1918 жылы ?абылдан?ан мектеп ж?йесі азамат со?ысы жылдары ж?не шетел интервенция жылдарыны? ?зінде кейбір ?згерістерге ?шырады. Ж?мысшы факультеттері, ж?мысшы – жеткіншектер ?шін мектеп-клубтар жеткіншектер ?шін екі жылды? мектептер ж?не бас?алары ?йымдасты.
1920 жылы ??рыл?ан К?сіптік білім беруді? бас комитеті жалпы білім беру ?шін жас нормасы 16-дан 15 дейін азайтуды талап етті. Бас комитет к?сіптік білім беру ж?йесіне белгілі ?згерістер енгізді: т?менгі к?сіптік мектептер – техникумдар – біры??ай е?бек мектебіні? базасында халы??а білім беруді? ке?есінде мектеп ж?йесін ?айта ??ру туралы м?селе ?аралды. Ол ке?ес екі сатылы то?ыз жылды?ты? орнына негізгі мектепті? т?рі ретінде екі сатылы жетіжылды? мектепті ?ажетті деп тауып, ?сын?ан болатын-ды.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«1917-1941 ж.ж.ке?ес мектебі мен педагогикасы.»
1917-1941 ж.ж.кеңес мектебі мен педагогикасы.
Мектептегі білім беру жүйесінің дамуы.
1918 жылы қабылданған мектеп жүйесі азамат соғысы жылдары және шетел интервенция жылдарының өзінде кейбір өзгерістерге ұшырады. Жұмысшы факультеттері, жұмысшы – жеткіншектер үшін мектеп-клубтар жеткіншектер үшін екі жылдық мектептер және басқалары ұйымдасты.
1920 жылы құрылған Кәсіптік білім берудің бас комитеті жалпы білім беру үшін жас нормасы 16-дан 15 дейін азайтуды талап етті. Бас комитет кәсіптік білім беру жүйесіне белгілі өзгерістер енгізді: төменгі кәсіптік мектептер – техникумдар – бірыңғай еңбек мектебінің базасында халыққа білім берудің кеңесінде мектеп жүйесін қайта құру туралы мәселе қаралды. Ол кеңес екі сатылы тоғыз жылдықтың орнына негізгі мектептің түрі ретінде екі сатылы жетіжылдық мектепті қажетті деп тауып, ұсынған болатын-ды.
Жастарға кәсіптік білім берудің негізгі техникумды (индустриялдық, ауылшаруашылық, экономикалы, педагогикалық және т.б.) оқыту мерзімі 4 жылдық, кеңес ұсынған еді. Кеңес халықағарту комиссариатына маман жұмысшы кадрларын даярлау үшін фабрика-зауыт мектептерінің жүйесін жаасу қажеттігін атап көрсетті. Кеңесте мектеп жүйесінің өзекті негіздері туралы мәселе бойынша қызу күрес, тартыс болды, оның ішінде жалпы білім беретін орта мектеп мәселесі туралы. Осының нәтижесінде 1922 жылы 1918 жылы қабылданған жүйемен салыстырғанда одан гөрі икемірек жүйе қалыптасты; бастауыш мектеп (4 жылдық); негізгі жетіжылдық жалпы білім беретін мектеп және жалпы білім беретін мектептің жоғары сатысы, барлығы 9-10 жыл оқыту мерзімі. Бұл жүйенің жағымды жағы әрбір канцентр белгілі бір саты ретінде жалпы білім беретін мектеп баспалдағымен жоғары көтеріліп отырды және сонымен бірге одан әрі кәсіптік-техникалық білім беру үшін негіз болды. І сатыдағы мектеп төменгі кәсіптік білім беру мектептері үшін негіз болды: кәсіптік мектептер, фабрика-зауыт мектептері, оқу-өндірістік шеберханалар және т.б.; жетіжылдық мектеп – ортақ кәсіптік-техникалық оқу орындары үшін – индустриялық, ауылшаруашылық, педагогикалық және басқа техникумдар; тоғызжылдық – онжылдық мектеп жоғары оқу орындары үшін негіз болды.
1923-1924 оқу жылынан бастап, ауылдық жерлерде І саты мектептерінің негізінде шаруа жастар мектептері (ШЖМ) ашып бастады, оқу мерзімі 3 жылдық. Бұл мектептердің негізгі мақсаты – ауыл жастарынан мәдени жериелері мен жақсы белсенділерді тәрбиелеу. 1925 жылы алғашқы фабрика-зауыт жетіжылдықтары (ФЗЖ) ашылды, ол кеңінен тарай бастады. 1930-1934 жылдары олар негізгі жалпы білім беретін мектептер болды. Бұл кезеңде жұмысшы-шаруа жастарын жоғары оқу орындарына түсуге даярлауда ерекше роль атқарған жұмысшы факультеттерінің саны біршама арта түсті. 1921 жылы ашылған фабрика-зауыт оқушыларының мектептері (ФЗУ) тез қарқынмен дами бастады. Олардың негізгі мақсаты – жастардың арасынан өндіріс пен көлік қатынасы саласында маман жұмысшыларды даярлау.
1921-1922 жылдардағы еліміздің қиын экономикалық жағдайы мектептердің жағдайына орасан зор әсер етті. Кеңес үкіметі халыққа білім беру ісінің мұқтаждарына қажетті қаржыны қысқартуға мәжбүр болды. Өндіріс пен ауылшаруашылығын қалпына келтіру үшін үлкен қаражат қажет болды.
Халық ағарту ісінің мұқтажына бөлінетін қаржыны амалсыз орталық бюджеттен қысқарту және мектептерді жергілікті жердің қаражатына көшіру біршама мектептердің жүйесін қысқартуға алып келді.
1923 жылдан бастап, халыққа білім беру ісінің бюджеті нығая бастады және мұғалімдердің материалдық жағдайы артты, ең алдымен ауыл мұғалімдерінің. Жалпы білім беретін мектептердің жүйесі бірте-бірте өсе бастады, оны мына кестеден көруге болады:
Жылдар
Барлық мектептердің
саны
Оқушылардың саны
1914-1915
1923-1924
1925-1923
1927-1928
1929-1930
105524
91837
103276
118558
133197
7896
7962
10219
11466
13515
20-жылдардың аяғында мектептер жүйесі мен оқушылар саны 1944 жылмен салыстырғанда біршама артты. Сонымен айта кетуіміз қажет, тек ғана бастауыш мектептердің жүйесі өсіп отырған жоқ, сонымен қатар жетіжылдық және орта мектептердің саны да артты. 1922 жылдан 1926 жылға дейін жетіжылдық мектептердегі оқушылардың саны 3 есе артты. Оқушылардың әлеуметтік құрамында үлкен өзгерістер болды. Кеңес мектебінің оқушыларының негізгі құрамы еңбекшілер балаларынан тұрды, жұмысшы-шаруа балаларының саны артты.
Мектептердің материалдық-техникалық базасы біршама жақсарды. Оқулықтар, оқу және көрнекті құралдар алуға, мектеп үйлерін жөндеуге және мектеп үйлерін салуға қаражат бөлінді. Кеңес үкіметі ауыл үшін жазу құралдарын, оқулықтарды, оқу құралдарды және көрнекті құралдарды тегін алуға қаражат бөлді.
