Жамбыл Жабаевты? ?мірі мен шы?армалары.

П?ні:?аза? ?дебиеті.Сыныбы: 5«А» сынып ?ткізілген к?ні:13.02.2015 жыл.

П?н м??алімі:Токкужина Г?лбану Ерсаин?ызы

Саба?ты? та?ырыбы: Жамбыл Жабаевты? ?мірі мен шы?армалары.

Ма?саты:

Білімділік - айтыскер а?ын, Жамбылды? ?мірбаяны мен шы?армашылы?ын о?ытуда о?ушылар?а жан-жа?ты білім беру ?шін а?ынны? ту?ан хал?ына, оны? ?дебиетіне сі?ірген е?бегін таныту.
Дамытушылы? – о?ушыларды? ой-?рісін дамыту, ?дебиетті с?юге баулу, а?ын туралы ?осымша деректер келтіру ар?ылы п?нге ?ызы?ушылы?ын ояту.
Т?рбиелік – адамгершілікке, ?айырымдылы??а т?рбиелеу, а?ын ?мірін ?лгі ету, Отанын,?нерді с?юге баулу.

Т?рі: Танымды? саба?

Типі: Жа?а саба?ты ме?геру

К?рнекіліктер: Жамбыл Жабаевты? портреті, интеративтік та?та, слайд.

П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, тарих,орыс тілі

Саба? барысы:

І.?йымдастыру кезе?і:

-С?лемдесу.

-Т?гендеу.

-Ж?мылдыру.

ІІ.?й тапсырмасын с?рау: ?йге не берілді? (?йге М.Ж?мабаевты? ?ле?ін жаттау?а ж?не ?мірбаянын ?айталау?а берілді )

М.Ж?мабаевты? портреті СЛАЙД

Ал, балалар, ?азір ?ле?ді бір о?ушы м?нерлеп айт?ан кезде, ?ал?андарымыз 7 с?ра?ты? тест ж?мысын орындаймыз, алдары?да жат?ан ба?алау пара?ымен к?ршілері?ді ба?алап отыры?дар.

Та?тада слаид тест ж?мысы (?а?аз?а жазыл?ан н?с?асын о?ушылар?а таратып беремін.)

О?ушылар ?ле?ді орындап, тест ж?мысын бол?аннан кейін та?тада жауап кілті шы?ады (Осы кезде о?ушылар бірін-бірі тексереді.)

ІІІ. Жа?а саба?.

Б?гінгі ?тетініміз Жамбыл Жабаевты? ?мірбаяны.

Ж.Жабаевты? портреті СЛАЙД

Мынау кімні? суреті? Б?л кісіні сендер білесі?дер ме?

Ал, енді балалар мен сендерге Ж. Жабаев туралы таным деректі ?ыс?аша айтып берейін, б?л сендерді? о?улы?тары?да жо?. Біра? сендер Жамбыл аталары? туралы м?тінмен ж?мыс істеген кезде толы? танысасы?дар

ТАНЫМ ДЕРЕК

Шу ?зеніні? бойымен ж?ре берсе?із Хан ж?не Жамбыл деген екі тау?а кез боласыз. Мені? ?кем Жабай бір кезде осы тауларда к?шіп-?онып ж?рген. Жамбыл тауыны? етегінде, ?а?а?ан ?атты боранды к?ні мен туыппын! Ма?ан сол к?не Жамбыл тауыны? есімі ат болып та?ылыпты. Б?л 1846 жылы февраль(А?ПАН) айы екен.Мені? ?кем Жабай шо?пыт шапанды к?шпелі кедей бол?ан.Т?р?ан жеріміз ??лазы?ан ке?, жазы? дала еді.Сонды?тан да мен балалы? ша?ымда егісті де, ба?ты да,ары?ты да к?рмедім. Жазы? ке? дала мені? –Отаным.?ке-шешем мені де к?шкенде бесігіммен алып ж?рді екен. Мені? а?ам, ?кемні? інісі белгілі домбырашы еді. Мен домбыра ты?дау?а ?уес едім. Он екі жасымда одан домбыраны ?йрендім. Домбыра ?олыма тигенде барлы? тентектікті ?мытып, б?кіл жан ж?йем елжірегендей болатын еді. Мені? ?ой ба??ым келмеді. Домбыра тартып, ?н салу мені ?атты ?ызы?тырды. Таби?ат ма?ан к?шті де жуан дауыс берді.

Мені? ?мірім

?а?а?ан ?ар аралас со?ып боран,

Ел ?рей — к?к найзалы жау торы?ан.

Бай?ара, Жамбыл, Ханда мен туыппын,

Жамбыл деп ?ойылыпты атым содан.

Ал,енді балалар мына к?ріністі ?здері? тамашалап к?рі?дер.Я?ни Ж.Жабаевты? немересі,Ал?адайды? баласы ?уанышты?- с?зі. «?уаныш» -деген есімді атасы ырымдап ?зі ?ой?ан.

Немересі ?уаныш Ал?адаевты? ?зіндісін о?у.

Тал?атты? с?зі:

?кем Ал?адай со?ыс?а аттан?анда мен іште ?ал?ан баламын.?кімет басшылары атама ?кемні? ?азасын естірткенде енді т?й-т?й басып ж?рген екі жарым жаста екенмін. Осы бір кенеттен келген хабар атама аса ауыр тиіп, бас к?тере алмай ?ал?ан. Сонда бір ?амк??іл с?тінде:

Ей ?уаныш, ?уаныш,

Сені етейін ж?баныш,

Ал?адайым ?лгелі

Боп кетіп ем жыла?ыш.

Деп мені алданыш етіп отырады екен. ?кемнен жастай ?алсам да жетімдік к?ргенім жо?. Тезекбай к?кем бауырына басты. Т?рбиесін алдым, ?негесін к?рдім.

V.М?тінді б?лшектеу стратегиясы.

Ал енді балалар біз ?азір ?зіміз м?тінмен ж?мыс істейміз, я?ни Ж.Жабаевты? ?мірі мен шы?армаларын толы? танысып тал?ылыймыз. М?тін бойынша ж?мысты ж?пен істейміз. Сонды?тан ?азір орта?а шы?ып да?дылы ?детпен ж?п?а б?ліну ойынын ойнаймыз (о?ушыларды ж?п?а б?лгенен кейін м?тін таратылады. М?тінді о?ушылар ?здері келіп ?стелді? ?стінен та?дап алады)

М?тінді т?сініп о?ып «корреспондент ж?не респондент шабытын жасау» стратегиясы бойынша ж?мыс істейміз с?ра?-жауаптары?ды д?птерге жазамыз.

(О?ушыларды? м?тінмен ж?мыс барысы кезінде СЛАЙД ар?ылы ?она?тар?а Ж.Жабаевты? ?ле?деріні? шы?у тегі туралы ма?л?матты айтып беремін)

«Ленинградты? ?ренім» ?ле?іні? тарихы.

Неміс бас?ыншылары Ленинградты ?оршап ал?ан кезде М?скеумен байланыс ?зіліп, 90 т?улік бойы ?ала ?оршауда болады.

Сол кезде «Ленинградты? ?ренім» ?ле?і туып совет армиясына

моральдік т?р?ыда рухын к?теретін с?лем жолдайды.

«Ленинградты? ?ренім» ?ле?і 1941 жылы жазылды.

( «Ленинградты? ?ренім» ?ле?ін ?зім о?ып беремін)

«Ленинградты? ?ренім»

Ленинградты? ?ренім,

Ма?танышым сен еді?.

Нева ?зенін с?йкімді,

Б?ла?ымдай к?ремін…

Уа, ?а?арман, ?ренім,

Ма?танышым, беделім!.

?аласында?ы Ленинні?

Сайып ?ыран, ?ренім!

Жамбылды? ?кесі Жапа кедей бол?анмен, с?з ?адірін білетін, ел ішіні? дау-дамайына араласып, бітімгерлік те айт?ан.Шешесі ?лдан байсалды, ауыл арасында беделді, ?ле? шы?арумен ?атар ?демі дауысты ?нші де бол?ан.Жамбылды? ар?ы аталары ?нерпаз, сері,палуан,шешендер бол?ан.Халы?ты? айтуы бойынша Жабай Екей руы туралы былай деп, жай айтпа?ан.

Екейде елу ба?сы, сексен а?ын,
Жаратып мінеді екен ерттеп атын.
?обызы,домыраны? ?нін ?осып
Гулейді жын ?а??андай кешке жа?ын.

Жамбылды? а?ынды?ы к?ріне баста?ан кезде ?кесі о?ан былай дейді «Екейде елу ба?сы. Сексен а?ын» «Сен сексен бірінші болмай-а? ?ой.»

А?ынны? т?бі- ?айыршылы?, ба?сыны? т?бі – жын, жын жиып, ба?сы болып ел кезгенше, мал ба?!- дейді.

Біра? дегенінен ?айтпайтын Жамбыл а?ынды?ты та?дайды.

Жамбылды? алты ?лы бол?ан, ?лкен екі баласы ертеректе ?айтыс болады. Ал екі ?лы Ізтелеу мен Ал?адай ?лы Отан со?ысына аттанады. 1942 жылы Жамбыл Ал?адайды майдан?а шы?арып салады. Ал?адай майдан?а кеткеннен кейін жеті к?ннен кейін келіні Ж?міш ?л туады. 1943 жылы Ал?адай ерлікпен ?аза тапты деген ?ара ?а?аз келеді. Осы ?ай?ылы хабарды естіртуге Кенен ?зірбаев пен ?али Орманов келіп:

- Ау, Ж?ке, к?пті к?рген батырымсы?,
?ай?ырып Ал?адай?а жатырмысы?.
Пендеге б?л жал?анда ?лім рас,
Та?дырды? с?гесіз бе ?ыл?ан ісін?
Кім к?шті б?л д?ниеде адам к?шті,
Ж?зге дейін к?рді?із талай істі.
Миуалы ба? ішінде дара?ы еді?,
Бір жемісі? жел со?ып жерге т?сті - деген екен. Расында ?лыны? ?ай?ысы а?ынны? жанына ?атты батады.

4. «Ал?адай туралы ?рбір ой»

Т?не к?нгі кеткеннен
?али жа?а келді? бе?
Ал?адайды? м?рдесін
Жол-ж?некей к?рді? бе?
Топыра?ы? тор?а боп,
Тыныш ?й?та деді? бе?

—?алай ?ыйып ?алдырды?
?арт ?ке?ді елі?де?
Елжірейді ?зегім,
Ауырады белім де.
?аза болып к?зелім,
Халім ?ыйын мені? де.

II
Алатауды айналсам,
Ал?адайды табам ба?
Сары-Ар?аны сандалсам,
Са?ла?ымды табам ба?
?лім деген у екен,
Мендей к?ріп адам?а.
К?нде ?йімде к??ренем
К?зіме жас алам да.

VI.М?тінді топтастыру стратегиясы.

Ал,енді балалар ж?птасып орында?ан ж?мыстары?ды орта?а салайы?.

М?тінді т?сініп о?ып «корреспондент ж?не респондент шабытын жасау» стратегиясы бойынша ??растыр?ан с?ра?-жауаптары?ды ты?дайы?.(о?ушылар кезекпен орындайды)

Балалар, сендер м?тінмен ?те жа?сы ж?мыс істеді?дер.

VIІ.Саба?ты ?орытындылау.

Бізді? келесі тапсырмамыз «Сандар сыр шертеді» тапсырмасы бойынша ж?мыс істейміз.

28, 1945, 9, 1946, 1941, 1943, 22, 100, 20.

VIІІ.Саба?ты бекіту.

Ал енді, балалар, біз б?ріміз Ж.Жабаев туралы к?лемді ма?л?мат алды? деп ойлаймын. Сендер б?гінгі саба?та ?асыр а?ыны туралы ?аншалы?ты білетіндері?ізді та?тада жазылып т?р?ан де?гейлік тапсырмаларды орындау барысында к?рсете аласыздар.(ж?мысты орында?ан о?ушылар дауыстап о?иды)

I. Де?гей Ж.Жабаевты? ?андай ?ле?дері бар?

II. Де?гей Жамбыл Жабаев туралы тест ??растыру.

III. Де?гей Ж. Жабаев кімдермен айтысты

IX. «Инсерт» ?дісі бойынша (о?ушылар алдарында жат?ан стикерге ?здеріні? Не білдім?, Не білгім келеді? деген пікірлерін жазады)

X. О?ушыларды ба?алау.

(О?ушыларды? ба?алау пара?тарына с?йене отырып ?р о?ушы ?з к?ршісіні? ба?асын айтады)

XІ. О?ушылар?а ?й тапсырмасын беру: Ж.Жабаевты? ?теген батыр дастанын м?нерлеп о?у?а.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«САБАҚ ЖОСПАРЫ»

Пәні:Қазақ әдебиеті.Сыныбы: 5«А» сынып Өткізілген күні:13.02.2015 жыл.

Пән мұғалімі:Токкужина Гүлбану Ерсаинқызы

Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармалары.

Мақсаты:

Білімділік - айтыскер ақын, Жамбылдың өмірбаяны мен шығармашылығын оқытуда оқушыларға жан-жақты білім беру үшін ақынның туған халқына, оның әдебиетіне сіңірген еңбегін таныту.
Дамытушылық – оқушылардың ой-өрісін дамыту, әдебиетті сүюге баулу, ақын туралы қосымша деректер келтіру арқылы пәнге қызығушылығын ояту.
Тәрбиелік – адамгершілікке, қайырымдылыққа тәрбиелеу, ақын өмірін үлгі ету, Отанын,өнерді сүюге баулу.

Түрі: Танымдық сабақ

Типі: Жаңа сабақты меңгеру

Көрнекіліктер: Жамбыл Жабаевтың портреті, интеративтік тақта, слайд.

Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі, тарих,орыс тілі

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі:

-Сәлемдесу.

-Түгендеу.

-Жұмылдыру.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Үйге не берілді? (үйге М.Жұмабаевтың өлеңін жаттауға және өмірбаянын қайталауға берілді )

М.Жұмабаевтың портреті СЛАЙД

Ал, балалар, қазір өлеңді бір оқушы мәнерлеп айтқан кезде, қалғандарымыз 7 сұрақтық тест жұмысын орындаймыз, алдарыңда жатқан бағалау парағымен көршілеріңді бағалап отырыңдар.

Тақтада слаид тест жұмысы (қағазға жазылған нұсқасын оқушыларға таратып беремін.)

Оқушылар өлеңді орындап, тест жұмысын болғаннан кейін тақтада жауап кілті шығады (Осы кезде оқушылар бірін-бірі тексереді.)

ІІІ. Жаңа сабақ.

Бүгінгі өтетініміз Жамбыл Жабаевтың өмірбаяны.

Ж.Жабаевтың портреті СЛАЙД

Мынау кімнің суреті? Бұл кісіні сендер білесіңдер ме?

Ал, енді балалар мен сендерге Ж. Жабаев туралы таным деректі қысқаша айтып берейін, бұл сендердің оқулықтарыңда жоқ. Бірақ сендер Жамбыл аталарың туралы мәтінмен жұмыс істеген кезде толық танысасыңдар

ТАНЫМ ДЕРЕК

Шу өзенінің бойымен жүре берсеңіз Хан және Жамбыл деген екі тауға кез боласыз. Менің әкем Жабай бір кезде осы тауларда көшіп-қонып жүрген. Жамбыл тауының етегінде, қақаған қатты боранды күні мен туыппын! Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып тағылыпты. Бұл 1846 жылы февраль(АҚПАН) айы екен.Менің әкем Жабай шоқпыт шапанды көшпелі кедей болған.Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді.Сондықтан да мен балалық шағымда егісті де, бақты да,арықты да көрмедім. Жазық кең дала менің –Отаным.Әке-шешем мені де көшкенде бесігіммен алып жүрді екен. Менің ағам, әкемнің інісі белгілі домбырашы еді. Мен домбыра тыңдауға әуес едім. Он екі жасымда одан домбыраны үйрендім. Домбыра қолыма тигенде барлық тентектікті ұмытып, бүкіл жан жүйем елжірегендей болатын еді. Менің қой баққым келмеді. Домбыра тартып, ән салу мені қатты қызықтырды. Табиғат маған күшті де жуан дауыс берді.

Менің өмірім

Қақаған қар аралас соғып боран,

Ел үрей — көк найзалы жау торыған.

Байғара, Жамбыл, Ханда мен туыппын,

Жамбыл деп қойылыпты атым содан.

Ал,енді балалар мына көріністі өздерің тамашалап көріңдер.Яғни Ж.Жабаевтың немересі,Алғадайдың баласы Қуаныштың- сөзі. «Қуаныш» -деген есімді атасы ырымдап өзі қойған.

Немересі Қуаныш Алғадаевтың үзіндісін оқу.

Талғаттың сөзі:

Әкем Алғадай соғысқа аттанғанда мен іште қалған баламын.Үкімет басшылары атама әкемнің қазасын естірткенде енді тәй-тәй басып жүрген екі жарым жаста екенмін. Осы бір кенеттен келген хабар атама аса ауыр тиіп, бас көтере алмай қалған. Сонда бір қамкөңіл сәтінде:

Ей Қуаныш, Қуаныш,

Сені етейін жұбаныш,

Алғадайым өлгелі

Боп кетіп ем жылағыш.

Деп мені алданыш етіп отырады екен. Әкемнен жастай қалсам да жетімдік көргенім жоқ. Тезекбай көкем бауырына басты. Тәрбиесін алдым, өнегесін көрдім.

V.Мәтінді бөлшектеу стратегиясы.

Ал енді балалар біз қазір өзіміз мәтінмен жұмыс істейміз, яғни Ж.Жабаевтың өмірі мен шығармаларын толық танысып талқылыймыз. Мәтін бойынша жұмысты жұпен істейміз. Сондықтан қазір ортаға шығып дағдылы әдетпен жұпқа бөліну ойынын ойнаймыз (оқушыларды жұпқа бөлгенен кейін мәтін таратылады. Мәтінді оқушылар өздері келіп үстелдің үстінен таңдап алады)

Мәтінді түсініп оқып «корреспондент және респондент шабытын жасау» стратегиясы бойынша жұмыс істейміз сұрақ-жауаптарыңды дәптерге жазамыз.

(Оқушылардың мәтінмен жұмыс барысы кезінде СЛАЙД арқылы қонақтарға Ж.Жабаевтың өлеңдерінің шығу тегі туралы мағлұматты айтып беремін)

«Ленинградтық өренім» өлеңінің тарихы.

Неміс басқыншылары Ленинградты қоршап алған кезде Мәскеумен байланыс үзіліп, 90 тәулік бойы қала қоршауда болады.

Сол кезде «Ленинградтық өренім» өлеңі туып совет армиясына

моральдік тұрғыда рухын көтеретін сәлем жолдайды.

«Ленинградтық өренім» өлеңі 1941 жылы жазылды.

( «Ленинградтық өренім» өлеңін өзім оқып беремін)

«Ленинградтық өренім»

Ленинградтық өренім,

Мақтанышым сен едің.

Нева өзенін сүйкімді,

Бұлағымдай көремін…

Уа, қаһарман, өренім,

Мақтанышым, беделім!..

Қаласындағы Лениннің

Сайып қыран, өренім!

2. «Екейде елу бақсы,сексен ақын» өлеңінің тарихы.

Жамбылдың әкесі Жапа кедей болғанмен, сөз қадірін білетін, ел ішінің дау-дамайына араласып, бітімгерлік те айтқан.Шешесі Ұлдан байсалды, ауыл арасында беделді, өлең шығарумен қатар әдемі дауысты әнші де болған.Жамбылдың арғы аталары өнерпаз, сері,палуан ,шешендер болған.Халықтың айтуы бойынша Жабай Екей руы туралы былай деп, жай айтпаған.

Екейде елу бақсы, сексен ақын,
Жаратып мінеді екен ерттеп атын.
Қобызы,домыраның үнін қосып
Гулейді жын қаққандай кешке жақын.

Жамбылдың ақындығы көріне бастаған кезде әкесі оған былай дейді «Екейде елу бақсы. Сексен ақын» «Сен сексен бірінші болмай-ақ қой.»

Ақынның түбі- қайыршылық, бақсының түбі – жын, жын жиып, бақсы болып ел кезгенше, мал бақ!- дейді.

Бірақ дегенінен қайтпайтын Жамбыл ақындықты таңдайды.

3.«Алғадайдың қазасын естірту»

- Ау, Жәке, көпті көрген батырымсың,
Қайғырып Алғадайға жатырмысың.
Пендеге бұл жалғанда өлім рас,
Тағдырдың сөгесіз бе қылған ісін?
Кім күшті бұл дүниеде адам күшті,
Жүзге дейін көрдіңіз талай істі.
Миуалы бақ ішінде дарағы едің,
Бір жемісің жел соғып жерге түсті - деген екен. Расында ұлының қайғысы ақынның жанына қатты батады.

4. «Алғадай туралы әрбір ой»

Түне күнгі кеткеннен
Ғали жаңа келдің бе?
Алғадайдың мүрдесін
Жол-жөнекей көрдің бе?
Топырағың торқа боп,
Тыныш ұйқта дедің бе?

—Қалай қыйып қалдырдың
Қарт әкеңді еліңде?
Елжірейді өзегім,
Ауырады белім де...
Қаза болып көзелім,
Халім қыйын менің де.

II
Алатауды айналсам,
Алғадайды табам ба?
Сары-Арқаны сандалсам,
Саңлағымды табам ба?
Өлім деген у екен,
Мендей кәріп адамға.
Күнде үйімде күңренем
Көзіме жас алам да.

VI.Мәтінді топтастыру стратегиясы.

Ал,енді балалар жұптасып орындаған жұмыстарыңды ортаға салайық.

Мәтінді түсініп оқып «корреспондент және респондент шабытын жасау» стратегиясы бойынша құрастырған сұрақ-жауаптарыңды тыңдайық.(оқушылар кезекпен орындайды)

Балалар, сендер мәтінмен өте жақсы жұмыс істедіңдер.

VIІ.Сабақты қорытындылау.

Біздің келесі тапсырмамыз «Сандар сыр шертеді» тапсырмасы бойынша жұмыс істейміз.

28, 1945, 9, 1946, 1941, 1943, 22, 100, 20.

VIІІ.Сабақты бекіту.

Ал енді, балалар, біз бәріміз Ж.Жабаев туралы көлемді мағлұмат алдық деп ойлаймын. Сендер бүгінгі сабақта ғасыр ақыны туралы қаншалықты білетіндеріңізді тақтада жазылып тұрған деңгейлік тапсырмаларды орындау барысында көрсете аласыздар.(жұмысты орындаған оқушылар дауыстап оқиды)

Деңгей Ж.Жабаевтың қандай өлеңдері бар?
Деңгей Жамбыл Жабаев туралы тест құрастыру.
Деңгей Ж. Жабаев кімдермен айтысты

IX. «Инсерт» әдісі бойынша (оқушылар алдарында жатқан стикерге өздерінің Не білдім?, Не білгім келеді? деген пікірлерін жазады)

X. Оқушыларды бағалау.

(Оқушылардың бағалау парақтарына сүйене отырып әр оқушы өз көршісінің бағасын айтады)

XІ. Оқушыларға үй тапсырмасын беру: Ж.Жабаевтың Өтеген батыр дастанын мәнерлеп оқуға .

Просмотр содержимого презентации
«Ж. ЖАБАЕВ АШЫҚ САБАҚ 5 А. СЫНЫП 2015»

Мағжан Жұмабаев

(1893-1938)

ТЕСТ

1.М.Жұмабаевтың әкесінің аты кім?

А) Бекен

Б) Садуақас

С) Бекіш

2.Анасының есімі кім?

А) Ғалия

Б) Гүлсім

С) Ғайша

3.М.Жұмабаевтың поэмасын көрсет.

А) Қытай қызы

Б) Еңілік Кебек

С) Батыр Баян

4.Мәскеудегі Бутырка түрмесіне

неше жылға жіберілді?

А) 12жыл

Б) 10 жыл

С)13 жыл.

СҰРАҚТАРЫ

5.М.Жұмабаев қай жылы толығымен ақталды?

А) 1970 ж.

Б) 19 60 ж.

С) 1965 ж.

6.М. Жұмабайұлының мемориалдық мұражайы нешінші жылы ашылды?

А) 2013 ж.

Б) 2003 ж.

С)1993 ж.

7.М.Жұмабаевтың өмір сүрген жылдары?

А) 1893-1938 ж.

Б)1895-1939 ж.

С)1897-1937 ж.

ТЕСТ ЖҰМЫСЫНЫҢ ДҰРЫС ЖАУАБЫ.

1-С.

2-Б.

3-С.

4-Б.

5-Б.

6-С.

7-А.

Жамбыл Жабаев

1846-1945

Жамбыл бабамыздың мұражайы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік - айтыскер ақын, Жамбылдың өмірбаяны мен шығармашылығын оқытуда оқушыларға жан-жақты білім беру үшін ақынның туған халқына, оның әдебиетіне сіңірген еңбегін таныту.
Дамытушылық – оқушылардың ой-өрісін дамыту, әдебиетті сүюге баулу, ақын туралы қосымша деректер келтіру арқылы пәнге қызығушылығын ояту.
Тәрбиелік – адамгершілікке, қайырымдылыққа тәрбиелеу, ақын өмірін үлгі ету, өнерді сүюге баулу.

Жүз жыл өмір кешкен ақында

неше жүз жылдар өнері мен

шеберлігі түйіскен.

(Мұхтар Әуезов)

ТАНЫМ ДЕРЕКТЕР

Шу өзенінің бойымен жүре берсеңіз Хан және Жамбыл деген екі тауға кез боласыз. Менің әкем Жабай бір кезде осы тауларда көшіп-қонып жүрген. Жамбыл тауының етегінде, қақаған қатты боранды күні мен туыппын! Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып тағылыпты. Бұл 1846 жылы февраль(АҚПАН) айы екен.Менің әкем Жабай шоқпыт шапанды көшпелі кедей болған. Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді. Сондықтан да мен балалық шағымда егісті де, бақты да, арықты да көрмедім. Жазық кең дала менің –Отаным.Әке-шешем мені де көшкенде бесігіммен алып жүрді. Менің ағам, әкемнің інісі белгілі домбырашы еді. Мен домбыра тыңдауға әуес едім. Он екі жасымда одан домбыраны үйрендім. Домбыра қолыма тигенде барлық тентектікті ұмытып, бүкіл жан жүйем елжірегендей болатын еді. Менің қой баққым келмеді. Домбыра тартып, ән салу мені қатты қызықтырды. Табиғат маған күшті де жуан дауыс берді.

Қақаған қар аралас соғып боран,

Ел үрей, көк найзалы жау торыған.

Байғара, Жамбыл, Ханда мен туыппын,

Жамбыл деп қойылыпты атым содан.

Жамбыл

Жамбылдың әкесі жапа кедей болғанмен, сөз кадірін білетін, ел ішінің дау-дамайына араласып, бітімгерлік те айтқан.

Шешесі Ұлдан байсалды, ауыл арасында беделді, өлең шығарумен қатар әдемі дауысты әнші де болған.

Ж/Ң арғы аталары өнерпаз, сері,палуан шешендер болған.

Халықтың айтылуы бойынша Екей руы туралыбылай деп жай айтпаған.

Екейде елу бақсы, сексен ақын,
Жаратып мінеді екен ерттен атын.
Қобызы,домырасы үнің қосып
Гүлейді жып қаққандай кешке жақын.

Жамбылдың ақындығы көріке бастаған кезде әкесі оған былай дейді « Екейдеелу бақсы. Сексен ақын » « Сен сексен бірінші болмай-ақ қой. »

Ақынның түбі- қайыршылық, бақсының түбі – жын, жын жиып, бақсы болып ел кезгенше, мал бақ!- дейді.

Бірақ дегенінен қайтпайтын Жамбыл Ақындықты таңдайды.

Жамбылдың алты ұлы болған, Үлкен екі баласы ертеректе қайтыс болады. Ал екі ұлы Ізтелеу мен Алғадай Ұлы Отан соғысына аттанады. 1942 жылы Жамбыл Алғадайды майданға шығарып салады. Алғадай майданға кеткеннен кейін жеті күннен кейін келіні Жәміш ұл туады. 1943 жылы Алғадай ерлікпен қаза тапты деген қара қағаз келеді. Осы қайғылы хабарды естіртуге Кенен Әзірбаев пен Ғали Орманов келіп: - Ау, Жәке, көпті көрген батырымсың, Қайғырып Алғадайға жатырмысың. Пендеге бұл жалғанда өлім рас, Тағдырдың сөгесіз бе қылған ісін? Кім күшті бұл дүниеде адам күшті, Жүзге дейін көрдіңіз талай істі. Миуалы бақ ішінде дарағы едің, Бір жемісің жел соғып жерге түсті - деген екен. Расында ұлының қайғысы ақынның жанына қатты батады.

Жамбыл үлкен баласы Алғадайды өзгелерден айрықша жақсы көрген.Алғадай ақылды адамгершілігі мол көрікті кісі болса керек.Балаларының ішінде тек соған ғана сенеді екен.Қайтыс болғанда қатты қиналды .Алғадайдың қазасынан кейін мына өлең дүниеге келді 1943жылы.

Қонақтарға сыр шашу стратегиясы бойынша

(Өлеңдердің шығу тарихы)

«Ленинградтық өренім» өлеңінің тарихы. Неміс басқыншылары Ленинградты қоршап алған кезде Мәскеумен байланыс үзіліп, 90 тәулік бойы қала қоршауда болады. Сол кезде «Ленинградтық өренім» өлеңі туып совет армиясына моральдік тұрғыда рухын көтеретін сәлем жолдайды. «Ленинградтық өренім» өлеңі 1941 жылы жазылды. «Ленинградтық өренім» Ленинградтық өренім, Мақтанышым сен едің. Нева өзенін сүйкімді, Бұлағымдай көремін… Уа, қаһарман, өренім, Мақтанышым, беделім!.. Қаласындағы Лениннің Сайып қыран, өренім!

Жамбылдың өмірінің соңғы кездерінде тұрған үйі

Жамбыл мен Ғабит Мүсірепов

Жүз жасаған жүректен,

Жырларымды төгейін.

Көктемнің күніндей,

Жауды жеңіп, күлімдеп,

Келгеніңді көрейін!

Қаһарманым, күнім деп,

Беттеріңнен өбейін!...

Ж.Жабаев

«...Ол домбырасын шертіп, баяулатып бір қоңыр ән салып отыр. Ол күй мен әннің ырғағы бойын билеп, тәттіліктің тіл жетпес тереңіне жүздіргендей, балбыраған өлшеусіз бір рахатта отырған тәрізді...»

Ғали Орманов

« Алғадайдың қазасын естірту»

- Ау, Жәке, көпті көрген батырымсың, Қайғырып Алғадайға жатырмысың. Пендеге бұл жалғанда өлім рас, Тағдырдың сөгесіз бе қылған ісін? Кім күшті бұл дүниеде адам күшті, Жүзге дейін көрдіңіз талай істі. Миуалы бақ ішінде дарағы едің, Бір жемісің жел соғып жерге түсті - деген екен. Расында ұлының қайғысы ақынның жанына қатты батады.

Түне күнгі кеткеннен Ғали жаңа келдің бе? Алғадайдың мүрдесін Жол-жөнекей көрдің бе? Топырағың торқа боп, Тыныш ұйқта дедің бе?

-Қалай қыйып қалдырдың Қарт әкеңді еліңде? Елжірейді өзегім, Ауырады белім де... Қаза болып көзелім, Халім қыйын менің де.

Алатауды айналсам, Алғадайды табам ба? Сары-Арқаны сандалсам, Саңлағымды табам ба? Өлім деген у екен, Мендей кәріп адамға. Күнде үйімде күңренем Көзіме жас алам да.

сандар сыр шертеді.

28, 1945, 9,

1946, 1941, 1943, 22, 100, 20.

I. Деңгей

Ж.Жабаевтың қандай өлеңдері бар?

Деңгей

Жамбыл Жабаев туралы тест құрастыру

III. Деңгей

Ж. Жабаев кімдермен айтысты

Жыр патшалығының алыбы - Жамбыл

«Айтыс ақыны»

Жұрт аузына іліккен жас Жамбыл Жетісудің дүлділ ақыны Сүйімбайға жолығып , оның арқалы өнеріне құныға ден қойып батасын алады. Мұнан әрі жал-құйрығы сүзілген жүйріктей арындап, сол кездегі Айкүмүс, Бақтыбай, Досмағанбет, Құлманбет сияқты ақындармен айтысқа түскен. Бұлар ғана емес қырғыздың Тыныбек, Қалығұл, Найманбай сияқты ақын –жыраулармен өнер өрелестіріп, қырғыздың көл-көсір поэзиясынан тағлым алады, ақындық өнерін одан әрі шыңдай түседі.

«Жамбыл - фольклоршы ақын»

Жамбыл тек төкпе ақын емес, сонымен қатар тамаша жыршы да, күйші де болған.Ол қырғыздың әйгілі «Манас», түрікменнің «Көрұғлы», шығыстың «Ләйлі-Мәжнүні», «Жүсіп-Зылиха», т.б. жыр – қиссаларын жатқа сағаттап, тіпті тәулік бойы талмай жырлайтын болған.

«Сатиралық өлеңдері»

Бұл ащы сын, өткір мысқылға толы өлеңдер.Ақынның бізге жеткен алғашқы («Шағым») өлеңінен бастап өмірінің соңында шығарған әзіл-сықақ, ажуаларына («Әке -әзілі») дейінгі аралықтағы шығармашылығында сатиралық күш бәсеңсіп көрген емес. Ақын назарына іліккен ұнамсыздықтар күлкілі өлеңге айналмай қалмаған.
Жамбылдың үлкен сатирашы ақын екені оның «Кәдірбайдың төбеті», «Кәкімге», «Сәт сайланарда», «Өстепкеде», «Есенәлі мешкейге» сияқты өлеңдерінен-ақ айқын сезіледі.