі немен тынады деп ойлайсыңдар, соны топ ішінде талқылаңдар, өз болжамдарыңмен «Болжау ағашын» жасаңдар.

ІІІ топқа тапсырма: Ілияс Жансүгіровтың жары Ф.Ғабитованың түрмеде отырған Ілияспен кездесуге жаңа туған ұлы Болатты апарғандағы соңғы кездесуі туралы естелігінен үзінді беріледі:

«Нәресте әкесін тұңғыш әрі соңғы рет көретінін сезді ме екен, бар даусымен шырқырай жылап, түрме ішін азан-қазан қылды. Ілияс біздің айқайымызды естіген болуы керек, есікті ашып жіберіп, Болатты қолына алды да:- Біздің тарихи алғашқы кездесуіміз осындай орында болды ма? - деді. Мен Болатты емізіп отырғанда, Ілияс мен отырған орындықтың артынан келіп, Болаттың шашалып, қомағайлана емген түріне қарап тұрып:

- Бұл ұлымыз етікші болсын. Етік тігуге үйрет бұл ұлды, - деді.

Тергеуші: «Өзіңіздей жазушы болар», - дегенде Ілияс: «Жазушы болып жазықсыз жаза тартқанша, етікші болып еркін өмір сүрсін!» - деді» 

Сұрақ: 1.Ілиястың Болатты «Жазушы болып жазықсыз жаза тартқанша, етікші болып еркін өмір сүрсін!» - деуінің астарында не бар? 

2. Ілиясты іштарлық пен қастандық құрбаны деп есептейсіз бе?

Қолдану

Топтық жұмыс

1-тапсырма: поэмада көпшілік Құлагерді қатты сынға алады, тауып оқиық. («Құлагер» тарауының 9, 13, 15- шумақтарын оқиды)

  • Неге жұрт Құлагерді күлкі қылды?

  • Автор аттың портретін беруде қандай троптарды қолданған? Мәтіннен тауып, талдаңдар.

  • Қалай ойлайсыңдар, неге Құлагердің тұрқы нашар болып көрінді?

2-тапсырма: «Құлагер» кинофильмінен Күреңбай сыншының атты сынаған сәтін тамашалайық. (бейнефильм көрсетіледі)

Ілиястың поэмада берілген сынын кинодағы вариантыменсалыстырыңдар.

3-тапсырма: Рақымжан Отарбаевтың «Құлагер» атты мақаласынан дерек беріледі.

« ...Асқа келер жолда бұларға бір дуана кезігіпті. «Паh,паh,шіркін тұлпарым-ақ екенсің! Ажалдан басқасының алдын бермесін»,-деп таңдайын тақылдатыпты. Осыдан Құлагерге көз тиген екен. Мұны Күреңбай сыншы көріп, үш күн оңаша үйде емдеп жазыпты.»

Сұрақ: Күреңбай Құлагердің жүйріктігін қайдан білді екен?

Аттың жүйріктігінің белгілері сыншының қай сөздерінен байқалады?

Сергіту сәті


Талдау

Бейнематериал көрсетіледі. «Ілияс пен Құлагердің мерт болуы»

Топтық жұмыс:

І топқа тапсырма: бейнематериал бойынша Құлагердің мерт болу себебі неде деп ойлайсыңдар. Құлагер қалай мерт болды? Неге фильмде Ілияс пен Құлагердің өлімін байланыстырған?

ІІ топқа тапсырма: поэма тарауларынан тар қылтада қанға бөгіп құлаған Құлагердің трагедиялық картинасы суреттелетін эпизодты тауып оқыңдар.

Құлагерге не болды? Осы эпизодтың суретін салып көріңдер.

ІІІ топқа тапсырма: Рақымжан Отарбаевтың «Құлагер» атты мақаласынан дерек беріледі.

«...Өзге аттарды қара үзіп артқа тастап, жұлдыздай ағып келе жатқан Құлагер әлгі тар қылтаға да келіп кіреді. Қамданып тұрған жауыздар шылбырына жармаса кетеді. Бірақ қол іліктіре алмайды. Сосын жан дәрменімен созылып шауып бара жатқан атты жаяның үстінен шоқпармен мықтап кеп ұрады. Құлагер шатқалақтап барып, омақаса құлайды. Тұлпардың қуығы жарылып кеткен. Екі жауыз лезде көзден таса болады.

...Ақанды көріп, Құлагер кісінеп орнынан атып тұрады да, қайта құлайды. Дәрмені кетіп, тостақандай екі көзден жас парлап, адамнан зия жануар осы жерде жан тәсілім етеді».

Тапсырма: Құлагер шын мәнінде қалай мерт болған? Ол неліктен мұндай жағдайға ұшырады?

Жинақтау

«Құлагер - іштарлық пен зұлымдықтың құрбаны»

«Fishbone» стратегиясы бойынша алған білімдерін жинақтау.

Бағалау

«Батыраш пен Қотыраштар» өз маңайларыңда бар ма, олардан қалай сақтанасыңдар?

Оқушылардың өзін-өзі бағалауы. Табыс критерийлері жазылған парақтар таратылады, оқушылар өз нәтижелерін 1 балдық жүйемен бағалайды, соңында балдарын жинақтайды (3минут)

білу)


Кері байланыс

«Соңғы сөзді мен айтайын» стратегиясы. Бүгінгі сабақтан не түйгенін ауызша айтып өту.

Не білдім? Не білгім келеді? (стикерлер тарату арқылы оқушылардың бүгінгі сабақтан үйренгендерін білу )


Қаратал ауданы, Үштөбе қаласы,

Кемел Тоқаев атындағы орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Рахметова Нурзия Тургамбековна



Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Литература

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Ілияс Жанс?гіровты? "??лагер"поэмасы

Автор: Рахметова Нурзия Тургамбековна

Дата: 16.02.2016

Номер свидетельства: 294518


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Проверка свидетельства