Саба?ты? та?ырыбы: Зат есімні? септелуі
Саба?ты? ма?саты:1. Зат есімні? септелуі ж?йесін ж?не септік жал?ауларыны? емлесін ме?герту, с?йлеу кезінде септік жал?ауларын д?рыс ?олдана білуге ?йрету.
2. О?ушыларды? сауатты жазу да?дыларын жетілдіру, с?здік ?орын байыту, байланыстырып с?йлеу да?дысын одан ?рі дамыту.
3. О?ушыларды? тап?ырлы??а, е?бекшілдікке, ана тілін ?адірлеуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Аралас саба?, Л.А.Т?кеева – Бект?р?анова «Ж?йелі о?ыту ж?не о?ушыларды? ?зін – ?зі бас?аруы.»
Саба?ты? к?рнекілігі: Интерактивті та?та, суреттер, ма?ал – м?телдер.
Саба?ты? барысы:
I. ?йымдастыру кезе?і.
– Балалар, б?гінгісаба?ымыз?а ?она?тар келіп отыр. Олар ?стаздар. Ендеше б?гінгі келген ?она?тар?а ?зімізді? білімдерімізді к?рсетейік.
?аза? тілі – ?з тілім, ана тілім,
Абай, М?хтар с?йлеген дара тілім.
?астерлейді ?л – ?ызы? м??гі сені,
Болаша?ым, ба?ытым, дана тілім, – дей келе ?аза? тілі саба?ымызды жал?астырамыз.
? й тапсырмасын с?рау, бекіту.
Негізгі зат есім
Жалпы есім жал?ы есім
Зат есім
Туынды зат есім зат есімні? к?пше т?рі Зат есімні? жекеше т?рі
- Жалпы, жал?ы есім дегеніміз не?
- Негізгі зат есімдегеніміз не?
- Туынды зат есім дегеніміз не?
- Зат есімні? жекеше т?рі дегеніміз не?
- Зат есімні? к?пше т?рі дегеніміз не?
Жа?а саба?.
- Та?тада : ЗТСМН?СПТЛУ АЕІІЕЕІ
Ендеше б?гінгі саба?ымызды? та?ырыбы: Зат есімні? септелуі.
- 2. Ертегі:
«Ерте – ерте ертеде, ешкі ж?ні б?ртеде, зат есімжерінде, ?аза? тілі елінде Септік деген шал болыпты. Елде ж?т болып, ашаршылы? жайлапты. Б?л ашаршылы? Септік шалды? ?йіне де келіп жетіпті. Атауатты ?лы ?айтыс бол?анда шал а?аш?а атты? ?ылын керіп, тиегіні? орнына ?ойыпты да, ?нсіз егіліпті. Ай ?ткен со? Ілік деген ?лы ?лгенде та?ы бір ішек та?ып, «нені? зияны, кімні? к?зі тиді екен?» – деп егіледі.
Ай ?ткен со? Барыс атты ?лы д?ниеден ?теді. Сонда шал та?ы ?шінші ішек та?ып «кімге айтып жылайын неге ?ана ?лді екен?» – деп жо?тау айтады. Табыс атты ?лы ?лгенде «нені айтып, кімді ?ана ?ар?айын?» – дейді. Жатыс атты ?лы да ашты?тан ?лгенде а?аш?а бесінші ішек та?ылып, «неде, кімде екен себебі? – деп жылайды. Шы?ыс ?лы да ?айтыс болады, алтыншы ішек та?ылып «неден ?айтыс болды?, кімнен сені с?раймын? » – деп егіледі. К?мектесі де сол ашаршылы?тан ?айтыс бол?анда «кіммен ?мірс?рмекпін, немен енді ш??ылданамын?» – деп жо?тау айтып егіледі. Содан 7 ішек, 7 тиек та?ылып «жетіген» аспабы пайда болыпты. Осы аспап ар?ылы Шал м??ын халы??а жеткізген деседі.
Септік жал?аулары дегеніміз не?
?аза? тілінде неше септік бар?
Зат есімні? септелуі дегеніміз не?
Кім септіктерді атайды, с?ра?ын, жал?ауын.
3. Кесте септіктер 3 слайд.
Септіктерді? атыС?ра?тарыЖал?ауларыАтау септікКім? Не?
Ілік септікКімні?? Нені??-ны?, -ні?, -ды?, -ді?, -ты?, -ті?Барыс септікКімге? Неге? ?айда?-?а, ге, -?а, -кеТабыс септікКімді? Нені?-ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -тіЖатыс септікКімде? Неде?-да, -де, -та, -теШы?ыс септікКімнен? Неден?-нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тенК?мектес септікКіммен? Немен?-мен, -бен, -пен
- 4. Тапсырма: «К?белектерді ?з г?ліне ?ондыр.»
?шып ж?рген жеті к?белек, ?р?айсысында септік с?ра?тары жазыл?ан. Жеті г?лді? ?р?айсысында септік аттары жазыл?ан к?белектерді ?ондыруымыз керек.
- 5. 10 – жатты?у. Ше?бер, ата ?арлы?аш с?здерін септе.
А.с. ата ше?бер ?арлы?аш
І.с. атаны? ше?берді? ?арлы?ашты?
Б.с. ата?а ше?берге ?арлы?аш?а
Т.с. атаны ше?берді ?арлы?ашты
Ж.с. атада ше?берде ?арлы?ашты
Ш.с. атадан ше?берден ?арлы?аштан
К.с. атамен ше?бермен ?арлы?ашпен
6. Ендігі тапсырмамыз ма?алдарды жал?астыру, жал?ауларын д?рыс тауып жазу.
- К?ш – білімде, білім – кітап…
- Кітап – адам… досы.
- Ту?ан жер… туы? тік.
- Жау?а жаны?ды берсе? де,
Сыры?… берме.
- К?лді? к?ркі – ??ра?,
Тауды? к?ркі – …
- Отан от… да ысты?
- Бойы?мен ма?танба,
Ойы?… ма?тан.
- 8. Сергіту с?ті:
О??а, о??а т?зу т?р,
Сол?а, сол?а т?зу т?р
Ал?а ?арай бір адым
Жо?ары, т?мен ?арайы?,
Орнымызды табайы?.
- 9. ?зін – ?зі ба?ылап, ба?алау. (Тест с?ра?тарына жауап беру.)
1«?ке» с?зі ?ай септікте т?р?анын тап
А) А.с. С) Б.с.
В) І.с. Д) Ж.с.
- Ілік септігінде т?р?ан с?зді белгіле
А) О?ушы С) О?ушыны?
В) О?ушы?а Д) О?ушы?а
3.Барыс септігіні? с?ра?ын белгіле
А) Кімге? Неге? ?айда? С) Кімге, Кімді? Нені?
В) Кімдерге? Кімді? Нені? Д) Кіммен? Немен?
4.Табыс септігіні? жал?ауын белгіле
А) -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті С) да, -де, -та, -те
В) -да, -де, -та, -те Д) -мен, -бен, -пен
5.Жатыс септігінде т?р?ан с?зді белгіле
А) к?ктемде С) мектеппен
В) дала?а Д) мектептен
6.Шы?ыс септігінде т?р?ан с?зді табы?ыз
А) саба??а С) саба?тан
В) саба?ты Д) саба?пен
7.К?мектес септігіні? с?ра?тарын ата
А) А.с. С) Б.с.
В) І.с. Д) Ж.с.
Жауаптары: 1. А
2.в
3.а
4.а
5.а
6.в
7.д
- 11. Саба?ты ?орытындылау: Жеті септік та?па?тар.
Септік жал?ауын ме?герген баланы? да?дысы ?штала т?седі, тілі ш?барланбайды. С?йлеу кезінде септік жал?ауын д?рыс ?олданады. С?здік ?орымызды молайтып, байланыстырып с?йлеуге да?дылануымыз керек. Ана тілімізді ш?барламай с?йлейік. Ана тіліміз бізді? ?аза? тіліміз.
- ?й тапсырмасы: 11 – жатты?у, 91 – бет. ?ле?ді т?сініп о?у, септеулі зат есемдерді тауып жазу.
- О?ушыларды? білімін ба?алау.
- Рефлексия.
