Білімділік: а?ыз-??гімелер туралы о?ушылар?а т?сінік беру, Асан ?ай?а туралы м?лімет айту Т?рбиелік: к?ркем ?дебиетті с?йіп о?у?а т?рбиелеу, жаманды?тан аула? болып, адамгершілік т?рбие беру; Дамытушылы?: о?ушыларды? с?йлеу тілін жетілдіру, ізденіске баулу
Асы?ты к?рсетіп, - Мынау не? - Асы?. Д?рыс айтасы?дар,?азір біз «Ханталапай» ойынын ойнаймыз. Кім ?андай асы?ты алса, сол асы?ты? т?сіне байланысты с?ра?тар бар. – Сол с?ра?тар?а жауап береміз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Білімділік: аңыз-әңгімелер туралы оқушыларға түсінік беру, Асан қайға туралы мәлімет айту Тәрбиелік: көркем әдебиетті сүйіп оқуға тәрбиелеу, жамандықтан аулақ болып, адамгершілік тәрбие беру; Дамытушылық: оқушылардың сөйлеу тілін жетілдіру, ізденіске баулу
Сабақтың көрнекілігі: оқулық,асықтар, слайд Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, тарих, жаратылыстану
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру 2. Үй жұмысын сұрау 3. Сабақты түсіндіру 4. Сабақты бекіту
5.Ой толғаныс 6. Үйге тапсырма беру 7. Бағалау
Сабақ барысы: Ұйымдастыру. а) Сәлемдесу, түгендеу.
Үй жұмысын тексеру. Мұғалім:
Асықты көрсетіп, - Мынау не? - Асық. Дұрыс айтасыңдар,Қазір біз «Ханталапай» ойынын ойнаймыз. Кім қандай асықты алса, сол асықтың түсіне байланысты сұрақтар бар. – Сол сұрақтарға жауап береміз. Сұрақтар
Ауыз әдебиеті дегеніміз не?
Ертегі дегеніміз не?
Ертегінің қандай түрлері бар?
Ер Төстіктің көмекшілері кімдер?
«Аяз би» ертегісінде хан уәзірлеріне қандай тапсырма береді?
-Не көрдіңдер? -Иә, балалар, Қазақстан - біздің Отанымыз, атамекеніміз. Дана халқымыз «Отан оттан да ыстық» деп бекер айтпаған., бұл біздің атамекеніміз, жерұйығымыз.
Бүгінгі біздің тақырыбымыз - Аңыз әңгімелер. «Асан қайғының Жерұйықты іздегені» аңызы.
Мағынаны тану
Ауыз әдебиетінің бір саласы – аңыз. Аңыз белгілі бар адамның атына, іс-әрекетіне байланысты туады. Кейде аңыз әңгімеде шындық оқиға мен қиял-ғажайып оқиға аралас келіп отырады. Аңыз әңгіме көбінесе тарихта болған адамның басына құралады. Ол адам не батыр, не ел босшысы, әділ би, ақыл парасатымен ел құрнметіне бөленген беделді адам болу мүмкін. Бірақ ол адамдардың айтқан сөздері мен істеген іс-әрекетіне байланысты айтылған әуелгі шындыққа қоспалар қосылып, біртіндеп аңызға айналады. Оны әңгіме жыр етіп, біреуден-біреу жаттап алып, кейінгі ұрпаққа жеткізіп отырады.
Қазақ аңыздарындағы Асанқайғы, Жиренше, Қорқыт, Жошы хан сияқты кейіпкерлер – бәрі де тарихта болған, ел басқарған адамдар, бірақ кейін олардың әрекеттері, сөздері біреуден-біреуге ауызша айтылы-айтыла аңыз болып кеткен. Бұлармен бірге, Қожанасыр, Алдаркөсе секілді қарапайым жай адамдар туралы аңыздар да бар. Ел оларды сүйіп айтады, себебі олар кедейлер мен қарапайым адамдардың жоғын жоқтаған.
Еліміздің болашағы үшін өлшеусіз қызмет еткен ұлы бабаларымыздың бірі – Асан Сәбитұлы. Ауыз әдебиетіндегі бізге жеткен жыр-шумақтардан бабамыздың нақты біздің аймақтарда да өмір сүргенін байқаймыз. Есімі аңызға айналған айтулы тұлға Асан қайғы Сәбитұлы бір деректерде Еділ бойында дүниеге келген. Асан қайғы төңірегіндегі аңыздар ішіндегі ең тан-даулысы – Асан қайғының Жерұйықты іздеуі жайлы аңыз. Асан қайғы елдің көшіп отырған тұрмысына қанағаттан-байды, халқының болашағын ойлап қамығады. Оның ойынша жер үстінде адамзат тіршілігінде көруі мүмкін ұжмақ бар, аты – «Жерұйық». Онда жұрттың бәрі тең, бәрі де шат-шадыман тіршілік кешеді, ел аласы, ру таласы жоқ. Малға жай, елге ырыс осындай мекен барын ғайыптан болжап білген Асан қайғы енді сол жерді іздеп табу үшін желмаяға мініп, төңіректің төртбұрышын кезеді. Жолында кездескен тау, өзен, шұрайлы жерлерге тиісті баға беріп отырады. Ақыры Жерұйықты таба алмай, өксіп дүние кешеді...Сол үшін оның Асан деген атының соңына Қайғы сөзі қосылған.
Балалар жерұйық дегеніміз - малға да, жанға да жайлы, көгорай шалғынды жерді айтады.
Сабақты бекіту.
Мәтінмен жұмыс. (Ауызша)
«Асан қайғының Жерұйықты іздегені» аңызының мәтіндері екі бөлікке бөлінген.
Әр оқушы жеке өз бөлігін оқиды.
Одан кейін түсінгендерін бір-біріне айтып береді. Бірінші оқушы бірінші бөлігін, екінші оқушы екінші бөлігін.
Сосын тақтаға шығып бірінші партада отырған оқушының біреуі аңыздың басын айтса, екінші партада отырған оқушының бірі жалғастырып айтады.
Білімді тексеру. (Жазбаша)
Мәтіннің мазмұнын меңгерілуін тексеруге арналған сұрақтар: «Жерұйық» дегенді қалай түсінесіңдер?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Асан қайғы Маңғыстауға қандай баға береді?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Жетісуды көргенде не деп айтады?
Мұғалім: Мүмкін сендердің де туған жерлеріңе келген шығар? Иә, балалар, әркімнің туған жері – Жерұйық. Ендеше, әркім өз туған жеріңе Асан қайғыша баға беріп көріңдер.
Эссе. (шығармашылық жұмыс) Тапсырма: Менің туған жерім – Жерұйық.
Қорытынды.
Мұғалім: Жақсы, балалар, біз сендермен бүгін «Аңыз әңгімелер. «Асанқайғының жерұйықты іздегені» аңызымен таныстық, осы жырдағы кейіпкер Асанқайғы туралы білдік. Асан халқының қамын ойлап, жайлы жер, жайлы қоныс іздеген абыз- жырау екен.Шоқан Уәлиханов Асан қайғыны «Көшпенді қазақ, ноғай ұлысының философы» деп атаған.
Қалай ойлайсыңдар, Асан қайғы жерұйықты тапты ма? Арине, тапты біздің жерұйығымыз – Тәуелсіз, кең, байтақ Қазақстан.
Үйге тапсырма: Туған жер туралы өлең жаттау немесе сурет салу
Бағалау: Оқушылардың білімін бағалау
_______________________
«Жерұйық» дегенді қалай түсінесіңдер?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Асан қайғы Маңғыстауға қандай баға береді?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Жетісуды көргенде не деп айтады?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Шыңғырлау өзені туралы не деген екен?
