Просмотр содержимого документа
«Ашы? саба? "А?ыз ??гімелер, Асан ?ай?ы, Алдар к?се" ?.Т?рманжанов »
Асан қайғы -ХҮ ғасырда қазақ ұлысын біріктіру мәселесін қолына алған даланың ойшыл данасы
Әлкей Марғұлан
Тарихта болған адамдардың ішінде өмір сорабы, іс еңбегі халықтық нағыз ертегі болып, тек сол қалыпта ғана ой жадында сақтаған адамның бірі –осы Асан қайғы
Мұхтар Әуезов
Сабақтың тақырыбы: Аңыз әңгімелер, Асан қайғы, Алдар көсе
Сабақтың түрі: аралас (І кезең -5 мин, ІІ кезең -25 мин, ІІІ кезең-15 мин)
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: ауыз әдебиетінің таңдаулы үлгісі -аңыз әңгімелер туралы, оның кейіпкерлері Асан қайғы, Алдар көсе туралы мәлімет беру
Тәрбиелік: елін, жерін сүйе білуге, патриоттық сезімге тәрбиелеу
Дамытушылық: өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын дамыту, шығармашылық қабілеттерін кеңейту
2.Сабақтың мазмұны: І-ІІІ кезеңдік тапсырмалар
3. Сабақтың әдіс-тәсілі: І кезеңде –сұрақ –жауап; ІІ кезеңде –а)оқулықпен өз бетімен іздену әдісі ; б)салыстыру в) семантикалық карта ; г)тірек сызба ІІІ кезеңде –үшдеңгейлік тапсырмаларды өз бетімен біртіндеп орындату арқылы бағалау әдістері
4.формасы : І кезеңде –фронтальды ; ІІ кезеңде –а) ұжымдық; б) фронтальды в) жеке;
ІІІ кезеңде –жеке
5.көрнекіліктер: І кезеңде –слайдтар ; ІІ кезеңде –а)оқулық , слайд, жұмыс дәптері;
ІІІ кезеңде- жұмыс дәптері; «ашық журнал»
9 в сынып
Қазақ әдебиеті
Сабақтың тақырыбы: Аңыз әңгімелер, Асан қайғы, Алдар көсе
Оқушыларға берілетін тапсырмалар
І кезең
Ұйымдастыру
«Көпір» тапсырмалары
Аңыз әңгіме дегеніміз не?
Жауабы: Кейіпкерлері тарихта болды деген дерек бар жырмен,қара сөзбен айтылатын әңгіме түрі
Аңыз қалай құрылады?
Жауабы: Белгілі бір адамның атына, іс –әрекетіне байланысты туады.
Аңыз бен ертегінің айырмашылығы неде?
Жауабы: Аңыз тарихта болған адамның басына құрылады.
ІІ кезең (топтық жұмыс)
Теориясы «Білу»
Аңыз кейіпкері қандай болуы мүмкін?
Жауабы: Ол адам батыр не ел басшысы, шешен би, күрескер болуы мүмкін.
Асан қайғы қай кезде өмір сұрген?
Жауабы: ХІҮ-ХҮ ғасырда Әз Жәнібек ханмен бірге өмір сүрген
Асан қайғы кім?
Жауабы: Асан қайғы хазақ үшін Жерұйық іздеген, Сырды, Ертісті, Сарыарқаны көрген әрқайсысына баға берген отаншыл қарт
Асан қайғының Баянауыл өңіріне берген бағасы қандай?
Жауабы: Тауды көргенде:
«Баянға жаймай, қой семірмес» деп, Асан Баянауылды өзіне жайлау етіпті.
Жуалы Өңірі туралы не айтты?
Жауабы: «Жерің семіз, шөбің шүйгін, қарың мол, топырағың май екен, қадіріңді егін салған ел білер» депті
Теориясы «Түсіну»
Асан Сәбитұлының «Асан қайғы» деп аталуы неліктен?
Жауабы: Халықтың қамын көп ойлағандығынан
Халық арасынан кең тараған күлкі, сықақ әңгімелер кімнің атына байланысты туған?
Жауабы: Күлкілі, сықақ әңгімелердің бір тобы Алдар Көсе атына байланысты туған.
Көсе қандай образ?
Жауабы: Қарапайым халықтың күлкіні сараң байларға, оның өкілдеріне қарсы жұмсау, оларды келеке -мазақ ету тілегінен туған образ
Теориясы «Талдау»
Алдар көсе туралы аңыз –әңгімелерді топтастыр
Жауабы:
Алдар көсе мен Алдар көсе мен Алдар көсе мен
Алаша хан шықбермес Шығайбай саудагер
Теориясы «Жинақтау»
Дүниеқор, өзімшіл, сараңдық сияқты қасиеттерді бойына жиған аңыз кейіпкері?
Жауабы: Шықбермес Шығайбай
Практикасы «Қолдану»
Оқулықтан халық аузында мәтелге айналған сөздерді теріп жаз
Жауабы: «Жұмыртқадан жүн қырыққан»,
«Өзі тойса да көзі тоймайтын»,
«Кесіп алса қан шықпайтын»
Практикасы «Баға беру»
Сіз қалай ойлайсыз?
Алдар көсе сияқты адамдар өмірде бар ма?
Жауабы: Қапияда жол, қапылыста сөз табатын, айла -амалы мол Алдар сияқты адамды кездестіруге болады.
Теориясы «Білу»
ІІІ бағалау кезең (жеке жұмыс)
Деңгейлік тапсырмаларды орындап, балл жинаңыз.
І деңгей. Тест
Асан қайғы қай жерде дүние салды?
а) Ұлытаудың бас жағында
ә) Жетісуда
б) Жезқазғанда
Өзі тойса да, көзі тоймайтын аңыз кейіпкерін ата?
а) Жиренше
ә) Алдар
б) Шығайбай
Тапқырлықтың өкілі қай кейіпкер?
а) Асан қайғы
ә) Жиренше
б) Алдар
Ең асыл нәрсе туралы пікір айтқан кім?
а) Асан қайғы
ә) Жиренше
б) Алдар
Практикасы
«Қолдану»
Берілген өлең жолдарын өз орнына қойып көріңіз.
Таза мінсіз асыл сөз
Жел толқытса шығады
Таза мінсіз асыл тас
Шер толқытса шығады
Жауабы:
Таза мінсіз асыл тас
Жел толқытса шығады
Таза мінсіз асыл сөз
Шер толқытса шығады
Теориясы «Түсіну»
ІІ деңгей
Бес жолдан тұратын қорытынды жазыңыз
зат есім
сын есім
етістік
толықтауыш
cөйлем
Жауабы: Алдар көсе –байларды келеке -мазақ ету тілегінен туған образ
Теориясы «Талдау»
Үзіндінің мағынасын түсіндіріңіз
Қилы –қилы заман болмай ма?
Суда жүрген ақ шортан
Қарағай басын шалмай ма?
Жауабы: Қарапайым халықтың қиын тағдыры туралы
Жинақтау
ІІІ деңгей
1.Асан қайғы шығармаларының тақырыбын топтастыр
Жауабы:
туған жер ел бірлігі
Асан қайғы
шығармаларының
тақырыбы
сөз өнері адамгершілік қасиеттер туралы
Баға беру
Сіз қалай ойлайсыз, Асан атамыз Жерұйықты тапты ма? Тапқан жері қазақ жері болды ма екен?