kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

«Абай жолы» романында?ы ??нанбай бейнесі

Нажмите, чтобы узнать подробности

Саба?ты? та?ырыбы: «Абай жолы» романында?ы ??нанбай бейнесі
Саба?ты? ма?саты:
а) білімділік: Романды басшылы??а ала отырып, ??нанбай мен Абай бейнесін салыстыра ашу, талдау.
?) дамытушылы?: Ш?кірт бойында ?зіндік к?з?арас ?алыптастыру: ойды еркін, ж?йелі жеткізе білуге баулу. Сыни к?з?арасын ?алыптастырып, ?зінше ой т?юге, шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге ?йрету.
б) т?рбиелік: О?ушыларды адами ?асиеттерге баулу.

Саба?ты? т?рі: ?деби - пікірталас саба?ы.
Саба?ты? ?дісі: с?ра? - жауап, талдау, зерттеу, интервью, автор?а хат жазу ?дісі
Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та, ?нтаспа, кітаптар к?рмесі
Саба?ты? барысы:

 ?йымдастыру кезе?і

?й тапсырмасын с?рау: М.?уезовті? «Абай жолы» роман-эпопеясында?ы Абай бейнесі


М??алім: – Балалар, біз бірнеше саба? бойы к?лемді туынды «Абай жолы» роман - эпопеясын талдап ж?рміз. Б?гінгі саба?та романны? негізгі кейіпкері ??нанбай бейнесін ашып, о?ан талдау ж?ргізуіміз шарт. Ендеше, саба?ымызды романны? алды??ы б?лімдеріндегі жайларды еске т?сіруден бастайы?. Балалар, ?здері?е аян Абай эпопеяда бірден кемеліне келмейді. Ол ?зіні? биіктік д?режесіне шытырманы мен ?иясы к?п ?иын жолдардан ?тіп жетеді.
Ол мына б?лім атауларынан да белгілі:
«?ияда»
«Бел - белесте»
«?рде»
«?айт?анда»
Шытырманда
Жолда
Абайды? ?су жолы
?ат - ?абатта

1.Абай мен ??нанбай – романда?ы е? биік, е? зе?гір т?л?алар. Абай - хал?ымызды? адамгершілігіні? символына айнал?ан жан. Ал ??нанбай – те?сіздік заманыны? барша з?лымды?ын бойына жина?ан жан.
Енді ?келі балалы екі жанны? ?стан?ан жолына то?талайы?.


О?ушы?а сауал: ??нанбай мен Абай арасында туында?ан ?а?ты?ыстар мен ?иынды?тарды баянда.
О?ушы жауабы: «Шытырманда» б?лімінде Абай К?мшат та?дырына кін?лілерді аяусыз сынайды. Абай ?кесіне ра?ым, мейірбанды? жо?, не деген жаны ашымас байлау. Мал алмай, мазасыз масыл жас баланы ал?ан?а олар ?айтіп риза болады? десе, «?рде» б?лімінде ?ке тілін алмай, Б?жейге ас беруге кіріседі. Байсал?а істеп отыр?ан ?ділетсіздігін батыл айыптады. «О?апта» б?лімінде ?мірді ??нанбайды? ?анды ше?гелінен ??т?арды.
Мені? ойымша, б?л жайлар ?ке мен бала арасында?ы ?ділет пен ?ділетсіздік, ?аталды? пен мейірімділік арасында?ы келіспеушілік ?рекет сия?ты. Д?л осы т?ста ескілік пен жа?алы? арасында?ы тартыс та ай?ын к?рінеді.

2 - с?ра?: ?одар мен ?ам?а ?ліміні? Абай?а ?сері
О?ушы жауабы: ?одар мен ?ам?а ?лімі кезінде Абай ?те жас еді. Ол кезде 13 - 14 - а? жаста болатын. ?кесіні? ?одар мен ?ам?аны жайда? нар?а тарт?ызып азапта?аны аздай, биік жартастан ла?тырып онсыз да мылжалан?ан денені к?л тал?ан еткізіп, 40 рудан 40 кесек аттыруы Абай ж?регін ?атты жаралады. Сол о?и?адан со? с?зекке ?шыра?ан адамдай ауру халге т?сті. Ал?аш рет ?атал ?кесіні? ?олында?ы ?аннан ?рікті, ?атты шошынды. Оны? бойында ?кеге деген ?кпе, наз сезімі пайда болып одан т??іледі де, жауызды? пен ?атыгездіктен адам ???ы?ын ая??а басудан, та?ылы?тан жиренеді. Мені? ойымша, м?нда Абайды? ?мір шынды?ына к?зін жеткізу ?шін ?кесіні? кім екенін ??а білу ?шін автор Абайды осы о?и?аны? ку?гері етеді.
3 - с?ра?: ?кесі Абай?а ?андай сын та?ты?
О?ушы жауабы: ??нанбай атамызды? Абайдай дана ?лын «Сен жайда? су сия?тысы?. Жайда? суды ит те, ??с та ішіп кете береді», деп кін? артып, сынайтын жері бар ?ой, оны о?ып отыр?ан кезімде тіліме мына шума? ?йірілген еді:
Жаны жайса?, ойы тере?, жа?сы ата,
Абайы?ды ?ктем сынмен жас?ама
?зі?нен озып ?л бол?ан
Абай сізге бас?а ма?
Б?л сын?а Абай атамыз да «?ияда?ы ?ол жетпес судан, жайда? су бол?анны? ?зі арты?» - деп жауап береді ?ой. Шынында да атадан дара ту?ан а?ын ата хал?ыны? ш?лін жырымен де адамшылы? арлылы? ?асиетімен де ?андыр?ан ?ой. Солай емес пе?.
4 - с?ра?: Эпопеяда Абай ?андай д?режеде сипатталады?
О?ушы жауабы: ?уезов – Абайды халы? ?лы, адам ?лы, халы? жолында?ы к?рескер, тере? ойды? адамы, ?стаз, т?рбиеші, а?ылшы ретінде суреттейді. Абай – халы? кегіні? жо?шысы, ?о?амды? к?рескер адам ?лы ретінде танылады.
Ал, мен ?зім Абайды шы?арма ар?ылы былайша таныдым:
Абайым ??нанбай шешен ?лы еді,
??нанбайша с?з маржанын н?серлетті,
Мы?дармен арпалысып жал?ыз ?зі
Кестесін ?ле? с?зді? дестеледі.
Айнал?ан асылына ?алы? ж?ртты?
Н?серлі жырларыны? балын ж?ттым.
?алдыр?ан с?здері мен ?ндерінен
Хал?ына шын берілген жанын ??тым.
Ендеше, біз таны?ан Абай – хал?ына шын берілген, хал?ын шын с?йген жан.
Біз романнан ??нанбайды? ?стан?ан жолы іс - ?рекеті ар?ылы ?андай жан екенін жан - жа?ты бай?ады?. Сендер осы к?з?арас?а келісесі?дер ме? Ендеше мына сауал т??ірегінде ашы? дебат ?ткізейік.

Екі жа?ты пікір
С?ра?: ?ара ?ылды ?а? жар?ан ??нанбай шын м?нінде озбыр жан ба?

«?ара ?ылды ?а? жар?ан ??нанбай шын м?нінде озбыр жан ба?» с?рауы т??ірегіндегі жа?таушы топ

М??алім: - ??нанбай жауыз, ?рк?кірек, азулы жан емес, керісінше а?ылды, барар ба?ытын ойлайтын тере? ойды? адамы, к?кірегі ояу, к?реген, шешен тілді, ?айсар рухты жан. О?ан б?гінгі тартыс барысында к?з жеткізіп отыр?ан жо?пыз ба деп, о?ушыларды? ?зіне ??птатып алдым. Енді интервью ж?ргізіп к?рейікші
- ??нанбайды? ?зіне т?н ерекшелігін аташы.
- Сол заманда ?зі? ??нанбай орнында болса? не істер еді??

Келесі сауал: Авторды? ??нанбайды ?атал ?ктемдікті? ?кілі етіп суреттеуіні? сыры неде жатыр?


М??алім: - Тол?ауы то?сан ?ызыл тілді? ?адір - ?асиетін танытатын керемет с?з ?рнегі Абайды? «Сегіз ая?» ?ле?інде жатыр емес пе?! Ендеше ?н с?зіне к??іл б?лі?іздер.
«Сегіз ая?» ?нін ?нтаспадан ты?дату


?орыту: З. ?абдоловты?:
«Абай емес - ау, алдымен М. ?уезовті? ?зі аны? а?ын, т?танбай, ?ш?ындамай лапылдамай, ?ртенбей жаза алмайтын н?зік діріл, сыршыл а?ын.
?уезов – суретші, на?ыз художник – ?а?азды, кітап пара?тарын аспан?а, жерге, ??былыс?а, д?ние - тіршілікке айналдырып жіберетін шебер
?уезов – тере? психолог. О?ушысыны? жан - д?ниесін сілкіп - сілкіп жіберетін к?ш! Осы сырды? б?рін та?ы да айтамын, сол сырды сырт?ы б?лжытпай шы?аратын тілде жатыр.» - деген пікірімен ая?тап, ой - т?йінін жасадым.
?йге тапсырма: Автор?а хат жолдау
(Романда?ы ??нанбай бейнесіне байланысты)

Ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
««Абай жолы» романында?ы ??нанбай бейнесі »

Сабақтың тақырыбы: «Абай жолы» романындағы Құнанбай бейнесі
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: Романды басшылыққа ала отырып, Құнанбай мен Абай бейнесін салыстыра ашу, талдау.
ә) дамытушылық: Шәкірт бойында өзіндік көзқарас қалыптастыру: ойды еркін, жүйелі жеткізе білуге баулу. Сыни көзқарасын қалыптастырып, өзінше ой түюге, шығармашылықпен жұмыс істеуге үйрету.
б) тәрбиелік: Оқушыларды адами қасиеттерге баулу.

Сабақтың түрі: әдеби - пікірталас сабағы.
Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, талдау, зерттеу, интервью, авторға хат жазу әдісі
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, үнтаспа, кітаптар көрмесі
Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын сұрау: М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясындағы Абай бейнесі


Мұғалім: – Балалар, біз бірнеше сабақ бойы көлемді туынды «Абай жолы» роман - эпопеясын талдап жүрміз. Бүгінгі сабақта романның негізгі кейіпкері Құнанбай бейнесін ашып, оған талдау жүргізуіміз шарт. Ендеше, сабағымызды романның алдыңғы бөлімдеріндегі жайларды еске түсіруден бастайық. Балалар, өздеріңе аян Абай эпопеяда бірден кемеліне келмейді. Ол өзінің биіктік дәрежесіне шытырманы мен қиясы көп қиын жолдардан өтіп жетеді.
Ол мына бөлім атауларынан да белгілі:
«Қияда»
«Бел - белесте»
«Өрде»
«Қайтқанда»
Шытырманда
Жолда
Абайдың өсу жолы
Қат - қабатта

1.Абай мен Құнанбай – романдағы ең биік, ең зеңгір тұлғалар. Абай - халқымыздың адамгершілігінің символына айналған жан. Ал Құнанбай – теңсіздік заманының барша зұлымдығын бойына жинаған жан.
Енді әкелі балалы екі жанның ұстанған жолына тоқталайық.


Оқушыға сауал: Құнанбай мен Абай арасында туындаған қақтығыстар мен қиындықтарды баянда.
Оқушы жауабы: «Шытырманда» бөлімінде Абай Кәмшат тағдырына кінәлілерді аяусыз сынайды. Абай әкесіне рақым, мейірбандық жоқ, не деген жаны ашымас байлау. Мал алмай, мазасыз масыл жас баланы алғанға олар қайтіп риза болады? десе, «Өрде» бөлімінде әке тілін алмай, Бөжейге ас беруге кіріседі. Байсалға істеп отырған әділетсіздігін батыл айыптады. «Оқапта» бөлімінде Әмірді Құнанбайдың қанды шеңгелінен құтқарды.
Менің ойымша, бұл жайлар әке мен бала арасындағы әділет пен әділетсіздік, қаталдық пен мейірімділік арасындағы келіспеушілік әрекет сияқты. Дәл осы тұста ескілік пен жаңалық арасындағы тартыс та айқын көрінеді.

2 - сұрақ: Қодар мен Қамқа өлімінің Абайға әсері
Оқушы жауабы: Қодар мен Қамқа өлімі кезінде Абай өте жас еді. Ол кезде 13 - 14 - ақ жаста болатын. Әкесінің Қодар мен Қамқаны жайдақ нарға тартқызып азаптағаны аздай, биік жартастан лақтырып онсыз да мылжаланған денені күл талқан еткізіп, 40 рудан 40 кесек аттыруы Абай жүрегін қатты жаралады. Сол оқиғадан соң сүзекке ұшыраған адамдай ауру халге түсті. Алғаш рет қатал әкесінің қолындағы қаннан үрікті, қатты шошынды. Оның бойында әкеге деген өкпе, наз сезімі пайда болып одан түңіледі де, жауыздық пен қатыгездіктен адам құқығын аяққа басудан, тағылықтан жиренеді. Менің ойымша, мұнда Абайдың өмір шындығына көзін жеткізу үшін әкесінің кім екенін ұға білу үшін автор Абайды осы оқиғаның куәгері етеді.
3 - сұрақ: Әкесі Абайға қандай сын тақты?
Оқушы жауабы: Құнанбай атамыздың Абайдай дана ұлын «Сен жайдақ су сияқтысың. Жайдақ суды ит те, құс та ішіп кете береді», деп кінә артып, сынайтын жері бар ғой, оны оқып отырған кезімде тіліме мына шумақ үйірілген еді:
Жаны жайсаң, ойы терең, жақсы ата,
Абайыңды өктем сынмен жасқама
Өзіңнен озып ұл болған
Абай сізге басқа ма?
Бұл сынға Абай атамыз да «Қиядағы қол жетпес судан, жайдақ су болғанның өзі артық» - деп жауап береді ғой. Шынында да атадан дара туған ақын ата халқының шөлін жырымен де адамшылық арлылық қасиетімен де қандырған ғой. Солай емес пе?...
4 - сұрақ: Эпопеяда Абай қандай дәрежеде сипатталады?
Оқушы жауабы: Әуезов – Абайды халық ұлы, адам ұлы, халық жолындағы күрескер, терең ойдың адамы, ұстаз, тәрбиеші, ақылшы ретінде суреттейді. Абай – халық кегінің жоқшысы, қоғамдық күрескер адам ұлы ретінде танылады.
Ал, мен өзім Абайды шығарма арқылы былайша таныдым:
Абайым Құнанбай шешен ұлы еді,
Құнанбайша сөз маржанын нөсерлетті,
Мыңдармен арпалысып жалғыз өзі
Кестесін өлең сөздің дестеледі.
Айналған асылына қалың жұрттың
Нөсерлі жырларының балын жұттым.
Қалдырған сөздері мен әндерінен
Халқына шын берілген жанын ұқтым.
Ендеше, біз таныған Абай – халқына шын берілген, халқын шын сүйген жан.
Біз романнан Құнанбайдың ұстанған жолы іс - әрекеті арқылы қандай жан екенін жан - жақты байқадық. Сендер осы көзқарасқа келісесіңдер ме? Ендеше мына сауал төңірегінде ашық дебат өткізейік.

Екі жақты пікір
Сұрақ: Қара қылды қақ жарған Құнанбай шын мәнінде озбыр жан ба?

«Қара қылды қақ жарған Құнанбай шын мәнінде озбыр жан ба?» сұрауы төңірегіндегі жақтаушы топ

Мұғалім: - Құнанбай жауыз, өркөкірек, азулы жан емес, керісінше ақылды, барар бағытын ойлайтын терең ойдың адамы, көкірегі ояу, көреген, шешен тілді, қайсар рухты жан. Оған бүгінгі тартыс барысында көз жеткізіп отырған жоқпыз ба деп, оқушылардың өзіне құптатып алдым. Енді интервью жүргізіп көрейікші
- Құнанбайдың өзіне тән ерекшелігін аташы.
- Сол заманда өзің Құнанбай орнында болсаң не істер едің?

Келесі сауал: Автордың Құнанбайды қатал өктемдіктің өкілі етіп суреттеуінің сыры неде жатыр?


Мұғалім: - Толғауы тоқсан қызыл тілдің қадір - қасиетін танытатын керемет сөз өрнегі Абайдың «Сегіз аяқ» өлеңінде жатыр емес пе?! Ендеше ән сөзіне көңіл бөліңіздер.
«Сегіз аяқ» әнін үнтаспадан тыңдату


Қорыту: З. Қабдоловтың:
«Абай емес - ау, алдымен М. Әуезовтің өзі анық ақын, тұтанбай, ұшқындамай лапылдамай, өртенбей жаза алмайтын нәзік діріл, сыршыл ақын.
Әуезов – суретші, нағыз художник – қағазды, кітап парақтарын аспанға, жерге, құбылысқа, дүние - тіршілікке айналдырып жіберетін шебер
Әуезов – терең психолог. Оқушысының жан - дүниесін сілкіп - сілкіп жіберетін күш! Осы сырдың бәрін тағы да айтамын, сол сырды сыртқы бұлжытпай шығаратын тілде жатыр.» - деген пікірімен аяқтап, ой - түйінін жасадым.


Үйге тапсырма: Авторға хат жолдау
(Романдағы Құнанбай бейнесіне байланысты)

Бағалау.


Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Литература

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 11 класс

Скачать
«Абай жолы» романында?ы ??нанбай бейнесі

Автор: Махамбетова Н?рг?л Жа?сылы??ызы

Дата: 14.05.2015

Номер свидетельства: 211326


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Ваш личный кабинет
Проверка свидетельства