Модульдік технология элементтері арқылы қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында оқушылардың ынтасын арттыру

Модульдік технология элементтері арқылы қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында оқушылардың ынтасын арттыру

Мұғалім!

Қанша махаббат пен от қажет,

Тыңдау үшін, сену үшін,

Адамдар мені есте сақтау үшін.

Л. Ошанин

Мұғалім өз кәсібінің табиғаты бойынша жасаушы, бас әріппен жазушы, өйткені ол адамды жасайды. Қандай адам болмақ шәкірттерім, кейін өзіне оставят – бұл жауап сұрақ: қандай мұғалімі.

Мен мектепте ұзақ уақыт жұмыс істедім, бірақ менің тәжірибем әлі аз. Мен қателіктерден аулақ болатын барлық нәрсені үйренемін, өйткені мұғалімнің жұмысындағы қателіктер – бұл бізге сенетін, бізді 1 және 2 санаттағы мұғалімдерге бөлмейтін, бізді көбінесе кәсібилігіне күмәнданбайтын адамдар ретінде қабылдайтын балалардың тағдыры. Осыған байланысты, әдебиет мұғалімдері білімге деген ұмтылысты қалай тәрбиелеуге, білім мен дағдыларды белсенді игеруге итермелейтін оқыту әдістері мен әдістерінің бай арсеналынан қалай таңдауға байланысты сұрақтарға көбірек қызығушылық танытуда. В. А. Сухомлинский: "шәкірт-ұлы еңбектің адамы. Оған білімнің ерлігін жеңілдетіңіз!"Қазіргі заманғы стандарттар қазіргі әлемде жасампаздық қызметке қабілетті, азаматтық ұстанымды, патриотизм сезімін, әдебиет пен тілге деген сүйіспеншілікті қалыптастыратын, әлеуметтендірілген және өмір сүру жағдайларына бейімделген рухани дамыған тұлғаны тәрбиелеуді талап етеді. Бұл мұғалім жұмысының мәні мен мақсаты.

Сонымен, менің шығармашылық есебімнің мақсаты-кәсіби іс-әрекеттің өзін-өзі талдауы мен өзін-өзі бағалауы, әрі қарайғы жұмыс үшін проблемалар шеңберін анықтау.

Өз бетінше білім алу бойынша жұмысымның тақырыбы"М.Жанпейісованың модульдік технология элементтері арқылы қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында оқушылардың ынтасын арттыру".

Қазіргі заманғы мұғалім әмбебап білімнің, дағдылардың, дағдылардың жаңа жүйесін, сондай-ақ оқушылардың өзіндік қызметі мен жеке жауапкершілігінің тәжірибесін, яғни қазіргі заманғы негізгі құзыреттіліктерді қалыптастыруы керек. Осы мақсаттарды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін тетіктердің бірі білім беру технологияларына жүгіну болып табылады... Осындай технологиялардың бірі-модульдік технология.

Менің қызметімдегі ең бастысы-баланың жеке басы. Мұндағы басты міндет-зиян келтірмеу, балаға сабақ барысында көмектесу, өмірдің мәнін табу, осы өмірлік кезеңде білім беруде, қоғамдық өмірде, денсаулықты (психологиялық, физиологиялық) және даралықты сақтауда жетістікке жету ретінде танылған жеке өсуге көмектесу.

Осыған байланысты мен гипотеза жасаймын: барлық балалар жеке, мектепке белгілі бір қабілеттер жиынтығымен келеді, табиғаты бойынша бейімділіктер жиынтығы бар. Егер сіз баламен сабақта және сабақтан тыс іс-әрекетте дұрыс жұмыс жасасаңыз, онда бұл оқушының жеке тұлға ретінде өзін-өзі растауына ықпал ететін жағымды бейімділіктер, қабілеттер, бейімділіктер ашылады және бұл өз кезегінде баланың өмірде, қоғамда оң бейімделуі мен әлеуметтенуіне жағдай жасайды.

Қазір біздің елімізге физикалық және адамгершілік жағынан дені сау адамдар керек екенін білеміз. Бұл туралы білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін мемлекеттің алғашқы тұлғалары айтады. Олар қажетті мақсаттар қоя алатын және оларға жету жолындағы қиындықтардан қорықпайтын адамдарды тәрбиелеу қажеттілігін көрсетеді. Мұғалім-бұл балалармен жұмыс жасаудың әдістері мен формаларын, өзінің педагогикалық технологиясын таңдауға құқылы, бірақ әр мұғалім баланың дамуы үшін жұмыс істеуге міндетті.

Жұмысты талдау процесінде проблемалар шеңберін анықтау және өзін-өзі тәрбиелеу тақырыбын таңдауды негіздеу

Әрбір мұғалім өз жұмысы барысында әртүрлі проблемаларға тап болады, егер ол өзін кәсіпқой деп санаса, оны шешумен айналысады. Маңызды белгіленген проблемасы шын мәнінде шешілді емес, завуалирована. Ол үшін оның пайда болуының немесе пайда болу себебінің тамырларын табу керек. Осы себептерді жою арқылы ғана мәселені шешу туралы айтуға болады.

Біздің жұмысымызда, әдебиет мұғалімдерінде әрдайым проблемалық мәселелер көп. Осы есепте мен және менің оқушыларым үшін ең маңыздыларын анықтаймын, анықталған проблемалар бойынша жұмыс қалай жүріп жатқанын көрсетемін.

Дәл осы себептерге байланысты мен студенттердің ақыл – ой белсенділігін арттыру арқылы оқушылардың үйлесімді сөйлеуін дамытудың маңызды проблемаларының бірі деп санаймын, өйткені "...сөйлеу лакмус сынағы сияқты: адам аузын ашты-міне, бәрі алақандағыдай". Сөйлеу дегеніміз – әртүрлі мәселелерді шешу және әртүрлі мақсаттарға жету үшін әртүрлі жағдайларда табиғи тілді қолданумен байланысты адам қызметінің түрі болғандықтан, сөйлеудің негізгі мақсаты – Байланыс, ақпарат беру. Бірақ тек? Біз сөйлеудің адамның мінез-құлқы мен психикасын басқаруға қатысуын оның психикалық дамуының жоғары деңгейімен байланыстыратындықтан, адамның сөйлеуінің әртүрлілігі мен дамуынан біз оның дамуының жалпы деңгейін, оның тез өзгеретін әлемде бейімделе алатындығын анықтай аламыз.

Бірде-бір адам өз сөзінде қазақ тілінің барлық сөздерін біле алмайды және қолдана алмайды. Әр адамның сөздік қоры өте шектеулі және оның білім қорына сәйкес келеді. Лексика мен адамның білімі арасында бір-біріне сәйкес келеді. Осылайша, сөйлеуді дамыта отырып, біз ойлауды дамытамыз. Бұл өз кезегінде оқушы үшін сәттілік жағдайына, баланың оң бейімделуіне әкеледі. Адамның жалпы интеллектуалды даму деңгейін бағалау үшін оның ауызша монологиялық және жазбаша сөйлеуі ерекше көрінеді. Бұл сөйлеудің осы екі түрі ойлаумен тығыз байланысты және ойдың ауызша және жазбаша мәлімдемесін білдіретіндігімен анықталады. Адамның сөйлеуінде оның жеке ерекшеліктері мен жалпы мәдениеті көрінеді. Ол, жеке тұлға ретінде, қандай сөздерді таңдағанына және оларды қалай қолданатынына, жағдайға, сөйлеу этикетінің нормаларына сәйкес келетініне қарай бағалауға болады. Д. с. Лихачев бұл туралы былай деп жазды: "жақсы, сабырлы, ақылды сөйлеуді ұзақ және мұқият оқып шығу керек – тыңдау, есте сақтау, байқау, оқу және оқу. Біздің сөйлеуіміз тек мінез-құлқымыздың ғана емес, сонымен бірге жеке басымыздың, жанымыздың, ақыл-ойымыздың, егер ол "тәуелді"болса, қоршаған ортаға әсер етпеу қабілетіміздің маңызды бөлігі болып табылады.

Сонымен, мен жұмыс істейтін бірінші мәселе анықталды. Бірақ егер біз сөйлеу түрлерін қарастырып, жазбаша сөйлеуге тоқталсақ, онда әдебиет жұмысындағы тағы бір мәселе – орфографиялық сауаттылық мәселесі (немесе сауатсыздық) анықталады. Ол қазақ тілін оқытудағы басты мәселелердің бірі болып табылады. Грамматикалық білімді саналы түрде қолдануға негізделген орфографиялық дағдыларды дамыту, оқушылардың белсенді ақыл-ой белсенділігін, оқушылардың өзін-өзі бақылауды жүзеге асыру қабілетін білдіретін орфографиялық ережелерді қолдану ерекше маңызды. күрделі әрекетті жасау үшін қажетті барлық жеке операцияларды түсіну, сонымен қатар олардың әрекеттерінің дұрыстығын негіздеу. Оқушылар үшін бұл қиын міндеттер орфографиялық материалды бастапқы зерттеу процесінде ғана емес, сонымен қатар қайталау кезінде де шешіледі.

Орфографиялық қырағылықты жетілдіру бойынша жұмысты мен оқушылардың сөйлеуін дамытумен тығыз байланыста өткіземін (әдебиет сабақтарында). Мен осындай тапсырмаларды қолданамын:

* Қалпына келтіру диктанты (жазылған сөз тіркестеріне сәйкес, мәтінді қалпына келтіріңіз, түпнұсқамен салыстырыңыз, өңдеңіз);

* Сөйлеу жаттығулары (хормен, қатармен оқу, Жеке);

Білімді бақылау сабақтың маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Оның көмегімен кері байланыс орнатылады, бұл мұғалімге оқушылардың бағдарламалық материалды меңгеру деңгейін бақылауға мүмкіндік береді. Оқушылардың жазбаша жұмыстарын жүйелі талдау қабылдау мен түсінудегі, есте сақтау мен түсінудегі проблемаларды уақтылы анықтауға көмектеседі.

Оқушылардың жазбаша жұмыстарын талдау балалардың білім деңгейінің шынайы көрінісін қалпына келтіреді, мұғалімнің одан әрі жұмысын жоспарлауға, оқытудың қандай формалары мен әдістері тиімді екенін, оқушылардың қайсысы жеке түзетуді қажет ететінін анықтауға көмектеседі.

Менің оқушыларымның орфографиялық сауаттылығын арттыруға мүмкіндік беретін қателіктермен жұмыс жасаудың өзіндік жүйесі бар.

1. Жазбаша жұмыстарды (диктанттар, презентациялар, эсселер, үй және тәуелсіз жұмыстар) тексергеннен кейін мен жұмыс дәптеріме балалардың барлық қателіктерін жазып, оларды жіктеймін.

2. Сөйлемдерді, сөз тіркестерін құрастырған кезде мен қателіктер парағына қарап, жұмыста оқушы қателескен сөздерді қолдануды ұсынамын.

3. Әр сабақтың басында біз оқушылардың типтік қателіктерін талдаймыз, жұмыстың бұл түрін "біздің қателіктеріміздің ізімен"деп атаймын. Біз дәптерге оны қолдану ережесі мен алгоритмімен жүгінуді ұмытпаңыз.

4. Мәтіндерді, грамматикалық талдауларға арналған сөйлемдерді құрастыру кезінде мен оларға балалар жиі қателіктер жіберетін сөздерді қосамын.

5. Оқушылар қателіктер парағынан оларды жіберген адамға сөздер жазылған кезде "досымды тексеремін" деген жұмысты қуана орындайды. Тексеруші оқушы жазушыға баға қояды.

6. Сауалнама жүргізу кезінде әр оқушыға арналған орфограммаларды жазудағы олқылықтарды ескере отырып, жеке карточкаларды таңдаймын.

Мұндай жұмыс жүйесі балаларға өз қателіктерін көруге үйретеді, оларда "орфографиялық қырағылық" дамиды, орфографиялық ойлаудың белгілі бір тәуелсіздігін дамытады.

Емлені оқытудың тиімді әдістері сонымен қатар құрамы бойынша талдау, морфологиялық талдау, сөзжасамдық талдау, түбір сөздерді таңдау, фразалар мен сөйлемдерді құрастыру және т. б.

Қазақ тілі сабақтары жүйесінде орфографиялық қателіктермен жұмыс маңызды орын алады: ол оқушылардың берік және терең білімін қалыптастыруға ықпал етеді.

Бұл жұмысты әртүрлі жолдармен жасауға болады. Тесттен кейін оқушылардың дәптерлерін талдай отырып, мен типтік қателіктерді анықтаймын.

Біз оларды тақтадағы бүкіл сынып бойынша талдаймыз, тексеру сөздерін немесе сол ережеге арналған сөздерді таңдаймыз. Содан кейін балалар қателіктердің сипатын түсіндіре алмайтын сөздермен жұмыс істейді. Кейде мен студенттерге мәтінді шығармашылық тапсырмамен немесе онсыз тақтадан қате жібермей, анық және әдемі етіп жазуды ұсынамын.