А?паратты? – коммуникативтік технологияны? м?мкіндіктерін ?олдануды? тиімділігі
А?паратты? технологияны ?олдану ар?ылы о?ыту:
- жа?а а?паратты? технологияны ?олдану ар?ылы бiлiмнi? сапасын к?теру;
- жа?а а?паратты? ж?не телекоммуникациялы? технологияларды енгiзу ар?ылы бiлiм беру мазм?нын жа?арту;
- жа?а а?паратты? технологияны ?олдану саласы бойынша о?ушыларды? маманды??а баулу механизмiн ??ру;
- бiздi? елiмiздегi ж?не шет елдердегi жина?тал?ан а?паратты? ресурстар?а жедел ену;
- мультимедиялы? электронды? о?улы?тарды, виртуальды? лабораторияларды ж?не ба?ылау программаларын жаса?тап, ?амтамасыз ету;
- бiлiм берудi? телекоммуникациялы? желiлерiн ??ру;
А?паратты?-?атынасты? технологияны б?секеге ?абілетті ?лтты? білім беру ж?йесін дамыту?а ж?не оны? м?мкіндіктерін ?лемдік білімдік орта?а енудегі саба?тасты??а ?олдану негізгі м?нге ие болып отыр. Адамзатты? ?олы жеткен е? ?лкен табыстарыны? бірі – осы а?парат. Біра? оны шектен тыс ашы? ?олдана берсе, жастар санасын улайтын да н?рсеге айналып кетуі м?мкін.
«?азіргі заманда жастар?а а?паратты? технологиямен байланысты ?лемдік стандарт?а сай м?дделі жа?а білім беру ?те ?ажет» деп, Елбасы атап к?рсеткендей, жас ?рпа??а білім беру жолында а?паратты? технологияны о?у ?рдісінде о?тайландыру мен тиімділігін арттыруды? ма?ызы зор. ?аза?стан Республикасыны? білім беруді 2020 жыл?а дейін дамытуды? Мемлекеттік ба?дарламасында о?у ?дерісінде а?паратты?-?атынасты? технологияларды ке?інен пайдалану жалпы білім беруді дамытуды? басты ба?дарыны? бірі делінген.
?лемдік білім алу ке?істігінде интеграциялы? ?рдістерді? тере?деп, ке? ?анат жай?ан жа?дайында а?апаратты? технологияларды ме?геру ?зекті екені с?зсіз. Осы кезе?де біліктілігі жо?ары д?режеде дамы?ан, білімі жа?ынан б?секеге т?се алатын, ?зін халы?аралы?
?азіргі а?паратты? технологияларды? ?ар?ынды даму кезе?інде орта білім беретін о?у орындарыны? о?у ?дерісіні? тиімділігі болаша? м??алімні? к?сіби дайынды?ына тікелей ?атысты. Сол себепті а?паратты?-?атынасты? технологиялар ??ралдарын педагогикалы? іс-?рекетке ке?інен ?олдана білу іскерліктеріні? жо?ары де?гейде ?алыптасуы мектеп м??алімдеріні? к?сіби дайынды?ына ?ойылатын талаптар ?атарына енеді. Осы орайда, жо?ары о?у орындарында болаша? м??алімдерді педагогикалы? ?дерісте а?паратты? технологиялар мен ба?дарламалы? ??ралдарды ?олдану?а ?ана емес, осы ??ралдарды жасау?а дайындау ?зекті м?селе болып табылады. А?паратты? –коммуникациялы? технологияны ?олдану ар?ылы т?л?аны ?алыптастыру
О?ытуды? а?паратты? технологиясы – б?л а?паратпен ж?мыс жасау ?шін арнайы т?сілдер, педагогикалы? технологиялар, ба?дарламалы? ж?не техникалы? ??ралдар (кино, аудио ж?не видео ??ралдар, компьютерлер, телекоммуникациялы? желілер).
О?ытуды? а?паратты? технологиясы – білімді жа?аша беру м?мкіндіктерін жасау (педагогикалы? іс-?рекетті ?згерту), білімді ?абылдау, білім сапасын ба?алау, о?у-т?рбие ?рдісінде о?ушыны? жеке т?л?асын жан-жа?ты ?алыптастыру ?шін а?паратты? технологияны? ?осымшасы деп т?сіну керек.
Жа?а технологиясы ме?геру м??алімні? интелектуалды?, рухани азаматты? ж?не бас?а да к?птеген адами келбетіні? ?алыптастыруына игі ?серін тигізді.Жа?а а?паратты? технология ??ралдарын ?олдау адамзатты? ?рт?рлі сферасында, соны? ішінде білім беру саласында к?птеген ?зекті ма?ыздылы??а ?ол жеткізіп отыр?аны белгілі.
Білім беруді а?параттандыру :
• ?р бір адам?а білім алуды? ?зіне тиімді жолын та?дау?а м?мкіндік беретін білім беруді? ашы? ж?йесін орны?тыру?а;
• Білім алуды? техникасын т?бірімен ?згертуге ;
• О?ыту ?рдісінде о?ушыларды? танымды? іс-?рекетін тиімді ?йымдастыру;
• Электронды? білім беру пайдалану ар?ылы даралап о?ыту?а
А?паратты? – коммуникациялы? технологиялар арты?шылы?тар басым болды.
1. Мультимедиялы? м?мкіндіктерді ?олдау: музыкалы? немесе дикторлы? дайындау, анимация бейне клиптер, слайд шоу.
2. Ж?йені? бас?ару ??рылымы – о?ытушы ?з ойын, к?з?арасын, ?з кезегіндегі материалды? ?сынылыным, ?рт?рлі аудитория?а бір ?ана о?у м?ліметтерін ?сыну?а м?мкіндік алды.
3. Ж?йені? білімді ба?ылаумен тез арада н?тиже алуы, орындал?ан жатты?уларды? ба?алануы.
Б?л технология негізінде білім сапасын арттыру ж?мыстарыны? мысалы ретінде тек білім беру саласында бас?аруды автоматтандыру болды.
Б?дан ?ол жеткізетін жетістіктер:
1. Кроссворд, кестелерді ??ру ?шін дербес компьютерді ?олдану ар?ылы гром/? ж?не лексикалы? о?у маралдарын ??деу.
2. А?ылшын тіліндегі с?здерді сауатты жазу мен к?ркемдеп безендіруді ?йретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану ар?ылы о?ушыларды? ?зіндік ж?не ж?мыс жасауды игеру мен білім алуды ке?ейту.
4. Интернет желісін пайдалану ар?ылы о?ушылар электронды? пошта ар?ылы о?ушылар хат-хабарлама алмасу, ?зіні? ойын еркін жеткізу.
А?паратты? –коммуникативтік технология электронды? есептеуіш техникасымен ж?мыс істеуге, о?у барысында компьютерді пайдалану?а, модельдеуге, электронды? о?улы?тарды, интерактивті та?таны ?олдану?а, интернетте ж?мыс істеуге, компьютерлік о?ыту ба?дарламаларына негізделеді. А?паратты? ?дістемелік материалдар коммуникативтік байланыс ??ралдарын пайдалану ар?ылы білім беруді жетілдіруді к?здейді.
А?паратты? – коммуникативтік технологияларды? келешек ?рпа?ты? жан-жа?ты білім алуына, іскер ?рі талантты, шы?армашылы?ы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалы?, психологиялы? жа?дай жасау ?шін де тигізер пайдасы аса мол.
Жедел дамып отыр?ан ?ылыми –техникалы? прогресс ?о?ам ?міріні? барлы? салаларын а?параттандыруды? ?аламды? процесіні? негізіне айналды. А?паратты? технологиялы? даму?а ж?не оны? ?ар?ынына экономиканы? жа?дайы, адамдарды? т?рмыс де?гейі, ?лтты? ?ауіпсіздік, б?кіл д?ниеж?зілік ?ауымдасты?та?ы мемлекетті? р?лі т?уелді болады. Т?тас д?ние ?алыптастыру мен ?о?амдасты?тар, жеке адам мен б?кіл д?ниеж?зілік ?о?амдасты?ты? ?мір с?руі ?шін жа?а жа?дайларды ?амтамасыз етуде а?паратты? – коммуникативтік технологиялар ма?ызды роль ат?арады.
Біріккен ?лттар ?йымыны? шешімімен «ХХІ ?асыр – а?параттандыру ?асыры» деп аталды. ?аза?стан Республикасы да ?ылыми-техникалы? прогресті? негізгі белгісі – ?о?амды а?параттандыру болатын жа?а кезе?іне енді. ?о?амды а?параттандыру – экономиканы?, ?ылымны?, м?дениетті? дамуыны? негізгі шарттарыны? бірі.
А?паратты? технологияларды? ішіндегі мультимедиялы? ??ралдарда саба? кезе?дерінде пайдалану кезіндегі б?л ??ралдарды? тиімді т?старын атап к?рсетсек, олар:
- О?ушыны? п?нге деген жеке ?ызы?ушылы?ын оятады;
- Тынымды? ?абілетін ?алыптастырады;
- Этнопедагогикалы? т?рбие береді;
- О?ушыны шы?армашылы? ж?мыс?а баулиды;
- О?ытушыны? уа?ытын ?немдейді;
- О?улы?тан тыс, ?осымша м?ліметтер береді;
А?паратты? технологияны? негізгі ма?саты – ?олданушыны керекті м?ліметті ?здігінен іздеп табу?а талпындыру, я?ни ізденімпазды??а ?йрету. Сонды?тан, б?гінгі компьютерлендірілген ?асырда есептеу техникасыны? ?те жылдам дамып, оны ?ылымны? кез-келген салаларына ?олданып, одан на?тылы н?тижелер алуымыз?а байланысты ?ылым мен білімді одан ?рі тере? ме?гертуде а?паратты? технологияларды ?олдан?анымыз аса ма?ызды.
О?ушылар?а білім беруде жа?ашыл технологияларын ?олдану инновациялы? ба?ытта ж?мыс жасау заман а?ымына сай талап етілуде. О?у ?рдісінде осындай жа?ар?ан озы? т?жірибелерді белсенді пайдалану ж?не ?олдану кейінгі жылдары айтарлы?тай о? т?жірибе беріп отыр. Б?гінде ?о?амны? жеке т?л?алы, дамы?ан адамын т?рбиелейтін маман?а ?зіні? ?здіксіз шы?армашылы? ізденуі, о?ытуда жа?а педагогикалы? технологиялар мен инновациялы? ?діс-т?сілдерді ме?геруі, к?сіби ??зырлы?ыны? жо?ары де?гейде болуы ?ажет.
Электронды? о?улы? – ?ылыми - педагогикалы? ??рал.
Электронды? о?улы?тарды? тиімділігі:
- теориялы? материалды ?з бетімен о?ып ?йренуге, зерттеуге м?мкіндік береді;
- саба?ты иллюстрациялы? материалдармен жабды?тау?а к?мектеседі;
- саба?та ж?не саба?тан тыс уа?ытта ?з бетімен ?р т?рлі де?гейлі шы?армашылы? тапсырмалар орындау?а м?мкіндік береді.
Мультимедиалы? технологияларды? ?ызы?ты м?мкіндіктері электронды? о?у ??ралдарын жасауды ж?не де бас?а о?ып ?йренуге арнал?ан ??ралдар жасауда к?п ?олданылады. Мультимедиялы? технологияларды ке?інен ?олдану о?ытуды? ?азіргі компьютерлік технологияларын дамытуды? жа?а ба?ыттарын дамыту?а зор ?лес ?осып келеді.
Компьютер ж?не а?паратты? технологиялар ар?ылы жасалып жат?ан о?ыту ?дерісі о?ушыны? жа?аша о?у ?абілетін ?алыптастырып, оларды ж?йелік байланыстар мен за?дылы?тарды табу?а итеріп, н?тижесінде - ?здеріні? к?сіби потенциалдарыны? ?алыптасуына жол ашуы керек.
О?у ?дерісінде а?паратты? ж?не ?атынасты? технология ??ралдарын кешенді пайдалану м?мкіндігін т?жірибе ж?зінде ж?зеге асыру б?рыннан таныс ба?дарлама ??ралдары мен д?ниеж?зілік ал?ы шепке с?йкес келетін жа?а ??ралдар болып табылатын к?п функционалды білім беруді? электронды? басылымдарын жасау ж?не ?олдану ар?ылы да жетуге де болады.
Компьютерді? м?мкіндіктерін пайдалана отырып математика саба?ында к?рсету, т?сіндіру, жатты?тыру, т?зету ж?не ба?алауды ж?зеге асыру?а болады. Математика п?ні м??алімі педагогикалы? ж?мыста белгілі бір н?тижеге жетуді к?здеп, компьютерлік техниканы математика п?нін о?ытуда тиімді пайдаланып, саба?та сапалы білім беруге ?ол жеткізуге болатынды?ы ай?ын.
?орытындылай келе бізді? ма?сатымыз ?азіргі заман талабына сай ?рпа? т?рбиелеу, оларды «о?и» білуге ?йрету, стандартты емес жа?дайлардан шы?а білуге ?йрету, ?ашы?тан о?ыту?а ?йрету, к?п материалды аз уа?ыт?а ?абылдай білуге ?йрету. Осыларды? б?рін іске асыру ?шін жа?а технологияларды саба??а ?олдана білу ?рбір м??алімні? міндеті.
Білім беруді атал?ан о?ыту технологиясы негізінде ?йымдастыру – о?ушыны? ?зіні? дербес м?мкіндіктерін ескере отырып, белсенді іс-?рекет жасауына, о?ушыны? т?л?а ретінде ?немі дамуына, ?зін-?зі т?рбиелеп дамытуына, жеке ерекшеліктерін ескеруге жа?дай ту?ыза алуымен ма?ызды екенін ерекше атап ?тпекпін.
?азіргі кезде белгілі бір білім к?лемімен ?амтамасыз ету жеткіліксіз. О?ушыны білім алу?а, о?у?а, ?йретуге к?п м?н берілуі тиіс.О?ушыларды к?сіптік білім алуымен ?атар шешендік шеберлігі мен баяндау ж?йелілігі ?алыптас?ан, ?з пікірін ашы? білдіретін саналы ?рпа? етіп т?рбиелеу керек
?дебиеттер:
1. Н.?.Назарбаев. ?аза?стан хал?ына жолдауы. «Жа?а ?лемдегі жа?а ?аза?стан».
2. Б.Б. Аккуланова «А?паратты?-коммуникациялы? технологияларды пайдалану ар?ылы білім беру де?гейін котеру».
3. Н.Исабек «Компьютерлік технологиясы пайдалануды? о?тайлы ?лшемдері