?аза? тілі саба?ында АКТ?ны ?олдануды? ма?ызы

?аза? тілі саба?ында АКТ?ны ?олдануды? ма?ызы

Білім беру ?рдісін а?параттандыру – Жа?а а?паратты? технологияларды пайдалану ар?ылы дамыта о?ыту, дара т?л?аны ба?ыттап о?ыту ма?саттарын ж?зеге асыра отырып, о?у-т?рбие ?рдісіні? барлы? де?гейлеріні? тиімділігі мен сапасын жо?арлатуды к?здейді.

?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы» За?ында: «Білім беру ж?йесіні? басты міндеті – ?лтты? ж?не азаматты? ??ндылы?тар мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды ?алыптастыру?а ж?не к?сіби шы?дау?а ба?ыттал?ан білім алу ?шін ?ажетті жа?дайлар жасау, о?ытуды? жа?а технологияларын енгізу, білім беруді а?параттандыру, халы?аралы? ?аламды? коммуникациялы? желіге шы?у» - делінген [1].

Осы?ан орай б?гінгі ?стаздарды? алдында о?ушы?а білім, білік, да?дыларын игертіп ?ана ?оймай, ?абылдауын, ойлауын, ?иялын, сезімдерін, ерік-жігерлерін, я?ни жан-жа?ты, азат, шы?армашыл, ?з бетімен ж?мыс жасай білетін, б?секеге ?абілетті жеке т?л?аны дамыту міндеттері де т?р.

Жалпы білім беруді? ма?саты – тере? білімні?, к?сіби да?дыларды? негізінде еркін ба?дарлай білуге, ?зін-?зі дамытуда?ы адамгершілік т?р?ысынан жауапты шешімдерді ?абылдау?а ?абілетті жеке т?л?аны ?алыптастыру, я?ни жеке т?л?аны ?алыптастыру?а негізделген, а?паратты технологияны тере? ме?герген, жылдам ?згеріп жататын б?гінгі заман?а лайы?ты, жа?ашыл т?л?аны ?алыптастыру.

О?ыту технологиясы мен ?дістеме ?ылымы бір-бірімен ты?ыз байланысты. ?дістеме ?ылымы «Нені о?ыту керек?», «Не ?шін о?ыту керек?», «?алай о?ыту керек»? деген с?ра?тар?а жауап іздесе, о?ыту технологиясы «?алай н?тижелі о?ыту?а болады?» деген м?селені? шешімін іздейді. Оларды? ма?саты бір, я?ни о?ытуды? тиімді жолдарын ?арастыру. О?ытуды? тиімді жолдары о?ытуды? ?р т?рлі ?дістері ар?ылы аны?талады.

К?птеген жа?а технологиялармен ?атар со??ы кездері ?аза? тілі ж?не ?аза? ?дебиеті саба?тарында а?паратты? технологиялар жиі ?олданылуда. Жа?а а?паратты? технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде а?параттарды даярлап, оны білім алушы?а беру процесі. Б?л прцесті іске асыруды? негізгі ??ралы компьютер болып табылады, сол себепті ?азіргі мектепке шы?армашылы? ізденіс ?абілеті дамы?ан, жа?а педагогикалы? технологияларды жете ме?герген, маманды? шеберлігі ?алыптас?ан жа?а а?паратты? технологияларды? тілін білетін м??алім ?ажет.

«А?паратты? технология» терминін академик В.М. Глушков енгізген. Білім беру процесін а?параттандыру о?ушы?а білім берумен байланысты бол?анды?тан, В. Глушковты? аны?тауынша, «А?паратты? технологиялалар» а?паратты ??деумен байланысты прцестер болып табылады. Ал білім беруде компьютерді ж?не оны? ??ралдарын пайдалана баста?ан кезде о?ытуды? а?паратты? технологиялары ??ымы пайда болды. А. Горячевті? т?жырымдауынша, «А?паратты? технология»- м?тіндік редактор, электронды? кесте, м?ліметтер базасы, графиктік редактор, мультимедия ж?не коммуникациялы? технологиямен сипатталады. Р. ?бдір?сілова болса, «А?паратты? технологияны» о?ыту ??ралдары ж?йесіні? элементі деп ?арастырады [4].

1 сызба. О?ыту технологияларына байланысты т?сініктер

Енді, осы а?паратты? технологияларды ж?зеге асыруда?ы ж?мыс т?рлеріне то?талып ?тейік:

А?паратты? технологияларды? бірі – интерактивтік та?та, мультимедиялы? ж?не он-лайн саба?тары. ?зім ?ызмет жасайтын мектепте жа?а а?паратты? технологияларды ?олдану ке?інен ?арастырыл?ан. Мектеп кебинеттерінде интерактивті та?та орнатыл?ан. Сонды?тан б?л та?тамен ?р саба?ты ?ызы?ты ?ткізуді ойластырып, жоспарлаймын.

Жа?а а?паратты? технологияны? негізгі ерекшелігі – б?л о?ушылар?а ?з бетімен немесе бірлескен т?рде шы?армашылы? ж?мыспен ш??ылдану?а, ізденуге, ?з ж?мысыны? н?тижесін к?ріп, ?з ?зіне сын к?збен ?арауына ж?не жеткен жетістігінен л?ззат алу?а м?мкіндік береді. Ол ?шін м??алім ?ткізетін саба?ыны? т?рін д?рыс та?дай білуі ?ажет [2].

?аза? тілі мен ?аза? ?дебиеті п?нін о?ытуда да а?паратты? технологияларды ?олдануды? м?мкіндіктері ?те мол. М?селен, 5-сыныпта ?дебиетпен танысу халы? ауыз ?дебиетінен басталады. Б?л блокта о?ушылар т?рмыс-салт жырлары, ма?ал – м?телдер, ертегілер сия?ты ауз ?дебиеті ?лгілерімен танысады. О?ушыларды? ма?алдарды т?сініп, есте са?тауын ?амтамасыз ету ма?сатында интерактивті та?таны? к?мегі зор. М??алім та?таны? сурет салу редакторы ар?ылы та?тада ма?алдарды ребус т?рінде береді, о?ушылар сол ребусты шешеді. Келесі саба??а ?здері де ребус ойлап тауып, та?та?а салып, бас?а о?ушыларды? шешуін с?райды. Поэзия?а то?талатын болса?, б?нда да а?паратты? технологияларды? да алар орны зор. О?ушылар?а ?уелі слайд к?рсету ар?ылы ?ле? авторыны? ?мір жолымен таныстырып, осы ?ле?ні? шы?у тарихына ерекше то?талып, мазм?нын ме?гертіп, электронды о?улы?та берілген ?р т?рлі интерактивті тапсырмаларды орындатамын. Жо?ары сыныптарда роман, ??гімелерді о?ыту ?лкен ?иыншылы?тар?а ?кеп со?ады, себебі балалар кітап о?ып отыр?аннан компьютерде к?бірек отыр?анын ?алайды. Осы м?селені? шешуін де а?паратты? технологиялар к?мегімен табу?а болады. М?селен, романды о?у?а екі немесе ?ш са?ат берілсе, білімді бекіту саба?ында электронды о?улы? бойынша тест ж?не т.б. ба?ылау т?рлерін ?ткізу, о?ушылармен пікірталас ж?ргізуге болады. ?й тапсырмасы ретінде шы?армашылы? топ ??рып, солар?а осы роман немесе ??гімеден ?зіндіні кино ?ылып т?сіріп, келесі саба?та интерактивті та?та ар?ылы сол киноны сынып?а к?рсетуге болады. Міне, осындай а?парат ??ралдарыны? к?мегімен саба??а ?атысу белсенділігі т?мен о?ушыларды? да ?ызы?ушылы?ын арттыру?а болады.

?аза? ?дебиеті саба?тарында а?паратты? технология келесі ж?мыс т?рінде де ?олданысын табады. Б?л о?ушыларды? аса шы?армашылы?ын талап ететін жоба ж?мысы. Б?л ж?мыс т?рін ж?ргізгенде о?ушылар техникалы? ??ралдарды ?олдану ар?ылы жобасын дайындайды. М?селен, саба?та а?ын-жазушыны? шы?армашылы?ымен танысу ?шін арнайы топ ??рылып, та?ырып бойынша тере? ма?л?мат жинап, онымен б?кіл сыныпты таныстыру ма?сатында балалар м?ражай ?ызметшілеріне, белгілі ?дебиетші, тарихшылар?а барып с?хбат алып, та?ырып?а байланысты материалдарды суретке т?сіріп, жалпы толы? бейнематериал жина?тайды. Жинал?ан ма?л?маттарды компьютер ар?ылы ??деп, ?ыс?аша деректі фильм етіп шы?арады. Содан со? б?л фильмді саба? ?стінде сынып назарына ?сынады. Осындай ?згеше ж?мыс т?рлерін ?ткізу ар?ылы о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту?а, оларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын ояту?а, дарынды т?л?аны ?алыптастыру?а ?бден болады [3].

?аза? тілі саба?ында логикалы? ж?йеге ??рыл?ан ба?дарламаларды пайдалану ар?ылы ?тілген та?ырыптардан ?айталау, пысы?тау, м?тінді о?ыту барысында талдау сия?ты тапсырмаларды орындату?а болады. Фонетиканы, морфологяны о?ытуда компьютерді пайдалануды? ?з реті болады. Мысалы, 1. ?аза? тілі фонетикасын о?ыту барысында с?здегі не с?йлемдегі дауысты, дауыссыз дыбыстар санын ДЭЕМ –да аны?тауды? ба?дарламасын іздеп табады. 2. С?з ??рамында керекті ?ріпті табу ба?дарламасын ??р деп тапсырма беруге болады. 3. Тест ар?ылы тапсырманы с?рау, о?ан д?рыс жауап алу ар?ылы о?ушы білімін ба?алау?а болады.

?аза? тілі мен ?дебиет жиі кездесетін с?здер мен сирек кездесетін с?здерді аны?тау?а ж?мыс жасатамын. Мысалы, о?ушылар?а адамны? ой сипаттарын ?атыстырып «Досымны? портреті», «Мені? к?ршім» сия?ты шы?армашылы??а ба?ыттал?ан тапсырмалар беремін. Ж?мыстарын тексере отырып, н?тижесінде о?ушылар к?ркем ?деби тілде ?з ойын ?ш?ыр жеткізуге да?дыланады.

Со?ынан м?ндай тапсырмаларды о?ушылар бірінен-бірі о?у ар?ылы к?ркем ?дебиет тілін ке?інен ме?гереді.

Жа?а а?паратты? технологияны? басты тиімділігі – б?л м??алімге ?аза? тілі мен ?дебиет саба?тарында?ы о?у ?рдісін т?бегейлі ?згертуге, о?ытуда?ы п?наралы? байланысты к?шейте отырып, о?ушыларды? д?ниетанымдарын ке?ейтуге ж?не ?абілеттерін к?ре біліп, оны дамыту?а толы? жа?дай жасауы.

Саба?та компьютерді пайдалануды? тиімділігін былай саралап к?рсетуге болады.

О?ушы мен м??алімні? позитивтік о? ?атынаста болуына ы?пал етеді. Олай дейтініміз, о?ушылар компьютермен тікелей ?атысты бол?анды?тан ?зін еркін сезінеді.
Компьютермен ж?мыс барысында о?ушыларды? белсенділік, жауапкершілік ж?не ?зіндік шы?армашылы? ?абілеттері ?алыптасады. О?ушы ?з бетінше е?бектенеді. ?з е?бегіні? н?тижесін к?реді. ?зін-?зі ?ада?алау?а м?мкіншілік туады. Тапсырмаларды м??алімні? к?мегінсіз орындайды. Сол ар?ылы ойлау ж?не есте са?тау ?абілеттері дамиды.
Берілетін материал бірсарынды болып, тек м??алім ?ана с?йлейтін болса, балалар тез шаршап ?алады да, саба? с?тсіз ая?талады. Осындай к??ілсіз жа?дайларды болдырмау ?шін ?аза? тілі мен ?дебиет саба?ында компьютер ар?ылы о?ушыларды? белсенділігін арттыратын элементтер ?олданылады. Мысалы, СТО стратегияларын, дидактикалы? ?лестірмелер, т?рлі ребустар, суреттермен ж?мыс кросвордтарды жат?ызу?а болады [5].

А?паратты? технологияны? м??алім ж?мысына е? тиімдісі – о?ушыларды? білім ол?ылы?тарына ?немі зерттеу жасап, т?зету ж?мыстарын ж?ргізуге пайдасы бар.

?азіргі заманны? даму ?ар?ыны м??алімдерден шы?армашылы?ын жа?аша, ?ылыми-зерттеу ба?ытында ??руды талап етеді. Сонды?тан, ХХІ ?асырды? информатика ?асыры, я?ни а?параттандыру технологиясы дамы?ан заманда мемлекетімізді? болаша?ы – жас ?рпа??а заман талабына сай білім беріп, жан-жа?ты дамуына ы?пал ету м??алімнен шы?армашылы? ізденісті, ?лкен с?ранысты талап етеді.

Компьютер ж?не а?паратты? технологиялар ар?ылы жасалып жат?ан о?ыту процесі о?ушыны? жа?аша ойлау ?абілетін ?алыптастырып, оларды ж?йелік байланыстар мен за?дылы?тарды табу?а итеріп, н?тижесінде - ?здеріні? к?сіби потенциалдарыны? ?алыптасуына жол ашады.

Б?гінгі та?да?ы а?паратты? ?о?ам айма?ында?ы о?ушыларды? ойлау ?абілетін ?алыптастыратын ж?не компьютерлік о?ыту ісін дамытатын жалпы за?дылы?тардан тарайтын педагогикалы? технологияларды? тиімділігі жо?ары деп есептейміз [4].

?ДЕБИЕТТЕР

1. Білім за?ы. Алматы, 2007 ж.

2. С.Т.М?хаметжанова, Ж.?. Жартынова, Интерактивті жабды?тармен ж?мыс жасауды? ?діс-т?сілдері. Алматы, 2008ж.

3. Т. Ж?мажанова, С. Д?йсебаев, ?. Мамырова, З. К?пбаева, «?аза? ?дебиетіні?» ?дістемесі. Алматы «Білім», 2003.

4. А. Иманбаева, О?у-т?рбие ?рдісін а?параттандыру ділгірлігі. ?аза?стан мектебі, №2, 2000

5. Педагогика журналы №2-2009ж.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі саба?ында АКТ?ны ?олдануды? ма?ызы »

Қазақ тілі сабағында АКТөны қолданудың мағызы

Білім беру үрдісін ақпараттандыру – Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және азаматтық құндылықтар мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге шығу» - делінген [1].

Осыған орай бүгінгі ұстаздардың алдында оқушыға білім, білік, дағдыларын игертіп қана қоймай, қабылдауын, ойлауын, қиялын, сезімдерін, ерік-жігерлерін, яғни жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері де тұр.

Жалпы білім берудің мақсаты – терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, яғни жеке тұлғаны қалыптастыруға негізделген, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.

Оқыту технологиясы мен әдістеме ғылымы бір-бірімен тығыз байланысты. Әдістеме ғылымы «Нені оқыту керек?», «Не үшін оқыту керек?», «Қалай оқыту керек»? деген сұрақтарға жауап іздесе, оқыту технологиясы «Қалай нәтижелі оқытуға болады?» деген мәселенің шешімін іздейді. Олардың мақсаты бір, яғни оқытудың тиімді жолдарын қарастыру. Оқытудың тиімді жолдары оқытудың әр түрлі әдістері арқылы анықталады.

Көптеген жаңа технологиялармен қатар соңғы кездері қазақ тілі және қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық технологиялар жиі қолданылуда. Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз – білім беру ісінде ақпараттарды даярлап, оны білім алушыға беру процесі. Бұл прцесті іске асырудың негізгі құралы компьютер болып табылады, сол себепті қазіргі мектепке шығармашылық ізденіс қабілеті дамыған, жаңа педагогикалық технологияларды жете меңгерген, мамандық шеберлігі қалыптасқан жаңа ақпараттық технологиялардың тілін білетін мұғалім қажет.

«Ақпараттық технология» терминін академик В.М. Глушков енгізген. Білім беру процесін ақпараттандыру оқушыға білім берумен байланысты болғандықтан, В. Глушковтың анықтауынша, «Ақпараттық технологиялалар» ақпаратты өңдеумен байланысты прцестер болып табылады. Ал білім беруде компьютерді және оның құралдарын пайдалана бастаған кезде оқытудың ақпараттық технологиялары ұғымы пайда болды. А. Горячевтің тұжырымдауынша, «Ақпараттық технология»- мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер базасы, графиктік редактор, мультимедия және коммуникациялық технологиямен сипатталады. Р. Әбдірәсілова болса, «Ақпараттық технологияны» оқыту құралдары жүйесінің элементі деп қарастырады [4].

1 сызба. Оқыту технологияларына байланысты түсініктер

Енді, осы ақпараттық технологияларды жүзеге асырудағы жұмыс түрлеріне тоқталып өтейік:

Ақпараттық технологиялардың бірі – интерактивтік тақта, мультимедиялық және он-лайн сабақтары. Өзім қызмет жасайтын мектепте жаңа ақпараттық технологияларды қолдану кеңінен қарастырылған. Мектеп кебинеттерінде интерактивті тақта орнатылған. Сондықтан бұл тақтамен әр сабақты қызықты өткізуді ойластырып, жоспарлаймын.

Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді. Ол үшін мұғалім өткізетін сабағының түрін дұрыс таңдай білуі қажет [2].

Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнін оқытуда да ақпараттық технологияларды қолданудың мүмкіндіктері өте мол. Мәселен, 5-сыныпта әдебиетпен танысу халық ауыз әдебиетінен басталады. Бұл блокта оқушылар тұрмыс-салт жырлары, мақал – мәтелдер, ертегілер сияқты ауз әдебиеті үлгілерімен танысады. Оқушылардың мақалдарды түсініп, есте сақтауын қамтамасыз ету мақсатында интерактивті тақтаның көмегі зор. Мұғалім тақтаның сурет салу редакторы арқылы тақтада мақалдарды ребус түрінде береді, оқушылар сол ребусты шешеді. Келесі сабаққа өздері де ребус ойлап тауып, тақтаға салып, басқа оқушылардың шешуін сұрайды. Поэзияға тоқталатын болсақ, бұнда да ақпараттық технологиялардың да алар орны зор. Оқушыларға әуелі слайд көрсету арқылы өлең авторының өмір жолымен таныстырып, осы өлеңнің шығу тарихына ерекше тоқталып, мазмұнын меңгертіп, электронды оқулықта берілген әр түрлі интерактивті тапсырмаларды орындатамын. Жоғары сыныптарда роман, әңгімелерді оқыту үлкен қиыншылықтарға әкеп соғады, себебі балалар кітап оқып отырғаннан компьютерде көбірек отырғанын қалайды. Осы мәселенің шешуін де ақпараттық технологиялар көмегімен табуға болады. Мәселен, романды оқуға екі немесе үш сағат берілсе, білімді бекіту сабағында электронды оқулық бойынша тест және т.б. бақылау түрлерін өткізу, оқушылармен пікірталас жүргізуге болады. Үй тапсырмасы ретінде шығармашылық топ құрып, соларға осы роман немесе әңгімеден үзіндіні кино қылып түсіріп, келесі сабақта интерактивті тақта арқылы сол киноны сыныпқа көрсетуге болады. Міне, осындай ақпарат құралдарының көмегімен сабаққа қатысу белсенділігі төмен оқушылардың да қызығушылығын арттыруға болады.

Қазақ әдебиеті сабақтарында ақпараттық технология келесі жұмыс түрінде де қолданысын табады. Бұл оқушылардың аса шығармашылығын талап ететін жоба жұмысы. Бұл жұмыс түрін жүргізгенде оқушылар техникалық құралдарды қолдану арқылы жобасын дайындайды. Мәселен, сабақта ақын-жазушының шығармашылығымен танысу үшін арнайы топ құрылып, тақырып бойынша терең мағлұмат жинап, онымен бүкіл сыныпты таныстыру мақсатында балалар мұражай қызметшілеріне, белгілі әдебиетші, тарихшыларға барып сұхбат алып, тақырыпқа байланысты материалдарды суретке түсіріп, жалпы толық бейнематериал жинақтайды. Жиналған мағлұматтарды компьютер арқылы өңдеп, қысқаша деректі фильм етіп шығарады. Содан соң бұл фильмді сабақ үстінде сынып назарына ұсынады. Осындай өзгеше жұмыс түрлерін өткізу арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, олардың пәнге деген қызығушылығын оятуға, дарынды тұлғаны қалыптастыруға әбден болады [3].

Қазақ тілі сабағында логикалық жүйеге құрылған бағдарламаларды пайдалану арқылы өтілген тақырыптардан қайталау, пысықтау, мәтінді оқыту барысында талдау сияқты тапсырмаларды орындатуға болады. Фонетиканы, морфологяны оқытуда компьютерді пайдаланудың өз реті болады. Мысалы, 1. Қазақ тілі фонетикасын оқыту барысында сөздегі не сөйлемдегі дауысты, дауыссыз дыбыстар санын ДЭЕМ –да анықтаудың бағдарламасын іздеп табады. 2. Сөз құрамында керекті әріпті табу бағдарламасын құр деп тапсырма беруге болады. 3. Тест арқылы тапсырманы сұрау, оған дұрыс жауап алу арқылы оқушы білімін бағалауға болады.

Қазақ тілі мен әдебиет жиі кездесетін сөздер мен сирек кездесетін сөздерді анықтауға жұмыс жасатамын. Мысалы, оқушыларға адамның ой сипаттарын қатыстырып «Досымның портреті», «Менің көршім» сияқты шығармашылыққа бағытталған тапсырмалар беремін. Жұмыстарын тексере отырып, нәтижесінде оқушылар көркем әдеби тілде өз ойын ұшқыр жеткізуге дағдыланады.

Соңынан мұндай тапсырмаларды оқушылар бірінен-бірі оқу арқылы көркем әдебиет тілін кеңінен меңгереді.

Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі – бұл мұғалімге қазақ тілі мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін түбегейлі өзгертуге, оқытудағы пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.

Сабақта компьютерді пайдаланудың тиімділігін былай саралап көрсетуге болады.

Оқушы мен мұғалімнің позитивтік оң қатынаста болуына ықпал етеді. Олай дейтініміз, оқушылар компьютермен тікелей қатысты болғандықтан өзін еркін сезінеді.
Компьютермен жұмыс барысында оқушылардың белсенділік, жауапкершілік және өзіндік шығармашылық қабілеттері қалыптасады. Оқушы өз бетінше еңбектенеді. Өз еңбегінің нәтижесін көреді. Өзін-өзі қадағалауға мүмкіншілік туады. Тапсырмаларды мұғалімнің көмегінсіз орындайды. Сол арқылы ойлау және есте сақтау қабілеттері дамиды.
Берілетін материал бірсарынды болып, тек мұғалім ғана сөйлейтін болса, балалар тез шаршап қалады да, сабақ сәтсіз аяқталады. Осындай көңілсіз жағдайларды болдырмау үшін қазақ тілі мен әдебиет сабағында компьютер арқылы оқушылардың белсенділігін арттыратын элементтер қолданылады. Мысалы, СТО стратегияларын, дидактикалық үлестірмелер, түрлі ребустар, суреттермен жұмыс кросвордтарды жатқызуға болады [5] .

Ақпараттық технологияның мұғалім жұмысына ең тиімдісі – оқушылардың білім олқылықтарына үнемі зерттеу жасап, түзету жұмыстарын жүргізуге пайдасы бар.

Қазіргі заманның даму қарқыны мұғалімдерден шығармашылығын жаңаша, ғылыми-зерттеу бағытында құруды талап етеді. Сондықтан, ХХІ ғасырдың информатика ғасыры, яғни ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы – жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету мұғалімнен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді.

Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі оқушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашады.

Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайтын педагогикалық технологиялардың тиімділігі жоғары деп есептейміз [4].

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Білім заңы. Алматы, 2007 ж.

2. С.Т.Мұхаметжанова, Ж.Ә. Жартынова, Интерактивті жабдықтармен жұмыс жасаудың әдіс-тәсілдері. Алматы, 2008ж.

3. Т. Жұмажанова, С. Дүйсебаев, Ә. Мамырова, З. Көпбаева, «Қазақ әдебиетінің» әдістемесі. Алматы «Білім», 2003.

4. А. Иманбаева, Оқу-тәрбие үрдісін ақпараттандыру ділгірлігі. Қазақстан мектебі, №2, 2000

5. Педагогика журналы №2-2009ж.