Презентация,слайд литература

Қашаған Күржіманұлы ( 1841, Түрікменстан, Ташховуз облысы Мырзабасы ауылында – 1929, Маңғыстау облысының, Құлат ауылы Қырықкезде жерленді ) – ақын. Әкеден жастайынан жетім қалып, 15 – 16 жасында ағасы Сәрсенбай үйімен Атырауға келеді. 16 – 17 жасынан ақын атанған. Ол Маңғыстау, Хорезм аймағы, Еділ, Жайық,Жем, Сағыз елді- мекендерде болып, ақын-күйшілермен (Ақтан, Мұрат, Бала Ораз, Қоспақ, Құрманғазы, Нұрым,Өмір, Ығылман) кездесті. 1917 жылғы Қазан төңкерісіне дейін шығармалары ел арасына ауызша тараған.

Ақынның құрметіне Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде табылған мұнай мен газдың алып кен орнын  Қашаған  кен орны деп атады. Қашаған кен орны әлемдегі соңғы 40 жыл ішінде ашылған ең ірі кен орындарының бірі болып табылады.

Шығармашылығы

Қашаған өлеңдерінде надан, дінбұзар, дүмше молдалар мен сараң байларды аяусыз әшкерелеп ( «Есқали сұпыға айтқаны», «Оразалыға» ), адамгершілік, ізгілік қасиеттерді ( «Берекет ақынға», «Сақыпқа айтқаны», ) дәріптейді, елдік пен ерлікті, халық мұратын ( «Ізім шайырмен айтысы», «Ізбасқа айтқаны» ) жырлайды.  «Атамекен», «Топан», «Адай тегі», «Әзірет Ғали»  дастандарында халықтың көне шежіресі мен тарихын,  Атырау  өңіріне үлкен қасірет әкелген табиғат апатын толғайды. Қашаған заман сырын сезіне алды, халық келешегіне сенді, әйел-ананың қоғамдағы рөлін түсінді, дүниенің мәңгі дамуда екенін, уақыттың өтпелілігін ұғына білді. Ол халық тарихын, дін-шариғат қағидаларын мол білген. Кейбір толғаулары алғаш  «Әдебиет майданы»  ( 1935 , №5) журналында жарияланған. Өмірі мен шығармашылығы  А.Жұбановтың  «Қазақ композитарларының өмірі мен творчествосы» ( 1942 ),  Қ.Сыдиықұлының  «Ақын-жыраулар» (1974), Х.Сүйіншәлиевтің «Қазақ әдебиеті. XIII-XIX ғ.ғ.» (1981) деген еңбектерінде және « XIX ғ. қазақ ақындары» (1988) деген зерттеулер жинағында қарастырылған.

• «Ертедегі әдебиет нұсқалары» (Алматы, 1967),
• «Ақберен» (Алматы, 1972),
• «19 ғасырдағы қазақ поэзиясы» (Алматы, 1985),
• «Бес ғасыр жырлайды» (Алматы, 1984, 2-т., 1989),
• «Қашаған Күржіманұлы: Топан» (Алматы, 1991),
• «Алқаласа әлеумет» (А.лматы, 1991),
• «Жыр-дария» (Ақтау, 1995) жинақтарында жарық көрген.
• 1991 жылы Маңғыстауда ақынның туғанына 150 жыл толуына арналған той халықтық мереке ретінде атап өтілді. Ақын бейітіне сәулетті күмбез – кесене (бас шебері М.Нұрқабаев) орнатылды.
• 2009 жылы Маңғыстау облысының орталығы Ақтау қаласында ақынның жаңа мүсіні орнатылды (бас шебері ).

2011 жылы Қашаған Күржіманұлының туғанына 170 жыл толды. Осыған орай Маңғыстау облысы мен Қазақстан Республикасының ауқымында арнайы іс-шаралар жасалынған. Ақтау қаласында оның ескерткіші орналасқан.

1. Қашан және қай жерде Қашаған Күржіманұлы

- туды?

- қайтыс болды?

2. Ол қандай мемлекеттерде болды? Кіммен кездесті ?

3. Қашаған өз өлеңдерінде не туралы жазды ?

4. Қандай өлеңдерін білесіздер ?

5. “ Бұл дүниеде не жетім ? ” өлеңінде қандай негізгі ойы ?

6. Қандай өлең-толғаулар жинақтары білесіздер ?

7. Осы жылда Қашағанға неше жыл орындалды ?

8. Қай қаласында Қашағанның намысында ескерткіші орналасқан ?