Жыл мезгілдеріне арнал?ан саба? жоспары

Сабақтың жоспары№

Сабақтың тақырыбы: Сөздік туралы. Жыл мезгілдері.

Сабақтың түрі: құрастырмалы.

Сабақтың мақсаты: 1.білімдік: мәнерлеп оқыту,аударма жұмысын жасату, сөздікті қолдандыру,сөздік қорын молайту.

2. тәрбиелік: табиғатты аялау, мейрімділікке, адамгершілікке.

2. дамытушылық: ауызекі сөйлетуге, сөздік қорын молайтуға,жаңа сөздерді меңгеру. Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Көрнекіліктер: оқулық, сөздіктер, кеспе қағаздар.

Ұйымдастыру кезеңі: өқушылардың сабаққа даярлығын білу.

Ұй жұмысын тексеру: буын, тасымалдың жасалу жолдары.

«Ана тілі»

1. Буынның жасалу жолдары. Мысалдар келтір.

2. Тасымалдың жасалу жолдары.

3. «Ана тілі» өлеңінен үзіндіні жатқа айтып бер.

4. Тақтада жұмыс жасату. Сөйлемдер жазғызу.(буынға бөлгізу,тасымалдату)

Мысалдар: Күзгі аспан, сұрғылт бұлт, терең өзен, Сарыағаш, оқушылар.

Жаңа сабақ.

Тақтаға тақырыпты жазу: Жыл мезгілдері. Сөздіктер.(Времена года. Словарь,)

Сөздіктер.

Сөздіктің түрлері көп. Бірі жер- су, өзен, көл, тау, қала, аттарынан дерек береді, бірі таныс емес сөздердің қайдан, қалай шыққанын, ерекшелігін, басқа сөздермен ұқсамайтынын түсіндіреді. Ал енді бір сөздіктер сөздің мағанасын түсіндіреді. Мұндай сөздікті түсіндірме (толковый) сөздік дейді. Ең дана сөздік – энциклопедиялық сөздік.

Түркі халықтарының сөздігі орта ғасырда басталды. Дана ғалым Махмуд Қашғари «Диуани лұғат ат -түрік» атты сөздігін 11 ғасырда жазған.

Қазақ тілінде 10 томдық түсіндірме сөздік 12 томдықэнциклопедиялық. Сондай-ақ фразиологиялық, екі томдық орысша-қазақша сөздік, орфоэпиялық, синонимдер, антонимдер, омонимдер сөздіктер бар. Бәрі де тіл білімі үшін қызмет етеді.

Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі дает правилное написание слова, дает также орфогафические варианты некоторых слов, например: мұндай және бұндай, айғай және айқай, едәуір және недәуір, ештеңе және ештеме, ырза және риза, разы.

За основу правописание берется морфологически принцип при написании сохраняется корень. Произношение во вниманиа не берется.

Түнгі – түнгү. Ешкім – ешгім.

«Даниловтың сөздігі» 180 астам белгілі адамдар туралы мәліметтер берген.

Мына сөздердің синонимін тауып жаз.

Мұғалім, дәріс, шәкірт, мереке, шаһар, танымал, сұрақ, көне.

Жыл мезгілдері.

Бұл қай кезде болады?

Бұлттар төніп, Бой жаза алмай,

Жерге шөгіп. Ойнай алмай,

Дымқыл тұман басады. Денең мұздап тоңады,

Шөп сарғайып, Айтыңдаршы, қарақтарым,

Өңі тайып , Бұл қай кезде болады.?

Дала сұры қашады.

Жұмбақтар. 1. Бір жылда неше мезгіл бар?

Қар еріп, су ағады, 2.Күзде қай мерекелер тойланады?

Сарқырап сайға толады. 3.Күз туралы қай ақын өлең шығарды?

Күн ұзарып жылиды, 4. Еліміздің табиғаты қандаы?

Бұл қай кезде болады? 5. Таза табиғат үшін не істеу керек?

«Жыл мезгілдер» арнап шағын әңгіме құрастырыңдар. «Күзгі көрініс»

Табиғаттың бұл кезін халық неге алтын күзге теңейді?

Адамдар жыл бойғы істеген еңбегін қалай жинайды.?

Сен күзді ұнатасың ба? Неліктен.?

Сен білесің бе?

1. Күз белгісін ең алдымен ақ қайың бұрын сезеді. Өйткені басқа ағаштардан гөрі оның жапырақтары бұрын сарғаяды. Есік алдында өсіп тұрған ақ қайыңның бір жапырағы жерге түссе, таяу арада ауа райы бұзылады. 2. Егер орман тоғайларда саңырауқұлақ аз өссе, онда қыс суық әрі қатты аязды болады.

Маусымдар.

Қыс құнар береді.

Көктем дән себеді,

Жаз баптап өсірсе,

Күз жинап тереді.

Спишите, употребляя глаголы в отрицателной форме.

1. Еңбек етсең ерінб... .2. Кітапты жатып оқы... .3. Колледжге кешік ... .4. Оқулықтарыңды кірлет ....

1. Кішкентай балаларды ренжіт... .6. Қатты күл... .

Қорытындылау: Жаңа сөздерді сөздік қорына жазыңдар.

Бүгін біз не үйрендік? Сөздіктер не үшін қажет?

Үй жұмысы: Мына өлеңді жаттап келіңдер.

Жер жемісін тереді.

Алма пісті бағымда, Алтын дәнән мар дала,

Пісті балдай қауын да. Құйып жатыр қамбаға.

Жүзімдер тұр мөлдіреп, күз еңкеие береді,

Үзер шағың келді деп. Күз жемісін тереді.

Бағалау.