Саба?ты? та?ырыбы: Абай шы?армасында?ы таби?ат лирикасы
Саба?ты? ма?саты: Абай ?мірі мен шы?армашылы?ы туралы ма?л?мат беру, білімдерін ке?ейту, ?аза? поэзиясыны? ас?ар биігі Абай бейнесіне, шы?армашылы?ына ??рмет, ма?таныш сезімдерін ояту.
Білімдік: таби?ат жыршысы Абай лирикаларыны? та?ырыптары ж?не оларды? ?зіндік ерекшеліктерін таныту;
( ?аза? ?дебиетіндегі дарынды т?л?аларды? Абай?а арнал?ан пікірлерін слайдтан о?и отырып, о?ушылар Абай ата туралы не білетіндіктерін орта?а салып, т?мендегідей топтастырады.)
К?семс?з зергері
?лт ма?танышы
Таби?ат жаршысы
?аза? поэзиясыны? ас?ар биігі
- О?ушылар, Абайды? таби?ат туралы ?андай ?ле?дерін білесі?дер?
О?улы?пен ж?мыс. (Бірінші ?зім на?ышына келтіріп, мінерлеп о?ып беремін. ?рі ?арай ?р топ ?здері та?да?ан мезгілдеріне сай кітапта берілген ?ле?дерді м?нерлеп о?иды)
І Топ. ІІ Топ. ІІІ Топ.
«Жаз» «К?з» «?ыс»
І Топ: «Жаз» ?ле?індегі мезгілді? ерекшелігі.
ІІ Топ: «К?з» ?ле?індегі к?згі ауыл к?рінісі ?алай бейнеленген.
ІІІ Топ: А?ын суреттеуіндегі ?ыс мезгілі ?андай?
С?здік ?оржын. (Д?птермен ж?мыс)
« Жаз »
« К?з »
« ?ыс »
А?шылы – Абайды? К?ре?т?бел аты.
Ай?айшы шал - ?нет Барма? деген шал.
Бозбалалар– Абайды? А?ылбай, ?бдірахман деген балалары.
Шомшы– асты? екпеген ауылды? бас?а жерге т?йемен барып асты? алып ?айтуы;
К?зеу– к?здік ауыл ?онатын жер.
?шпа– шашыранды б?лт.
?ондыбай, ?анай– ру аттарымен аталатын ауылдар.
Домбы?у – ?сік шалу.
?ле? ??рылысына талдау ( ?р топ?а кесте таратылады, та?тамен ж?мыс)
?ле?ні? та?ырыбы: Жаз.
Идеясы: Жаз?ы таби?атты? к?ркем к?рінісі..
Лирика: Таби?ат.
Шума?
Тарма?
Буна?
Буын
?й?ас
16
12
3
8
Аралас
?ле?ні? та?ырыбы: ?ыс.
Идеясы: Мал ба??ан ?аза? даласыны? ?ыс?ы тіршілігі.
Лирика: Таби?ат
Шума?
Тарма?
Буна?
Буын
?й?ас
6
8
4
11
?ара ?ле?
?ле?ні? та?ырыбы: К?з
Идеясы: К?шпелі елді? к?згі тіршілігі мен таби?атты? ж?деу к?рінісі.
Лирика:Таби?ат
Шума?
Тарма?
Буна?
Буын
?й?ас
6
8
4
11
?ара ?ле?
«?н ты?дау»(Сергіту)
«??ла?тан кіріп бойды алар, жа?сы ?н мен т?тті к?й» деп ?зі айт?андай, Абай ?ніне ??ла? т?рсек.(«Желсіз т?нде жары? ай» ?ні Саймов Саламатты? орындауында)
ІІІ. Ойтол?аныс.
«Си?ырлы тая?ша»стратегиясы ар?ылы о?ушылар?а ой тастау.
- О?ушылар, енді Абай ?ле?деріндегі суреттелген таби?ат к?рінісі мен ?азіргі заманны? таби?ат к?рінісі ?андай екен? (- Сор?а айнал?ан дала.
- Ауа ластан?ан. – Жан-жануарлар азай?ан. – Су к?здері таза емес. – Т?рлі аурулар таралуда) Б??ан не себеп болды? (Экологияны? б?зылуы. – Арал те?ізіні? тартылуы. – Атом сына?ыны? орналысуы. – Таби?ат байлы?тарын тиімсіз пайдалану. – Адамдарды? таби?атты ?ор?амауынан.) Саба?ты пысы?тау ?шін 2 топ?а «Абай», «Таби?ат» «?ар» та?ырыбына «Т?рт жолды ?ле?» ??растыру берілді.
Мысалы:
Зат есім: ?ар
Сын есім: А?, ?лпа
Етістік: Жауады, ериді, борайды
С?йлем: Далада ?ш?ындап ?ар жауады.
Саба?ты бекіту.
Елбасымыз Н?рс?лтан Назарбаевты?«Абайды тану ар?ылы біз ?аза?станды ?лемге танытамыз, ?аза? хал?ын танытамыз, Абай ?р?ашан ?лтты? ?ранымыз болуы тиіс» деген ?анатты с?зімен саба?ымды ?орытындылаймын.
?й тапсырма:
«Жаз?ыт?рым» ?ле?ін жаттау. «Таби?атым мекенім» та?ырыбына эссе жазып келі?дер.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Абай шы?армасында?ы таби?ат лирикасы »
Сабақтың тақырыбы: Абай шығармасындағы табиғат лирикасы
Сабақтың мақсаты: Абай өмірі мен шығармашылығы туралы мағлұмат беру, білімдерін кеңейту, қазақ поэзиясының асқар биігі Абай бейнесіне, шығармашылығына құрмет, мақтаныш сезімдерін ояту.
Білімдік: табиғат жыршысы Абай лирикаларының тақырыптары және олардың өзіндік ерекшеліктерін таныту;
Тәрбиелік: туған жерінің, Отанының әсем табиғатын қорғауға, оған қамқорлық жасауға тәрбиелеу;
Дамытушылық: оқушылардың шығармашылық қабілетін арттыру, сөйлеу мәдениетін жетілдіру.
Көрнекілік: интерактивті тақта, Абай суреті, Абайға қатысты кітаптар, бүктемелер, топтық белгілер.
Қолданылған технология: сын тұрғысынан ойлау стратегиясы.
Сабақтың барысы.
І. Ұйымдастыру:
- Оқушылармен сәлемдесу;
- Түгелдеу;
- Оқушыларды топқа бөлу, назарын сабаққа аудару;
Үй тапсырмасын сұрау. Абай Құнанбаевтың өмірі мен шығармашылығын «Кім жылдам» ойыны барысында зымыран сұрақтар арқылы сұрап бекіту.(Карточкамен жұмыс)
Абай қай жерде, қашан туылған?
Абайдың руы, қандай ортадан шыққан?
Ақынның шын есімі кім?
Ең алғашқы сауат ашқан молдасы?
Одан кейін білім алған ордалары?
Оның халық әдебиетін сүйіп өсуіне кімдер себепкер болды?
Поэмалары.
Абай кімдерді аударған?
17 – қарасөзінде «Үш – ақ нәрсе адамның қасиеті»
Ұлы ақын туралы жазылған роман – эпопея қалай аталады?
Өткенді қайталау.
І. Ой қозғау.
«Қазақтың классикалық әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі»Мұхтар Әуезов.
«Абайдың табиғат лирикасы, әсіресе жылдың төрт мезгілін суреттейтін өлеңдері – күшті ақындық шеберлікпен, зор мәдениетпен жазылған аса сұлу, сырлы жырлар.»Зейнолла Қабдолов.
( Қазақ әдебиетіндегі дарынды тұлғалардың Абайға арналған пікірлерін слайдтан оқи отырып, оқушылар Абай ата туралы не білетіндіктерін ортаға салып, төмендегідей топтастырады.)
Көсемсөз зергері
Ұлт мақтанышы
Табиғат жаршысы
Қазақ поэзиясының асқар биігі
- Оқушылар, Абайдың табиғат туралы қандай өлеңдерін білесіңдер?
Оқулықпен жұмыс. (Бірінші өзім нақышына келтіріп, мінерлеп оқып беремін. Әрі қарай әр топ өздері таңдаған мезгілдеріне сай кітапта берілген өлеңдерді мәнерлеп оқиды)
І Топ. ІІ Топ. ІІІ Топ.
«Жаз» «Күз» «Қыс»
І Топ: «Жаз» өлеңіндегі мезгілдің ерекшелігі.
ІІ Топ: «Күз» өлеңіндегі күзгі ауыл көрінісі қалай бейнеленген.
ІІІ Топ: Ақын суреттеуіндегі қыс мезгілі қандай?
Сөздік қоржын. (Дәптермен жұмыс)
« Жаз »
« Күз »
« Қыс »
Аңшылы – Абайдың Күреңтөбел аты.
Айқайшы шал - Әнет Бармақ деген шал.
Бозбалалар– Абайдың Ақылбай, Әбдірахман деген балалары.
Шомшы– астық екпеген ауылдың басқа жерге түйемен барып астық алып қайтуы;
Күзеу– күздік ауыл қонатын жер.
Ұшпа– шашыранды бұлт.
Қондыбай, Қанай– ру аттарымен аталатын ауылдар.
Домбығу – үсік шалу.
Өлең құрылысына талдау ( әр топқа кесте таратылады, тақтамен жұмыс)
Өлеңнің тақырыбы: Жаз.
Идеясы: Жазғы табиғаттың көркем көрінісі..
Лирика: Табиғат.
Шумақ
Тармақ
Бунақ
Буын
Ұйқас
16
12
3
8
Аралас
Өлеңнің тақырыбы: Қыс.
Идеясы: Мал баққан қазақ даласының қысқы тіршілігі.
Лирика: Табиғат
Шумақ
Тармақ
Бунақ
Буын
Ұйқас
6
8
4
11
Қара өлең
Өлеңнің тақырыбы: Күз
Идеясы: Көшпелі елдің күзгі тіршілігі мен табиғаттың жүдеу көрінісі.
Лирика:Табиғат
Шумақ
Тармақ
Бунақ
Буын
Ұйқас
6
8
4
11
Қара өлең
«Ән тыңдау»(Сергіту)
«Құлақтан кіріп бойды алар, жақсы ән мен тәтті күй» деп өзі айтқандай, Абай әніне құлақ түрсек.(«Желсіз түнде жарық ай» әні Саймов Саламаттың орындауында)
ІІІ. Ойтолғаныс.
«Сиқырлы таяқша»стратегиясы арқылы оқушыларға ой тастау.
- Оқушылар, енді Абай өлеңдеріндегі суреттелген табиғат көрінісі мен қазіргі заманның табиғат көрінісі қандай екен? (- Сорға айналған дала.
- Ауа ластанған. – Жан-жануарлар азайған. – Су көздері таза емес. – Түрлі аурулар таралуда) Бұған не себеп болды? (Экологияның бұзылуы. – Арал теңізінің тартылуы. – Атом сынағының орналысуы. – Табиғат байлықтарын тиімсіз пайдалану. – Адамдардың табиғатты қорғамауынан.) Сабақты пысықтау үшін 2 топқа «Абай», «Табиғат» «Қар» тақырыбына «Төрт жолды өлең» құрастыру берілді.
Мысалы:
Зат есім: Қар
Сын есім: Ақ, ұлпа
Етістік: Жауады, ериді, борайды
Сөйлем: Далада ұшқындап қар жауады.
Сабақты бекіту.
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың«Абайды тану арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз, Абай әрқашан ұлттық ұранымыз болуы тиіс» деген қанатты сөзімен сабағымды қорытындылаймын.
Үй тапсырма:
«Жазғытұрым» өлеңін жаттау. «Табиғатым мекенім» тақырыбына эссе жазып келіңдер.
